De stikstofuitstoot in Nederland is al enorm gedaald, maar helaas onvoldoende voor de nieuwe strenge EU-norm. Bron: [2] [3]

Stikstofveiling met emissierechten oplossing voor stikstof problematiek

Nederland is een klein, dichtbevolkt land met een uitgebreide veestapel. Dat gaat niet goed samen. Zeker van nature stikstofarme natuurgebieden leggen steeds meer het loodje. Is een stikstofveiling de oplossing?

Waarom is stikstof een probleem?
Een kleine tachtig procent van de aardse atmosfeer bestaat uit stikstofgas (N2). Stikstof is een onmisbaar element voor het leven. We bestaan uit eiwitten en eiwitten uit aminozuren, een stikstofverbinding. Nederland bevat miljoenen stikstofbronnen, variërend van huisdieren tot varkensmesterijen, en natuurlijk u, waarde lezer. Ook autoverkeer en bouwactiviteiten stoten stikstof uit, zij het veel minder dan mensen en -vooral- mesterijen. In de stikstofdiscussie bedoelt men alle stikstofbronnen, anders dan luchtstikstof en in eiwitten gebonden stikstof. Dit zijn vooral ammoniak (NH3) en stikstofoxiden (NO, NO2 en het omstreden lachgas N2O). Ook nitraat (NO3) dat uit bemeste akkers spoelt, is een milieuprobleem.

De stikstofuitstoot in Nederland is al enorm gedaald, maar helaas onvoldoende voor de nieuwe strenge EU-norm. Bron: [2] [3]
De stikstofuitstoot in Nederland is al enorm gedaald, maar helaas onvoldoende voor de nieuwe strenge EU-norm. Bron: [2] [3]
Brute bouwstop door administratief gecreëerd noodgeval
De EU heeft strenge regels afgekondigd voor stikstofemissies. Regels, die in een dunbevolkt land als bijvoorbeeld Frankrijk of Bulgarije makkelijk te handhaven zijn, maar in Nederland erg lastig. Het probleem is niet dat de stikstofuitstoot in Nederland stijgt. Integendeel. Deze is mede dankzij strenge wet- en regelgeving zoals de mineralenboekhouding voor boeren aanzienlijk gedaald [2] [3]. Het probleem is dat mede dankzij het stuitende gebrek aan vooruitzien door het kabinet-Rutte, de uitstoot niet snel genoeg daalde. Het gevolg was dat er een bouwstop werd afgekondigd met een aanzienlijke economische schade – en het voortduren van de huisvestingscrisis.

Stikstofveiling: voor- en nadelen
De vrije markt is er erg goed in om het economische optimum te vinden.  Dat kan een voordeel zijn, althans: als het spelterrein van de vrije markt zo wordt ingeperkt dat er geen externaliteiten optreden. Externaliteiten creëren gebeurt nogal snel. Zo begonnen slimme ondernemers zelf muskusratten te kweken, toen de overheid een premie van tien gulden op elke gedode knager zette. In principe kan de overheid het recht om stikstof uit te stoten verkopen, bijvoorbeeld, via een stikstofveiling. Als een varkensboer er mee stopt, kan hij zijn emissierechten via de veiling verkopen aan een andere boer, aan een bouwondernemer of een natuurorganisatie (die ze vervolgens niet gebruikt). Op een gegeven moment hebben de ondernemers die de meeste euro’s per kilo stikstofuitstoot kunnen verdienen, de emissierechten in handen, waardoor er een economisch optimum is ontstaan. Aldus het schoolboekje economie.

Elk systeem met wetten en regels waarmee geld gemoeid is, heeft te maken met de kans op fraude. Stikstofuitstoot vindt plaats in de vorm van gasvormige verbindingen. Gassen zijn berucht moeilijk te traceren op een enkele bron. Zo kan een boer bijvoorbeeld opgeven dat hij een dure afvanginstallatie heeft geïnstalleerd die hij in werkelijkheid niet heeft, of een veel slechter goedkoper model, waardoor zijn uitstoot veel hoger is dan uit officiële cijfers blijkt. Hier moet dus grondig gecontroleerd worden, het liefst ook met geregelde veldmetingen in de buurt van grote stikstofvervuilers. Per saldo is dit systeem dus uitvoerbaar.

Bronnen
1. Emissieautoriteit: geef handel in stikstofrechten tweede kans, FD, 2019
2. Verzuring en grootschalige luchtverontreiniging: emissies, 1990 – 2017, Centrum voor de Leefomgeving, 2017
3. O. Oenema, Factsheet stikstofbronnen, Wageningen Universiteit, 2019

Laat een reactie achter