Op dit moment verdienen vaste medewerkers per uur meer dan uitzendkrachten, laat staan mensen met een nul-urencontract. Geen wonder dat flexibele arbeid, flexwerk, erg populair is bij werkgevers en er steeds minder vaste banen zijn. Tijd om dit aan te pakken.
Nul-uren contract werkers: goedkoop, ook per uur
De mainstream politieke partijen, zoals VVD en D66, bejubelen flexibele arbeid. Voor werkgevers is flexwerk op het eerste gezicht inderdaad één grote goed-nieuws show. Ze kunnen mensen laten werken als de orderportefeuille vol is en laten staan als de tijden wat slapper zijn. De staat betaalt wel, en de werknemers indirect, door lagere inkomsten.
Uit onderzoeken blijkt ook dat flexwerkers slechter betaald krijgen dan vaste medewerkers, al is dat met uitzendwerk nu gelijkgetrokken in bedrijfstakken met een CAO. Flexwerkers hoeven ook niet bijgeschoold te worden. Kortom: het is doorgaans goedkoper om hetzelfde werk te laten doen door flexwerkers, dan door vaste medewerkers, zelfs bij 100% bezetting.
Geen wonder dat werkgevers er alles aan doen om het aandeel flexwerkers te vergroten en hun rechten verder in te perken. Flexwerkers hebben ook een drukkend effect op de lonen van vaste medewerkers. Flexwerkers, vooral laagopgeleide flexwerkers, kunnen alleen maar dromen van een vaste baan.
Vakantiewerkers en mensen met nul-uren contract als pispaaltjes binnen een bedrijf
Het pestgedrag binnen bedrijven neemt meer en meer toe. Vooral vakantiewerkers en flexwerkers zijn doelwit. De reden: vaste medewerkers zien deze goedkope krachten als bedreiging. Ook is hun sociale positie laag wat ze een dankbaar slachtoffer maakt. Er is ook sprake van generationele uitbuiting. Het zijn vooral de ouderen die over een vast contract beschikken.
Vaste medewerkers zijn moeilijk te ontslaan. Omdat ze er langere tijd werken, hebben ze een uitgebreid sociaal netwerk en kennen ze alle ins en outs van het bedrijf. Klantvertegenwoordigers kunnen zonder al te veel moeite veel van hun vaste klanten meenemen, of de concurrent warm aanbevelen, als er een concurrentiebeding geldt. Dit geeft vaste medewerkers veel macht. Een werkgever zal zich daarom wel drie maal bedenken voor hij zonder goede reden een vaste medewerker ontslaat, of de arbeidsomstandigheden drastisch slechter maakt. Een ontslag wordt daarom doorgaans sluw voorbereid, waarbij de ontslagkandidaat subtiel in een positie wordt gemanoeuvreerd waar hij weinig kwaad kan aanrichten.
Perverse economische prikkel voor nul-urencontract
Gevolg van de zwakke machtspositie van de flexwerkers is dat deze worden uitgebuit. En daarmee tegelijk, paradoxaal genoeg, aantrekkelijker worden voor werkgevers om in dienst te nemen. Zeg nou zelf, wie heb je liever als werknemer: een lastpak die alle bepalingen van de CAO tot in de puntjes kent en een meester is in de kantoorguerilla, of een gehoorzame werkslaaf? De gevolgen van deze dynamiek zijn niet moeilijk te raden. Het aantal flexwerkers groeit snel. Alleen voor de echt essentiële bedrijfsprocessen zijn er nog vaste medewerkers.
Het gevolg is ook dat bedrijven dommer worden. Voor systemische innovatie van complexe producten, zoals machines, heb je een op elkaar ingespeeld team nodig. Dat lukt je niet met flexwerkers en mensen met een nul-urencontract die morgen weg kunnen zijn.
Hoe stoppen we de flexwerkepidemie?
Ondernemers die alleen kunnen concurreren door hun werknemers minder te betalen dan de concurrenten, deugen mijns inziens niet voor hun vak. Vaak wordt door flexwerkaanhangers gewezen op de concurrentiepositie met het buitenland. Opmerkelijk genoeg zijn het juist binnenlandse dienstverleners, zoals de horeca en schoonmaakbedrijven, die het moeten hebben van lage lonen. Een zinloze race to the bottom dus, want als een ondernemer vals speelt, moeten de andere ook wel.
Exporteurs betalen doorgaans een goed loon. Dat is ook logisch. Bij het concurreren met lage-lonenlanden heeft loonsverlaging weinig zin en exporteurs willen hun waardevolle kennisvoorraad beschermen. Een goede ondernemer maakt gebruik van de unieke sterke punten van Nederland en Vlaanderen: de hoogopgeleide bevolking met een hoog arbeidsethos, de eersteklas infrastructuur en de goede talenkennis. En zet voor het domme werk een robot neer, zodat zijn slimme werknemers zich kunnen toeleggen op het vakwerk. Dus laten we stoppen met deze zogenaamde slimheid, bijvoorbeeld door een 30% hoger loon voor flexwerk verplicht te stellen en gerommel met arbeidsvoorwaarden hard af te straffen. Daar worden we allemaal beter van.
Tja dan moet er een links(er) kabinet komen, of misschien komt de krapte op de arbeidsmarkt weer terug na deze crisis.
Dan zal het wel gauw afgelopen zijn met die flauwekul.
Inderdaad, ik denk het ook. Helaas zijn er nog teveel sukkels, die in de sirenenzang van de klassiek-liberalen trappen.
De hele arbeidsmarkt is in transitie. Mondialisering en vluchtige kapitaalstromen resulteren in vluchtige arbeidsrelaties zonder zekerheden. Daarnaast blokkeren oude rechten nieuwe arbeidsmodaliteiten. De traditionele middenklasse, met werkzekerheid, verdwijnt evenals de onderliggende koopkrachtzekerheid die de vraagzijde van de economie stimuleerde. Mondiale schuldverzadiging bijt ons nu in de staart. Interessante tijden.
http://www.economie-macht-maatschappij.com/zelfstandig-ondernemer.html
Ik denk dat die transitie maar schijn is. Waarom moeten er bijvoorbeeld mondiale kapitaalstromen zijn? Maleisië heeft met succes wetgeving ingevoerd die flitskapitaal aan banden legt. Investeerders moeten hun investering jarenlang vasthouden, waardoor je de snelle jongens buiten de deur houdt en met meer serieuze partijen kan samenwerken.
Dit alles is het gevolg van politieke keuzes. Ondernemers passen zich wel aan.