Politieke partijen zijn het over veel dingen oneens, maar over veel dingen ook roerend eens. Kan een regering van nationale overeenstemming de problemen oplossen? Een verkenning, hoe een regering van nationale eenheid zou kunnen werken.
Grote polarisatie maakt Nederland onbestuurbaar
Op dit moment is er een grotere polarisatie in de Nederlandse politiek en ook in andere westerse landen. Progressieven en nationalisten zien elkaar niet meer als gesprekspartners met wie ze tot overeenstemming moeten komen, maar als gezworen vijanden. Zo sluiten steeds meer partijen elkaar uit kabinetsformatie. Het vervelende is dat daardoor steeds langer Nederland zonder regering zit met een mandaat van de kiezer. Voor de regering in kwestie is dat natuurlijk erg prettig. Want zo kunnen ze langer door regeren zonder dat de kiezer of het parlement ze controleren. Maar uit democratisch oogpunt is dit een enorm probleem.
Waarom we ons meer op overeenstemming in plaats van op verschillen moeten richten
De voornaamste oorzaak is, denk ik, dat we ons teveel richten op de tegenstellingen. En niet op wat we gemeenschappelijk hebben. Wat we nodig hebben is geen vechtkabinet, maar een regering van nationale overeenstemming. Zo zijn zowel rechtse partijen als de PVV en linkse partijen als de SP het roerend met elkaar eens dat er meer huizen gebouwd moeten worden. Kritiek op de wel erg rigoureuze covid-19 maatregelen van het kabinet vind je zowel ter linker (Bij1) als ter rechter (FvD) zijde.
:Het probleem is natuurlijk dat politiek geen markt is. Weliswaar moet je om je politieke partij aan de man te brengen de nadruk leggen op de speciale voordelen die jouw politieke partij heeft, maar dat zijn heel andere dingen dan nodig is om een land te besturen.
We kunnen er bijvoorbeeld prima mee leven dat er in dit land mobiele telefoons van 30 verschillende merken worden verkocht, omdat op deze verschillende merken gebruikmaken van hetzelfde netwerkprotocol om met elkaar te communiceren. Dat gezamenlijke netwerk protocol van politieke partijen ontbreekt een beetje en dat is een groot probleem. We kunnen het met elkaar oneens zijn, maar we kunnen dit land niet in 20 stukken knippen.
Regering van nationale overeenstemming met de vijf grootste partijen
Daarom is de beste oplossing om een regering van nationale eenheid te vormen met de vijf grootste partijen. Dat zijn de VVD, D66, PVV, CDA en SP. In tegenstelling tot ingewikkelde coalitieonderhandelingen wordt het in dit geval eigenlijk heel simpel. De vertegenwoordigers van de vijf partijen leggen de verkiezingsprogramma’s van de partijen naast elkaar. Daarna strepen ze alles weg wat niet in het verkiezingsprogramma van de andere vier partijen voorkomt. of, wat niet in het verkiezingsprogramma van minstens drie andere partijen voorkomt. Dan blijft er een aantal punten over waar alle vijf partijen het mee eens zijn. Dat wordt dan het regeerakkoord.
Gordiaans referendum als breekijzer, als de regering van nationale overeenstemming er niet uitkomt
Deze regering van nationale overeenstemming moet zich beperken tot dingen waar men het over eens is en voor de rest gewoon niets doen. Doet zich een belangrijk probleem voordat niet in het regeerakkoord staat, en moet de regering een besluit nemen? Dan moeten we de autoriteit overlaten aan de ultieme machthebber in een echte democratie, namelijk de bevolking. Dus, een referendum uitschrijven en de bevolking laten beslissen. In dit soort gevallen bepaalt de meerderheid. Op die manier krijgen we een landsbestuur dat meer geleid wordt door gezond verstand in het nationaal belang en minder door ideologische stokpaardjes.
Bron
Polarisatie in Nederland: hoe verdeeld zijn we? UvA Nieuws, 2021
Zo doen de Zwitsers het ook toch?