Softwarepatenten zijn een regelrechte ramp voor computergebruikers.

Schaf patenten af

Veel mensen denken dat octrooien, ook patenten genoemd, de innovatie sterk bevorderen. Ploeterende uitvinders worden zo beschermd tegen kopieerders, is het idee. De werkelijkheid is echter anders. Moeten we niet juist van patenten af?

Hoe werkt een octrooi?
Een uitvinder beschrijft zijn idee in een octrooiaanvraag. Een octrooigemachtigde beoordeelt het idee dan op technische nieuwheid. Hiervoor betaalt de uitvinder een bepaald bedrag, doorgaans enkele duizenden euro’s. Als de octrooiaanvraag wordt toegekend, dus voldoende technisch nieuw is, wordt een octrooi verleend. Dit is meestal twintig jaar geldig. Een octrooi in Nederland kost minder dan duizend euro, een Europese aanvraag 25 000 tot 50 000 euro. Elk jaar moeten steeds hogere instandhoudingstaksen worden betaald [1]. Iedereen die in het gebied waar het octrooi geldig is, jouw uitvinding wil produceren of verkopen, moet hiervoor jouw toestemming hebben. Gewoonlijk zal de fabrikant dan royalties aan je betalen.

‘Octrooien bevorderen innovatie’
We zijn nu zo rijk door innovatie: een steeds sterker wordende stroom van technische vondsten en ontdekkingen. Alles wat er voor zorgt dat er meer innovatie komt, is daarmee een garantie voor meer welvaart, gezondheid en menselijk geluk. Veel mensen geloven dat patenten hier een belangrijke rol bij spelen. Uitvindingen worden immers gedaan door uitvinders. Uitvinders kunnen in de tijd dat ze hun uitvinding ontwikkelen, niet werken. Ze moeten er dus iets aan overhouden. Dat kan alleen als hun idee wordt beschermd. Octrooien en patenten bieden tijdelijke bescherming. Als een uitvinder zijn idee heeft geoctrooieerd, mag niemand gedurende bijvoorbeeld vijf jaar zijn techniek gebruiken. Althans, zo gaat de theorie zo ongeveer.

Hoe bescherm je een idee? Patenten, trade secrets en de productievoorsprong

Softwarepatenten zijn een regelrechte ramp voor computergebruikers.
Softwarepatenten zijn een regelrechte ramp voor computergebruikers.

Alle mensapen, dus ook mensen, zijn er erg goed in om dingen na te apen. Als je rijk wilt worden van een goede uitvinding, is het dus een goed idee om een manier te verzinnen om te voorkomen dat alleen anderen van je briljante vondst profiteren. De bekendste manier om een idee te beschermen is via een patent.
De oudste- en effectiefste- techniek is geheimhouding. Een bekend voorbeeld: het recept van Coca Cola. In de Angelsaksische wereld heet dit trade secret. Toen er nog geen patenten bestonden, hielden ambachtslieden hun vakkennis streng geheim. Vaak werden recepten en fabricagetechnieken in het diepste geheim van meester op leerling (of gezel) overgeleverd. Veel fabricagetechnieken hield een meester voor zichzelf. Als hij stierf, nam hij die kennis mee in het graf. Om dat te voorkomen zijn patenten ingevoerd. Omdat informatie in een patent direct openbaar wordt, gaat de informatie zo niet verloren. Fabrikanten hanteren deze techniek nog steeds voor cruciale informatie. Zelfs de kennis in een patent is dan waardeloos zonder die geheime kennis.
Een derde doeltreffende techniek die vaak wordt toegepast is tijd. De uitvinder (of de fabrikant waarmee hij samenwerkt) bereidt in het diepste geheim een productielijn voor, zodat snel enorme oplages van het product kunnen worden vervaardigd. Tegen de tijd dat concurrenten het product hebben reverse engineered heeft de fabrikant de afschrijvingskosten er uit en kan tegen zeer lage kosten produceren.
Een strategie die overheden kunnen gebruiken om innovatie toch te bevorderen is het uitloven van prijzen. Dit idee is voorgesteld door econoom Joseph Stieglitz. Zo wordt het idee als het ware van tevoren al beloond.

Misbruik van het patentsysteem: patenttrollen, blanket patents en patentoorlogen
Patenten zijn zeer gevoelig voor misbruik. Internationaal patenten aanvragen is duur (een wereldwijd patent kost al gauw 100 000 euro), waardoor alleen grote bedrijven dit kunnen bekostigen. Vooral triviale zaken worden daarom gepatenteerd, terwijl echt waardevolle kennis geheim blijft.

Je merkt ook steeds meer de opkomst van zogeheten patenttrollen. Deze kopen patenten op van patenthouders die bijvoorbeeld dreigen failliet te gaan of weinig direct belang hebben bij het patent. Stel, voor het produceren van een bepaalde chip worden twintig verschillende technieken gebruikt. Bedrijf X heeft negentien daarvan in handen, maar de twintigste techniek is in handen van patenttrol Y. Dit bedrijf kan dan voor een minimale investering het gehele productieproces lamleggen en bedrijf X fiks afpersen.
Patenttrollen maken vaak gebruik van blanket patents. Dit zijn patenten met een heel brede werking. Een berucht voorbeeld is het patent op dingen kopen met één klik (verleend aan Amazon.com) en de hyperlink. Hiermee kunnen ze een complete bedrijfstak blokkeren en afpersen.

Firma’s als Microsoft hebben meer juristen in dienst dan softwareontwikkelaars. Dat is niet voor niets. Er worden vooral in de VS, maar ook in Europa ware veldslagen uitgevochten over patenten[2]. Grote bedrijven voeren patentoorlogen, waarbij ze elkaar in een houdgreep nemen. Veel hulpbronnen worden verspild aan patentoorlogen. Kleinere bedrijven hebben geen patenten om andere bedrijven mee te kunnen chanteren,  waardoor ze uit een markt worden gedrukt. Hierdoor worden veel innovatieve markttoetreders geblokkeerd. Microsoft heeft honderden Amerikaanse bedrijven afgeperst die Linux of andere open-source software gebruiken[3]. Kortom: de wereld is beter af zonder in ieder geval softwarepatenten (en vermoedelijk de meeste andere patenten).

Bronnen
1. Octrooi aanvragen, Nederlands Octrooicentrum
2. Paul Allen start patentoorlog – Wall Street Journal
3. Microsoft takes on the free world, CNN Money

10 gedachten over “Schaf patenten af”

  1. Je hebt nog niet aangetoond waarom het erg is dat grote bedrijven de kleine bedrijven uit de markt drukken, dus kun je eigenlijk niet afleiden dat softwarepatenten afgeschaft moeten worden.

    Overigens: een vriend van mij is momenteel bezig met het afronden van zijn bachelor thesis die gaat over open source en de marktwerking daarvan. Ik heb hem al gevraagd of hij misschien een abstract op visionair.nl wil plaatsen.

    1. Bij deze :)
      Kleine bedrijven zijn over het algemeen veel innovatiever dan grote. Zeker in bedrijfstakken waarbij een klein bedrijf in principe voldoende groot is om een markttaak uit te kunnen voeren.

  2. hahahaha….lollll patenttrol…waar heb ik dit eerder gehoord? :P

    Ik snap het visionaire van het artikel en als ik wat beter in mijn geld zat zou ik je groot gelijk geven, voorlopig mag het patentbureau van mij nog wel even bestaan (zeg ik uit eigenbelang), mischien komt er nog eens een moment dat ik er flink gebruik van kan maken en dan grote bedrijven een financiele poot uitdraaien en daarmee een heleboel mensen gaan helpen om zelfvoorzienend te kunnen worden als ze dat willen. Ik denk zelfs dat als ik ooit ergens een patent op zou krijgen en ik zou bij iedereen die er gebruik van wil maken eenmalig financiele rechten op zou laten betalen en die bedrijven zouden inzien wat ik ermee zou gaan doen dat ze er zelfs achter kunnen staan.

    grote bedrijven drukken kleine idd de markt uit, darentegen zijn kleine weer veel innovatiever. Als de grote de kleine niet de markt uitdrukken dan is dat over het algemeen omdat de eigenaren van grote bedrijven inzien dat de kleine later opgenomen kunnen worden in hun keten. Als klein bedrijf moet je je dan onderscheiden, welke producten bied je aan om te laten zien dat je anders bent dan de grote bedrijven? Als je je bedrijf kan profileren als uniek dan heb je zowieso geen concurrentie, niet van de grote en kleine bedrijven.

    Ook al kost het bijvoorbeeld 100.000 euro om een uniek product vast te kunnen leggen dat jij de alleenrechten bezit, er zijn altijd wel 1 of meerdere geldschieters te vinden die je plannen wel zien zitten.Je gaat geen product wereldwijd vastleggen op patentbureaus als je niet vantevoren door een economisch onderzoeker hebt laten onderzoeken of het ook wel waard is wat je wil. (of elk ander soort van onderzoeker die geschikt is voor dat werk)

  3. Niet afschaffen. Het idee achter een octrooi is goed. Het idee wordt prijsgegeven waardoor er op voortgebouwd kan worden. Zou er geen octrooi bestaan dan is de neiging het idee geheim te houden erg groot en daarmee de kans om op het idee voort te bouwen erg klein, want geheim. In ruil voor die openbaring krijgt de uitvinder bescherming en kan op die manier zijn investering terug halen. Houden dus het octrooirecht.

    1. Reinier Bakels

      U bent zeker een octrooigemachtigde, of iemand die door op een andere manier geïndoctrineerd is? Uw commentaar lijkt zo uit een boek overgeschreven. Dit (standaard)argument klopt om meerdere redenen niet:
      – Veel uitvindingen kunnen helemaal niet geheim worden gehouden. Een geoctrooieerd apparaat kun je vaak gewoon uit elkaar halen om te zien wat de uitvinding is. Als dat al nodig is.
      – Om octrooi te kunnen aanvragen moet je als uitvinder tot de aanvrage je lippen stijf op elkaar houden. Dat is dodelijk voor de informele communicatie waar uitvinders het juist van moeten hebben.
      – Octrooien worden primair geschreven voor juridisch gebruik. Dat maakt ze – afhankelijk van het vakgebied – minder goed bruikbaar om collega-uitvinders te informeren. Zij zijn software-octrooien doorgaans volstrekt onleesbaar voor programmeurs. Handige octrooigemachtigden weten maximale bescherming te realiseren en tegelijk zo min mogelijk prijs te geven.
      – Ook als je zelf per ongeluk iets uitvindt waar iemand al octrooi op heeft aangevraagd mag je het niet meer verhandelen (behalve “in of voor” je eigen bedrijf). Dan heeft die openbaarmakingsfunctie helemaal geen zin. En vooral tegenwoordig werkt deze regel ongelooflijk onbillijk: vaak hangen bepaalde uitvindingen “in de lucht”, en hangt het er maar van af wie toevallig het eerst octrooi aanvraagt. Een loterij dus.

    1. Als je een idee gebruikt dat van tevoren wijd is verspreid, kan je inderdaad een beroep doen op prior art.
      Wel is het verstandig in dat geval alvast de lopende band en je distributie goed voorbereid te hebben zodat je concurrenten een jaar achterstand hebben. In onder meer China zijn ze verre van achterlijk.

    1. @ nutter,

      tegenwoordig worden patenten en octrooien opgeslagen in computers op dezelfde bureau´s waar je de patenten en octrooien kan inkopen. Bedrijven die patenten en/of octrooien hebben moeten over het algemeen zelf zorgen voor de controle hierop, daar zijn scouts voor die wereldwijd patenten en octrooien met elkaar vergelijken. Vaak gebruiken ze hier software voor met algoritmen die ingesteld zijn op meldingen van patenten en octrooien die voor hun van belang zijn. Deze scouts weten meestal ook wel welke bedrijven wereldwijd zich bezighouden met de zaken waarop zij ook al patent hebben.

  4. Interessante ontwikkeling in Nieuw Zeeland. 

    Door Bauke Schievink, zondag 12 mei 2013 11:17, views: 30.722 • 
    Submitter: Amanoo
    http://tweakers.net/nieuws/89032/nieuw-zeeland-maakt-patenteren-van-software-wettelijk-onmogelijk.html

    Nieuw-Zeeland heeft een aanpassing op zijn patentenwetgeving gepubliceerd, waarin duidelijk wordt gemaakt dat patenten die technologie voor software-uitvindingen beschrijven niet geldig zijn. Er is wereldwijd al geruime tijd discussie omtrent de validiteit van softwarepatenten.

    De wijzigingen werden gepubliceerd door de Nieuw-Zeelandse minister van handel, die een aanpassing op de Patents Bill publiceerde, zo ontdekte ZDnet. Ter verduidelijking werd een voorbeeld gegeven van een wasmachine die van nieuwe software wordt voorzien om de was beter schoon te krijgen. In een dergelijk geval is de techniek wel patenteerbaar, omdat de software een instrument is om de wasmachine beter te laten functioneren.

    Patenten die technieken beschrijven voor uitvindingen die alleen als software worden gebruikt, zijn echter niet geldig. Als voorbeeld wordt software genoemd die automatisch bepaalde documenten invult: omdat het hier puur gaat om een techniek die binnen een computerprogramma functioneert, wordt dit niet als een uitvinding gezien.

    Ook elders ter wereld staan softwarepatenten ter discussie. Het Amerikaanse USPTO liet eerder al wetendat het de regels omtrent softwarepatenten wil aanpassen, mede naar aanleiding van de vele rechtszaken die technologiebedrijven onderling voeren wegens patentschending: in de meeste gevallen gaat het daarbij om softwarepatenten. Ook werd er door de Electronic Frontier Foundation een petitie gestart voor een hervorming van het patentensysteem.

Laat een reactie achter