Veel kleine beleggers, crypto-bezitters en huizenbezitters kloppen zichzelf op de schouders vanwege hun sprookjesachtige rendementen. De werkelijkheid is wat minder florissant. Volgens sommigen dreigt hyperinflatie.
Economische relativiteitstheorie
We zijn gewend om de waarde van alles in geld uit te drukken. Euro’s, in ons geval, of Usaanse dollars aan de overkant van de grote plas. Dus als de prijs van iets in euro’s uitgedrukt stijgt, is dat een waardestijging. De vraag is, of dat terecht is. Zimbabwanen kunnen daar over meepraten. Zo is, uitgedrukt in Zimbabwaanse dollars, in 2008 de economie van Zimbabwe fabelachtig hard gegroeid. Een brood kostte een paar biljoen Zimbabwaanse dollars.
Was het slim om een bakkerij te beginnen in Harare in 2008? Niet bepaald. Met dit geld kon je als Zimbabwaan namelijk niet veel meer dan een sigaret rollen, of het vuurtje onder je kookpot met een armoedige maaltijd aanmaken. Alhoewel dit hoogste biljet ooit uitgegeven, nu curiositeitswaarde heeft en gewild is onder verzamelaars. Dit verschijnsel noemen economen hyperinflatie. De oorzaak van hyperinflatie is altijd de uitgever van het geld, meestal de overheid of centrale bank. Zo devalueerde de sestertie in het Romeinse Rijk, omdat de keizer steeds meer zilver verving door koper.
Geld: geen erts maar vertrouwen
Geld is niet meer dan een ruilmiddel, een rekenformule. Zoals het voorbeeld van Zimbabwe (en Duitsland in de twintiger jaren, en Hongarije vlak na de oorlog, China vlak voor de communistische machtsovername, enzovoort, enzovoort) laat zien, is de waarde van geld niet absoluut. En is het voor een overheid in nood erg verleidelijk om de binnenlandse geldkraan flink open te draaien. Om geld bij te drukken hoef je namelijk geen belasting te heffen. Geld bijdrukken is een sluipende vorm van belastingheffing. Immers, hoe meer geld er is in verhouding, hoe minder het waard wordt. Dus met jouw bankbiljet kan je dan minder kopen. Met inflatie belast je iedereen, ook de vrek die zijn spaarcentjes onder zijn hoofdkussen heeft verstopt.
Gaan de Eurozone en de USA de hyperinflatie van Zimbabwe volgen?
Het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank is roekeloos. Op dit moment kent de ECB een negatieve rente. Dat wil zeggen, dat je geld toe krijgt als je euro’s leent van de ECB. Zakenbanken doen dat dan ook grif, en kopen daarmee aandelen en grondstoffen. En onroerend goed, vooral woonhuizen. Door de toenemende vraag wegens dit goedkope geld, stijgen hiervan de prijzen. Wat superwinsten voor de rijken oplevert. Immers, ze verdienen zowel aan de koerswinst, als aan de negatieve rente. Kassa!
Dit verklaart ook, waarom aandelenkoersen en de vermogens van multimiljardairs pijlsnel stijgen. Dit ging een tijdje goed. Maar begin 2021 is deze inflatie nu ook de reƫle economie aan het bereiken. Zo zijn de Nederlandse huizenprijzen in 2020 11,6 procent gestegen in het coronajaar 2020. Let wel, in een jaar waarin de economie fors kromp met 3,8 procent. Ook het voedsel en andere basisbehoeften worden nu duurder als gevolg van de gestegen grondstofprijzen. De energierekening was al enkele jaren aan het stijgen.
Hyperinflatie?
Van steeds meer goederen worden de reƫle kosten flink hoger. Op zich is het niet erg als de prijzen van luxe-goederen stijgen. In veel opzichten hebben we al meer rijkdom dan goed voor ons is. Vervelend wordt het als eerste levensbehoeften snel duurder worden. Een skivakantie minder, of een paar jaar langer met je meubels doen, is geen ramp. Met een hongerige maag of rillend van de kou naar bed moeten gaan, wel. Laat staan, dat je de ziekenhuisrekeningen van je familie niet meer kan betalen. Helaas is dit het meest waarschijnlijke scenario. Inflatie heeft namelijk de vervelende eigenschap, van de top naar beneden te sijpelen. Uiteindelijk komt de zwarte piet bij de armsten terecht.