herverdeling

Het hoofdkantoor van de zakenbank Goldman Sachs in New York. deze bank is de spin in het web van veel financiële plunderoperaties. Bronm: Wikimedia Commons

Hoe maken we de elite overbodig?

Topmannen en een enkele topvrouw maken lange werkdagen, terwijl ze met een gewichtige uitdrukking in businessclass over de wereldzeeën suizen. Ze klagen veelvuldig over hun zware leven en hoe slecht gewone stervelingen ze begrijpen. Hoe kunnen we het lijden voor deze stakkers verlichten?

Waarom is er een elite zoals wij die kennen?
Een elite bestaat uit leiders, mensen die leiding geven over een grote groep andere mensen. Leiders bestaan alleen, omdat andere mensen ervoor kiezen ze te gehoorzamen. Een succesvolle leider maakt zichzelf onmisbaar, of geeft andere mensen het idee dat hij onmisbaar is. Onmisbaar wordt je, als niemand om je heen kan bijvoorbeeld omdat je centrale processen stuurt. Dat is het geval met hiërarchische organisaties.

Het hoofdkantoor van de zakenbank Goldman Sachs in New York. deze bank is de spin in het web van veel financiële plunderoperaties. Bronm: Wikimedia Commons
Het hoofdkantoor van de zakenbank Goldman Sachs in New York. deze bank is de spin in het web van veel financiële plunderoperaties. Bron: Wikimedia Commons

De elite bestaat dus, omdat er een aantal hiërarchische organisaties bestaan. Hierbij kan je denken aan multinationals, maar ook aan overheden en internationale organisaties als de VN of de Europese Unie.
De elite heeft een enorme economische macht, omdat een groot deel van onze geldstroom via hiërarchische organisaties loopt. Denk bijvoorbeeld aan energielasten, of onze hypotheek, die meestal vroeg of laat op het bordje van een bank of energiemaatschappij belandt. Maar ook iets kopen bij een groot IT bedrijf als Microsoft, of boodschappen doen bij een supermarktgigant betekent het spekken van de elite.

Hoe breken we hiërarchieën af?
We beschikken allen over twee vormen van stemrecht. Niet alleen kunnen we stemmen voor gemeentes, provincies, de Tweede Kamer en het Europees parlement, we kunnen ook beslissen, hoe we ons geld besteden. Deze vrijheid is in de praktijk erg beperkt: zo betalen we verplicht bijna de helft van ons inkomen aan sociale premies, en nog eens 6-21% BTW over wat we kopen. Wel kunnen we door een kopersstaking de elite enigszins droogleggen. Het geld blijft dan bij de rest van de bevolking, zodat het blijft circuleren in plaats van op wordt gepot door de elite.

Droogleggen van de elite
Hierbij kunnen we de volgende technieken hanteren:
– Kopen bij een zo klein mogelijk bedrijf. Een markthandelaar of zelfstandige slager in plaats van een supermarkt bijvoorbeeld.
– Geef zo min mogelijk uit aan vaste lasten.
– Vermijd banken en de financiële sector zoveel je kunt. Kies voor een bank als Triodos of ASN. De Rabobank, ooit een bank van het gewone volk, is helaas nu in de greep gekomen van de elite, zeg daar je rekening dus zo snel mogelijk op.
– Koop kleine merken of merkloze producten.
– Koop direct van de boer of van de kleine fabrikant zelf.
– Wek zelf je energie op. Probeer, als het even kan, geheel off-grid te leven.
– Koop geen muziek van grote muziekmaatschappijen en top-40 artiesten, maar van artiesten zelf of van kleine onafhankelijke platenlabels.
– Stem op kleine partijen, zoals de Partij voor de Dieren of de kleine christelijke partijen.
– Maak de elite overbodig, door zelf problemen op te lossen in plaats van de hulp van elitaire organisaties in te roepen.
– Help mee, patenten van de elite waardeloos te maken door prior art aan te tonen.
– Kies voor open source alternatieven in plaats van elitaire producten.
– Laat je kind geen modeziekte aanpraten, zodat ze je een dure therapeut aan kunnen smeren.
– Ontwikkel technieken, die dure producten en diensten van de elite overbodig maken.

Laat jullie ideeën hieronder horen.

Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.

Herverdeling bevordert innovatie

Er zijn verschillende redenen waarom herverdeling ervoor zorgt dat meer uitvindingen worden gedaan. Het is niet voor niets dat egalitaire landen zoals Zweden bovenaan staan in innovatie-indexen. Hoe komt het dat herverdeling dit stimulerende effect heeft?

Wat is innovatie precies?
Innovatie is het bedenken van nieuwe dingen. Volgens de definitie van Van Dale: in·no·va·tie (de; v; meervoud: innovaties) 1. invoering van een nieuwigheid.
Meestal, al hebben sommige mensen dat niet door, wordt ermee bedoeld: nuttige nieuwe dingen. Een innovatie kan een nieuw apparaat zijn, maar bijvoorbeeld ook een slimmere manier om de administratie te organiseren. Duizenden jaren van innovaties, van de landbouw tot zonne-energie, hebben ertoe geleid dat wij nu veel gezonder en rijker zijn dan onze verre voorouders. Innovaties zijn dus uiterst belangrijk, om niet te zeggen van levensbelang voor ons.

Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.
Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.

Wat heb je nodig voor innovatie?
Aan de basis van innovatie ligt creativiteit. Creativiteit komt in feite neer op variatie op een thema. Iemand die innoveert, neemt afstand van de bestaande situatie, bekijkt deze en denkt na over hoe het slimmer zou kunnen. Hoe meer iemand weet en hoe meer iemand kan proberen, hoe meer mogelijkheden er voor creativiteit zijn. Een creatief iemand ziet veel meer “draaiknoppen” dan een weinig creatief iemand, waar mogelijkheden voor verbetering zijn. Wij mensen zijn heel sterk in patroonherkenning. Daarom is een zekere mate van psychische diversiteit nodig. Hoe groter het reservoir van patronen waar wij uit kunnen putten, hoe groter de kans dat wij een passend patroon kunnen vinden. Verder moet er een duidelijk probleem zijn. De kans dat een groep mensen bijvoorbeeld een boot uitvindt, is een stuk groter in Nederland dan in de Sahara. Hoe meer problemen, hoe meer prikkels om innovaties te bedenken. Het grappige is, dat een innovatie vaak op een heel ander vakgebied ook gebruikt kan worden. Zo had Tim Berners-Lee nooit bevroed dat zijn HTML standaard, die voor de grote doorbraak van internet zorgde, ooit buiten de statige gebouwen van het CERN gebruikt zou worden.

Kortom, samengevat: de volgende voorwaarden zijn nodig voor innovatie:
– afstand kunnen nemen van de bestaande situatie
– de aanwezigheid van een probleem (!)
– het probleem zien en goed begrijpen
– kennis van het liefst zoveel mogelijk patronen
– de vrijheid om te kunnen experimenteren en proberen.

Waarom zorgt meer gelijkheid voor meer innovatie?
De elite vertegenwoordigt een monocultuur. Om er bijvoorbeeld bij te horen in de Nederlandse elite, moet je een liefhebber zijn van golf, kaviaar, diversiteit, tolerantie en een woning binnen de Amsterdamse grachtengordel of een villadorp als Blaricum. De elite probeert weliswaar om heel veel culturele indrukken op te doen, maar moet toch strenge groepsnormen hanteren om onderling uit te maken wie er meer en wie minder elitair is. Dit betekent, dat elitairen over het algemeen niet erg creatief zijn. Vooral omdat elitairen zich doorgaans te goed voelen voor techniek, de meest productieve bron van innovaties, en hun creativiteit voornamelijk op het gebied van creatief boekhouden tot uitdrukking komt.

Bij kleine ongelijkheid kan ook de middenklasse en tot op zekere hoogte ook de onderklasse beschikken over het vermogen om afstand te nemen, problemen te benoemen, deze te begrijpen, kennis van patronen op te doen en over vrijheid om een oplossing te verzinnen. Ook worden bij kleine ongelijkheid niet alleen de problemen van de elite , maar ook de problemen van de midden-en onderklasse relevant, wat uiteraard een veel grotere lawine van innovaties oplevert. Deze vrijheid was in een negentiende-eeuwse textielfabriek waar werkdagen van 12 uur of meer werden gemaakt, vanzelfsprekend veel kleiner. In een land als Zweden daarentegen is deze vrijheid veel groter. Een gezonde middenklasse is essentieel voor innovatie.