bevrijdingsdag

Hoezo vrijheid? Een beschaafd protest tegen de monarchie kwam republikein Joanna en op twee uur cel te staan. Reden voor het Republikeins Genootschap om deze proteststicker uit te brengen.

Bevrijdingsdag kan beter afgeschaft worden

Voor buitenlanders die voor het eerst in Nederland komen lijkt het alsof Nederland 5 mei 1945 gesticht is. Toch is de Tweede Wereldoorlog niet de meest bepalende gebeurtenis in de Nederlandse geschiedenis. Kunnen we niet beter Onafhankelijkheidsdag vieren?

Derde Bevrijdingsdag
Een kort overzicht met de meest bepalende momenten in de Nederlandse geschiedenis

  • Op 26 juli 1581 werd door de Staten-Generaal van de Nederlanden het op 22 juli opgestelde Plakkaat van Verlatinghe geratificeerd. Hierin werd Filips II afgezet als heerser van de Nederlanden. Het plakkaat wordt gezien als de officiële onafhankelijksverklaring die het begin in luidde van een autonoom Nederland.
  • Op 15 mei 1648 is de Spaanse bezetting beëindigd en werd de Republiek officieel als onafhankelijke staat erkend bij de Vrede van Münster.
  • Op 24 augustus 1815 wordt het tegenwoordige Koninkrijk der Nederlanden (toen nog “Verenigd”, inclusief België) opgericht, na het verdrijven van de Franse troepen.
  • Op 5 mei 1945 worden de Duitse bezetters verdreven.

Wat op vijf mei wordt gevierd is in feite niet ‘de’ bevrijdingsdag, maar de derde bevrijdingsdag, als we kleinere bevrijdingsgebeurtenissen, zoals het afslaan van meerdere aanvallen van Frankrijk en Engeland, buiten beschouwing laten. In België wordt bijvoorbeeld wél gewoon de onafhankelijkheidsdag als Nationale Feestdag gevierd.

Waarom de obsessie met de Tweede Wereldoorlog?
De bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog vond meer dan honderd jaar na de afzetting van Napoleon Bonaparte plaats. De generaties die nog leefden, kenden Nederland niet anders dan als een onafhankelijk neutraal land, dat er (met uitzondering van de korte onafhankelijkheidsoorlog van België) in slaagde buiten de vele oorlogen in de woelige negentiende eeuw te blijven. Overigens verliep de negentiende eeuw in Nederlands-Indië minder vreedzaam – in de negentiende eeuw breidde Nederland de heerschappij uit tot de gehele Indonesische archipel, wat met de nodige wederzijdse moordpartijen gepaard ging.

Dit betekende dat de inboorlingen de bezetting en bevrijding van Nederland als uniek en uitzonderlijk ervoeren. Boeken en films over de Tweede Wereldoorlog gaan als warme broodjes over de toonbank. Het gortdroge encyclopedische werk Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog van 15.000 bladzijden, voor de liefhebbers hier te downloaden, is maar liefst 75.000 maal verkocht.

Hoezo vrijheid? Een beschaafd protest tegen de monarchie kwam republikein Joanna en op twee uur cel te staan.
Hoezo Bevrijdingsdag? Een beschaafd protest tegen de monarchie bij de kroning kwam republikein Joanna op twee uur cel te staan. bron: AT5

Vals heldenepos tegen republikeinen en het communisme
Bevrijdingsdag heeft voor de gevestigde elite nog een voordeel. De aandacht wordt zo afgeleid van de vernederende vlucht van de koninklijke familie en de regering in mei 1940. Door een heldenepos te scheppen, waarin de regering in ballingschap en “koningin” Wilhelmina een onverdiende glansrol speelden, werd zowel staatsgevaarlijke republikeinen als communisten (die de werkelijke ruggengraat van het verzet vormden) effectief de pas afgesneden. De laatste decennia is Bevrijdingsdag een dankbare kapstok, waaraan de politiek-culturele elite populaire thema’s zoals homo-emancipatie (getuige het protserige homomonument voor het handjevol door de nazi’s vermoorde Nederlandse homo’s wegens hun deelname aan het verzet) en de integratie van Marokkanen (getuige de kranslegging voor spook-Marokkanen; uit historisch onderzoek blijkt dat er nooit Marokkaanse soldaten in Nederland zijn geweest of gesneuveld) kan ophangen om hun ideologie te propageren. Opmerkelijk genoeg worden de Polen die zijn gesneuveld bij de mislukte operatie Market Garden, uitgedacht door voormalige SS’er “prins” Bernhard van Lippe-Biesterfeld, alleen in het kleine dorpje Driel herdacht.

Dag van de oprichting van de Republiek
Dankzij het gekonkelfoes van reactionaire staatshoofden in het verre Wenen in 1814-1815 zitten we in Nederland opgescheept met een achterhaald instituut, het koningshuis, dat de Nederlandse geschiedenis sindsdien voornamelijk in negatieve zin heeft beïnvloed. Als de valse bevrijdingsmythe wordt ontmaskerd en vervangen door de meest belangrijke dag in de Nederlandse geschiedenis, namelijk de oprichtingsdatum van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, kunnen we ons eindelijk richten op een hoopvolle toekomst. Nederlandse kernwaarden, zoals vrijheid van meningsuiting en levensovertuiging, vrijheid om een toekomst op te bouwen en samen een land uit de golven opbouwen, komen dan weer centraal te staan. Wij Nederlanders verdienen beter dan een ziekelijk, op verdraaiingen gebaseerde gedrocht als Bevrijdingsdag.

Tijdens Bevrijdingsdag zat iedereen in het verzet, Geen erger scheldwoord dan 'fascist'. Bron: auteur

In plaats van Bevrijdingsdag, Toekomstdag

Vijf mei 1945 is de dag waarom het Amerikaanse en Canadese leger ons bevrijdden van het laatste restje van de door de Russen murw gebeukte Wehrmacht. Waaom heeft Nederland die sterke obsessie met de Tweede Wereldoorlog? En wanneer worden we bevrijd van de achterlijkheid en bekrompenheid? Is het geen goed idee hier een dag voor in te voeren?

Tweede Wereldoorlog obsessie
De enige nationale feestdag die Nederland kent is 5 mei 1945. Nederland werd al veel eerder erkend als zelfstandige staat, namelijk op 15 mei 1648, bij de Vrede van Münster (en nog eerder door het Ottomaanse Rijk). Inderdaad vormden Hitler en zijn aanhangers het onaangenaamste gezelschap dat Nederland ooit heeft geregeerd, maar Nederland werd pas echt een land op 15 mei, niet op 5 mei. In België is de nationale feestdag de dag waarop de eerste koning aan de macht kwam (en België dus een zelfstandig koninkrijk werd). Een veel logischer keus dan die in Nederland. Om dit te verklaren, moet worden aangenomen dat klaarblijkelijk de obsessie van de Nederlanders met de Tweede Wereldoorlog een overheersende rol speelt in de nationale psyche. Voor de Tweede Wereldoorlog was de nationale feestdag Waterloodag (de dag dat Napoleon definitief werd verslagen).

Tijdens Bevrijdingsdag zat iedereen in het verzet, Geen erger scheldwoord dan 'fascist'. Bron: auteur
Tijdens Bevrijdingsdag zat iedereen in het verzet, Geen erger scheldwoord dan 'fascist'. Bron: auteur

Nuttige bevrijdingsmythologie
Bevrijdingsdag kent twee prettige voordelen voor de Nederlanders. Ten eerste is het (met de Dodenherdenking op de dag er voor) een bruikbare gelegenheid om zich af te zetten tegen de grote, machtige oosterbuur Duitsland, een land waarvan de taal en gebruiken, zoals je ’s zomers kunt vaststellen op vakantie, erg lijken op de Nederlandse. Zowel in de goede als in de slechte betekenis. De Tweede Wereldoorlog was de tijd van de goede verzetsstrijders (waartoe na de Tweede Wereldoorlog uiteraard iedereen behoorde) en de slechte verraders, zoals kinderen van NSB’ers en meisjes die iets met een Duitse soldaat hadden. Dat we verschillen van de Spanjaarden en Fransen is wel duidelijk. Van Duitsers, zeker Duitsers die Plattdüütsch spreken, is dat een stuk minder duidelijk. Niet toevallig is de Bevrijdingsdag-cultus het sterkst in de grensstreek.

Ook bood het de gelegenheid de band met de bevrijders, de Amerikanen, te cultiveren. Deze vormen machtige en erg nuttige beschermers tegen de agressieve oosterbuur. De bevrijdingsmythologie, waarin de goede Amerikanen ons verlosten van de slechte Duitsers en daarna beschermden tegen een ander gevaar uit het oosten, de toenmalige Sovjetunie, paste daarom goed in de Nederlandse geopolitieke belangen. Vandaar dat de enorme offers die de Russen hebben gebracht om het nazigevaar te keren – de Duitsers legerden vier keer zoveel troepen aan het Oostfront als in het westen – werden gebagatelliseerd.

Toekomstdag
Nederlanders hebben de neiging naar de toekomst te kijken. Vandaar dat nationale feestdagen doorgaans niet erg ver teruggrijpen in de historie. Om zoals de Serviërs een gebeurtenis uit de dertiende eeuw te herdenken, is voor Nederlanders psychologisch ondenkbaar. Waarom zouden we geen nationale feestdag kunnen invoeren, de Toekomstdag, die alle positieve dingen waar Nederland voor staat: tolerantie, solidariteit, vrijheid, innovatie en kansen, kortom sociaal liberalisme, viert? We herdenken dan grote uitvinders en wetenschappers uit het verleden en heden en zetten visionaire ideeën en projecten in de spotlights. Na de herdeningsdag voor nationale fouten de dag ervoor, kunnen we op de Toekomstdag ons contract met de toekomst hernieuwen.

Dit is ook een mooie gelegenheid om nieuwkomers een eed te laten afleggen, dat ze zweren bij alles wat hun lief en heilig is, naar hun beste vermogen in gedachte, woord en daad bij te dragen aan de groei, verbetering en ontwikkeling van Nederland en de Nederlanders. Wie zich daar niet aan houdt, bijvoorbeeld door misdaad of door het verspreiden van kwaadaardige religieuze achterlijkheid, wordt wegens woordbreuk het land uitgezet. Ook van de inboorlingen kan je in het jaar dat ze achttien worden eisen dat ze een dergelijke eed afleggen.