Herverdeling bevordert innovatie

Er zijn verschillende redenen waarom herverdeling ervoor zorgt dat meer uitvindingen worden gedaan. Het is niet voor niets dat egalitaire landen zoals Zweden bovenaan staan in innovatie-indexen. Hoe komt het dat herverdeling dit stimulerende effect heeft?

Wat is innovatie precies?
Innovatie is het bedenken van nieuwe dingen. Volgens de definitie van Van Dale: in·no·va·tie (de; v; meervoud: innovaties) 1. invoering van een nieuwigheid.
Meestal, al hebben sommige mensen dat niet door, wordt ermee bedoeld: nuttige nieuwe dingen. Een innovatie kan een nieuw apparaat zijn, maar bijvoorbeeld ook een slimmere manier om de administratie te organiseren. Duizenden jaren van innovaties, van de landbouw tot zonne-energie, hebben ertoe geleid dat wij nu veel gezonder en rijker zijn dan onze verre voorouders. Innovaties zijn dus uiterst belangrijk, om niet te zeggen van levensbelang voor ons.

Wat heb je nodig voor innovatie?
Aan de basis van innovatie ligt creativiteit. Creativiteit komt in feite neer op variatie op een thema. Iemand die innoveert, neemt afstand van de bestaande situatie, bekijkt deze en denkt na over hoe het slimmer zou kunnen. Hoe meer iemand weet en hoe meer iemand kan proberen, hoe meer mogelijkheden er voor creativiteit zijn. Een creatief iemand ziet veel meer “draaiknoppen” dan een weinig creatief iemand, waar mogelijkheden voor verbetering zijn. Wij mensen zijn heel sterk in patroonherkenning. Daarom is een zekere mate van psychische diversiteit nodig. Hoe groter het reservoir van patronen waar wij uit kunnen putten, hoe groter de kans dat wij een passend patroon kunnen vinden. Verder moet er een duidelijk probleem zijn. De kans dat een groep mensen bijvoorbeeld een boot uitvindt, is een stuk groter in Nederland dan in de Sahara. Hoe meer problemen, hoe meer prikkels om innovaties te bedenken. Het grappige is, dat een innovatie vaak op een heel ander vakgebied ook gebruikt kan worden. Zo had Tim Berners-Lee nooit bevroed dat zijn HTML standaard, die voor de grote doorbraak van internet zorgde, ooit buiten de statige gebouwen van het CERN gebruikt zou worden.

Kortom, samengevat: de volgende voorwaarden zijn nodig voor innovatie:
– afstand kunnen nemen van de bestaande situatie
– de aanwezigheid van een probleem (!)
– het probleem zien en goed begrijpen
– kennis van het liefst zoveel mogelijk patronen
– de vrijheid om te kunnen experimenteren en proberen.

Waarom zorgt meer gelijkheid voor meer innovatie?
De elite vertegenwoordigt een monocultuur. Om er bijvoorbeeld bij te horen in de Nederlandse elite, moet je een liefhebber zijn van golf, kaviaar, diversiteit, tolerantie en een woning binnen de Amsterdamse grachtengordel of een villadorp als Blaricum. De elite probeert weliswaar om heel veel culturele indrukken op te doen, maar moet toch strenge groepsnormen hanteren om onderling uit te maken wie er meer en wie minder elitair is. Dit betekent, dat elitairen over het algemeen niet erg creatief zijn. Vooral omdat elitairen zich doorgaans te goed voelen voor techniek, de meest productieve bron van innovaties, en hun creativiteit voornamelijk op het gebied van creatief boekhouden tot uitdrukking komt.

Bij kleine ongelijkheid kan ook de middenklasse en tot op zekere hoogte ook de onderklasse beschikken over het vermogen om afstand te nemen, problemen te benoemen, deze te begrijpen, kennis van patronen op te doen en over vrijheid om een oplossing te verzinnen. Ook worden bij kleine ongelijkheid niet alleen de problemen van de elite , maar ook de problemen van de midden-en onderklasse relevant, wat uiteraard een veel grotere lawine van innovaties oplevert. Deze vrijheid was in een negentiende-eeuwse textielfabriek waar werkdagen van 12 uur of meer werden gemaakt, vanzelfsprekend veel kleiner. In een land als Zweden daarentegen is deze vrijheid veel groter. Een gezonde middenklasse is essentieel voor innovatie.