paradigmaverandering

Stad in de toekomst

Paradigma’s: een algemene benadering (III)

Update: in deze artikelenreeks was er oorspronkelijk sprake van een videoserie bestaande uit 3 video’s en daarom zijn er ook 3 artikelen. De originele video’s zijn helaas verwijderd. Als vervanging zijn er nu 2 video’s geplaatst die dezelfde inhoud hebben met Spaanse of Portugese ondertiteling. Andere vervanging was helaas niet voorhanden. De video’s zijn bij de eerste 2 artikelen te vinden. Het laatste artikel zal geen video meer bevatten.       

In dit derde artikel over paradigma’s volgens de zienswijze van Joel Barker wordt de laatste video uit deze videoserie behandeld.  De eerdere artikelen zijn hier en hier te lezen.

Barker stelt in deze video’s dat paradigma’s erg krachtig zijn. Als je het juiste paradigma hebt eigengemaakt, kun je er erg succesvol in zijn. Het grote gevaar volgens Barker is het blijven vasthouden aan een verouderd paradigma waar je succesvol in bent geweest. Terwijl het eigenlijk nodig is om over te stappen op een nieuwe. Het succes van het oude paradigma is echter te verblindend om op een nieuwe over te stappen. Als men zich dit alsnog realiseert, is het vaak al te laat en hebben andere mensen al geïnvesteerd in het nieuwe paradigma.

Als concreet voorbeeld van bovenstaand effect noemt Barker het idee van de kwartshorloge. Zwitserland domineerde de horlogemarkt en ze maakten er uitstekende mechanische horloges. In het begin van de jaren 60 ontwikkelden de Zwitsers de kwartshorloges. Ze zagen hier echter niet veel perspectief in en gingen door met het ontwikkelen van mechanische horloges. Het idee van de kwartshorloge maakten ze echter wel openbaar. Seiko uit Japan is vervolgens het eerste bedrijf geworden wat op grote schaal kwartshorloges is gaan ontwikkelen. Het gevolg was dat het marktaandeel van de Zwitserse horlogemakers instortte: ze konden niet concurreren met de goedkopere kwartshorloges die ze zelf hadden uitgevonden.

Steve Bowers van Orion's Arm construeerde dit model van een Dysonschil in aanbouw.

Paradigma’s: een algemene benadering (II)

Update: in deze artikelenreeks was er oorspronkelijk sprake van een videoserie bestaande uit 3 video’s en daarom zijn er ook 3 artikelen. De originele video’s zijn helaas verwijderd. Als vervanging zijn er nu 2 video’s geplaatst die dezelfde inhoud hebben met Spaanse of Portugese ondertiteling. Andere vervanging was helaas niet voorhanden. De video’s zijn bij de eerste 2 artikelen te vinden. Het laatste artikel zal geen video meer bevatten.       

In dit tweede artikel over paradigma’s volgens de zienswijze Joel Barker wordt de tweede video uit de videoserie van 3 behandeld.  Het eerste artikel is hier te lezen.

Barker heeft voor paradigma’s een eigen definitie.

Een verzameling van regels en procedures die 2 dingen doen:  1) ze definiëren bepaalde grenzen en 2) deze regels en procedures geven vervolgens aan hoe je succesvol kunt zijn in het oplossen van problemen die vallen binnen deze grenzen. 

Een belangrijk aspect van paradigma’s is volgens Barker het geloof in een bepaald paradigma. Hier kun je volgens hem kracht aan ontlenen en het kan je tegelijkertijd juist ook beperken doordat je niet openstaat voor een ander paradigma.

Als voorbeeld is in de video noemt hij het fitnessparadigma wat op het moment van filmen populair werd in de VS en door miljoenen Amerikanen werd omarmd als een methode om aan de eigen gezondheid te werken. Maar hoeveel mensen zouden 70 mijl (ongeveer 113 km) gaan hardlopen? Iets wat volgens Barker in de westerse cultuur niet logisch is. Het is wel logisch om 70 mijl auto te rijden, maar niet om hard te lopen.

Toch is er een volk wat dit doet en waar het volkomen normaal voor is. Het gaat om de Tarahumara een indiaans volk woonachtig in het noorden van Mexico. Het hardlopen over grote afstanden is een onderdeel van één van de paradigma’s die ze hanteren.

In onderstaande video geeft Barker meer voorbeelden.

https://www.youtube.com/watch?v=Cr3Yup8xgws

Het derde en daarmee laatste artikel van deze serie, kan hier worden gelezen.

Paradigma’s: een algemene benadering (I)

Update: in deze artikelenreeks was er oorspronkelijk sprake van een videoserie bestaande uit 3 video’s en daarom zijn er ook 3 artikelen. De originele video’s zijn helaas verwijderd. Als vervanging zijn er nu 2 video’s geplaatst die dezelfde inhoud hebben met Spaanse of Portugese ondertiteling. Andere vervanging was helaas niet voorhanden. De video’s zijn bij de eerste 2 artikelen te vinden. Het laatste artikel zal geen video meer bevatten.       

Joel Barker is een Amerikaanse auteur en futuroloog die het fenomeen paradigmaverschuiving heeft gepopulariseerd. Geïnspireerd op het boek The Structure of Scientific Revolutions van Kuhn heeft hij hier een eigen invulling aangegeven en meer in het algemeen uitgewerkt.

In de onderstaande videoserie bestaande uit 3 video´s geeft Barker uitleg over zijn zienswijze. De video´s kunnen wat gedateerd aan doen en hebben ook een commerciële inslag die bedoeld zijn voor een zakelijk publiek. Toch bevat het waardevolle informatie die interessant kan zijn om je eigen beeld met betrekking tot paradigma´s te verrijken.

Hij gaat in op de vraag waarom het voor veel mensen zo moeilijk is om nieuwe ideeën te zien, te accepteren en te begrijpen. Waarom is er altijd zoveel weerstand tegen nieuwe ideeën?

Ook heeft hij een eigen definitie voor het woord paradigma.

Een verzameling van regels en procedures die 2 dingen doen:  1) ze definiëren bepaalde grenzen en 2) deze regels en procedures geven vervolgens aan hoe je succesvol kunt zijn in het oplossen van problemen die vallen binnen deze grenzen. 

https://www.youtube.com/watch?v=XlAo9VobuF4

De overige video’s komen in de vervolgartikelen aan de orde. Het tweede artikel kan hier worden gevonden en het derde hier.

 

 

Van dit traditionele paradigma van de menselijke evolutie klopt maar weinig, weten we nu.

Paradigma’s en veranderingen

Een woord wat wel eens  in discussies wordt gebruikt is het woord paradigma. Vooral als er sprake is van een verandering of vernieuwing die er wordt bepleit. Er wordt dan gesteld dat het tijd is voor een verschuiving of verandering van een bepaald paradigma. Maar wat is nu eigenlijk een paradigma?

Zienswijze of model
Het woord paradigma is een woord dat op verschillende manieren kan worden gebruikt. Over het algemeen wordt er een zienswijze of model bedoeld wat van toepassing op een bepaald deel van de ‘werkelijkheid’.

Misschien wel het meest aansprekende voorbeeld van het woord paradigma is te vinden in de wetenschap. Het woord paradigma kan dan als volgt worden gedefinieerd [1]:

Een paradigma is in de wetenschap en in de filosofie een samenhangend stelsel van modellen en theorieën die een denkkader vormen waarbinnen de ‘werkelijkheid’ geanalyseerd en beschreven wordt.

Wetenschapsfilosofie
Het onderdeel van de filosofie wat zich bezighoudt met het kritisch bestuderen van (wetenschappelijke) paradigma’s is de wetenschapsfilosofie. Voorbeelden van invloedrijke wetenschapsfilosofen zijn Karl Popper en Thomas Kuhn.

Falsifieerbaarheid speelt een essentiële rol in het werk van Popper. Een belangrijk element uit het werk van Kuhn is dat wetenschap volgens hem niet geleidelijk evolueert, maar middels paradigmaverschuivingen zich stapsgewijs ontwikkeld. Het werk van Popper richt zich duidelijk meer op de wetenschappelijke bewijsvoering.

Paradigmaverschuiving: een voorbeeld
Een bekend en duidelijk voorbeeld van een paradigmaverschuiving is de evolutietheorie van Darwin. Kortweg gezegd: het ging van creatie naar evolutie.  De mens werd niet meer geschapen, maar werd onderdeel het evolutieproces. Hoewel deze zienswijze over het algemeen geaccepteerd is, zijn er nog steeds tegenstanders die twijfelen aan dit paradigma. Het creationisme is een voorbeeld van een eigen paradigma als alternatief voor de evolutietheorie die deze tegenstanders hebben ontwikkeld.

Een belangrijk aspect bij een paradigmaverschuiving is perceptie of geloof. Het is niet gemakkelijk om een nieuwe paradigma te accepteren en het oude los te laten. Nieuwe paradigma’s die radicaal verschillen van bestaande heersende paradigma’s kunnen dan ook veel weerstand oproepen voordat ze algemeen geaccepteerd worden. Als ze al überhaupt geaccepteerd worden.

Het onderwijs
Een belangrijke plek om paradigma’s  ‘aan te leren’ of eigen te maken is het onderwijs. Tijdens biologielessen wordt bijvoorbeeld de eerdergenoemde evolutietheorie van Darwin onderwezen. Of tijdens de natuurkundeles de gravitatiewet van Newton wat het gedrag van zwaartekracht verklaard.

Ook in het onderwijs zelf worden er paradigma’s gehanteerd over de wijze waarop je het onderwijs organiseert en het beste kan worden aangeboden aan leerlingen. In onderstaande video wordt er gepleit voor veranderingen van de heersende onderwijsparadigma’s die niet meer goed zouden aansluiten bij het huidig tijdperk.  De video geeft een inzicht wat de gevolgen zijn als een bepaald paradigma niet goed meer lijkt te functioneren en een nieuw paradigma noodzakelijk lijkt te zijn.

Belangrijkste bronnen

[1]  Paradigma (wetenschapsfilosofie), Nederlandse Wikipedia
[2] Charles Darwin’s paradigm shift
[3] Wetenschapsfilosofie, Nederlandse Wikipedia