Het kleine ijsmaantje Enceladus is veel actiever op de zuidpool dan volgens berekeningen kan. Wat is er aan de hand op deze verre satelliet van Saturnus?
Enceladus: niet voor zonliefhebbers
Enceladus is een extreem koude ijsbal van ongeveer vijfhonderd kilometer in doorsnede. Maximumtemperatuur in hartje zomer: tweehonderd graden onder nul. De zwaartekracht is bijna microscopisch laag. Omdat het maantje voor een groot deel uit ijs bestaat – en vermoedelijk veel water onder de dikke ijskap bevat – achten onderzoekers Enceladus een interessante kandidaat voor buitenaards leven. Het zuidpoolgebied bevat een aantal raadselachtige lijnen, waar geisers vloeibaar water de ruimte in sproeien.
Metingen van de infraroodmeter van satelliet Cassini laten zien dat er in het zuidpoolgebied veel meer warmte vrij komt dan voorspeld uit berekeningen: 15,8 miljard watt, twintig maal zoveel als alle hete bronnen in Yellowstone National Park (in feite de krater van een slapende reuzenvulkaan) produceren of tweederde van het vermogen van alle elektriciteitscentrales in Nederland samen. Saturnus (en dus ook Enceladus) staat zeer ver van de zon: de zon heeft op Saturnus maar één procent van de kracht hier op aarde. Op grond van deze metingen zijn ook de grootste sceptici nu overtuigd dat er echt een oceaan van vloeibaar water bestaat in Enceladus.
Geheimzinnige hittebron
Kortom: iets moet deze extreem grote warmteproductie veroorzaken. Getijde-effecten zijn uitgesloten, deze leveren hooguit anderhalf miljard watt. Radioactief verval (op aarde de drijvende kracht van vulkanen en aardwarmte) maximaal 0,3 miljard watt. Onderzoekers geloven niet in een nulpuntsenergiecentrale van aliens, maar denken nu dat Enceladus een ingewikkelde driehoeksrelatie heeft met buurmaan Dione en Saturnus. Door ingewikkelde zwaartekrachtsinteracties tussen deze drie hemellichamen, waardoor Enceladus geregeld wordt gekneed, zou de huidige sterke activiteit verklaard worden en afgewisseld worden door langere perioden inactiviteit. Dat we Enceladus net in een actieve fase aantreffen zou dan toeval zijn.
Metingen van Cassini aan de waterpluimen die Enceladus uitstoot wezen uit dat ze veel opgeloste zouten en organische stoffen bevatten. Sommige exobiologen willen daarom dat een satelliet monsters neemt van zo’n pluim om uit te zoeken of Enceladus buitenaards leven bevat. Diep graven, zoals op Jupiters ijsmaan Europa moet, is dan niet nodig.
Bron: Physorg