De meeste mensen haten belastingen. Toch zijn sommige belastingen uitermate nuttig voor de economie.

Mythe: alle belastingen zijn slecht voor de economie

In Denemarken en Zweden zijn de belastingen veel hoger dan in de VS, toch is de economie in deze twee landen even hard gegroeid. Een nieuw overtuigend bewijs dat onze bestaande economische modellen naar de schroothoop kunnen.

Het neoliberale dogma: taxes are evil
Volgens het neoliberalisme zijn belastingen per definitie slecht. Immers, de overheid is veel minder efficiënt dan de vrije markt in het toewijzen van hulpbronnen. Luie raamambtenaren besteden belastinggeld aan onzinnige dingen als uitkeringen, sociale voorzieningen en subsidies, terwijl hardwerkende ondernemers hun winsten massaal herinvesteren en veel verdienen aan consumenten, die hun salaris zo snel als ze kunnen  omruilen in hun producten en diensten. Neoliberalen maken deze stelling graag absoluut. Elke belasting, of het nou om BTW, erfbelasting of loonbelasting, betekent onttrekking van waarde aan de private economie waarmee de inefficiënte overheid wordt gespekt, dus is per definitie slecht.

De meeste mensen haten belastingen. Toch zijn sommige belastingen uitermate nuttig voor de economie.
De meeste mensen haten belastingen. Toch zijn sommige belastingen uitermate nuttig voor de economie. bron: umn.edu

Hoofdpijndossiers Zweden en Denemarken
De neoliberalen zitten echter met een vervelend probleem. Noord-Europa is bijna even rijk als de Verenigde Staten, terwijl de belastingdruk veel hoger is. Van het totale BNP in de VS gaat naar schatting 30% door de vingers van de overheid, terwijl dat in Zweden en Denemarken (en ook Nederland) rond de helft is. Als de neoliberalen gelijk zouden hebben, zou de economie van de VS veel harder hebben moeten groeien dan die van de twee Scandinavische landen. Hoe komt het dat Denemarken en Zweden zich klaarblijkelijk toch straffeloos hoge belastingen kunnen permitteren?

Verschil in type belastingheffing
Wie wel eens een bezoekje aan Zweden heeft gebracht, weet dat de belastingen op consumptie hoog, soms zelfs extreem hoog zijn. Alcoholische drank als wodka, bijvoorbeeld, wordt belast met rond de 200 Zweedse kroon (rond de € 25) per liter, waaroverheen nog eens het maximum-BTW tarief (in Zweden 25%) heen gaat. Kortom: alcoholisme is een luxeverslaving in Zweden (al wordt er heel veel drank uit buurlanden meegebracht). De inkomstenbelasting in Zweden ligt rond de 50 tot 60%[1]. Ter vergelijking: in de VS is deze rond de 15-35%[2]. De belasting op bedrijfswinsten, de vennootschapsbelasting, is daarentegen laag in Zweden: gemiddeld 26,3%[1]. Ter vergelijking: in de VS bedraagt deze 35%. [2] Nederland heeft, zoals bekend, een belastingregime dat tussen beide in ligt, maar meer wegheeft van het Zweedse dan het Amerikaanse model.

Consumptie is kapitaalvernietiging
Anders dan economen u proberen wijs te maken, is consumptie helemaal niet goed voor de economie. Stel, u heeft vijfduizend euro. U kunt hiermee twee dingen doen. Alternatief 1 is dat u hiervoor Duitse zonnepanelen op uw dak legt. Een Nederlands installatiebedrijf gaat aan de slag en u kunt voortaan per jaar 500 euro (of meer) besparen op uw elektriciteitsrekening. Alternatief 2 is dat u met deze vijfduizend euro een mooie cruise gaat maken langs de vele schilderachtige Europese havens aan de Middellandse Zee en u uitvoerig volstopt met allerlei lekkernijen. Na deze cruise bent u een aantal mooie herinneringen rijker, maar dat is dan ook alles. Toch is volgens Jan Kees de Jager en andere hoge heren economen er geen verschil tussen beide uitgaven. In beide gevallen is het BNP van de Europese Unie namelijk met 5000 euro gestegen.In beide gevallen is met uw euro’s een raderwerk aan toeleveranciers en dienstverleners in gang gezet, wat de nodige werkgelegenheid met zich meebrengt.

Het verschil blijkt volgend jaar. Uw effectieve inkomen is door de zonnepanelen namelijk met 500 euro per jaar gestegen. Van dat geld kunt u weer leuke dingen doen.  Heeft u de cruise geboekt, dan heeft u, afgezien van de herinneringen, niets meer. De prijs van fossiele energie daalt iets door uw zonnepanelen en de fabriek met zonnepanelen heeft meer winst geboekt, waardoor nog meer kan worden geïnvesteerd in een verbeterde productie van zonnepanelen. Door zonnepanelen aan te schaffen, heeft u uzelf en dus ook de EU netto rijker gemaakt. Het werk van de kok, de cruisekapitein en het orkest op het cruiseschip is verdwenen in het niets.

Noord-Europees belastingsysteem straft consumptie af
Nu zien we ook waarom de Zweden toch met hun extreem hoge belastingen wegkomen. Een Amerikaanse ondernemer laat zijn winsten zo snel mogelijk uitkeren, want zo ontloopt hij de 38% vennootschapsbelasting die hij volgend jaar moet uitkeren. Door de lage loonbelasting zijn Amerikaanse bedrijven arbeidsintensief en ouderwets. Het levert meer op om werknemers af te knijpen dan om te investeren in een moderne robot of in scholing. Een Zweed laat liever zo lang mogelijk zijn bedrijfswinst in zijn vennootschap zitten, in plaats van af te moeten rekenen via de hoge inkomstenbelasting, waardoor Zweedse bedrijven fors investeren.

Domme beslissingen in de VS
Een andere reden waarom in de VS ondanks de hoge kapitaalsstroom toch weinig marginaal nut ontstaat is dat het land een zeer inefficiënte gezondheidszorg en een volkomen op hol geslagen juridische sector (veel Amerikanen willen daarom “tort reform“) kent. Dit jaagt de gedwongen consumptie nog veel meer op. Amerikaanse bedrijven betalen vele honderden dollars per maand voor ziektekostenpremies. Europese ondernemers en werknemers betalen veel minder, voor per saldo betere zorg. De oplossingen van de vrije markt voor de gezondheidszorg en de rechtspraak blijken domweg niet te werken.

Wat is het beste belastingmodel?
Over het algemeen is een lagere belastingdruk inderdaad beter. Het zou de Zweden bijvoorbeeld goed doen als de vennootschapsbelasting en de inkomstenbelasting met enkele procenten zouden worden verlaagd, want zo komt er meer kapitaal beschikbaar om te investeren. De belasting op consumptie werkt echter juist productief, want zo wordt sparen en investeren aangemoedigd. Ook een hoge belasting op onroerend goed is productief, blijkt uit economisch onderzoek.

Daarom moet m.i. de overheid nieuwe excuses verzinnen om flink wat extra belastingen op schadelijke gewoonten, zoals het eten van transvetten of fossiele brandstofverbruik, in te voeren. Ook de sigarettentaks en alcoholaccijns kunnen nog fiks omhoog. Het BTW-tarief moet worden verhoogd tot 25%. De staatsuitgaven mogen echter nooit structureel afhangen van de inkomsten hierop: het verdiende kapitaal moet worden gebruikt om de staatsschuld versneld af te lossen. Tegelijkertijd moeten juist de lagere en middenklasse fiscaal worden aangemoedigd om te beleggen in Nederlandse bedrijven. Dat kan je doen door beleggen bijvoorbeeld tot 10% van het salaris belastingvrij te maken.

Bronnen
1. Sweden tax rates, Taxrates.cc
2. US tax rates, Taxrates.cc

39 gedachten over “Mythe: alle belastingen zijn slecht voor de economie”

  1. Belasting is in principe een aantasting van de individuele vrijheid. De overheid dwingt mensen om hun eigendom af te staan en maakt daarbij gebruik van geweld. Als je niet betaalt, dan staat vroeg of laat de deurwaarder aan de deur met ondersteuning van gewapende agenten. Belasting kun je dan ook het beste vergelijken met maffiapraktijken. Er wordt geld geïnd in ruil voor bescherming.
     
    Het beste belastingmodel is dus geen belastingmodel. Iedereen kan dan zelf bepalen waaraan hij zijn geld besteedt. Dat is niet alleen eerlijker, het is ook efficiënter aangezien de overheid een aanzienlijk deel van het belastinggeld voor zichzelf houdt. Uiteraard heeft dit tot gevolg dat de overheid niet kan overleven. Maar aangezien de overheid (netto) geen waarde creëert, is dat helemaal niet erg.

      1. Wederom het standaard argument…
         
        *jank-boehoe-jank* Maar als onze geliefde overheid er niet is doen de criminelen het overnemen *jank*
         
        Geef de mensen hun recht terug zichzelf te verdedigen tegen gewelds-initiatie, dan denkt een ‘crimineel’ wel drie keer na voor ze zo iets stoms proberen

        1. Ja ja nou ik denk dat we dan Mexicaanse toestanden krijgen, criminele baas boven baas die jou onder de voet lopen met je geweertje.

        2. Wederom hetzelfde argument, zonder beargumentatie, gebaseerd op 1 enkel punt: angst voor geweld.
           
          Heb je je ooit afgevraagd wat de onderliggende redenen voor dit geweld ,waar je zo bang voor bent, zijn? Laten we het voor het gemak ‘criminaliteit’ noemen. Tegen kleine vormen hiervan, zoals diefstal, overvallen en inbraak, kan ieder zichzelf eenvoudig verdedigen, mits dit MAG. Grotere vormen als (ernstige) mishandeling of zelfs moord zouden voorkomen kunnen worden door de ontmoedigingsfactor dat een ander ook gewapend kan zijn. Al de overige ‘misdaad’ zoals het laten groeien van een plantje in een bak aarde of het negeren van een lampje met een bepaalde kleur zou voor eigen risico moeten zijn, en niet eens misdaad mogen heten!
           
          Het is allemaal heel simpel als je het eindelijk snapt… Het grondbeginsel van het libertarisme, het non-agressie principe. Lees je eens in voordat er nog meer van dit soort onzin verkondigd.

        3. @ pimmetje
          U bent nog niet zo oud schat ik zo in. En u hebt wel een erg naieve visie over hoe een samenleving zonder overheid zou functioneren. Ja leuk we zijn allemaal blij en vrij dus iedereen is lief en probeert niet meer invloed te hebben dan de ander,  en ohja, iedereen is zwaar bewapend.
          Ja ik vind het dan erg naief om te stellen dat dat niet zo leiden tot het uiteenvallen van de samenleving. Want in zo’n samenleving zullen mensen zich ook gaan verenigen en machtsblokken vormen, en machtsblokken hebben vaak tegenstrijdige belangen en er zal weer strijd ontstaan zo gaat het altijd. Je zou zelfs kunnen stellen dat de menselijke samenleving zoals hij hedentendage is, 1 groot anarchistisch experiment is. 
          Maar nee, jij zegt dat dat best zou kunnen,
          ik wens je veel wijsheid toe

        4. en dan heb ik het nog heel simpel gehouden. Ik heb het nog niet eens gehad over betaalbare ziektekostenverzekeringen en alle ouderen, chronisch zieken, gehandicapten. Wie gaat die zorg op zich nemen wie zorgt voor de peperdure medicijnen? Of kan “de markt” dat volgens u allemaal regelen? Of op nog beter gewoon het recht van de sterkeren, wie niet mee kan gaat maar lekker dood heh,  en bijkomend voordeel is dat alleen de sterke genen zullen overleven. jah dat kan ook. Klinkt me wel bekend in de oren………

        5. Leeftijd doet er niet toe, er zijn kinderen van 14 die intelligenter en socialer zijn dan afgestudeerde ingenieurs. Dat terzijde, wat heet naïef? Waar heb ik gesteld dat IEDEREEN zwaar bewapend is? Het mag, dus is mogelijk, maar geen gegeven. 
           
          En over onze ‘samenleving’, laat me niet lachen! De hele westerse wereld is anti-samenleven, slechts individualistisch en materialistisch. 
           
          http://en.wikipedia.org/wiki/Dunbar%27s_number
           
          1 Punt moet ik u gelijk geven, de ‘samenleving’ zoals deze nu bestaat zou inderdaad uiteen vallen, en er ontstaan inderdaad ‘machtsblokken’, gemeenschappen genoemd.
           
          Wat betreft ouderen en zieken-zorg, daar hebben we toch elkaar voor? Of bent u ook zo iemand die zonder blikken of blozen zijn bloedeigen ouders in een bejaarden-opslag-schuur wegstopt?
           
          Mits de mensheid zijn technologische vooruitgang eindelijk eens toepast voor duurzame en vreedzame toepassingen zijn al deze genoemde punten een non-onderwerp, en iets van het (verre) verleden.
           
          PS. Geen van deze argumenten is een persoonlijke aanval, ik ben allang blij dat er toch mensen zijn die niet zomaar alles wegwuiven en een discussie aan durven!

        6. Overigens ben ik zelf ook nog niet zo oud en herken ik veel in jouw zienswijze. Maar weet inmiddels dat het allemaal net even ietsjes ingewikkelder licht dan u schetst.  En bye the way, iedereen die wil kan zich nu ook al bewapenen als hij of zij dat wil. En in sommige staten van de vs is ook erg tolerante wapenwetgeving, daar zien we die effecten waar u over spreekt toch niet echt terug.

        7. Ik kan als ik wil makkelijk aan wapens komen. en als ik dat kan dan kan iedereen dat in principe.

  2. We hebben geen overheid nodig die dingen betaalt d.m.v. belasting te innen. Politie en dat alles kunnen wij zelf betalen. Reken maar eens 10 miljoen mensen maal 100,00 euro dan heb je samen dus al 1 miljard euro wat 1000 miljoentjes bij elkaar zijn en daar kun je al heel veel mee betalen en dit is maar 100,00 euro de man/vrouw.

    1. Het meeste geld ‘verdwijnt’ in de zorg, maar liefst 68,6 miljard Euro..
      Geraamde uitgaven     Bedrag (miljard)
      Zorg     68,6
      Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt     62,0
      Onderwijs, Cultuur en Wetenschap     33,6
      Gemeente- en Provinciefonds     20,7
      Buitenlandse Zaken / Internationale Samenwerking     12,1
      Verkeer en Waterstaat en FES     11,6
      Rentelasten     11,3
      Defensie     7,6
      Jeugd en Gezin     6,6
      Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties     5,9
      Justitie     4,8
      Wonen, Wijken en Integratie     2,7
      Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit     2,3
      Economische Zaken     2,1
      Financiën     1,4
      Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer     0,8
      Overig     0,5
      Totaal     254,7

      http://nl.wikipedia.org/wiki/Miljoenennota_2011#Raming_van_de_belasting-_en_premieontvangsten_.28in_miljarden_euro.29

      1. Niet te vergeten dat NL naast belasting innen zelf geld maakt met verkoop van gas, met bedrijven zoals KLM, Import/export, banken- etc en dat zal ook niet weinig zijn. Als iemand daar cijfers van heeft dus wat NL binnenhaalt ex belastingen dan hoor ik het graag.

    1. Ik heb het stukje ook gelezen, zoals vaak bouwt NRC haar verhaal goed op, om vervolgens met een gedrocht van een conclusie te komen.

      3 citaten uit het stukje:

      “De mannen met brommers werken niet op het land. Het zijn steeds vaker vrouwen die in Oeganda met een hakschop de grond bewerken, een kind op de rug. Het omploegen van het land is zwaar. Dat was mannenwerk. Alleen hebben veel mannen er geen zin meer in zich moe te maken. Wie kan, leent geld voor een brommer.”

      “Vlak voor de presidentsverkiezingen van 2006 schafte Yoweri Museveni die lokale belastingen af. In 1997 maakte hij zich al populair met gratis basisonderwijs. De eigen bijdrage in de dokterskosten verviel in 2000. Afgelopen jaar deed Museveni er het middelbaar onderwijs bij. Dus wat zou een man nog werken? De diensten waarvoor hij cash nodig had, werden gratis.”

      “Zonder de geldoverdrachten aan de regering, zogeheten begrotingssteun, van Nederland en andere donoren, had Museveni nooit de lokale belastingen kunnen afschaffen. De user fees voor onderwijs en gezondheidszorg net zomin. En de gevolgen reiken verder dan beroerde publieke goederen en een lamme bende op het platteland. Wij ondermijnen Oeganda’s proces van democratisering-van-binnenuit.”

      Wat er dus feitelijk gebeurt is, is dat de gehele onderwijssysteem en zorg genationaliseerd en wordt bekostigd uit ontwikkelingshulp vanuit o.a. Nederland.
      De prikkel voor mannen om werken is verdwenen. Waar eerder mensen invloed konden eisen in het onderwijs en de zorg doordat ze hiervoor betaalden en er ook een prikkel was voor de scholen en ziekenhuizen om voor deze bijdragen een goede prestatie neer te zetten, is het nu geheel door de staat georganiseerd. Hierdoor daalt de kwaliteit, wat ook een in het stuk genoemd wordt.

      De hoofdschuldigen voor de verslechtering van de zorg en onderwijs zijn dan ontwikkellingshulp en het afschaffen van eigen bijdragen waardoor alle verantwoording bij overheden te leggen (Oeganda zelf en de donorlanden). Hierdoor wordt mensen hun verantwoordelijkheidsgevoel ontnomen en spannen zij zich niet meer in.

  3. In Noorwegen is de belasting op Alcohol nog een tikkeltje extremer en daarbij mag sterke drank alleen maar door een overheidsmonopolie verkocht worden en is het verboden reclame te maken voor alcohol in de open ruimte. En met succes zeggen ze, Noorwegen heeft de minste drankproblemen met jeugd van heel Europa. En het is hier dus echt heel duur. Een biertje is in een restaurant is 8 Euro. 

    En ja onderwijs is hier bijna gratis, dat betalen ze mede van deze hoge accijns. Dus in plaats van studenten die zich ladderzat zuipen heb je hier jeugd die relatief weinig dringt en goedkoop kan studeren.

    Op dit punt kan Nederland nog heel wat leren van Skandinavische landen.  

      1. Ja idd, Noorwegen heeft hun alcohol wetgeving goed geregeld, voor de andere vooral illegale drugs zouden ze overigens weer een boel van Nederland kunnen leren. Beetje goed spieken bij elkaars beleid tussen landen is wellicht verstandig. 

  4. Niet akkoord met ‘consumptie is kapitaalvernietiging’, want eens jij 5000 hebt gespendeerd op het cruiseschip, kan de cruisekapitein, de dirigent van het orkest en de misschien zelfs de kok met jouw geld beginnen sparen voor enkele Duitse zonnepanelen. Helemaal niet verloren dus.

  5. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het wellicht ietwat anarchistische gedachtegoed van Pimmetje wel inspirerend vind. Dat idee van een moloch van een overheid is echt niet per se goed. Als je kijkt hoe ze ontstaan zijn is het toch vaak voortgekomen uit een elite die met geweld een parasiterende positie innam en behield. Ik zal niet zeggen dat ik zelf voor een staatloos land ben maar terug naar gemeenschappen die via internet ideeen en genezingswijzen op wereldwijd niveau met elkaar uitwisselen lijkt me best nuttig wellicht. 

    1. Ja maar ook een utopie,  alsof alle, corporations, wapens , kapitaal, belangen en macht zomaar ophouden te bestaan. En 7 miljard mensen in communes op aarde gaan leven. En dat er geen machtige partijen met bepaalde ideologien meteen weer inspringen in een vacuum. Het is de aard van het beestje denk ik.

  6.  Vergeet niet dat Scandinavie zeer rijk is aan grondstoffen  zoals koper, nikkel, talk, aardolie gas enz en vergeet vooral niet vis groene stroom(bergen en veel regen), hout ,stenen.
    (Noorwegen)ja btw is25% , een liter sterke drank kost 60 euro in de staats slijterij , een pakje shag kost 28 euro voedingmiddelen  kosten gemiddeld 2 maal zoveel als in Nederland.
    Maar  bijvoorbeeld de mevrouw die achter de kassa zit bij de staatsslijterij verdient wel 27 euro per uur.(belast tussen 20 en 36 %)
    Geen ziekenkosten, vast wegenbelastingtarief van 400 euro per auto per jaar(ook als je op lpg rijdt)

    Ik ga hier nooit meer weg.
    Nooit meer fietsen ,genoeg parkeerruimte, uitzicht over zee, buren op een paar honderd meter afstand en nooit meer blowen(het anti drugsbeleid hier is was
    mijn redding).

    1. Het is goed dat het jouw heeft geholpen maar op Oslo centraal wordt nogal wat in heroine gehandeld en door heel Oslo heen zie je de drugsgebruikers liggen of bedelen. Trieste bedoening allemaal. Ik denk dat op dit gebied Noorwegen wel wat van Nederland kan leren om heel eerlijk te zijn. 

Laat een reactie achter