Rente, de huur over een geleend bedrag geld, is volgens veel godsdiensten de bron van veel kwaad. Aan de andere kant heeft rente ook een aantal prettige kanten. Is rente een fundamenteel verkeerd concept of juist de grondslag voor meer welvaart?
Wat is rente en wat is geld?
Rente is als het ware de ‘huur’ die de bezitter van geld ontvangt van iemand die het geld van hem leent. Rente kan dus alleen bestaan door geld. Geld is geabstraheerde waarde. Geld kwam in omloop toen ruilhandel niet doeltreffend bleek voor onderlinge transacties. Je hoeft zo niet een koe op zak te hebben om lapje grond van je buurvrouw te kopen, maar je kan (bijvoorbeeld) kaurischelpen of goudstukken gebruiken.
Heb je veel geld en weinig fantasie of ondernemingszin, dan kan het slim zijn om dat geld aan iemand te lenen. Die begint er bijvoorbeeld een bedrijf mee of (wat vaker in de praktijk gebeurt), probeert er de touwtjes mee aan elkaar te knopen.Die persoon betaalt je dan na een paar maanden of jaar terug, plus wat extra, de rente.
Rente als exponentieel proces
Het gevaarlijke (of prettige) aan rente is dat het een exponentieel proces is. Als je overgrootvader bijvoorbeeld in 1911 één gulden op de bank zette tegen vier procent rente, dan zou dat nu meer dan vijftig gulden (23 euro) waard zijn. Dit komt door het effect van rente op rente. Echter: ook inflatie is een exponentieel proces. In 1911 kon je voor een gulden 21 maal zoveel kopen als nu[1]. Dus netto betekent het ongeveer een verdubbeling in een eeuw.
Loopt rente steeds maar op?
Als je een hoeveelheid kapitaal wegzet op een bank, neemt dat elk jaar in waarde toe, doorgaans overigens nauwelijks meer dan de inflatie. Zeker niet als je de vermogensrendementheffing meeneemt. Het is wel een structureel effect. Aan de andere kant is er het (grote) risico dat iemand die je geld leent, niet terugbetaalt.De lener is het geld dan kwijt, zoals nu met de staatsleningen van Griekenland. Ook de bank waar je spaargeld op staat, kan failliet gaan of de inflatie kan hoger worden dan de spaarrente. Zoals nu.
Woekeraars
De kredietwaardigheid van armen is nul volgens de bank. Om die reden deden woekeraars in het verleden (en nu nog steeds in veel landen) goede zaken. Ze lenen armlastige mensen bedragen tegen een hoge rente, denk aan twintig tot honderd procent per jaar. Niemand anders wilde deze mensen geld lenen. Daardoor vervielen veel armen tot slavernij of lijfeigenschap. Ervaringen met microkredietsystemen wijzen overigens uit dat mits er sterke sociale controle is, die kredietwaardigheid van armen juist veel hoger is dan bij rijke, machtige leners.
Afschaffen van rente dan maar?
Het is nuttig om af en toe geld te kunnen lenen. Bijna niemand kan bijvoorbeeld een huis helemaal uit eigen zak betalen. Als geldverstrekkers geen geld zouden kunnen verdienen met het uitlenen van hun geld, zouden ze uiteraard wel gek zijn om dat risico te lopen. Dat zou betekenen dat mensen die geen geld hebben voor een huis, een huis moeten huren. Dat is nog veel duurder dan een hypotheek. Het huren van geld wordt zo vervangen door het huren van bezit. Omdat geld abstract bezit is, is dit lood om oud ijzer. Een huisjesmelker in een renteloos land wordt alsnog steenrijk. Kapitaal trekt meer kapitaal aan.
Als je af wilt rekenen met rente, zal je dus het hele geldsysteem om moeten gooien.
Een interessant systeem dat in Oostenrijk een redelijk groot succes was, was het zogeheten Freigeld van het stadje Wörgl in de jaren dertig. Dit geld had de bijzondere eigenschap dat het elke maand een paar procent in waarde daalde. Als gevolg probeerden de inwoners van Wörgl zo snel mogelijk van dat geld af te komen. Ook schulden worden zo minder waard[2], waardoor het gevaarlijke effect van rente op rente verdween. Dit lost veel problemen op omdat het hier in feite over een kapitaalheffing gaat. Geld oppotten wordt zo minder interessant. De Oostenrijkse centrale bank vond dit systeem bedreigend, waardoor Wörgl gedwongen werd hiervan af te stappen.
Conclusie: rente afschaffen heeft weinig zin…
Rente is een symptoom van het kapitalistische effect dat kapitaal kapitaal aantrekt. Hoe meer kapitaal, hoe meer kan worden geïnvesteerd in dingen die geld opleveren. Een arme moet al het geld dat binnenkomt meteen weer uitgeven om in leven te blijven. Daarom is het beter om de linkse hobby van stevige belastingen in ere te herstellen en zo ook aan mensen met weinig bestaansbronnen een menswaardig bestaansminimum te bieden. Wel moet deze belasting de productiviteit van kapitaal zo min mogelijk verminderen. Er moeten dus vooral belastingen worden geheven op ‘slapende’ vermogens. Dat is in Nederland nu ook zo met de verkapte vermogensbelasting van 1,2 procent per jaar, box III.
Belasten van NV en BV wel
Helaas zijn rechtspersonen zoals BV’s en NV’s hiervan uitgezonderd. Slimme rijkaards brengen dus vermogen dat weinig oplevert, zoals dure antieke auto’s en landhuizen, onder in een privé-BV die geen winst maakt en geen dividend uitkeert (waardoor geen cent belasting hoeft te worden betaald), en hoogrenderende beleggingen in box III. Ik denk dat alle bezit, ook in box I en II, met de 1,2 procent per jaar moet worden belast, boven een bepaalde vermogensgrens van bijvoorbeeld een halve ton per persoon. Dit moet een bronheffing zijn om belastingontwijking aan te pakken.Bezitters van natuurgebied kunnen dit dan openstellen voor publiek of voor Natuurmonumenten als afgesloten reservaat om zo vrijstelling van belasting te krijgen. Zo ook verzamelaars van kunst of antiek, die het in een museum tentoon kunnen laten stellen. Wie zo nodig een protserig privéjacht wil hebben, gaat maar betalen. Zo wordt het statusgehalte van die dingen des te groter.
Lees ook: Rente nader bekeken
Bronnen
1. Historische koopkrachtvergelijker
2. Depreciating community-owned currencies, Global Ideas Bank (2011)
Is “islamitisch” bankieren geen goed alternatief ?
Rente is dood door uitsterving. Zo simpel is het. Er zijn diverse manieren om leningen te verstrekken zonder dat rente nodig is, of geld aan te trekken zonder dat er rente nodig is. Nu moet alles rendabel zijn, zonder rente kun je dingen doen omdat ze nuttig zijn. Het verhaal lijkt te kloppen totdat je bij de bron komt. En dat is onze aarde. Die raakt meer en meer uitgeput. Waarom? Omdat recycling vaak niet rendabel is, kijk maar naar de vuilnisbelten om je heen. Het is veel goedkoper (lees: voor niks) om het gewoon aan de aarde te onttrekken. Maar in een exponentiële functie moet je steeds meer eenheden per tijdseenheid aan de aarde onttrekken.
Hetzelfde geldt voor onze arbeidskracht. Mijn generatie werkt nu al langer dan die van mijn vader. Ondanks alle winst van productiviteit door bijvoorbeeld automatisering en robotisering. Kijk om je heen! Kijk naar de mensen! Zie jij er nog zonder stress verschijnselen. Ik niet, of in ieder geval bijna niet.
Hoe kan dat? Exponentiële functie. Mensen hebben geen gevoel voor exponentiële functies. Ze kunnen zich gewoon niet voorstellen dat er op een moment plotseling alles gebeurd. Maar dat is nu juist het typerende voor een exponentiële functie.
Ik zal precies voorspellen wat er de komende maanden gaat gebeuren. Op dit moment zijn de schulden van Griekenland deels kwijtgescholden. Wat niet zo veel mensen zien, is dat daardoor de geldhoeveelheid krapper en krapper wordt. Er is in 2008 ook al een hoop verdampt, dus niet meer beschikbaar. Voor mensen met schulden betekent dat een aflossingsprobleem. Want minder geld is beschikbaar. En je zult het maar net even niet hebben op de betaaldag. Dan vervalt uiteindelijk jouw bezit aan de bank. Daarna ontstaat er hyperinflatie. Dat betekent dat de goederen die inmiddels van de bank zijn, voor die bank erg goedkoop worden om af te lossen. Uiteindelijk is de bank de winnaar.
Zonder rente zou het helemaal geen groot probleem zijn als je een maand later betaald. Maar met rente is dat een onmogelijkheid omdat het terug te betalen bedrag groeit en groeit. Totdat, zoals bijvoorbeeld in Griekenland, het onbetaalbaar wordt. Griekenland heeft een negatieve economische groei. Dan kun je dus nooit rente betalen.
Groet,
Dzyan
Die zo nog wel de hele avond door zou kunnen typen. Rente = Dood Causa Locuta
Wat hier gezegd wordt klopt alleen voor particulieren die aan particulieren uitlenen. Het gaat voorbij aan het feit dat Geld als Schuld wordt gecreeerd door banken uit het niets. Weinig mensen zijn op de hoogte van hoe ons huidige financiele systeem werkt maar dat is ook de reden dat iedereen in de schulden kan staan, personen, bedrijven en overheden. Daarbij moet er altijd rente over die schuld worden betaald. Wat erop neer komt dat er nooit genoeg geld in het systeem is om alles af te lossen… Rente zelf heeft voor en nadelen maar als je er ook nog eens het geldcreatie mechanisme van banken bij gooit dan… ja kun je je afvragen of het niet wordt voor een update van ons economische systeem.
het is wel allemaal logisch vanuit de (kleine) uitlener bekeken dat hij rente berekent .. maar de logica valt in de context “dat ged lenen commercieel interessant moet zijn”
Als we dit even loslaten en op macro niveau kijken dan kunnen we constateren dat er door een lening geld in de vijver komt en door de afbetaling van die lening weer geld uit die vijver gaat.
->De rente zorgt ervoor dat meer geld uitgaat dan erbij komt dus moet er weer iemand komen dat verchil gaat lenen anders raakt het geld op. Over zijn lening moet hij ook weer rente betalen .. etc .. en zo groeit de collectieve schuld en dat is ook precies wat we al jaren zien gebeuren ..
Dit is ook de reden dat er economische groei MOET zijn .. want als er groei is dan wordt er flink geld geleend. En dit moet, want de terugbetaling gaan door dus als er niet wordt bijgeleend dan raakt het geld op ..
Dus het geldsysteem bestaat bij de gratie van groei .. als de economische groei ook maar afzwakt staat het al op de voorpagina en en daarnaast worden er vurige debatten over duurzaamheid gevoerd wat met deze wetenschap op zak een beetje bespottelijk wordt vindt je ook niet??
Dit gaat gewoon niet meer .. zegt het voort!
We kunnen daarom de circulatie van ons betaal/ruil middel niet overlaten aan private instellingen waardoor geld een product wordt. Gelduitgifte terug naar de overheid aan de hand van strikte voorwaarden opgenomen in de grondwet.
Blij deze reacties te lezen. strookt helemaal met mijn opvattingen.
Doordat er private banken bestaan is het logisch dat die rente gaan heffen, want zij vervullen geen sociale functie maar hebben het doel om winst te maken, daarom de rente. (daarnaast natuurlijk ook het creeren van geld uit het niets, maar daar gaat dit artikel niet over).
Indien men wenst te blijven vasthouden aan een systeem met geld (er zijn ook andere alternatieven), dan moet dit naar mijn mening zijn in een vorm waarin de overheid de geldstroom in handen heeft en dus niets hoeft te verdienen aan het uitlenen van geld. Het hoeft dus niet meer commercieel interessant te zijn om geld uit te lenen. Het geld wat de spaarder vast zet hoeft ook niet per se minder waard te worden, want inflatie is beheersbaar door te geldhoeveelheid te controleren.
Het is vooral ook een verandering van mentaliteit die nodig is voor een nieuw systeem. Geld verdienen met geld moet in de toekomst gezien worden als iets onlogisch.
De rente zoals deze nu bekend is moet worden afgeschaft. Het is heel simpel. Een bankier moet worden betaald voor het beheren van een geldstroom. Zijn salaris mag als rente worden gerekend. Het moet niet lonen om geld op te potten en rente te vangen. De bron van ellende ligt nu bij mensen die het grootste gedeelte van het kapitaal in handen hebben….sterker nog deze mensen mogen nu ook nog eens ons geld ‘printen’, uitlenen aan overheden en daar opnieuw rente voor vragen. Zo’n paracitair systeem moet je in de kiem smoren. Terug naar geld als ruilmiddel en activiteit stimuleren ipv rente trekken en niets doen. Weg met de ECB en de FED!!
Beste Germen, misschien kan je nog wat leren door rente diepgaander te beschouwen en dus niet artikelen hierover te onthouden van daglicht. Rente bestaat uit immers uit verschillende componenten die in hun voorstelling een vertekend beeld geven en aanleiding geven tot tal van misvattingen over rente. De koppeling van de inflatiedekking (+/-) aan de effectieve dienst voor lening (rent) stuwt het systeem eenzijdig in een bepaalde richting, het houdt ons weg van meer inzicht in het monetaire systeem waarin geld altijd neutraal is. Ook de aanname dat geld dient terugbetaald te worden aan de centrale bank vloeit hieruit voort maar dat heeft niets met economie te maken, dat is monopoly. Of is dat ook te moeilijk om te begrijpen? De stelling ‘het probleem aan de bron aanpakken’ is dus geen achteloos advies of cliché en dat in weerwil van allerhande rationaliseringen en/of verduistering van berichten hieromtrent.    Â