Gletsjers bewegen maar centimeters per dag, maar wat als je elke dag een foto neemt van een gletsjer vanaf precies dezelfde locatie? Hieronder twee time lapse video’s, die laten zien dat wat voor ons een stilstaande ijsmassa lijkt, in werkelijkheid een zeer dynamisch systeem is. Alleen onze tijdsschaal is te verschillend om dit waar te nemen.
(gletsjer op de Mont Blanc)
(Gletsjer met gletsjermeer aan de voet. Let op de seizoenswisselingen.)
Karakteristieke tijdschaal van gletsjers en Deep Time
Ieder natuurlijk proces heeft zijn eigen tijdschaal. Dit varieert van nanoseconden voor processen binnen een atoomkern, tot biljarden jaren voor de verdamping van een zwart gat. En alles er tussen in. Wij mensen kunnen alleen de tijdschaal waarnemen die binnen onze ervaring ligt. Het is geen probleem voor ons, om het verloop van de seizoenen waar te nemen. Of de beweging van een lopend dier. Maar de precessie van de aardas, waardoor nu Polaris de poolster is, in plaats van de ster Thuban, zoals in de tijd van het oude Egypte? Of, laten we nog verder terug gaan. Een galactisch jaar geleden kropen onze verre voorouders nog over de Permiaanse woestijnen van Pangea, bijvoorbeeld.
Menselijke beperktheid
Kortom: als gevolg van de menselijke conditie denken we beperkt. Als primatensoort doen we het best wel aardig, maar we zijn gewoon hopeloos beperkt door onze biologie. Veel verder dan het hier en nu komen we niet. We kunnen alleen ontstijgen aan deze beperkingen, als we onze intuïtie trainen in zowel extreem korte als extreem lange tijdschalen. Gelukkig hebben we nu apparaten ontwikkeld waarmee we zowel extreem snelle, als extreem langzame fenomenen kunnen vertragen resp. versnellen tot een voor mensen waarneembare tijdschaal. Want hoewel we geboren zijn met de beperkingen die inherent zijn aan de menselijke biologie, kunnen we hieraan ontsnappen. We zijn namelijk meer dan alleen dieren. Want we kennen zelfbewustzijn, en het vermogen tot logica, tot denken. We zijn mensen.