Het bestaande model van liefdadigheid, met een collectant die met een busje langs de deuren gaat voor een grote, logge stichting met een overbetaalde directeur, is hopeloos uit de tijd. Hoe kan het slimmer?
Traditionele liefdadigheid: duur en inefficiënt
U kent ze ongetwijfeld. Collectanten die met een busje van de Hartstichting, het Prins Bernhard Fonds of een ander ongetwijfeld nobel doel aanbellen en u om een donatie verzoeken. Een nieuw fenomeen is dat collectanten laten pinnen. Dat levert vijf keer zoveel op. Dat is goed nieuws voor de vaderlandse goede doelen, want die hebben nogal wat geld nodig. Bijvoorbeeld om hun directeur een riant salaris te betalen. De Hartstichting deelt, na felle kritiek, nu ‘slechts’ 80.000 per jaar uit, maar anderen niet. Neem bijvoorbeeld De Zonnebloem, u weet wel, die bejaarden en zieken een leuk dagje uit bezorgt. Deze filantropische instelling bezorgt hun directeur plusminus 133.000 euro per jaar. U begrijpt: deze meneer of mevrouw krijgt pas écht een leuk dagje uit. Elke dag. Een CliniClown, die trouwens kinderen vaak de stuipen op het lijf jaagt, kost 200.000 per jaar aan salaris en overhead.
Een ander probleem is dat deze liefdadigheidsinstellingen maar weinig voor elkaar krijgen. Zo wordt het onderzoeksbudget voor bijvoorbeeld hart- of nierziekten versnipperd over veel projecten, waardoor er weinig meetbare vooruitgang wordt geboekt. Hoe zou het slimmer kunnen? En kan exponentieel denken de liefdadigheid op zijn kop zetten, zoals dat ook met bijvoorbeeld de hotelbranche (AirBnb) en taxibranche (Uber) gebeurt?
Prijzen uitloven
Het antwoord is ja. Er zijn enkele krachtige technieken beschikbaar om per liefdadigheidseuro veel meer impact te creëren. Bijvoorbeeld: prijzen uitloven. Peter Diamandis heeft bijvoorbeeld de X Prize Foundation opgezet, die grote geldbedragen opzij zet als beloning voor mensen die erin slagen een grote uitdaging of wereldprobleem op te lossen. Hier beschreven we al de Qualcomm Tricorder X Prize, waarbij de deelnemers een soort draagbare medikit ontwikkelen. De hoeveelheid onderzoeksgeld die hierdoor loskomt is een veelvoud van het bedrag van de uitgeloofde prijs. En dan hebben we het nog niet over de resultaten. In de meeste gevallen komt er een effectieve oplossing, die voor doorbraken zorgt. Met als bekendste voorbeeld Space Ship One, de winnaar van de Ansari X Prize. En, hopelijk, in 2017 de winnaars van de Google Lunar X Prize.
Moonshot
Steeds meer miljardairs hebben toegezegd, meer dan de helft van hun vermogen aan liefdadigheid te gaan besteden. Helaas doen ze dat vooral in de vorm van giften aan traditionele liefdadigheidsinstellingen. Ze zouden hun geld ook kunnen stoppen in één groot project, een moonshot, om een bepaald wereldprobleem op te lossen. Bijvoorbeeld het uitroeien van malaria of Alzheimer, een oplossing voor droogte ontwikkelen of onsterfelijkheid bereiken voor de mens.
Crowdfunding
Ook crowdfunding is een goede manier om grote, voor een individu onhaalbare projecten op touw te zetten. Ik denk dat het concept van crowdfunding nog te beperkt is en dat er ook vrijwilligers gevraagd moeten kunnen worden voor bijvoorbeeld hand- en spandiensten, het bouwen van een website en het uitlenen van materieel. Zo kan je met een minimum aan geld toch bijvoorbeeld een festival, reddingsoperatie of bouwproject op touw zetten. Denk aan het project spullendelen.nl, maar dan uitgebreider.