jihadisme

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen. Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Is islamisme legitiem, en iets anders dan jihadisme?

Waar landen als Soedan en de Verenigde Arabische Emiraten afstappen van de meest controversiële aspecten van het islamitische wettenstelsel sharia, rukt het islamisme op in Nederland en België. Volgens een groep overwegend “progressieve” opiniemakers moeten we onderscheid maken tussen islamisme en jihadisme. Waar jihadisme wordt gezien als crimineel, want: oproepend tot geweld, ziet deze groep islamisme als een legitieme politieke stroming. Hebben zij gelijk? Wat is jihadisme en wat is islamisme?

Wat is het verschil tussen islam en islamisme?
Islamisme is een neologisme wat in feite neerkomt op “politieke islam”. Van oudsher was er alleen de islam, die zowel persoonlijke als politieke elementen bevatte. In de sharia is er geen onderscheid tussen het persoonlijke en privédomein. De hadith (overleveringen) met een politiek karakter, zoals de voorgeschreven straffen en huwelijkswetten staan in hetzelfde boek als de hadith met een persoonlijk karakter, zoals de voorgeschreven manier om te bidden of de rituele wassing uit te voeren. Dit volgt het systeem van het belangrijkste islamitische heilige geschrift, de koran. Ook ziet de islamitische staat streng toe op het geloofsleven van de individu. Zo was het gezamelijk bidden voor moslims geregeld een wettelijke plicht in een sharia-staat, zoals in de streng-islamitische staat van de Almohaden[1].
Samengevat: in de traditionele islam is er geen duidelijk onderscheid tussen de politieke en de religieuze dimensie. Deze vloeien naadloos in elkaar over. De explicitering van het islamisme is van vrij recente datum, met denkers als de door Nasser terechtgestelde Egyptische islamist Sayyid Qutb. Voor die tijd, en ook voor een belangrijk deel na die tijd, was er geen onderscheid tussen het privédomein en het publieke domein qua islamitische wet. De strenge afscheiding van het privédomein heeft uitsluitend betrekking op het voorkomen van “onwettige” seks tussen niet-getrouwde personen van het andere geslacht. De harem is afgeleid van het Arabische ‘haram’: verboden of heilig.

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.  Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)
Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.
Bron: L’Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Wat is het verschil tussen “jihadisme” en “islamisme”?
Wie de qua leesbaarheid vrij taaie tijdschriften die terreurgroepen als Al Qa’eda en Islamitische Staat doorleest, zoals Inspire (Al Qa’ida) en Dabiq (IS) valt op dat de bronnen die zij aanhalen dezelfde zijn als de bronnen die islamisten aanhalen. Namelijk de koran en (vooral) de hadith. Een als ‘niet-terroristisch’ bekend staande groep als Hizb-ut-Tahrir keurt aanslagen op bijvoorbeeld Israëli’s en andere ; vijanden van de islam’ op theologische gronden goed. [2] Dit geldt in sterke mate ook voor de ideologisch meer flexibele Moslimbroederschap, die voor het doel: het verenigen van alle islamieten onder één soennitisch  kalifaat en het onderwerpen van de niet-moslims, de onderlinge verschillen tussen islamieten als secundair ziet [3]. Er zijn landen, waar deze groep zich vreedzaam manifesteert, zoals Turkije en veel westerse landen, en er zijn andere landen, waar deze groep terreuraanslagen pleegt (Gazastrook, Syrië).

Ideologisch gezien is er geen verschil tussen een “vreedzame” islamist en een “jihadist”, behalve een meningsverschil over de te volgen strategie. De ideologie van jihadisten IS islamisme. “Jihadisme” (nauwkeuriger: jihad al-qital, gewapende strijd) is slechts een strijdmethode van het islamisme, het is geen losstaande ideologie.

Wat als jihadisten of islamisten het voor het zeggen krijgen?
De gevolgen zijn in beide gevallen hetzelfde en uitermate voorspelbaar: invoering van de sharia, i.e. inperking van de rechten voor vrouwen en niet-islamitische groepen, invoering van de jizya (een hoofdelijke belasting toegepast op niet-moslims), invoering van polygynie, afschaffen van de mensenrechten van homoseksuelen, de doodstraf op het verlaten van de islam voor ex-moslim mannen / levenslange opsluiting voor ex-moslim vrouwen tot ze van mening veranderen, ar-rajam (steniging) voor getrouwde islamieten die seks hebben met een ander dan de eigen echtgenoot of een ma malakat amaynukum (‘wat de rechterhand toebehoort’, i.e. krijgsgevangen genomen slavin). En, natuurlijk, het ongeldig verklaren van het huwelijk van een ex-moslim met zijn vrouw, in landen zoals Egypte waar een sharia-light heerst. Pas in 2020 werd er in Egypte openlijk gediscussieerd over het afschaffen van deze wet [4]. Had deze ex-moslim in bijvoorbeeld Mauretanië geleefd, waar de volledige sharia geldt, dan was hij geëxecuteerd.

Zoals u al begrepen hebt, waarde lezer, wordt ook de slavernij weer ingevoerd. Immers, abolitionisme is bida (innovatie) van de kuffaar (ongelovigen). En, natuurlijk, de ongeldigheid van de getuigenis van een niet-moslim tegen die van een moslim. In bijvoorbeeld Pakistan en Noord-Nigeria zie je islamisme in de praktijk. In alle landen waar het islamisme oprukt, worden vrouwenrechten en de rechten van niet-islamitische en seksuele minderheden (waaronder de minderheid die seks heeft zonder huwelijk) ingeperkt of afgeschaft.

Positieve kanten vergeleken met de op dit moment heersende politieke ideologieën in het westen heeft het islamisme niet.

Kortom: niet echt idealen die worden geassocieerd met progressief, laat staan visionair denken.

Is islamisme legitiem?
Of islamisme “legitiem” is, is de vraag. De CP’86 is wegens racisme verboden door de rechter. De apartheidsidealen van het islamisme zitten eveneens over de rand wat volgens het huidige Nederlands strafrecht toegestaan is. Wij zijn daarom geneigd deze vraag stellig ontkennend te beantwoorden.

Bronnen
1. D. Serrano, Judicial pluralism under the “Berber empires” (last quarter of the 11th century C.E. – first half of the 13th century C.E.), Bulletin d’Études Orientales, https://doi.org/10.4000/beo.3229, 2015
2. Hizb ut-Tahrir: ideology and strategy, Henry Jackson society, 2013
3. A. Ayyash, Strong Organization, Weak Ideology: Muslim Brotherhood Trajectories in Egyptian Prisons Since 2013, Arab Reform Initiative, 2019
4.
Amna Naseer: Controversy in Egypt after a statement regarding the legality… [of a marriage between a Muslim woman and a non-Muslim man], 2020

 

De extreme kledingstijl van extremisten bevordert de groepsvorming en isolatie van buitenstaanders. Bron: ex-muslims.org

Hoe kunnen we het jihadisme uitroeien?

In de eenentwintigste eeuw wordt de wereld geteisterd door taferelen, die eerder ergens in de middeleeuwen thuishoren. De reden: de islamistische ideologie van het jihadisme. Hoe kunnen we voorgoed een einde maken aan dit ellendige fenomeen?

Wat zijn jihadisten?
Er lopen steeds meer lieden rond, hoofdzakelijk jong en van het mannelijk geslacht, met de overtuiging dat ze soldaat zijn van de oemmah,  de islamitische term voor de gemeenschap van islamieten. Dit geeft ze, vinden ze, het recht om ‘vijanden van de islam’  te vermoorden, te verkrachten en/of te beroven, om op deze manier de greep van de oemmah en de islamitische wet op de rest van de wereld te versterken. De basis van het jihadisme.

Direct kalifaat of eerst voorbereiding
Op dit moment zijn er twee hoofdstromingen onder de soennitische jihadisten. Dat zijn de aanhangers van de zogenoemde Islamitische Staat en van terreurbeweging Al Qaeda. IS claimt het oprichten van een zogeheten kalifaat, een eenheidsstaat van islamieten, waar islamieten volgens islamisten aan moeten  gehoorzamen en voor moeten strijden. Al Qaeda heeft een langere-termijn strategie, waar eerst de Verenigde Staten en andere sterke niet-islamitische staten moeten worden verzwakt, waarna vervolgens er de gelegenheid is om een kalifaat op te richten en de rest van de wereld te onderwerpen.

Hizb-ut-Tahrir wil een wereldwijd kalifaat stichten. Bron: wikipedia.org
Hizb-ut-Tahrir wil een wereldwijd kalifaat stichten. Bron: wikipedia.org

Een meer subversieve groep is de Moslimbroederschap. Deze groep streeft hetzelfde doel na als IS en Al Qaeda, maar wil dit doel bereiken door ‘ongelovige’ landen te ondermijnen en in islamitische landen islamistische regeringen te vestigen, waarna ze zich, zo is de gedachte, vrijwillig aansluiten bij een kalifaat. Ook de Moslimbroederschap, met de meeste aanhang in Egypte, is nauw verbonden met terroristische groepen als Hamas. Een vergelijkbare groep als de Moslimbroederschap, maar meer in Centraal-Azië actief, is Hizb-ut-Tahrir. Ook deze groep wil een kalifaat bereiken door politiek activisme. Helaas ontbreekt bij zowel de huidige Amerikaanse regering als haar bondgenoten het inzicht totaal, hoe gevaarlijk deze groepen zijn en werden groepen als IS en Al Qaeda door de regering-Obama gesteund om de regering-al Assad in Syrië ten val proberen te brengen.

Wat is de mechanica van jihadisme?
Er is een aantal stappen, waardoor niet-jihadisten veranderen in jihadisten en gewelddadige, terroristische aanslagen plegen. Hier is onderzoek naar gedaan.
De eerste stap is het bekeren van een niet-islamiet, of een niet-praktiserend islamiet, tot vrome islamiet. Elke jihadist is praktiserend soenniet en geloof speelt een voorname rol. Uit onderzoek blijkt dat praktiserende soennieten er veel gewelddadiger ideeën op nahouden dan niet-praktiserende islamieten.
De islam is tot stand gekomen als ideologie van het rijk van de uitvinder van de islam, Mohammed ibn Abdullah, en zijn vier wereldlijke opvolgers: het Rashidun-kalifaat. Geen wonder dat tot op zekere hoogte de koran, en in zeer sterke mate de hadith, rijk zijn aan oorlogszuchtige teksten. Een praktiserende islamiet heeft weinig moeite om rechtvaardiging uit de koran of hadith te vinden om gewelddaden te plegen.
De tweede stap is de identificatie van de bekeerling met zijn nieuwe groep. De soennitische islam is een vooral op uiterlijkheden en rituele plichten gebaseerd geloof, dat de nadruk legt op groepsvorming en vijandschap en wantrouwen jegens “ongelovigen”. Een praktiserende fundamentalistische soennitische man is vrij gemakkelijk te herkennen aan zijn baard, een vrouwelijke geloofsgenoot aan de hoofddoek en bedekkende kleding.
Als deze psychologische stap is doorlopen, identificeert de nieuwe islamiet zich primair met andere islamieten, meer dan met bijvoorbeeld zijn ongelovige familie of land. Groepsdruk gaat een grote rol spelen. Vaak verbreekt de nieuwe of “teruggekeerde” islamiet contact met “ongelovige” familieleden en vrienden en gaat alleen nog met geloofsgenoten om. Deze regelen ook werk en vaak een partner. Er vormt zich zo een parallelle samenleving, die zich vijandig opstelt naar “ongelovigen”. Uit deze parallelle samenleving stappen is vrijwel onmogelijk geworden.
De derde stap is het radicaliseren van de groep.

De extreme kledingstijl van extremisten bevordert de groepsvorming en isolatie van buitenstaanders. Bron: ex-muslims.org
De extreme kledingstijl van extremisten bevordert de groepsvorming en isolatie van buitenstaanders. Bron: ex-muslims.org

Uit onderzoek blijkt dat vrijwel alle Franse Syriëgangers uit maar enkele Franse steden afkomstig zijn. In elk van deze steden woont een groep radicale islamieten. Vaak is deze gecentreerd rond radicale leiders, de recruteerders. Er bestaat een sterke groepsdruk om je aan te passen aan de heersende gewoonten. Dit effect deradicaliseert. Is de groep afgezonderd van het normale leven, dan worden de heersende gewoonten van de groep de normen en radicaliseren de leden.
Bij veel jihadi’s in spe is dit een online groep. Veel ouders van Syriëgangers merkten dat hun kinderen zich afsloten van het gezin en hun vriendengroep en voor soennitische klederdracht kozen in de weken voor ze vertrokken. Online recruteerders bevinden zich vaak in het Midden-Oosten.
De vierde stap is het veranderen van een radicaal in een terrorist of jihadstrijder. Vrijwel alle mensen hebben een instinctieve afkeer tegen moorden en vermoord worden. In de beginjaren van de islam kampten Mohammed en latere leiders, zoals kalief Oemar, met vergelijkbare problemen. Om een groot rijk te vestigen is een leger van fanatieke moordmachines uiteraard onontbeerlijk. Ze losten dit op, door grote beloningen na de dood, zoals een zeker plaatsje in het paradijs voor henzelf en hun familieleden, weelderige tuinen en gewillige mooie vrouwen, voor te spiegelen aan jihadstrijders en de heilige oorlog een religieuze plicht te noemen. Dit is alle tot in detail in de koran en latere overleveringen vastgelegd.  Recruteerders verwijzen met succes naar de uitspraken van Mohammed en zijn navolgers om ook nu jihadisten aan te sporen tot de heilige oorlog.

Jihadisten zijn een symptoom, ideologen en de gemeenschap de bron
Biologisch gezien zijn er geen verschillen tussen een jihadist en een normale jonge man. Het verschil zit in de denkbeelden. Die denkbeelden komen uit het heilige boek van de islamieten, de zogeheten koran, mythische overleveringen over doen en laten van de uitvinder van de islam en zijn metgezellen, de zogenoemde hadith en jihad-ideologen, zoals de Egyptenaar Sayyid Qutb en zijn navolgers. Deze vertalen de meer dan 1400 jaar oude islamitische denkbeelden in een plan van aanpak voor de moderne tijd.
Jihadisten opereren niet alleen. Ze maken deel uit van een groep, waar jihadisme het dagelijks leven vormt. Vanwege deze ondersteunende groepen kunnen ze zich schuilhouden, radicaliseren en terroristische aanslagen plegen.

Plan van aanpak
Overheid en wetshandhavers moeten zich realiseren dat de kern van de jihadistische ideologie wordt gevormd door de koran, soenna en modern werk door mensen als Sayyid Qutb en de gedode huisideoloog van IS, al-Hakim. We voeren oorlog tegen een idee. De beste manier om het idee te discrediteren is er een beter idee tegenover te stellen. Dit wordt bewezen door het succes van het communisme om het islamitisch fundamentalisme uit te roeien. In de communistische tijd was er geen probleem met moslimfundamentalisten. Het communisme is net als het islamitisch fundamentalisme een radicale politieke filosofie die het dagelijks leven totaal beheerst. Als de Amerikanen niet massaal wapens en geld aan de islamistische Afghaanse rebellen hadden geleverd, was Afghanistan nu een land geweest waar vrouwen gelijke rechten hadden.

Ook moet de groepsvorming en het groepsgevoel bij jihadisten worden verstoord. Een verbod op de burqa moet worden gevolgd door een verbod op lange baarden en hoofddoeken, zoals er nu ook een verbod is om hakenkruizen of IS-vlaggen te dragen. Alle voorrechten op basis van religie moeten worden afgeschaft. Voor jongeren en werklozen moet er een soort Peace Corps worden opgericht, zodat hun idealisme productief kan worden ingezet om hun medemensen verder te helpen. Hierin werken islamieten en niet-islamieten dan samen, zodat er verbroedering ontstaat en ze leren, dat samenwerken met de ‘vijand’ meer oplevert dan moorden.

Sheikh Yusuf al-Qaradawi, een radicale geleerde, zou op de hitlist van de geheime diensten moeten worden gezet.
Sheikh Yusuf al-Qaradawi, een radicale geleerde, zou op de hitlist van de geheime diensten moeten worden gezet.

De harde kern van recruteerders en jihadistische ideologen blijft over. Dit zijn levensgevaarlijke individuen. Ik denk dat er internationaal jacht moet worden gemaakt op deze individuen en dat ze behandeld moeten worden als een vijandig leger. Dat wil zeggen: undercover acties om ze te liquideren zijn gewettigd. Nergens ter wereld mogen ze veilig zijn, ze moeten worden opgejaagd en afgemaakt als hondsdolle honden. Ongeveer wat nu gebeurt door de Amerikaanse drone-aanvallen. De doelgroep moet dan uitgebreid worden tot alle jihadistische geleerden, waardoor bijvoorbeeld ook de tv-prediker Yusuf al-Qaradawi een legitiem doelwit wordt.

Vreedzaam, maar radicaal alternatief
Idealisme is uit in westerse landen. Tegenover het idealisme van de jihadisten is er geen idealistisch tegen-idee. Daardoor voelen veel dromers onder de islamieten en in beperkte mate onder niet-islamieten zich aangetrokken tot het jihadisme. Er zal een vreedzame, maar radicale tegen-sekte moeten komen die betere antwoorden op de maatschappelijke problemen en zingeving heeft dan zowel het jihadisme als de heersende samenleving. Een goed voorbeeld van een dergelijke sekte is het vroege christendom, dat zowel vreedzaam als radicaal was. Ik denk dat die bestaat, althans ontwikkeld kan worden, waarbij de huidige wetenschappelijke inzichten als basis dienen. Deze nieuwe beweging kan de kracht leveren om de grote wereldproblemen, zoals armoede, klimaatverandering, ongelijkheid en de enorme sociale ontwrichting nu oplossen. Op dit moment is m.i. het zogeheten Russisch kosmisme het meest logische alternatief. Dit brengt de christelijke ethiek in overeenstemming met de technologische singulariteit.

Levend verbranden van een krijgsgevangen piloot is onderdel van een welbewuste IS-strategie. Bron: IS video still.

De Mein Kampf en ideologie van Islamitische Staat

Ideologische dictaturen hebben een boek dat ze inspireert. Bij de nazi’s was dat bijvoorbeeld het door Adolf Hitler geschreven Mein Kampf, in China was dat Mao’s Rode Boekje. Ook de terreurbeweging Islamitische Staat beschikt over een dergelijk boek, dat alleen het kader te lezen krijgt. Nu is er een Engelstalige vertaling, die boekdelen spreekt over het hoe en waarom van IS.

Waarom is IS zo barbaars?
Waarnemers in de main stream media verbaast het, waarom Islamitische Staat zo graag teruggrijpt op excessief geweld. Bij elk nieuw IS-filmpje wordt er een nieuwe overtreffende trap geïntroduceerd wat betreft wreedheid en schokeffect. In het geval van de levende verbranding van de Jordaanse piloot Moaz al-Kasasbeh pakte dit strategisch op het eerste gezicht averechts uit. Volgens mainstream soennieten is het levend verbranden een straf die alleen Allah mag uitdelen, wat IS op een uitzonderlijk agressieve fatwa van het ‘soennitische Vaticaan’ Al Azhar en vernietigende wraakbombardementen van Jordanië kwam te staan. IS haalde februari 2015 weer de krantenkoppen met de onthoofding van 21 christelijke Egyptenaren in de Libische kuststad Sirte, met het dreigement dat de groep naar Rome wil oprukken en met een massale afslachting van gevangen genomen Koerdische vrijheidsstrijders. Naar blijkt uit het IS-document dat we hieronder zullen bespreken, zit er een weloverwogen visie achter al deze wreedheid en barbarij.

Levend verbranden van een krijgsgevangen piloot is onderdel van een welbewuste IS-strategie. Bron: IS video still.
Levend verbranden van een krijgsgevangen piloot is onderdeel van een welbewuste IS-strategie. Bron: IS video still.

Beheren van barbaarsheid
Het boek ‘Idārat at-Tawahhush:Akhtar marhalah satamourrou biha l ummah‘ (Het Beheren van Barbaarsheid:de meest kritieke fase waardoor de Ummah zal gaan)[1], is in 2004 geschreven door  Abu Bakr Naji, een pseudoniem van de in 2006 naar verluidt gedode Al Qaeda , strateeg Mohammad Hasan Khalil al-Hakim. Dit boek maakt onderdeel uit van de standaard opleiding van het Islamitische Staat-kader, mensen dus, waarvan de bedoeling is dat ze wat langer meegaan. IS strijders, die massaal aan het front worden afgeslacht, krijgen een opleiding die, naast gevechtstraining, de nadruk legt op agressieve koranteksten en oorlogszuchtige hadith- en tafsierepisodes om de jihad-moordzucht maximaal op te zwepen.

Uitputtingsstrategie
In dit boek straat de strategie van de groep binnen Al Qaeda die later IS is gaan vormen. Hierbij grijpt al-Hakim terug op de vroegste geschiedenis van de islam, waarbij Mohammed en de eerste kalief Abu Bakr gebruik konden maken van de toenmalige anarchie op het Arabische schiereiland en het Midden Oosten, en de geschiedenis van de kruistochten. In de late middeleeuwen bestonden er gedurende iets meer dan een eeuw verschillende kruisvaarderskoninkrijkjes in het huidige Palestina. Deze werden voortdurend geteisterd door guerilla-aanvallen van groepjes islamitische strijders, die de koninkrijkjes afmatten en uiteindelijk rijp maakten voor de slacht door Saladin. Al-Hakim denkt dat deze uitputtingsstrategie ook zeer geschikt is om af te rekenen met de ‘moderne kruisvaarders’, zoals de Amerikanen en Europeanen, en hun bondgenoten in het Midden Oosten, die door jihadisten worden gezien als ongelovige verraders van de ware islam.

Machtige vijanden verhogen status
Hoe meer machtige staten zich tot vijand verklaren, hoe groter de standing van IS wordt. Op dit moment is de groep in oorlog met de Verenigde Staten, een groep Europese landen en een groep Arabische landen. Geen enkele staat, afgezien vanzelfsprekend van de belegerde regeringen van Syrië en Irak,  waagt grondtroepen aan IS. Daarom blijft IS in 2015 al meer dan een jaar overeind en heeft hiermee, in de ogen van veel Arabieren, meer voor elkaar gekregen dan Al Qaeda en Saddam Hussein. Het gevolg: steeds meer rekruten stromen naar IS. Dat deze vervolgens als vogels af worden geschoten door de Koerden en sji’ietische milities, is van minder belang. Dit zijn immers martelaars voor de islam.

Wreedheid als middel om vijanden te kweken
“Vijanden van de islam” op brute en wrede wijze afslachten heeft enkele grote voordelen voor IS. Ten eerste levert het veel publiciteit op. Ten tweede jaagt het de vijanden van IS angst aan. Ten derde worden de staten, waar de slachtoffers onderdaan van zijn, vernederd. De belangrijkste taak van een overheid is veiligheid te bieden. Kan een overheid haar eigen burgers niet beschermen, dan verliest deze haar legitimiteit. Ten vierde, het belangrijkste, moeten deze staten met bruut geweld terugslaan om hun woedende bevolking te sussen. IS staat daarmee op gelijke hoogte als supermachten als de VS en Rusland. Iets waar de gemiddelde Arabier, die zich diep vernederd voelt door het Westen en de rest van de wereld, van droomt.

Bronnen
1. Idārat at-Tawahhush:Akhtar marhalah satamourrou biha l ummah, Engelse vertaling, 2004