Uit onderzoek blijkt dat culturen kunnen worden gekarakteriseerd aan de hand van een zestal cultuurdimensies. Verschuivingen hebben politieke veranderingen tot gevolg. Kunnen hiermee verkiezingsuitslagen worden voorspeld?
Wat is het Hofstedemodel?
De Nederlandse organisatiepsycholoog Geert Hofstede deed in de jaren zeventig onderzoek naar de bedrijfscultuur in diverse internationale vestigingen van computergigant IBM. Uit statistische analyse van de antwoorden op vragenlijsten omtrent bedrijfscultuur bleek dat de vragen in vier, later uitgebreid naar zes clusters kunnen worden ondergebracht. Deze zijn:
- masculiniteit(MAS),
- machtsafstandsindex (PDI),
- onzekerheidsvermijdings (UAI),
- individualisme (IND),
- langetermijndenken(LTO) en
- Toegeeflijkheid (indulgence): de mate waarin genieten van het leven belangrijk is in een samenleving.
Deze resultaten zijn later uitgebreid naar generiek onderzoek binnen het gehele land en ook naar andere landen uitgebreid. Op dit moment is van de meeste landen onderzocht hoe het land scoort op de zes genoemde dimensies.
Cultuurverschillen tussen Nederland en België
Nederland en België, bijvoorbeeld, spreken weliswaar grotendeels dezelfde taal, maar wijken wat cultuur betreft behoorlijk sterk af. Wat ook verklaart,waarom de Belgen Nederlanders meestal lomp en te direct vinden, terwijl Nederlanders de neiging hebben Belgen als sulletjes af te schilderen.
In werkelijkheid is bijvoorbeeld de machtsafstand in België veel groter dan in Nederland. De informele Nederlandse omgangsvormen wijken nogal sterk af van de hiërarchische relaties in België. Daardoor zal een Belg zich minder snel over iets uitspreken dan een Nederlander. België is ook een masculiener land dan Nederland, wat zich uit in een hardere, zakelijke omgang – in België wordt daarom bijvoorbeeld vaker gestaakt dan in Nederland. Ook zoeken Nederlanders veel meer risico’s op dan de voorzichtige Belgen.
Verband tussen politiek en cultuurdimensies
Aan elke van de zes cultuurdimensies hangen bepaalde ideeën over hoe de samenleving het beste kan worden geregeld. Partijen, waarvan het programma inspeelt op deze ideeën, zullen het populairst zijn. Zo is in een masculien, individualistisch land als de VS wapenbezit een natuurrecht, waar de gemiddelde Nederlander er juist van gruwt. Belgen, die veel masculiener zijn, hebben minder moeite met vrij wapenbezit.
Politieke verschuivingen en de gevolgen op de cultuurdimensies
Hofstede en andere onderzoekers die met dit model werken, doen ook longitudinaal onderzoek: onderzoek over de tijd. Zo blijkt in de meeste landen LTO, de lange-termijn oriëntatie toegenomen te zijn. Een opmerkelijke uitzondering is Pakistan. Dit hangt samen met de sterke opleving van het islamisme. Lange-termijn oriëntatie is op de fysieke wereld georiënteerd. De toenemende religiositeit uitte zich daarom in een lagere LTO. In de rest van de wereld neemt het belang van religie juist af, waardoor de LTO stijgt.
Een andere, wereldwijde trend is de toenemende feminisering. Dit verklaart waarom in de VS links steeds sterker wordt en de Republikeinse Partij in een existentiële crisis verkeert en een uitgesproken masculiene kandidaat als Donald Trump zoveel emoties oproept. In Nederland hangt de opkomst van de PVV samen met een toename van de onzekerheidsvermijding.
Kortom: belangrijker dan het lijkt.
Meer informatie
Geert Hofstede: cultuurdimensies