Nederland verdient beter dan de regenten waar we nu mee opgescheept zitten.

Stel open sollicitaties verplicht bij alle overheidsfuncties

Waarom worden we bestuurd door derderangs non-valeurs? Er bestaan strenge Europese aanbestedingsregels die vriendjespolitiek moeten voorkomen. Tegelijkertijd is vriendjespolitiek en gekonkelfoes schering en inslag bij politieke en overheidsbenoemingen. Tijd voor verandering.

Nederland verdient beter dan de regenten waar we nu mee opgescheept zitten.
Nederland verdient beter dan de regenten waar we nu mee opgescheept zitten.

Het is in Nederland schering en inslag, al sinds de pruikentijd.

Bepaalde namen duiken keer op keer op. Enkele honderden mannen (en een enkele vrouw) runnen dit land en spelen elkaar keer op keer de bal toe: de “Tweehonderd van Mertens“, genoemd naar vakbondsbestuurder Jan Mertens die de aandacht vestigde op het fenomeen.

Eerder genoemd op Visionair is de VVD’er Franssen. Ook de omstreden PvdA-rasregent Jacques Wallage duikt keer op keer weer op in het bestuurderscircuit.

De reden is dat hoge ambtelijke en politieke functies niet vervuld worden via een open sollicitatie, maar via vriendjespolitiek. De bekende old-boys networks waarin buitenstaanders moeilijk binnendringen.

Overigens is dat in de top van het bedrijfsleven niet veel anders en bestaat er in Nederland (net als in Japan) een nauwe verbinding tussen overheid, politiek en bedrijfsleven.

Bestuurders zijn opportunisten en conformisten, want alleen zulke lieden worden gepromoveerd
We hebben het al eerder aangestipt: de persoonseigenschappen die geschikt zijn om vooruit te komen in de politiek of het bedrijfsleven, zijn niet de persoonseigenschappen die van visionaire bestuurders worden gevraagd. Visionairen zijn baanbrekend en doorgaans omstreden. Politici en bestuurders willen niet iemand naast zich of boven zich die slimmer is dan zij. Die is namelijk onvoorspelbaar en  lastig te manipuleren. Ook laat zo iemand zich vaak leiden door idealen of rechtvaardigheidsgevoel in plaats van de in bestuurderskringen geprevaleerde voor-wat-hoort wat praktijken waarin bijvoorbeeld Wallage een meester is.

Natuurlijk zal een goed bestuurder zowel visionair als realist en netwerker moeten zijn. Een bestuurder die alleen visionair is zal vermoedelijk kansloze, irreële besluiten  nemen omdat hij zijn tijd te ver vooruit is. Op dit moment moeten we echter vaststellen dat er nauwelijks sprake is van visionair denken bij welke bestuurder dan ook. Enkele voorbeelden. In plaats van doortastend het massale misbruik van antibiotica totaal te stoppen (bijvoorbeeld door bepaalde middelen voor niet-menselijk gebruik totaal te verbieden), wilde de betrokken CDA-minister Verburg het verbruik met een percentage terugbrengen. Mevrouw heeft duidelijk weinig begrepen van microbiologie en vindt de volksgezondheid onderhandelbaar. Het Nederlandse energievraagstuk is van nationaal belang en een lange-termijn probleem. Toch zien we ad-hoc beleid dat de ontwikkeling van olievervangers onmogelijk maakt – hoewel hierbij ook de zeer machtige positie van oliereus Koninklijke Olie/Shell een belangrijke rol speelt.

Open sollicitaties
Het wordt dus tijd voor een totaal andere sollicitatieprocedure. De kleine pool van middelmatig begaafde carrièrejagers en politieke vergadertijgers moet worden uitgebreid tot alle Nederlanders die objectief aan de kwalificaties voldoen. Hier moeten net als voor aanbestedingsprocedures, transparante regels voor komen. Een goede inspiratiebron is bijvoorbeeld het klassiek-Chinese keizerlijke examensysteem waarbij iedereen die slaagde voor het loodzware mandarijnenexamen, een functie als mandarijn (Chinees ambtenaar) kreeg aangeboden. Zelfs de zoon van een eenvoudige boer.  De reden dat het keizerlijke China in staat was een enorm gebied met zeer veel mensen (China is zo groot als geheel Europa) te besturen was mede de hoge kwaliteit van de mensen die de bureaucratie bemanden.  Deze examens zullen moeten worden vergezeld van een systeem om de bestuurlijke competenties vast te stellen.

6 gedachten over “Stel open sollicitaties verplicht bij alle overheidsfuncties”

  1. Inhoudelijk een goed stuk.

    Dit stuk zet ook aan tot nadenken, dat is mooi, want daar ontbreekt het nog wel eens aan in deze “het is nu eenmaal zo” maatschappij.

    1. Nils Peters,

      Het is ook idd de bedoeling dat de stukken geschreven door alle auteurs van visionair.nl aanzetten tot nadenken, gewoon wat feitjes afraffelen kan iedereen maar een stuk schrijven waar je nog over aan het denken bent als de computer uitstaat is een ander verhaal. Dat is hun grote visionaire denkkracht geweven in goede wetenschappelijke en visionaire artikelen :)

      1. Dank je voor het compliment Barry.
        We geloven inderdaad dat iedereen visionair kan leren denken en hopen dat flink wat mensen zich deze gewoonte eigen gaan maken.

        /aanpassing Niek: En bedankt ook Nils ;)

  2. Ben het hier helemaal mee eens, het roven van de gemiddelde burger staat nog altijd hoog in het vaandel terwijl sociale voorzieningen steeds verder worden afgebroken, voel me steeds minder een nederlander en zie emmigratie naar bijv. Australië steeds meer zitten.
    Snap ook niet waarom we allemaal maar pikken wat de overheid doet en al helemaal niet dat zoveel nederlanders op zo iemand als Wilders hebben gestemd, je schaamt je als nederlander toch mateloos voor het kabinet dat we hebben ?

  3. Lijkt me een heel goed punt en voor een echte democratie ook zeer nodig. Moet direct aan de ideëen van John Rawls denken.

    Het eerste idee is van de filosoof John Rawls en gaat over het maken van een ideale wereld. Inplaats van dat hij zelf een ideale maatschappij opschrijft geeft hij een aantal denkstappen aan om rekening mee te houden. In zijn werk vraagt hij zich bijvoorbeeld af hoe kennis, kansen, geld en macht verdeelt zijn over een maatschappij. En gebeurt dat op een eerlijke en redelijke manier? Om dit zo eerlijk mogelijk te doen vraagt hij mensen een maatschappij te ontwerpen vanachter een sluier van onwetendheid. De ontwerper van de maatschappij weet dus niet waar hij of zij terecht gaat komen in de net zelf ontworpen maatschappij. Je kunt erin terecht komen als de zoon of dochter van de koning, maar ook als kind van een bijstandsmoeder die het financieel en in andere opzichten een stuk moeilijker heeft.

    Het lijkt me duidelijk dat kansen en macht hier door een kleine groep onderling verdeelt wordt en dat is eigenlijk ondemocratisch en verre van ideaal. Ik vraag me af bij welke partij je dit idee het beste zou kunnen insteken om het gedaan te krijgen. Klinkt als bestuurlijke vernieuwing. :-)

Laat een reactie achter