vrijheid van informatie

Ex-scientologist Steve Fishman draaide de machtige Scientology Kerk een stevige loer met een slimme truc.

Maak rechtszaken volledig openbaar

Het rechtssysteem ligt steeds meer onder vuur. Geen wonder. Gerechtelijke dwalingen krijgen steeds meer publiciteit. Is volledige openheid van strafdossiers de oplossing?

Waarom zijn er rechters?
In een ingewikkelde maatschappij zoals de hedendaags-Nederlandse komt het vaak voor dat mensen met elkaar of met het ‘algemeen belang’ – overigens een zeer omstreden begrip – in botsing komen. Op zich is het dus geen gek idee om (in theorie) onpartijdige bemiddelaars aan te wijzen die een bindende uitspraak doen. Inderdaad zien we in vrijwel alle menselijke samenlevingen wel een vorm van rechtspraak, variërend van een dorpsraad tot een gespecialiseerde rechter. Het Nederlandse rechtssysteem raakt echter steeds meer gezag kwijt, onder meer door de inmenging in politiek.

Ex-scientoloog Steve Fishman draaide de machtige Scientology Kerk een stevige loer met een slimme truc.
Ex-scientoloog Steve Fishman draaide de machtige Scientology Kerk een stevige loer met een slimme truc.

Gevolgen van een  open rechtszaak
In Nederland zijn rechtszaken vaak besloten. In enkele landen, zoals de Verenigde Staten, zijn burgerlijke en civiele strafrechtszaken openbaar. Alle stukken zijn openbaar. Slimme activisten maken hiervan gebruik om informatie waarvan zij willen dat deze openbaar wordt, op een rechtszaak als stuk in te brengen. De zogeheten Fishman zaak, waarin de omstreden kerk Scientology probeerde te voorkomen dat er interne geheime documenten van prijzige religieuze cursussen op straat kwamen te liggen, was hier een amusant voorbeeld van. Ex-scientologylid Fishman las een geheime cursus van Scientology voor tijdens de rechtszaak. De documenten werden steeds op een andere webserver gehost en gekopieerd, waardoor zelfs het nog vrij kleine internet aan het einde van de jaren negentig de agressieve juridische afdeling van Scientology tot wanhoop bracht.Het Amerikaanse hooggerechtshof stelde uiteindelijk overigens Scientology in het ongelijk.

De zaak-Lensink: gesloten rechtzaken leiden vaak tot machtsmisbruik
Een ernstige vorm van machtsmisbruik kunnen we terugvinden in de waxinelichtjesgooierzaak. Erwin Lensink is een man die er uitgesproken opvattingen op nahoudt over het Nederlandse vorstenhuis. Zo is hij van mening dat de ernstig geesteszieke koning Willem III niet de biologische vader is van koningin Wilhelmina en dat hiermee het huis Oranje dus al ruim een eeuw uitgestorven is. Ook beschouwt hij de vlucht van het koninkshuis uit Nederland als landverraad. Op een gegeven moment, naar eigen zeggen om aandacht te vragen voor zijn standpunten, gooide de man een waxinelichtjeshouder tegen de Gouden Koets, op het moment dat koningin Beatrix hierin aanwezig was.

De man werd op grond van een dubieus psychiatrisch onderzoek waaraan hij niet meewerkte, verminderd toerekeningsvatbaar geacht en wordt een jaar lang opgenomen in een gesloten inrichting. Voor het koningshuis is dit uiteraard de bevredigendste oplossing. Door Lensink op te laten nemen in een psychiatrische inrichting is de man in diskrediet gebracht. Ook is hij een jaar lang uit de running.

We kunnen niet toekijken hoe het er bij de rechtszaak aan toe ging omdat er geen opnames gemaakt zijn tijdens de verhoren of de rechtszaak. Misschien is de man wel een doorgedraaide gek, zoals de autoriteiten ons wijs maken. Feit is echter dat bij deze rechtszaak niet aan de eisen van zorgvuldigheid is voldaan, waarmee de autoriteiten de schijn ernstig tegen hebben. Oordeel zelf.

Openheid: de voor- en nadelen
Strafdossiers, vaak enorm lijvige dossiers, zijn op dit moment alleen openbaar voor de advocaten van de betrokken partijen. Deze dossiers bevatten veel privacygevoelige informatie, die getuigen vaak niet zouden vrijgeven als ze wisten dat hun getuigenis in de openbaarheid zal komen. Overigens kunnen getuigenverklaringen in een andere rechtszaak tegen de getuige gebruikt worden:  de reden dat verstandige mensen er doorgaans voor passen zich als getuige te melden. Er is ook een strafrechtelijk belang. Als criminelen weten wat de politie over een gegeven moment over hen weet, kunnen ze deze bewijslast verminderen – bijvoorbeeld door getuigen te intimideren of voorgoed het zwijgen op te leggen. Aan de andere kant: als de advocaat van de verdachte beschikt over informatie in een strafdossier, komt deze doorgaans ook bij de verdachte terecht.

Openheid maakt een einde aan deze willekeur. Als het hele strafdossier op internet staat, kunnen internetgebruikers, online getuigen dus, aanvullingen geven. Het rechercheteam wordt aangevuld met tienduizenden vrijwilligers. Zogenaamde “deskundigenrapporten” die van de willekeur aan elkaar hangen, kunnen onderuit worden gehaald door collega’s. Hierdoor zal de peer pressure zo groot worden dat er geen broddelwerk, zoals in de zaak-Lucia de Berk en vermoedelijk ook in de zaak-Lensink, wordt afgeleverd. Vooral bij complexe strafzaken zouden de voordelen wel eens veel groter kunnen zijn dan de nadelen. Wat denken jullie?

Maak rechtszaken volledig openbaar Meer lezen »

Tijd om muziekpiraten de eer te geven die ze toekomt: heldhaftige verzetstrijders tegen de internationale copyrightmaffia.

Piraterij is zegen voor de muziek

Het omstreden verdienmodel van de muziekindustrie wordt steeds lastiger te realiseren, doordat steeds meer muziekliefhebbers hun muziek downloaden in plaats van naar de platenwinkel rennen. Een ramp voor de muziek, stelt de muziekindustrie. In werkelijkheid: integendeel.

Tijd om muziekpiraten de eer te geven die ze toekomt: heldhaftige verzetstrijders tegen de internationale copyrightmaffia.
Tijd om muziekpiraten de eer te geven die ze toekomt: heldhaftige verzetstrijders tegen de internationale copyrightmaffia.

Visionaire muziekgroep
Grateful Dead was een muziekgroep met een bijzonder, achteraf gezien kunnen we zelfs zeggen: visionair, verdienmodel. Bij de meeste muziekoptredens wordt streng gecontroleerd of fans misschien niet in het geniep opnames maken van het concert. Dat is anders bij Grateful Dead, een band die tot 1995 bestond en de 57e plaats op de lijst van grootste artiesten ooit van Rolling Stone magazine bereikte. De fans mochten onbeperkt opnames maken tijdens de meer dan drieduizend concerten die de band tijdens hun bijna veertigjarig bestaan gaf. De ‘tapers‘ vormden de actieve kern van hun fanbase en bezochten elk concert. De muziek van Grateful Dead is namelijk gratis te downloaden en mag onbeperkt worden gekopieerd. En dat deden de fans dan ook.

The Grateful Dead verdienden hun geld vooral met hun vele optredens. Dit betekende hard werken, maar hield de muzikanten wel bij de les en gaf ze de nodige persoonlijke voldoening. En niet te vergeten, ze hoefden de opbrengsten niet te delen met een hebberige platenbaas.

Het bestaande verdienmodel van de muziekindustrie in een notendop: drug pushing en lijkenpikkerij
Het businessmodel van de grote muzieklabels komt ongeveer op het volgende neer. Een artiestje met al dan niet bewezen talent wordt opgekocht van een klein label, dat de werkelijke talent scouting doet. Sinds een paar jaar worden ze hierbij geholpen met een wiskundig algoritme, nu op de markt gebracht door uPlaya[1], waardoor muziek steeds meer op elkaar lijkt.
Vervolgens worden alle marketingkanalen die in handen van de muziekindustrie zijn, in Nederland zijn dat MTV, TMF en The Box die alle in handen zijn van de muziekgigant Viacom – ingezet om deze artiest in de markt te pluggen. Ook radiostations als Q Music, die bestaan van het verkopen van sound tracks van bepaalde artiesten, herhalen deze bij hun uitzendingen tot uit den treure toe.
Deze muzieknummers worden tot uit den treure uitgemolken. Iedereen die het ook maar waagt iets uit te brengen dat er maar ook een beetje op lijkt wordt kapot geprocedeerd.

Platenbazen en hun loopjongens, de riooljournalisten, hebben weinig respect voor de over het algemeen gevoelige, vaak neurotische artiesten, die dan ook niet zelden aan een overdosis of een gebroken hart overlijden. Geen nood, integendeel. Het grote verdienen begint dan pas echt. Een dode artiest loopt niet weg, heeft geen vervelende babbels, brengt zijn reputatie niet in de problemen en kost ook niets. Een uitstekend voorbeeld is het tragische levensverhaal van de door vrijwel iedereen in zijn omgeving misbruikte Michael Jackson, die vermoedelijk een handje is geholpen bij de overgang naar het platenbazenwalhalla.

Copyrightmaffia
Geen wonder dat de platenbazen hemel en aarde bewogen om zowel in de VS als in Europa de copyrighttermijn te verlengen van vijftig jaar tot zeventig jaar na de uitvoeringsdatum van een artistiek werk. De eigenaren van Michael Jacksons estate kunnen zo tot 2080 genieten van hun over de rug van een gevoelige, totaal geleefde man, bijeengegraaide melkkoe.[2]
De consequenties zijn dat de artistieke ruimte enorm wordt ingeperkt. Wie een deuntje van Elvis Presley verwerkt in zijn nieuwste creatie mag afrekenen met Buma Stemra of een ander filiaal van deze internationale afpersersbende.

Piraterij is geen misdaad, maar een heldhaftige vorm van verzet tegen deze vorm van georganiseerde afperserij. Dankzij muziekpiraterij wordt deze georganiseerde bende drooggelegd, waardoor ook underground muziek een kans krijgt gehoord te worden. Contacten met fans worden zo veel belangrijker dan een geolied marketingapparaat en deals met tv-stations. Lees ook: Schaf octrooien af

Bronnen
1. Sounds good? – The Economist (2006)
2. EU Extends Music Copyright to Seventy Years, Huffington Post (2011)

Piraterij is zegen voor de muziek Meer lezen »

Aaron Shwarz hangt in het ergste geval een gevangenisstraf van 35 jaar en een boete van 1 miljoen dollar boven het hoofd.

Activist geeft 18 000 wetenschappelijke artikelen vrij

Nadat Aaron Shwarz, onderzoeker ethiek van Harvard, bijna vijf miljoen artikelen downloadde en werd gearresteerd, sloeg landgenoot Greg Maxwell toe. Hij zette maar liefst 18 000 artikelen online die gewoonlijk achter een betaalsysteem schuilgaan. Beiden riskeren hoge straffen voor hun moedige daden.

Voorstanders van de vrijheid van informatie, waaronder de redactie van Visionair.nl, is het een doorn in het oog. Vind je een interessant wetenschappelijk artikel, dan krijg je een paywall voor de kiezen met het vriendelijke verzoek dertig dollar te betalen voor een artikel van vier pagina’s, waarvoor de schrijver zelf geen cent heeft ontvangen. Ook de woekertarieven die de uitgevers van tijdschriften met wetenschappelijke artikelen in rekening brengen aan abonnees zijn een mooi voorbeeld. Een beetje abonnement doet al gauw duizenden euro’s per jaar. Een enorme kostenpost voor universiteiten en onbetaalbaar voor particulieren of armlastige wetenschappelijke instituten in minder bedeelde landen.

Aaron Shwarz hangt in het ergste geval een gevangenisstraf van 35 jaar en een boete van 1 miljoen dollar boven het hoofd.
Aaron Shwarz hangt in het ergste geval een gevangenisstraf van 35 jaar en een boete van 1 miljoen dollar boven het hoofd.

Aaron Shwarz schreef in 2008 het Guerilla Open Access Manifesto, waarin hij activisten opriep terug te vechten tegen diensten die wetenschappelijke artikelen afschermen achter paywalls[1]. Shwarz roept wetenschappers op, wetenschappelijke tijdschriften te downloaden en te uploaden naar torrent-netwerken en andere file-sharing systemen. Toen Shwarz dat in 2010 deed bij de non-profit online wetenschappelijke database JSTOR, werd hij door de federale overheid vervolgd.

Maxwell beschrijft zichzelf als een 31-jarige technoloog, hobbywiskundige en amateurwetenschapper uit Noord-Virginia.  Hij heeft naar eigen zeggen de artikelen om vergelijkbare redenen vrijgegeven. Volgens hem komen de artikelen van de Philosophical Transactions of the Royal Society en zijn ze gepubliceerd voor 1923, met andere woorden: ze bevinden zich in het publieke domein.  Maxwell vindt het schandelijk dat deze artikelen ook nadat hun copyright is verlopen, nog achter slot en grendel worden gehouden. Volgens hem (en ons) komt vooruitgang voort uit het maken van associaties tussen de ontdekkingen van anderen, ze uitwerken en er anderen over vertellen. Dertig dollar moeten betalen werkt daar niet bepaald aan mee.

Swartz loopt de kans veroordeeld te worden tot 35 jaar cel en 1 miljoen dollar boete, een naar Nederlandse begrippen buitenproportionele eis. [2]Tegen Maxwell zijn nog geen aanklachten ingediend.
Opmerkelijk genoeg zijn er noch door JSTOR, noch door MIT klachten tegen Swartz ingediend.

Volgens een persbericht van het openbaar ministerie is computerinbraak te vergelijken met het inbreken in een woning.

Een ding is zeker. De discussie over deze laakbare praktijken zal weer in volle hevigheid oplaaien. Dit overigens terecht. Het is niet te rechtvaardigen, dat commerciële instellingen geld verdienen door publieke instellingen geld te laten betalen voor door mensen in dienst van andere publieke instellingen geschreven artikelen.

Bronnen
1. A. Swartz, Guerilla Open Access Manifesto, 2010
2. Guerilla activist releases 18,000 scientific papers – MIT Technology Review (2011)

Activist geeft 18 000 wetenschappelijke artikelen vrij Meer lezen »