Onderzoeksbureau McKinsey deed een grondig onderzoek naar de mogelijkheden voor werkgevers om werknemers te vervangen door computers, robots en andere machines. Dit had opmerkelijke uitkomsten. Maar liefst 45% van alle activiteiten kan nu (2016) al worden vervangen door niet-menselijke werkers. Hoe verschaffen we de mens een nieuwe toekomst?
Verschil tussen activiteiten en werk
McKinsey keek bij de analyse niet zozeer naar de totale baan, maar naar de activiteiten die plaatsvinden tijdens het werk. Voor elke van de rond de 2000 activiteiten die het bureau onderscheidde, zijn enkele specifieke capaciteiten nodig, bijvoorbeeld: een kopje koffie kunnen vasthouden, Frans kunnen verstaan of emoties herkennen. Elke activiteit, waarvan een machine alle capaciteiten heeft, beschouwen ze als automatiseerbaar. Dat zijn er nu al 45%; dit groeit tot meer dan de helft, als de taalvaardigheid van machines die van de gemiddelde mens evenaart.
Voor iemand die telefonische acquisitie doet zijn de deeltaken bijvoorbeeld werkoverleg, research doen over een prospect, verslaglegging en klanten bellen. Een voor niet-werkenden verrassend groot deel van alle werk bestaat uit routineklusjes, waar in feite al goede software voor bestaat, of robottechniek. Als alle nu al bestaande cutting-edge werkbesparende oplossingen zouden worden geïmplementeerd, verdwijnt dus bijna de helft van deze activiteiten.
Het goede nieuws is dat dan alle werk higher-level wordt. De werkgever betaalt alleen nog voor een deel van het werk. Hierdoor stijgt de arbeidsproductiviteit, m.a.w. een werkgever krijgt meer waar voor zijn geld. Werknemers leveren daardoor meer winst op, waardoor de werkgever er meer van in dienst wil hebben. Wel is er een maximum aan producten en diensten die nodig zijn.
Herdefinitie van banen en bedrijfsprocessen
Als een bepaalde taak wordt geautomatiseerd, daalt de economische waarde tot vrijwel nul. Dat betekent dat banen die grotendeels uit automatiseerbare taken bestaan, moeten worden uitgebreid met nieuwe taken of dat bedrijfsprocessen zelfs geheel anders moeten.
Hoe meer routinewerk kan worden geautomatiseerd, hoe productiever werknemers worden. Vandaar dat de baan van de toekomst voortdurend zal worden uitgekleed en samengevoegd.
Ook hoogopgeleide banen
Niet alleen lopende-band werk en andere klassieke slachtoffers van automatisering, maar ook veel topbanen zullen te maken krijgen met automatisering. In feite bestaan er nu al programma’s, die zelf technische naslagwerken schrijven door datamining. Op zoek naar een Engels-Haïtiaans Creools kruiswoordboek? Of een rapport over de marktvooruitzichten voor houten toiletbrillen? Een computer heeft deze al voor je geschreven. Dat betekent, dat veel routinewerk, ook voor topfuncties zoals financieel analist, verdwijnt.
Creativiteit en menselijke interactie
Creativiteit is nog moeilijk te automatiseren, maar komt ongeveer bij vier procent van alle taken van pas. Sociale interactie,dat wil zeggen: de reacties van mensen inschatten, komt vaker voor, maar op dit moment beschikken machines al over meer dan menselijke vermogens om emoties uit gezichten af te lezen.
Bronnen
1. Four fundamentals of workplace automation, McKinsey, 2015
Dit thema is hier al vaker behandeld en hoogstwaarschijnlijk zal dit scenario ook plaatsvinden. Bedrijven proberen nog altijd de productiekosten zoveel mogelijk te drukken om de winst zohoog mogelijk te krijgen: niet alleen voor persoonlijk gewin van de directie en aandeelhouders maar ook om de concurrentie voor te blijven. En de grootste kostenpost is nog altijd het personeelsbestand; dus daar valt de meeste winst te behalen. Als het financieel goedkoper is om personeel te verruilen voor automatische systemen zal dat ook onverbiddelijk gebeuren. Maar wat te doen met al die werklozen? Naarmate de automatisering ook steeds meer hogere segmenten van de arbeidsmarkt gaat vervangen heeft het op den duur niet veel zin meer om werklozen om te scholen voor hoger gekwalificeerde banen: uiteindelijk zijn die ook weg geautomatiseerd. Zo heb je uiteindelijk volledig gerobotiseerde fabrieken, banken en andere dienstverleners met aan de top alleen nog maar directie en aandeelhouders en een paar technici die de zaak in de gaten houden en misschien zijn die dan ook wel niet meer nodig. Maar wie koopt dan nog de producten en diensten als de consumenten geen inkomen meer hebben? Zou iedereen dan een uitkering of basis inkomen hebben? Of zal de economische elite, die dan alle kapitaal en automatische productiefaciliteiten in handen heeft zich transformeren tot een gesloten kaste die de verpauperde mensheid overheerst? Dit is eigenlijk in dezelfde categorie als vragen die om het transhumanisme en de technologische singulariteit hangen. Als er een bovenmenselijke intelligentie ontstaat: zal die de mensheid niet simpelweg uitroeien als overbodig geworden? Belangrijke ethische vragen duiken hier op. Wat moet er van ons worden? Het wordt steeds duidelijker dat daar eens een serieuze discussie over opgestart moet worden. Voordat de tijd van discussie ongemerkt voorbij is gegaan en we voor voldongen feiten staan….
In theorie zou je zeggen dat alle producten en diensten goedkoper worden. Hierdoor heeft de mens voor dezelfde levensstandaard minder geld, en dus minder werk nodig. Dit zou een zee van vrije tijd opleveren.
Ware het niet dat de mens een zelfzuchtig wezen is en alsnog meer geld aan de economie wil onttrekken dan strikt noodzakelijk is. En de winst die robotisering oplevert, gaat – inderdaad wat jij zegt – vooral naar de toplaag van het bedrijfsleven.
Om jouw scenario te voorkomen wordt het een belangrijke taak voor de overheid om de vruchten van robotisering gelijkmatig over de hele bevolking te verdelen. Zo zou je mensen kunnen aanmoedigen om maximaal – pak ‘m beet- 20 uur per week te werken. Alle extra uren zouden dan zwaar belast moeten worden. En ook gerobotiseerde arbeid zou belast moeten worden. Deze belasting zou dan besteed kunnen worden aan een basisinkomen.
Ja in die richting dacht ik ook al. Waarschijnlijk is dat de enige manier om een existentiele catastrophe te omzeilen. Maar daarvoor hebben we een staat nodig die gecontroleerd wordt door eerlijke en op het algemeen welzijn bedachte politici die het roofkapitalisme van het grote zakenleven en hun bij het rechtse politieke spectrum zittende lobbyisten aan banden kan leggen. Ter linkerzijde heb je de op een roze wolk zittende pvda en sp politici die ook mijn vertrouwen niet echt hebben. Betrouwbare politici die onze stem waardig zijn, zijn die er wel in voldoende mate te vinden? Als je de huidige regenten ziet heb ik m’n twijfels
Misschien gaan dan veel meer mensen links stemmen waardoor de ondernemers meer winstbelasting moeten betalen.
En waardoor de overheid ons dan een (hogere) uitkering kunnen geven.
Zodat we de producten van die ondernemers kunnen kopen, anders verdienen ze nog niks.
Het is allemaal van elkaar afhankelijk.
En zo is dat! Vergis je niet, alleen in Nederland hebben we het al over een BNP van zo’n €700 miljard per jaar. Dat de arbeid die hiervoor moet worden verzet door mensen òf robots wordt gedaan is eigenlijk van ondergeschikt belang. Desalniettemin worden aan vraagstukken over arbeid en welvaartsverdeling bibliotheken vol geschreven. Mensen zijn altijd al op hun qui vive geweest als het gaat om tendensen tussen rijk en arm dus dan blijkt er weer niet zo veel nieuws te gebeuren in de nabije toekomst. Tenzij beleidsmakers er zo naast zitten dat er opstand uitbreekt. Elke (technologische) revolutie kent zo z’n slachtoffers..
Met A.I. kunnen computers op een gegeven moment misschien ook zelf (briljante) dingen gaan verzinnen.
Alleen moeten ze er dan geen belang bij hebben om al te bijdehand te worden.
Anders krijgen we Skynet.
Dus geld is/wordt dan overbodig, schaf het af en klaar. Waarom betalen voor iets wat de aarde voor niets geeft? dus de grondstoffen waar alles uit ontstaat en gemaakt wordt door machines, inclusief machines (of robots). Ik ben en zal nooit een slaaf/onderdaan zijn van een clubje eliten en velen zullen mij volgen.
Waar blijft de intelligente onkruidwied-robot die gyfosaat en andere herbiciden overbodig maakt??
Er is nog maar net een robot die paprika’s kan plukken, dat heb ik hier kort geleden gezien in een ander artikel.