Oorlogen, verkrachtingen en genocide. Noem maar op en er is een man voor verantwoordelijk. Reden voor sommige feministen om mannen uit hun leven te bannen en ze hooguit als zaaddonor te gebruiken. Zou de mensheid beter af zijn zonder mannen?
Waarom zijn er mannen?
Evolutionair gesproken is de reden dat mannen er zijn, parasieten. Op het eerste gezicht klinkt dit absurd. Schijn bedriegt hier. De reden voor verschillende geslachten is seks: het uitwisselen van genen.
Mannen bestaan dankzij de lintworm en andere parasieten.
Evolutionair gesproken is het voor een vrouw op zich niet logisch om aan seks te doen. Immers: ze offert de plaats van vijftig procent van haar genen, en haar kostbare energie, op voor die van de partner. Er moet dus een duidelijke evolutionaire noodzaak zijn voor seks. Deze is, naast de bekende competitie tussen individuen en veranderende milieuomstandigheden, het voorkomen van parasieten.
Er bestaat een voortdurende evolutionaire wapenwedloop tussen bijvoorbeeld de lintworm en de mens. Elke biologische innovatie die de lintworm ontwikkelt om beter te kunnen parasiteren op de mens, wordt door de mens beantwoord met bijvoorbeeld een nieuwe vorm van resistentie. Zou de mens evolutionair gesproken niet veranderen,dan zouden de lintwormen aan de winnende hand zijn en hiermee de mens als soort zo verzwakken, dat deze het aflegt tegen andere soorten die wel seks kennen.
Een hardcore feminist zou hier opmerken dat ook mannen parasieten zijn. Immers, ze kapen het lichaam van een vrouw om hun genen in groot te brengen.
Verschillen tussen mannen en vrouwen Goed, dankzij de lintworm en dergelijke zitten we dus opgescheept met mannen. Mannen en vrouwen hebben verschillende evolutionaire copingstrategieën. Voor de vrouw is het het belangrijkst, in leven te blijven en in een omgeving te leven waar ze haar kinderen veilig groot kan brengen. Voor de man is het het belangrijkst, zoveel mogelijk kinderen te verwekken en te zorgen dat deze in leven blijven.
De mens is over het algemeen een monogame diersoort. Polygamie komt voor, maar is in de meeste samenlevingen een uitzondering. Dit betekent dat het menselijk genoom specifieke strategieën bevat om het onder deze omstandigheden uit te houden. In mannen, vooral mannen waarvan de partner een kind ter wereld heeft gebracht, is dus de neiging ingebakken om voor hun gezin te zorgen.
De geest en abstracte constructies als menselijke pauwenstaart In vrijwel iedere diersoort investeert het mannetje in uiterlijk vertoon of andere nutteloze vaardigheden om hiermee vrouwtjes te lokken. Deze demonstreren zijn ‘fitness’. Een bekend voorbeeld is de pauw, waarbij de pauw met de langste staart het meeste succes bij de wijfjes heeft.
Bij de mens is het de vrouw, niet de man die de meeste seksuele lichamelijke kenmerken heeft. Neem bijvoorbeeld haar borsten, dijen, billen (vooral bij Afrikaanse vrouwen) en de grote aandacht die vrouwen overal ter wereld aan hun uiterlijk besteden. Dit wordt verklaard door de monogame levenswijze van de mens, waardoor vrouwtjes om de beste, doorgaans rijkste en invloedrijkste mannen moeten concurreren. Maar hoe concurreren mannen met elkaar? Klaarblijkelijk heeft dat alles te maken met waar vrouwen zich toe aangetrokken voelen: rijkdom en vooral status,
Rijkdom Rijkdom en invloed zijn geen lichamelijke kenmerken. Er bestaat geen ‘rijkheidsspier’. Ook houdt rijkdom in verschillende culturen heel verschillende dingen in. Hier is het het aantal nulletjes op bankafschriften, bij de Keniaanse Maasai is het het aantal koeien of, op het Pacifische eiland Truk, de grootte van enorme molensteenachtige stenen ‘munten’ die iemand in bezit had.
Hoe rijker iemand is,hoe meer kinderen iemand groot kan brengen. Geen wonder dat rijkaards doorgaans geliefd zijn en veel Afrikaanse en islamitische ouders hun dochters verkopen voor vee of goud (bij islamieten houdt de vrouw deze bruidsschat). Rijkdom kent echter beperkingen. Zo moet de rijkaard voldoende macht en invloed hebben om zijn rijkdom te beschermen tegen plunderaars.
Status Seksueel worden vrouwen daarom meer geprikkeld door status, zelfverzekerdheid en domimantie. Vandaar dat versierdershandleidingen de nadruk leggen op methodes om een air van status te verspreiden, bijvoorbeeld met behulp van een zogeheten wing man. Maar hoe komt een man aan status?
Patriarchale maatschappij leidde tot ontwikkeling abstract denken In een ingewikkelde maatschappij vereist het veel hersencapaciteit om te functioneren. Deze maatschappijen hangen van de abstracties aan elkaar. Zo kent de westerse maatschapij een zeer ingewikkeld eigendomsrecht en staat de Japanse maatschappij bekend om haar informele invloedsnetwerken en het gebruiken van stropoppen waarachter zich de werkelijke machthebbers verbergen. Denk ook aan religie, een op zich volkomen zinloze activiteit die desondanks veel status met zich meebrengt.
Om met deze abstracties om te gaan, heeft de mens een gecompliceerde geest ontwikkeld. Het creëren en manipuleren van abstracte geestesproducten is de zekerste route tot rijkdom en invloed in iedere ingewikkelder maatschappij. Kortom: de seksuele competitie tussen mannen leidde tot de maatachappij zoals we die kennen.
Zou het zonder mannen beter gaan? Stel, we zouden net als de Amazones bijna alle mannelijke babies doden en alleen een paar zaaddonors houden. Er zou dan een belangrijke prikkel verdwijnen om nieuwe dingen uit te vinden. Vrouwen zijn net zo inventief als mannen, maar zijn doorgaans, niet altijd, meer in mensen en minder in abstracties geïnteresseerd. Slechts een enkele knotsgekke uitvinder of monomane dus die zich de hele dag afzondert om een nieuwe energiebron of broodrooster uit te vinden. Abstracte wetenschappen als wiskunde en natuurwetenschappen zouden veel langzamer vorderen dan nu.
Geweldsmisdrijven en oorlogen zouden minder voorkomen, maar misdaden zouden doorgaans onopgelost blijven – vrouwen zijn veel doortrapter dan mannen en als ze eenmaal in de fout gaan, veel succesvoller. Om die reden zal er ook meer roddel en achterklap zijn, maar kleinere machts- en statusverschillen. Naar huidige maatstaven zou deze wereld nogal statisch zijn en heel langzaam veranderen, wat op zich wel goed aansluit bij de langzamere snelheid van technische ontwikkeling. De enkele vrouw die zou dromen van ruimtevaart en wonen op andere planeten zou door het collectief tot de orde geroepen worden.
De weinige mannen zouden vermoedelijk onuitstaanbaar worden. Ook zou het leven vermoedelijk erg saai zijn. Want de voortdurende aandachttrekkerij van mannen brengt veel leven in de brouwerij.
Aanhangers van patriarchale goden als Jahweh en Allah zaaiden en zaaien nog steeds dood en verderf. Veel mensen hebben het daarom helemaal gehad met patriarchale monotheïstische godsdiensten en vinden dat we terug moeten naar Moeder Natuur. Hebben ze gelijk en wordt het tijd de Moedergodin weer in ere te herstellen?
Moeder Aarde heeft een stuk minder wrede aanhangers dan Jahweh en Allah.
Een aardgodin, best wel logisch
Opmerkelijk genoeg blijkt op alle plaatsen waar de landbouw is ontstaan – variërend van Zuid-Amerika tot het Midden Oosten, Oost Azië en Europa – sprake te zijn van een belangrijke rol van aardgodinnen. Op zich is dit ook logisch. Mannen besteden een belangrijk deel van hun leven aan het indruk maken op vrouwen. Bij de mens gebeurt dat niet door een grote pauwenstaart of felgekleurd scrotum, maar door in een groep het alfamannetje proberen te worden. Veel evolutionair biologen denken dat ons grote brein is geëvolueerd, doordat slimme mensen een grotere kans hebben om een hoge status te verwerven en zo nakomelingen te verwekken bij vrouwen (als het mannen zijn) en niet makkelijk in de luren worden gelegd door een rasversierder (in het geval van vrouwen).
Een groot deel van het leven brengt een man door als kind, onder de hoede van een vrouw die voor hem zorgt, of als aanbidder die dingt naar de gunsten van een vrouw. De vrouw is zowel de oorsprong van de man, als het doel van de man. Sorry, Paulus.
En zeker als de natuur als vrouw wordt gezien moet de natuur worden verleid om een goede oogst te geven, bijvoorbeeld met offers en rituelen. Tegelijkertijd is de man een beschermer voor de vrouw omdat hij groter en sterker is, zoals zij eerder de beschermer was toen hij nog een klein kind was. Er zijn twee mogelijke oplossingen. Of een man komt er vooruit dat zijn leven om vrouwen draait en probeert vrouwen op gelijkwaardige en respectvolle manier te verleiden, of een man probeert met geweld vrouwen te veroveren. Complicerend hierbij is dat een vrouw over het algemeen een sterke man wil.
De man kan zijn kracht gebruiken om de vrouw te steunen en zich te laten ontwikkelen, of om de vrouw te overweldigen. Een man kan zich overgeven aan de stralende ogen van zijn geliefde, de wens haar te laten glimlachen en haar in zijn armen te laten gloeien van geluk, of zijn geluk zoeken in aantallen, de vrouw terugbrengen tot een gebruiksvoorwerp, waarna hij er steeds maar weer nieuwe bij moet zoeken om dezelfde prikkel te ervaren. Uit het resultaat van deze keuze ontstaat een matriarchale of patriarchale godsdienst. Koningen in de bijbel die de matriarchale godsdienst aanhingen, zoals de koningen Jerobeam en Achab, hadden meestal één intelligente en invloedrijke gade. Koningen die ‘recht waren in de ogen des Heeren’, zoals David en Salomo hielden er doorgaans een enorme kudde bijvrouwen op na.
De Fenicische vruchtbaarheidsgodin Astarte was veel aardiger dan Jahweh.
Overblijfselen van matriarchale religies
Legenden uit latere patriarchale godsdiensten, alsmede teksten in de bijbel, bevatten de nodige sporen van eerdere matriarchale elementen in religies. Uit de klassieke Griekse mythologie kennen we de oorlogen tussen de patriarchale goden van de Olympus en de eerdere chthonische aardgoden. Het orakel van Delphi, in de klassieke tijd gewijd aan de god Apollo, was daarvoor een plaats waar de aardgodin Pytho, de bewaakster van de navel van de wereld, werd vereerd. Ook in de bijbel vinden we sporen terug. Zo wordt er gesproken over ‘hondengeld’ en dat het niet toegestaan is dit als religieuze gift te gebruiken. In feite was dit geld dat werd betaald voor deelname aan tempelprostitutie.
Vruchtbaarheidsgodsdiensten waren razend populair. Geen wonder. Het is veel leuker om met elkaar te vrijen dan om elkaar te vermoorden. Ze kenden een gezonde concurrentie met de monotheïstische Jahweh-verering. De aanhangers van de patriarchale godsdiensten kenden echter enkele machtige wapens. Ze waren veel beter in bruut geweld en in het organiseren van machtige hiërarchieën. Patriarchale groepen liepen daardoor snel matriarchale volken onder de voet. Religieuze geschriften als bijbel en koran, en de godsdienstige geschiedschrijving, bevatten veel levendige verhalen over brute slachtpartijen die ter meerdere eer en glorie van de godheid Jahweh, of zijn kloon Allah, werden aangericht. Denk aan godvruchtige acties als het over de kling jagen van priesters van een vijandig geloof of het afslachten van een vreedzaam buurvolkje als de Moabieten. Geen wonder dat er niet veel overbleef van de verering van de moedergodin, die daarna dan ook voor een groot deel ondergronds ging.
Patriarchale godsdiensten hebben hun tijd gehad
Nu wapens steeds vernietigender worden zijn oorlogen steeds minder interessant geworden. Een markt verover je niet door je klanten onder schot te houden om je spullen te kopen (al hebben de koloniale machten dat geprobeerd), maar door ze te verleiden je spullen te kopen. De oplossingen die de patriarchale godsdiensten boden met hun georganiseerde legers en hiërarchische bureaucratie bleken ‘nuttig’ voor lange tijd maar werken nu steeds meer contraproductief. We komen in een netwerkmaatschappij te leven waarin kleine groepen met elkaar samenwerken.
Hoewel vrouwen altijd zullen verlangen naar een sterke, stoere man en het als man altijd een heerlijk gevoel is als je geliefde zich vol overgave tegen je aan vlijt, is het op georganiseerde wijze met een grote knots de schedels inbeuken van een groep die je niet aanstaat steeds meer verleden tijd. Het geeft te veel rommel. In een patriarchaal land als Somalië kost het maar een paar honderd euro om een kind op te voeden, in een Nederlander is bijna een ton geïnvesteerd tegen de tijd dat hij of zij aan het werk gaat. Een beetje zonde natuurlijk om ze dan met een sleuteltje naar het paradijs om de nek voor een tank uit te laten lopen, zal zelfs de meest psychopate machthebber (en dat laatste wil wat zeggen) denken.
Kortom: er is het nodige voor te zeggen om Jahweh en Allah met pensioen te sturen en ons te storten in de verwelkomende armen van de Grote Moeder. En haar met respect behandelen en koesteren als een geliefde.
