arabische wereld

De Arabische lente begint steeds meer te krijgen van een islamistische winter. Onze politieke leiders zagen dit niet aankomen. Anderen, waaronder Visionair.nl, wel. Wat is de reden voor de bijziendheid van de westerse politieke leiding en wat zijn de te verwachten toekomstige ontwikkelingen in de islamitische wereld?

Culturele dimensies volgens Hofstede
Islamitische samenlevingen worden gekenmerkt door een hoge onzekerheidsvermijding en een hoge machtsafstand. Op individualisme scoren islamitische landen laag. De maatschappijen zijn, anders dan veel mensen zouden verwachten door de achtergestelde positie van vrouwen in de islamitische wereld, slechts gematigd masculien. Van de weinige islamitische landen waar het lange-termijn denken door Hofstede en zijn team is geanalyseerd, blijkt het overwegend islamitische land Maleisië hoog te scoren en het eveneens islamitische Pakistan juist extreem laag. Dit vertaalt zich ook in de slechte welvaartscijfers in Pakistan. Hoewel in de meeste islamitische landen het lange termijn denken uitermate slecht is ontwikkeld, hoeft dit dus niet perse zo te zijn.

Natuurlijke regerings- en maatschappijvorm in islamitische landen erg autoritair
In landen met een grote machtsafstand en hoge onzekerheidsvermijding is de dictatuur de meest voor de hand liggende regeringsvorm. Het hoge collectivisme draagt hier ook toe bij. Ook na de invoering van een democratisch stelsel zie je daarom dat de bevolking op partijen stemt die een autoritair regime voorstaan en dat er dus in feite een nieuwe eenpartijstaat ontstaat. Dit zie je onder meer in Tunesië. De conservatieve, islamistische Ennahda-partij haalde hier bij de verkiezingen voor de grondwetgevende vergadering veertig procent van de stemmen. Nu is Tunesië waarschijnlijk het progressiefste land in de Arabische wereld en al te snel zal hier de sharia niet ingevoerd worden (waarschijnlijk pas over enkele jaren). Van buurland Libië is al bekend dat ook hier de sharia ingevoerd zal worden. In Egypte zijn sinds de val van Mubarak veel meer aanvallen op christenen en kerken. Er zal dus vermoedelijk een eenpartijstaat ontstaan in deze landen, waarbij een islamistische partij de meerderheid zal vormen. Rechten van vrouwen, seculieren en religieuze minderheden zullen minder zijn dan nu, laat staan die van groepen als homoseksuelen.

Waarom zaten politici en journalisten er naast?
Dit resultaat was uiteraard voorspelbaar voor wie een beetje thuis is in sociologische methodiek  en werd ook al verwacht door onafhankelijke waarnemers. Toch bleken de nieuwsmedia en de politici hier behoorlijk naast te zitten. Hoe kwam dat?
De voornaamste oorzaak is dat politici, om overtuigend te zijn en op tv goed over te komen, rotsvast in hun eigen slogans moeten geloven en dat doen ze voor een groot deel ook. Een van de slogans is de missie, overal ter wereld westerse-stijl democratie te brengen. Ook hebben mensen de neiging af te gaan op hun eigen mensensoort en sociale omgeving om het gedrag van anderen in te schatten. De sociale omgeving en het karakter van linkse politici en journalisten, over het algemeen mensen met een lage onzekerheidsvermijding, gewend aan een kleine machtsafstand en vrij individualistisch, wijkt nogal sterk af van die van de bevolking in de Arabische wereld.  Ook wijst de linkse denkhouding op een hoog-actief empatisch vermogen (spiegelneuronen), waardoor ze onvoldoende afstand kunnen nemen van de groep waarover ze schrijven en dus ook niet door middel van rationele analyse de culturele conceptuele kloof kunnen overbruggen.