Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.

Het meest onderschatte land in Europa

De werkelijke reden achter de Russische relletjes met Nederland is een groot, strategisch gelegen land waar we weinig van horen. Toch is Oekraïne, het grootste alleen Europese land, dat ter noorden van de Zwarte Zee ligt, voor de Russen letterlijk van levensbelang en zal Poetin er daarom alles aan doen om Oekraïne binnen de Russische orbit te houden.

Wat is Oekraïne?
Ten oosten van Roemenië, boven de zwarte zee ligt Oekraïne, een voormalige Sovjetstaat. In Oekraïne wonen op een oppervlakte iets groter dan Frankrijk zo’n 44 miljoen mensen.  De Oekraïners, die een nauw aan het Russisch verwante Slavische taal spreken, hebben de pech dat hun land een grote, vruchtbare laagvlakte is en ze over nogal imperialistische buren beschikken. Geen wonder dus dat de geschiedenis van Oekraïne bol staat van bloedige invasies door Mongolen, Polen, Litouwers, Turken, Duitsers, Oostenrijkers en Russen.

Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.
Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.

De bloeitijd van de Oekraïne, het Kievse Rijk of Kievan Rus, vormde ook meteen de geboorteplaats van het Rusland zoals wij dat kennen. Door de Mongoolse invasies vluchtten de inwoners van Kievan Rus massaal naar de veiliger, onherbergzame bossen rond Moskou en Novgorod, waar het Russische vorstendom Moskou en de Republiek Novgorod ontstonden. Hier slaagden ze erin, een veilige basis te stichten die de Mongoolse invasies overleefde en daarna zou uitgroeien tot het machtige Russische rijk. Met de achterblijvers liep het minder goed af. De Oekraïne zou voor eeuwen een speelbal blijven tussen Polen, het Ottomaanse Rijk, Rusland en Litouwen, wat voor de lokale bevolking neerkwam op geregelde plunderingen, slavenhalerij en verkrachtingen. In de 20e eeuw werd Oekraïne geteisterd door de communisten en de nazi’s. In totaal kostte dit een zesde van de bevolking, meer dan zeven miljoen mensen, het leven. Veel Oekraïeners ontvluchtten hun land. Ook nu nog is de bevolkingsgroei negatief.

Waarom is Oekraïne zo belangrijk voor Rusland?
De grens met Oekraïne ligt op ongeveer 500 km afstand van Moskou. Het dichtstbevolkte deel van Rusland, waar de meerderheid van de Russen woont, ligt rondom Moskou en grenst direct aan Oekraïne. Poetin’s grote nachtmerrie is dat Oekraïne onder controle komt van een vijandige mogendheid, in Russische ogen alle mogendheden. Immers, sinds het ontstaan van Rusland is het land door elke grote buur aangevallen. Ook ligt de Russische Zwarte Zeevloot in de Oekraïense zeehaven Sebastopol. Dit is de enige Russische toegang naar de zee die niet dichtvriest. Vladivostok, de andere grote Russische zeehaven, ligt aan de andere kant van het land en is alleen via een spoorlijn, of via een snelweg uit de Sovjettijd die bij Kazakhstan zelfs voor tientallen km de grens oversteekt, te bereiken. Kortom: Poetin heeft weinig andere keus dan kost wat kost voorkomen dat Oekraïne lid wordt van de NAVO of de Europese Unie.

De pro-westerse ex-president Yulia Timoshenko zit nu in de Oekraïense gevangenis op basis van een dubieuze beschuldigng van bevoordeling van Gazprom. Ironisch genoeg wordt haar gevangenschap nu gebruikt als argument om Oekra ine uit het EU associatieverdrag te weren. Zelf is ze het hier totaal niet mee eens.
De pro-westerse ex-president Yulia Timoshenko zit nu in een Oekraïense gevangenis op basis van een dubieuze beschuldigng van bevoordeling van de Russische staatsgasmaatschappij Gazprom. Ironisch genoeg wordt haar gevangenschap nu gebruikt als argument om Oekra
ine uit het EU-associatieverdrag te weren. Zelf is ze het hier totaal niet mee eens.

Waarom de opgelopen spanningen?
De tegenwoordige president van Oekraïne, Janoekovitsj, kwam aan de macht als pro-Russische kandidaat. Sinds hij aan de macht is laat hij zich echter vooral door Oekraïense nationale belangen leiden. Rusland draaide in het verleden de gaskraan, waar Oekraïne bijna helemaal afhankelijk van is, keer op keer dicht. Ook probeert Poetin de Oekraïeners te intimideren. De Oekraïners begrijpen nu heel goed dat ze een list moeten verzinnen. De Oekraïense regering wil daarom Rusland en de Europese Unie tegen elkaar uitspelen. Met deze strategie kan de regering, hoopt Janoekovitsj, zoveel mogelijk voordeel voor Oekraïne in de wacht slepen.

Janoekovitsj probeert om zowel een associatieverdrag met de Europese Unie, als met de Russische douaneunie te sluiten. Als hem dit zal lukken, zou Oekraïne daardoor heel veel internationale handelsbedrijven trekken en als tussenpersoon flink verdienen aan de handel tussen de Europese Unie en Rusland. Helaas voelt de EU hier weinig voor, wat vrij kortzichtig is. Dit had namelijk ook Rusland zelf in de invloedssfeer van de Europese Unie getrokken en had, als de Russen hadden geweigerd, Poetin het nodige gezichtsverlies als spelbreker bezorgd.

Uiteraard wil Poetin dat de Oekraïners respect voor grote buur Rusland krijgen en stevig in de Russische orbit blijven. De aangewezen weg is de concurrent, de Europese Unie, te vernederen. Zo begrijpen de Oekraïners, dat ze weinig andere keus hebben dan alleen met Rusland zaken te doen.

Veel Russen voelen zich vernederd door dit soort protesten, dus zon Poetin op wraak.
Veel Russen voelen zich vernederd door dit soort protesten, dus zon Poetin op wraak.

Waarom Nederland?
Nederland is, zoals bekend, een klein landje. Ter illustratie: in Rusland wonen ongeveer 9 keer zoveel mensen als in Nederland en de oppervlakte van Rusland is zelfs meer dan 400 keer zo groot. (Nederland is overigens wel een stuk rijker dan Rusland: ons BNP is bijna veertig procent van dat van Rusland). Poetin weet ook, dat Nederlanders weinig principieel zijn en handelsbelangen altijd voor laten gaan. Ook ergeren Poetin en de andere Russen zich enorm aan het betweterige, superieure toontje van de Nederlandse elite over bijvoorbeeld homorechten in Rusland. Nederland, een walhalla van drugs en vrije seks, personificeert in de ogen van veel Russen zo ongeveer alles wat er fout is aan het westen. Kortom: een bruikbaar object voor de volgende actie.

Na de meesterlijke actie van Poetin in het geval-Syrië, die hem veel respect heeft opgeleverd ten koste van aartsrivaal Amerika, werd het tijd voor een volgende stunt, die hem veel binnenlandse steun en ook buitenlands gezag zou opleveren. De actie van een Nederlands schip met Greenpeace-activisten, met hierbij het incident met de Russische diplomaat Borodin die door Haagse dienders op hardhandige wijze werd gearresteerd, kwam als geroepen. Na de excuses van de Nederlandse regering over deze schending van het verdrag van Wenen, was het doel bereikt, waren de moreel superieure Hollanders op hun plaats gezet en liep de rel met een sisser af. Deze boodschap is waarschijnlijk ook in Oekraïne overgekomen.

Laat een reactie achter