Het steeds grotere morele failliet van westerse landen blijkt uit een triest voorval, waarbij een depressieve 24-jarige Belgische vrouw door middel van euthanasie van het leven wordt beroofd.
Depressie uitstekend te behandelen Depressie is de meest voorkomende psychische ziekte. De medische definitie is: een periode van somberheid en lusteloosheid die langer dan twee weken duurt. Depressie maakt dat de lijder alles ziet met een sombere bril, ook dingen die niet-depressieve mensen juist opvrolijken. Depressie komt vooral voor bij jonge vrouwen tussen 18 en 24 jaar oud, die meer dan gemiddeld introvert en neurotisch zijn. Depressie kan in gang gezet worden door een ingrijpende gebeurtenis, of door de opstapeling van veel negatieve ervaringen. Denk aan jeugdtrauma’s of misbruik. Antidepressiva helpen doorgaans maar matig. Behandelingen die wél positief effect hebben, zijn hier te vinden. Een ingrijpende, maar veelbelovende techniek is diepe hersenstimulatie, waardoor de neuronen in de hersenen van de patiënt tot meer activiteit worden geprikkeld.
Een groepshug. Er moeten meer knuffels en minder antidepressiva uitgedeeld worden.
Cultuur van de dood
Wijlen Karol Wojtila, beter bekend onder zijn pauselijke naam Johannes Paulus II, wond in onder meer zijn encycliek Evangelium Vitae (1995) geen doekjes om. Volgens hem lijdt de westerse beschaving in het algemeen, en Nederland in het bijzonder, aan een “cultuur van de dood”, waarin aan de dood de voorkeur wordt gegeven aan het leven. Voorbeelden hiervan zijn voor hem abortus en euthanasie. Hoewel de rooms-katholieke kerk een aantal kwalijke kanten had en mogelijk nog steeds heeft, denk aan de inquisitie en het kindermisbruikschandaal, heeft Wojtila op dit punt mijns inziens zonder meer gelijk. De dood wordt te vaak gezien als een makkelijke uitweg, een te verkiezen alternatief boven lijden. Denk aan de Nederlandse uitdrukking “uit zijn lijden verlossen”, die vaak wordt toegepast in combinatie met huisdieren. Moeten wij er voor kiezen om de mens te verlagen tot een beest?
Euthanasie is mijns inziens een kwaadaardig concept. Waar er valide medische, of persoonlijke, redenen zijn om abortus te plegen, bestaan deze niet voor euthanasie. Er bestaat geen eu thanatos, goede dood, en elke handelingswijze die de dood ziet als een acceptabel alternatief, is een uiting van ernstige morele corruptie. Er is een goed alternatief voor euthanasie: palliatieve zorg en behandeling met pijnstillers. Verder moet iedere lijder aan een ongeneeslijke ziekte beseffen dat hij of zij bijdraagt aan de verlossing van de mensheid van ziekten, door de kennis die wordt opgebouwd.
Waarom moest Laura dood?
In dit artikel wordt het geval beschreven van de 24-jarige Laura, een intelligente, gevoelige jonge vrouw uit de provincie West-Vlaanderen, die een nare jeugd heeft doorgemaakt. Aangestoken door een medepatiënte en aangemoedigd door de behandelend psychiater, wil ze nu euthanasie laten uitvoeren om te ontsnappen aan haar aanhoudende depressie.
Ik denk dat als Laura nog tien jaar zou leven, ze niet meer depressief zou zijn. Zeker niet, als er om haar heen een krachtige groep van liefhebbende personen zou staan die haar onder geen beding kwijt zou willen. Een liefhebbende man, vriend of vriendin, als ze lesbisch is. Die haar vast hadden gehouden als ze zich beroerd voelde en niet meer los hadden gelaten. Dat die groep er niet is, is ons aan te rekenen. Wij hebben vergeleken met vorige generaties gefaald. Gefaald om onze medemensen te zien en lief te hebben als onszelf. In plaats kozen wij er voor om onze ogen te sluiten. De geschiedenis zal niet mild over ons oordelen.
Veertig jaar geleden, in 1972, zeiden de astronauten van de laatste Apollo missie de maan met pijn in het hart vaarwel. Sindsdien liggen de maanrobots en meetapparatuur maanstof te verzamelen. Monumenten die laten zien waartoe het menselijk vernuft in staat is. Toch dromen nog steeds visionairen van een terugkeer naar de maan. Om te beginnen. Tegen beter weten in.
Decadentie sloeg toe
Waarom kregen de Amerikanen eind jaren zestig, met primitieve, levensgevaarlijke technologie en boordcomputers die minder konden dan een simpel mobieltje nu, meer voor elkaar dan de mensen van nu met werkelijk nog nooit in de geschiedenis vertoonde technische mogelijkheden?
Het antwoord: met dank aan de geboortegolfgeneratie zijn we veranderd in huilende decadente watjes, die liever hun zakken vullen met bijeengegokt geld op de beurs, dan bereid zijn hun leven op het spel te zetten om nieuw werelden te ontdekken.
Artist impression (1986) van een maanbasis met rover. Bron: NASA/Dennis M. Davidson
Is er een samenzwering om de mens van de sterren weg te houden?
Veel jonge en oudere idealisten vragen zich vertwijfeld af, hoe het komt dat we net toen de sterren binnen ons bereik lagen, opgaven en het hoofd in de schoot wierpen. Waarom was de opvolger van de Apollo-missies geen maanbasis of een expeditie naar Mars, maar een peperduur stuk schroot dat op een miezerige vierhonderd kilometer boven onze hoofden zweeft? Welke geheimzinnige macht zorgde er voor dat het ruimtevaartprogramma radicaal van koers veranderde? Samenzweringstheoretici geloven dat er een buitenaardse basis is op de Maan en dat daarom NASA de expedities stopzette.
Buitenaardse samenzwering? De trieste waarheid is dat er geen samenzwering bestaat die de mensheid weghoudt van de sterren. De waarheid is dat we ons lieten bestelen door de zakkenvullers van OPEC, door Wall Street en het internationale bankierskartel, die ons uitknepen als citroenen, omdat we het geloof in onszelf en onze bestemming verloren. De waarheid is dat we op zijn gehouden trots te zijn op deze grote prestaties, opgehouden zijn grote dromen te dromen en in praktijk te brengen. De waarheid is dat we naar “progressieve” demagogen van de sociale academie luisterden, die ons aanzetten onze tijd en energie in zinloze sociale experimenten te steken, in plaats van de eerste mensen op Mars en verder te zetten. De waarheid is dat we opgehouden zijn trots te zijn op wetenschap en technologie en in plaats hiervan de leugenaars zijn gaan geloven die beweren dat alle culturen gelijkwaardig zijn.
President Barack Hussein Obama zette de VS voor schut door te buigen voor Abdullah al-Saoed, de leider van één van de meest misdadige regimes ter wereld.
Schop de Chamberlains de laan uit
Laten we de lamzakken, de Chamberlains die ons land en onze wereld de afgrond in helpen, met pensioen sturen en onze toekomst weer in eigen hand nemen. Ons geboorterecht weer terugpakken van de bankiersmaffia en de Nieuwe Wereldorde. Laten we ophouden te buigen voor tirannen en dictators en in plaats daarvan dit geboefte een passende straf geven. Laten we ons slavenjuk afwerpen en weer vrije mensen worden. Laten we samenwerken met alle vrije mensen, waar ter wereld ze ook wonen, om ons terug te brengen naar de maan en op weg te gaan naar de sterren. Laten we de schandvlek van veertig jaar verbanning op aarde zo snel mogelijk uitwissen.
Volgens conservatieve denkers gaat het van kwaad naar erger met de normen en waarden. Bestaat er inderdaad een culturele “halfwaardetijd” en heeft de ondergang van een cultuur te maken met culturele decadentie? Hebben we behoefte aan nieuwe idealen?
Enorme sociale veranderingen
De afgelopen halve eeuw heeft in Europa sociaal gezien grotere veranderingen laten zien dan de millennia er voor. Zo leefden de Europeanen tot voor kort in uitgebreide families met vaak drie generaties onder één dak. De mannen waren de kostwinners en waren de machtigste personen binnen het gezin. Ook buiten het gezin deelden oudere mannen de lakens uit. De afgelopen decennia is dat veranderd: gezinnen werden kleiner, er kwamen eenoudergezinnen, relaties en seks zonder huwelijk of seks met mensen van het eigen geslacht worden niet meer als sociaal afwijkend gezien. Ouderen die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen, wonen niet meer bij kinderen in, maar worden in een verzorgingstehuis geplaatst. Ook de rol van de christelijke godsdienst is sterk afgenomen. Het grootste deel van de bevolking gaat niet meer naar de kerk. Steeds meer mensen geloven niet in een god.
Conservatieve denkers die de traditioneel-christelijke samenlevingsvorm als de beste beschouwen, zien dit als bewijs dat de westerse beschaving aan het aftakelen is. Zij denken ook dat de afnemende invloed van het westen in de wereld te wijten is aan het verdwijnen van de christelijke moraal.
Decadentie: mythe of feit?
Het Latijnse de-cadere betekent letterlijk neerdalen. Het uiteindelijke gevolg van decadentie is ondergang.
Volgens latere christelijke schrijvers waren de "zondige" Romeinse bacchanalia en orgieën de oorzaak van de ineenstorting van het Romeinse rijk.
Voor de moderne beschaving, of cultuur, waren er duizenden andere samenlevingsvormen, waarvan er enkele nu nog steeds bestaan. Het restant is ten onder gegaan. Het ondergaan van beschavingen is dus geen uitzondering maar eerder de regel. Hier zijn enkele hoofdoorzaken voor: overweldiging en gedwongen assimilatie door een andere beschaving (zoals de westerse of islamitische), vreedzame culturele assimilatie (m.a.w. opslokking of bekering, wat met veel subculturen of kleine primitieve beschavingen aan de periferie gebeurt), migratie van groepen met een andere beschaving, natuurrampen en uitputting van de natuurlijke of menselijke hulpbronnen van de beschaving.
Volgens cultuurrelativisten is decadentie een mythe omdat er volgens hen geen universele meetlat is waarlangs je beschavingen of culturen kan leggen. De ene beschaving gaat volgens hen naadloos over in de andere. Die universele meetlat is er uiteraard wel: de mens en de vooruitzichten tot groei en ontwikkeling zijn onveranderlijk en objectief meetbaar. Er zullen weinig cultuurrelativisten zijn die graag in Noord-Korea of Saoedi-Arabië willen wonen. In sommige beschavingen (de Polynesische en de Westeuropese bijvoorbeeld) is het leven aanmerkelijk prettiger, en de ontplooiingsmogelijkheden voor de mens groter, dan het leven in andere beschavingen (zoals de soennitische of stalinistische). Als een maatschappij achteruitgaat op deze meetlatten (zoals in nazi-Duitsland bijvoorbeeld) kan je spreken van decadentie.
Is Europa decadent?
Het belang van Europa in de wereld is enorm afgenomen. Voor de Tweede Wereldoorlog beheersten Europese koloniale grootmachten (waaronder we ook de Sovjet-Unie met Siberië kunnen reken en) vrijwel de gehele wereld. Nu is de invloed van Europa beperkt tot het eigen grondgebied, wat eilanden en een afbrokkelende invloedssfeer in Afrika. In het koloniale tijdperk moeten grote aantallen goed opgeleide jonge mensen naar de koloniën worden gestuurd om daar de inheemse bevolking onder de duim te houden en grondstoffen te kunnen plunderen. Na de dekolonisatie, waardoor lokale elites het vuile werk opknapten, konden deze jongeren in eigen land blijven, waar ze hielpen het land op te bouwen. Dit – met overvloedige energie – leidde tot een enorm sterke economische groei. Het leven in Europa nu is daarom door het verlies van koloniën beter dan vijftig jaar geleden.
Door het verminderde belang van oorlog en militairen is de samenleving zachtaardiger geworden, vervrouwelijkt. Deze trend bereikte haar hoogtepunt in de jaren zeventig. Vlak na de tweede wereldoorlog werden Nederlandse smokkelaars door grenswachters doodgeschoten. Nu zou dat ondenkbaar zijn. Aan de andere kant is de economische druk door de liberalisering harder geworden. De geboortecijfers dalen omdat vrouwen werken en geen tijd hebben om voor kinderen te zorgen. Dit hoeft op zichzelf geen probleem te zijn: minder kinderen betekent minder uitgaven aan onderwijs en ook minder druk op de leefomgeving. Als Nederlandse vrouwen nu evenveel kinderen kregen als in de vijftiger jaren, was Nederland veranderd in een Bangladesh aan de Noordzee. Ook omdat de fossiele brandstoffen nu snel opraken geeft de lage bevolkingsgroei ons ademruimte.
Het verdwijnen van het christelijk geloof
Een echte existentiële bedreiging voor de Europese cultuur is het verdwijnen van het christelijk geloof en de komst van religies die met deze kernwaarden in strijd zijn. Door hindoes is beargumenteerd dat het hindoeïsme van nature pluriformer en democratischer is dan het christendom en als je het verderfelijke kastenstelsel buiten beschouwing laat (het moderne hindoeïsme verwerpt dit ook), is hier het nodige voor te zeggen. Niet voor niets zijn de twee hindoeïstische landen India en Nepal nu beide democratieën.
Het uit het hindoeïsme voortkomende boeddhisme kent geen kasten, maar is niet zo pluriform als het hindoeïsme. Het boeddhisme deelt echter met hindoeïsme, liberaal jodendom en christendom het westerse ideaal van ontwikkeling van de mens. In feite houden zowel hindoes als boeddhisten zich hier een groot deel van hun leven mee bezig in de vorm van meditatie. In feite zal het humanisme een sterke impuls krijgen van beide oosterse godsdiensten. De aanwezigheid van hindoes en de toegenomen populariteit van het boeddhisme in Europa is dus ook geen existentiële bedreiging voor de westerse beschaving, zelfs integendeel.
Symptomen van decadentie
Een belangrijk ziekteverschijnsel bij aftakelende beschavingen is fatalisme: het gevoel dat het lot niet in eigen hand is, maar in dat van anderen of een bovennatuurlijk wezen dat het niet altijd goed met het individu voor heeft. Dit is ook de reden dat fatalistische beschavingen een zieltogend bestaan leidden (zoals de Indiase), dan wel gevoed door het plunderen van omliggende landen of het exporteren van grondstoffen (Arabische landen). In beschavingen waar het fatalistische element uit verdwijnt, zoals in India en China, zie je een snelle ontwikkelingsspurt. Wat dat betreft is het toenemende fatalisme in Europa rampzalig en (zoals altijd) ook fundamenteel ongegrond. De techniek heeft er nog nooit zo goed voorgestaan als nu.
Een even ernstig symptoom is cultuurrelativisme. Delen mensen van een cultuur niet meer gemeenschappelijke idealen, dan verdwijnt de ziel uit een cultuur. De cultuur wordt een hol lijk, een fossiel dat weg zal worden gespoeld door de onverbiddelijke krachten van verandering. Het cultuurrelativisme is een speciaal in Nederland, maar ook in andere Europese landen hardnekkige plaag. Het gevolg hiervan was het totaal uit de hand lopen van misdadig en voor medemensen schadelijk gedrag. Cultuurrelativisten zijn over het algemeen intellectuelen die niet gezegend zijn met ook maar enige kennis van de exacte wetenschappen. Ze beseffen niet dat ze vijftig procent kans hadden om als kind te overlijden aan een infectieziekte of ondervoeding, als de moderne natuurwetenschap dit niet had voorkomen. Ze ontzeggen zowel mensen het recht te streven naar een beter leven als aan een cultuur de mogelijkheden om zich te ontwikkelen en verbeteren.
