Hans

Beheerder van het Cassandraclub weblog

Japan ontdekt de prijs van complexiteit

3 reacties / Filosofie, Geopolitiek, Maatschappij, Wereld / Door / 15 april 2011

Door de aardbeving moesten in Japan en in de VS de Toyota-fabrieken de produktie staken. Er kunnen geen auto’s meer in elkaar gezet worden omdat sommige onderdelen niet meer op voorraad zijn. Die onderdelen worden in Japanse fabrieken gemaakt, maar die zijn getroffen door de aardbeving en tsunami. Nu worden zelfs de Toyota-fabrieken in Europa stilgelegd.
De Toyota-fabrieken zijn afhankelijk geworden van heel veel toeleveranciers.
Het is de prijs van complexiteit.

De eerste auto’s bestonden uit tientallen onderdelen. Die onderdelen werden in de autofabriek zelf of dicht in de buurt gemaakt. Moderne auto’s bestaan uit duizenden onderdeeltjes. Veel van die onderdeeltjes worden gemaakt in gespecialiseerde fabrieken om de kosten te drukken.

Hoe complexer een produktieproces, hoe kwetsbaarder het wordt voor onderbrekingen.
En hoe complexer de samenleving georganiseerd is, hoe kwetsbaarder die samenleving wordt.

De Japannners zijn met de neus op de feiten gedrukt.
Het moet anders, simpeler en flexibeler.
In een aardbevingsgebied met weinig brandstof blijkt een fiets opeens een heel flexibel vervoermiddel.

Lees het hele verhaal op Cassandraclub

Toch maar doorgaan met kernenergie?

2 reacties / Maatschappij / Door / 21 augustus 2021
In deze verarmd-uranium granaat zit evenveel kernenergie als in duizenden vaten olie. Toch wordt dit gebruikt om oliebronnen mee te veroveren. Hoezo dom?
In deze verarmd-uranium granaat zit evenveel kernenergie als in duizenden vaten olie. Toch wordt dit gebruikt om oliebronnen mee te veroveren. Hoezo dom?


We staan op een tweesprong wat betreft kernenergie. Kerncentrales blijken ook kwetsbaar voor aardbevingen, overstromingen en stroomuitval. Hoe gaan we daarmee om?
We hebben een paar opties, met bijbehorende voor- en nadelen:

1. We gaan gewoon op dezelfde weg door. We blijven dezelfde kerncentrales bouwen. Dat wordt heel moeilijk want de omwonenden zijn geschrokken van Fukushima en eisen meer veiligheid en meer voorzorgsmaatregelen.

2. We gaan betere, superveilige kerncentrales bouwen, die nog beter bestand zijn tegen natuurrampen. Die centrales worden veel duurder. Het zal veel langer duren voordat de hoge kosten zijn terugverdiend.
En het wordt nooit helemaal veilig: dat vormt een politiek probleem.
Deze aanpak lost de problemen van de huidige centrales niet op.

3. We sluiten de oude, kwetsbare centrales. Het probleem is dat de stroom die nu nog in die centrales wordt opgewekt, gebruikt wordt.
De oude kerncentrales, die nu in Duitsland zijn stilgelegd, zijn misschien niet essentieel voor de Duitse energievoorziening, maar ze maken deel uit van een groot internationaal netwerk, waarin elektriciteit wordt verhandeld.
Een importeur van elektriciteit (Italië bijv.) kan nu moeilijker voldoende energie vinden.
Als Rusland oude, onveilige kerncentrales vervangt door gasgestookte centrales, dan komt de export van aardgas naar Europa in de knel.
Groot-Brittannië kampt al met een tekort aan aardgas: sluiten van de oude kerncentrales kan leiden tot elektriciteits-tekorten en stroomuitval.

4. Stoppen met de bouw van nieuwe kerncentrales en sluiten van oude onveilige centrales. Er zijn nu te weinig betrouwbare alternatieven. Slechts enkele landen kunnen zich deze veilige oplossing veroorloven.

Overige opmerkingen:
De uitgewerkte radioactieve splijtstof moeten worden opgeslagen in koelbassins, die ook veilig blijven bij aardbevingen en burgeroorlogen.

Een combinatie van optie 2 en 3 lijkt de aangewezen weg. Maar de gevolgen voor de elektriciteitsvoorziening zijn groot.

Daarom is het slimmer, toch kernenergie te blijven inzetten.

De toekomst van de luchtvaart

10 reacties / Wereld / Door / 4 april 2011

In 2004 gaf de Air France-KLM groep een dikke 2 miljard euro uit aan brandstof.
In 2010 was dat drie keer zoveel: ruim 6 miljard euro.

Topman van de KLM, Peter Hartman legde deze week nog maar eens uit waarom de ticketprijzen voor verre vliegreizen verhoogd moeten worden.
Reken maar op ’20 tot 50 euro per retourticket’.

Vliegen wordt duurder.

Hoe zullen de vliegtuigen van de toekomst eruit zien?
Zijn ze groter dan de huidige vliegtuigen?
Vliegen ze sneller dan de huidige vliegtuigen of juist langzamer zodat ze minder brandstof gebruiken?

Lees de hele onheilstijding op Cassandraclub

Grenzen aan de groei: graanproduktie

4 reacties / Geopolitiek, Maatschappij / Door / 28 maart 2011


De stijgende voedselprijzen worden niet alleen veroorzaakt door speculanten. Het aanbod aan voedsel kan niet langer de stijgende vraag bijbenen. De vraag stijgt door toegenomen welvaart in opkomende economieën en door het gebruik van biobrandstoffen.
Het aanbod blijft achter door een aantal oorzaken.

1. Misoogsten: je kunt de slechte Russische graanoogst in 2010 wijten aan klimaatverandering of aan een toevallige speling van de natuur. Maar feit is dat de oogst 35% lager was dan in 2009. Die oogst was al lager dan in 2008.

2. Tekorten aan grondwater voor irrigatie. In China, India, Saoedi-Arabië en andere landen daalt het grondwaterpeil. Men pompt meer water omhoog dan de natuur kan aanvullen. Wereldwijd wordt er zoveel water opgepompt dat dit zelfs een kwart van de zeespiegelstijging kan verklaren. Saoedi-Arabië moet binnenkort stoppen met de produktie van graan, omdat er te weinig grondwater is.
Het gebrek aan grondwater in China en Afrika leidt tot verdroging en versnelde erosie.

3. Opbrengsten kunnen niet verder worden verhoogd.
Door mechanisatie, irrigatie en toepassen van kunstmest en bestrijdingsmiddelen is de opbrengst tijdens de 20e eeuw sterk verbeterd. Maar deze Groen Revolutie loopt op zijn einde. De opbrengst per hectare kan niet verder worden verhoogd door nieuwe technologieën. Juist op het moment dat er meer graan verbruikt wordt voor biobrandstof en veeteelt, wordt de maximale opbrengst bereikt.

Lees verder op Cassandraclub

Grondstoffen in de grond worden ook duurder

4 reacties / Geopolitiek, Maatschappij / Door / 25 maart 2011


Grondstoffen worden steeds meer waard: op de markt zijn, opgeslagen in tanks, maar ook de grondstoffen in de grond stijgen in waarde. Het kan voor een natie, een land lucratief worden om de extractie van een grondstof uit te stellen totdat de prijs die men ervoor kan krijgen hoger is geworden.

De oliewinning in Libië ligt tijdelijk stil. Maar de olie die nu in de grond blijft zitten is volgend jaar waarschijnlijk meer waard geworden. Het lijkt in het belang van de Libiërs, dat de oliewinning nog heel lang stil ligt en daarna op een lager niveau wordt hervat. De olie is een inkomstenbron waar de Libiërs nog tientallen jaren profijt van kunnen hebben.
Het belang van de Europese landen, die nu zo heldhaftig hun militaire superioriteit boven Libië laten zien, is tegengesteld. De olie moet zo snel mogelijk voor een zo laag mogelijke prijs gewonnen worden.

Er zijn nog meer voorbeelden.
China produceert 97% van alle zeldzame aardmetalen. Maar het afgelopen jaar heeft China aangekondigd de export van deze grondstof te beperken. De zeldzame aardmetalen zijn onmisbaar voor de produktie van moderne elektronica als smartphones en computers, maar zijn ook nodig voor produktie van windmolens. Men verwacht dat de vraag (en de prijs) de komende jaren snel zal stijgen.

De prijs van de zeldzame aardmetalen is het afgelopen jaar bijna vertienvoudigd.
De reserves die China nog in de grond heeft zitten vormen een mooie spaarrekening met een ongekend hoge rente. Grondstofreserves zijn waardevast en dat kun je van staatsobligaties of onroerend goed niet meer zeggen.

Lees het complete artikel op Cassandraclub

Metalen en mineralen essentieel voor groei

1 reactie / Maatschappij, Wereld / Door / 23 maart 2011

Onze industriële maatschappij valt stil zonder metalen en essentiële mineralen. De metalen zijn essentieel voor produktie en transport van energie, voor machines, voor voertuigen (inclusief landbouwvoertuigen) en voor wegen en leidingen. De moderne electronische industrie kan niet zonder een grote groep zeldzame metalen en andere elementen, die loopt van antimoon tot zink. Winning van deze elementen wordt moeilijker en sommige worden snel schaars.

In principe kun je eindige grondstoffen niet op duurzame wijze exploiteren: elke vorm van grondstofverbruik, brengt het ‘opraken’ dichterbij.
Maar tijdens de 20ste eeuw zorgde verbeteringen in de techniek ervoor dat de economisch winbare reserves van de meeste mineralen steeds groter werden. De ertsen werden steeds armer naarmate de makkelijk winbare reserves uitgeput raakten, maar deze trend werd gecompenseerd door toepassen van nieuwe technologie en goedkope energie in mijnbouw en zuivering. Door globalisering werden ook grondstofvoorraden in lage lonen landen op andere continenten economisch winbaar. Recycling en substitutie droegen er ook aan bij dat prijzen laag bleven.

Aan dat tijdperk lijkt een eind gekomen. In het afgelopen decennium is de produktie van veel economisch belangrijke grondstoffen niet verder toegenomen en soms zelfs afgenomen; terwijl de prijzen juist sterk stijgen. Volledige artikel

De lichte, zoete Libische olie is voor Europa wat onversneden heroïne voor een junk is.

Laten we het eens over olie hebben

Laat een reactie achter / Europa, Geopolitiek, Maatschappij / Door / 21 maart 2011

De lichte, zoete Libische olie is voor Europa wat onversneden heroïne voor een junk is.
De lichte, zoete Libische olie is voor Europa wat onversneden heroïne voor een junk is.

Meer dan driekwart van de Libische olie, ongeveer 1 miljoen vaten per dag, is bestemd voor de Europese markt. Het is dan ook begrijpelijk dat Europa heel snel de normale gang van zaken wil herstellen. Een langslepende burgeroorlog in Libië kan de Europese economie ernstig schaden. Europa kan niet maandenlang met 1 miljoen vaten olie minder toe. De snelle besluitvorming in de Veiligheidsraad is heel begrijpelijk.

Saoedi-Arabië heeft de produktie wel wat opgeschroefd, maar die zware Saoedische olie moet van verder komen en we kunnen er minder benzine en kerosine uithalen. We hebben er niet zoveel aan.

‘We’ hebben ervoor gekozen om de opstandelingen een handje te helpen om Khadaffi te verjagen. Daarmee hoopt Europa op de sympathie van de ‘toekomstige machthebbers’ in Libië. Als wij hen helpen in de burgeroorlog, dan zullen zij straks zo snel mogelijk de toevoer van de lichte zoete Libische olie aan Europa herstellen.

lees verder op Cassandraclub