Politici krijgen nu onze stem en mogen daarna vier jaar doen wat ze willen. Het gevolg: gebroken verkiezingsbeloften, gekonkelefoes in achterkamers en dus een afgenomen vertrouwen in de politiek. Kan het niet slimmer? We hebben nu de techniek om veel vaker dan één keer per vier jaar de mening van de kiezer te kunnen vragen. Wat zouden de gevolgen zijn van een permanente verkiezing, waarbij de kiezer zijn stem elke dag kan wijzigen? Een verkenning.
De weken dat Nederland een democratie is
Eén keer in de vier jaar luisteren politici naar het volk. Zelfs de ergste verkiesbare regent (de echte regenten laten uiteraard het lagere echelon het vuile stemmentrekwerk doen) rijdt mee met carnavalswagens en slaat aan het babyknuffelen en zaklopen. De opiniepeilingen worden ademloos gevolgd en de speculaties over Wie met Wie gaat regeren zijn niet van de lucht. Kortom: voor even lijkt er geen kloof meer te zijn tussen burger en politiek.
Dan stromen de verkiezingsuitslagen binnen, de partijen die zijn afgestraft door de kiezer mokken en is het plotseling afgelopen met de égards voor het stemvee. Verkiezingsbeloften worden snel ingeslikt en de lokroep van een lucratief VN- of EU-baantje wordt plotseling veel belangrijker.
De verkiezingscyclus
Vlak voor de verkiezingen worden vaak populaire maatregelen genomen die op langere termijn gezien een slecht idee zijn. Een bekend voorbeeld uit de tijd van voor de euro was het tijdelijk verlagen van de rente. Het gevolg: er wordt meer geld geleend en uitgegeven, de economie groeit dus. De inflatie komt pas na de verkiezingen. Heeft ondanks deze truc de oppositie toch gewonnen, dan zitten zij met de brokken. In de praktijk denken politici dus in een termijn van vier jaar.
Permanente verkiezing: het plan
Iedere kiezer krijgt een code, waarmee hij of zij een stem kan uitbrengen. Het bijzondere is dat deze stem elke dag veranderd kan worden op een stembureau of achter de computer. Hiervoor is het DigID-systeem te gebruiken. Er moet een goed systeem worden ontwikkeld om te voorkomen dat de stem te traceren is op een bepaalde burger en om fraude te voorkomen.
Dit zou met publieke en privé versleutelde codes kunnen. Om kiezers bij de les te houden is een stem maximaal vier jaar geldig. Na die vier jaar krijgt de kiezer een oproep een nieuwe stem uit te brengen. Doet de kiezer dat niet, dan wordt zijn stem veranderd in blanco.
De gevolgen op korte termijn
Maatregelen om op korte termijn stemmen mee te trekken zullen veel populairder worden. Politici zullen moeten streven naar stabiele meerderheden van negentig of meer zetels om te voorkomen dat hun regering snel valt als er veel boze kiezers naar de oppositie overlopen.
In de praktijk zal dit echter meevallen: er zit veel inertie in het systeem. Omdat verschuivingen gradueler zullen zijn dan nu, zullen politici op tijd kunnen inspelen en discontinuïteit wordt minder een issue. Politici zullen veel banger worden dan nu voor impopulaire maatregelen.
Achterkamertjesoverleg werkt niet meer. Belazert een regering het volk in ernstige mate en hebben ze hier geen heel goede reden voor (noodsituatie of andere vorm van overmacht bijvoorbeeld), dan raken ze hun meerderheid kwijt. Op korte termijn zullen politici dus veel meer dan nu hun oren naar korte-termijn oprispingen van de publieke opinie laten hangen.
De gevolgen op langere termijn
De kiezers, wij dus, zijn niet achterlijk. Zij zullen na een tijdje te hebben genoten van het gevlei van politici en het gesnater dat de Nederlandse politiek zal worden, zich gaan ergeren en behoefte krijgen aan staatslieden: politici met een duidelijke visie die zich niet zullen laten leiden door de waan van de dag maar op langere termijn denken.
Een groot staatsman is in staat om impopulaire maatregelen te verdedigen en het volk te overtuigen, als deze maatregelen in het belang van de Nederlanders of overeenkomstig de basisprincipes van de Nederlandse cultuur zijn. In de Atheense demokratia slaagden begaafde redenaars als Perikles er in om op deze manier een meerderheid voor hun visie te verzamelen. Kortom: macht zal berusten op overtuigingskracht en een duidelijke visie in plaats van op gerommel in achterkamertjes. Nu internet ons land steeds meer een klein dorp maakt, zal dat weer kunnen gaan lukken. Zou hiermee een einde komen aan de afstand tussen kiezers en politici? Of is er een diepere oorzaak?
De permanente verkiezingen hebben zeker voordelen die al beschreven zijn in het stuk, 2 van de grote nadelen is dat OF grote groepen mensen gaan lobbyen voor hun eigen doelen en dan opeens een digitale coup plegen OF ons land vervalt in anarchie en versplintert in de 200 culturen die we hebben met als gevolg een burgeroorlog.
Ik persoonlijk heb niks tegen anarchie, als anarchie doorbroken wordt staat anarchie voor vernieuwing op grote schaal.
Dit is zo’n beetje een exacte copie van mijn eerdere voorstellen in dit verband, en de aanloop naar een wereldregering. Een wereldregering die bestuurd wordt, door de meest talentvolle en capabele keuzes te laten maken door de burgers. Een democratische internet regering.
Klinkt leuk real time verkiezingen en is ook wel rechtvaardig denk ik. Maar het gevaar bestaat dat de voorkeur te vaak verandert, waardoor politici gaan oppassen wat ze zeggen. Hoe minder vaak verkiezingen hoe minder ermee gesjoemeld kan worden.
Ze kunnen ook nog meer de burger naar de mond praten. Het is raar dat ondanks we al veel decennia in de digitale wereld leven er op het hoogste bestuurlijke niveau tot dusverre weinig geëxperimenteerd is met de nieuwe mogelijkheden die het kan bieden.
Ik persoonlijk ben meer voor langere verkiezingen, kandidaten geen campagne laten voeren, maar laten strijden tegen elkaar in wedstrijden die de burger voor hen uitkiest. Het probleem is dat de burger moet kiezen maar de kiesvoorwaarde niet mag stellen. Je ziet dat ook in de winkel, je wordt gedwongen te kiezen, wij noemen dat rationele marketing economie maar het is gewoon oplichting. De klant wordt gedwongen de kant van het product op te gaan maar het product moet de klant achterna.
Dat is denk ook wel de essentie van democratie waarop het ooit bedacht is. Strijdende kandidaten die alles geven voor hun volk. Daarom is de partij democratie verder weg van het democratische ideaal als bijvoorbeeld de Amerikaanse. Democratie werkt alleen als de strijd om het kandidaatschap ook echte en oprecht is. Real time kan je natuurlijk beslismomenten inlassen, die niet perse tot herverkiezing hoeven te leiden.