De geniale en visionaire uitvinder Nikola Tesla legde de basis voor de elektrificatie van de moderne tijd. Bron: Wikimedia Commons

Wat moet het leidende persoonlijkheidstype worden?

Volgens de twee leidende persoonlijkheidstheorieën heeft ieder mens een bepaalde, relatief vastliggende persoonlijkheid. Opmerkelijk is dat iedere cultuur een persoonlijkheidstype heeft dat maatschappelijk het meeste wordt gewaardeerd. Worden de problemen in de westerse wereld veroorzaakt omdat we het verkeerde persoonlijkheidstype vereren?

Persoonlijkheidstypen
De twee nu leidende modellen, zijn de op het werk van de Zwitserse dieptepsycholoog Carl Gustav Jung gebaseerde Myers Briggs trekkentheorie en de op basis van statistisch en taalkundig onderzoek door diverse psychologen vastgestelde Big Five.  Er zijn ook andere, minder populaire modellen, zoals het PEN-mode van Eysenck, het enneagram-model op basis van inzichten van de mysticus Gurdjieff en het zestien-trekkenmodel van Cattell. Beide leidende modellen zijn zogeheten trekkentheorieën. Dat wil zeggen dat de menselijke persoonlijkheid wordt gezien als het resultaat van een aantal karaktereigenschappen, ’trekken’, die relatief onafhankelijk van elkaar zijn. Wiskundig kan je dit zien als vier (MBTI) of vijf (Big Five) trekkendimensies. Elke trek kan in wisselende sterkte voorkomen. Psychologen geven in grote meerderheid de voorkeur aan het Big Five trekkenmodel, dat inderdaad wetenschappelijk gezien het minst slecht gevalideerd is. Met de steeds grotere vorderingen op het gebied van het verband tussen hersenanatomie en gedrag, is dit overigens een momentopname. Waarschijnlijk zal de uiteindelijke psychologische ‘persoonlijkheidstheorie van alles’ gebaseerd zijn op de rol en onderlinge samenwerking van hersencentra.

Deze trekken zijn als volgt.

Introversie vs. Extraversie (beide theorieën).
De verschillen tussen introverten en extraverten hebben te maken met informatieverwerking. Introverte mensen denken zeer zorgvuldig na over weinig informatie, terwijl extraverten grote hoeveelheden prikkels verwerken met relatief weinig diepgang. Voor dit onderscheid is er zowel statistisch als neurofysiologisch bewijs.

Gewetensvolheid (Big Five)/Judging (MBTI) versus weinig impulsbeheersing (Big Five)/Perceiving (MBTI).
Gedisciplineerde mensen (volgens de Big Five) leven doorgaans regelmatig en voeren hun taken gewetensvol uit, als gevolg van een actieve frontale cortex. Ze zijn daarom doorgaans succesvoller in persoonlijk leven en beroep, wat ten koste gaat van creativiteit en improvisatievermogen, die in de wisselwerking van linker en rechter hersenkwabben hun oorsprong vinden. Het Myers-Briggs model legt weer de nadruk op wijze van informatieverwerking: judging mensen passen de buitenwereld aan aan hun mentale model, terwijl de perceiving mensen open staan voor invloeden.

Open(Big Five)/iNtuïtief(MBTI) versus gesloten(Big Five)/sensorisch(MBTI).
Open mensen zijn geïnteresseerd in abstracte zaken, zoals theorieën en idealen. Ze zijn dan ook sterk vertegenwoordigd onder bijvoorbeeld Dierenpartij stemmers. Gesloten mensen willen eerst zien, dan geloven en staan weinig open voor nieuwe ideeën. Ze denken en stemmen doorgaans conservatief. Het Myers-Briggs model beschrijft deze tegenstelling als abstractiegericht versus prikkelgericht.

Thinking(MBTI)/Kilheid(Big Five) versus Feeling(MBTI)/meegaandheid(Big Five).
Deze trek maakt onderscheid tussen kille, rationele mensen die voornamelijk intellect en logica gebruiken versus gevoelige, vriendelijke mensen die hun empathie gebruiken. De eerste groep gaat er vanuit dat mensen niet te vertrouwen zijn en zal ook eerder tot kille, onpersoonlijke relaties kiezen, alsmede de nodige bureaucratie en paranoia. De tweede groep vindt empathie en persoonlijk contact belangrijker, wat dan weer een goede voedingsbodem schept voor corruptie en vriendjespolitiek. De vriendelijkheid van deze mensen is verder beperkt: wordt iemand tot buitenstaander gerekend, bijvoorbeeld op grond van huidskleur of culturele gebruiken, dan heeft die persoon een probleem. Dit weerspiegelt de Januskop van het ‘knuffel’hormoon oxytocine, dat zowel de groepsband versterkt als de afkeer en agressie jegens niet-groepsleden versterkt.

Neuroticisme (alleen Big Five).
Neuroten zijn erg gevoelig voor prikkels. Dit betekent ook dat neuroten vaker introvert dan extravert zijn, omdat ze een overmaat aan prikkels proberen te vermijden. Ook zeer intelligente mensen zijn vaak, niet altijd, neurotisch. Hypersensitieve mensen zijn ook vaak neuroten. In een gevaarlijke omgeving zonder mogelijkheden je te verdedigen, zijn neuroten sterk in het voordeel, de reden dat bijvoorbeeld bij niet-islamitische minderheden in islamitische landen neuroticisme veel voorkomt. Uiteraard heb je liever een zorgvuldige neuroot dan een GeenStijl journalistje als process operator in een chemische fabriek. Als verkoper of brandweerman zijn ze dan weer minder geschikt.

De geniale en visionaire uitvinder Nikola Tesla legde de basis voor de elektrificatie van de moderne tijd. Bron: Wikimedia Commons
De geniale en visionaire uitvinder Nikola Tesla legde de basis voor de elektrificatie van de moderne tijd. Bron: Wikimedia Commons

Culturele persoonlijkheidstypen
Elke cultuur heeft bepaalde normen en waarden, waar weer ideale persoonlijkheidstrekken aan gekoppeld kunnen worden. In de Nederlandse cultuur anno 2012 zijn  dat bijvoorbeeld openheid, vriendelijkheid en extraversie, wat zich manifesteert in een overdaad aan praten, rapporten en imagocampagnes. De Nederlandse culturele held is iemand als Mark Rutte of Emile Roemer: een vriendelijke, niet bedreigend slimme, bourgondische man die niet al teveel de diepte induikt. Kille technocraten en botteriken leggen het af. Toptalenten wijken dan ook snel uit naar het buitenland.
In andere landen (ik zal hier alleen de succesrijke landen behandelen) is dat vaak anders. Zo hebben Duitsers meer respect voor intelligente, weinig meegaande en introverte Draufgängers (gezien bijvoorbeeld het decennialange succes van de Beierse politicus Franz Josef Strauss en nu Merkel). Dit zijn ook de karaktertrekken die Duitsland een wereldleider qua toptechnologie maken. De Duitsers nemen geen genoegen met middelmatigheid; ze willen niet minder dan topkwaliteit.

Leidende Amerikaanse persoonlijkheidstype op Wall Street verantwoordelijk voor ramp
De Verenigde Staten vormen een behoorlijk conservatief land: de prototypische Amerikaanse held is de sheriff, die overtreders van law and order bij de kladden pakt. De voornaamste Amerikaanse bijdrage aan de buitenwereld wordt echter niet geleverd door de conservatieve meerderheid, maar door twee zones waar progressieven zijn  opgehoopt: Californië en New York. Californië, om precies te zijn Silicon Valley, is de plaats waar nieuwe technieken worden ontwikkeld en New York is de thuisbasis van Wall Street, in veel opzichten het financiële centrum van de wereld. Wall Street bestuurt voor een groot deel Silicon Valley, waardoor toch het overheersende persoonlijkheidstype van Wall Street leidend wordt en Wall Street succesvolle beursgenoteerde Silicon Valley-bedrijven, vaak met de hippie-achtige Californische vrijbuitermentaliteit, naar Wall Street-normen ombuigt.

Tijd voor de uitvinder en de architect
Het overheersende persoonlijkheidstype op Wall Street is in Myers Briggs terminologie de ESTP, in Big Five termen de extraverte, kille, korte-termijn denkende opportunist. De extreme versie van dit persoonlijkheidstype is de psychopaat. Dit persoonlijkheidstype gaat in extreme vorm over lijken om korte termijn persoonlijk voordeel te behalen. Europa en de rest van Amerika komt er zo langzamerhand achter dat de gevolgen hiervan rampzalig zijn. Een belangrijke reden voor het Duitse succes is dat de Duitsers dit soort roofkapitalisten buiten de deur hebben gehouden met uitgebreide beschermingsconstructies en veel Duitse bedrijven middelgrote familiebedrijven zijn.

Wil Nederland weer een succesvol land worden, dan moeten we kiezen voor een persoonlijkheidstype dat in staat is lange-termijn en constructief te denken. Vriendelijk en sociaal waar het kan, keihard tegen de enkele mensen die onze vriendelijkheid misbruiken. Er moet volop reden zijn voor nieuwe technische vondsten en creatieve ideeën. Er moet weinig gepraat worden, maar veel gepresteerd. We moeten technische pioniers koesteren en ons meer op waarde gaan toeleggen in plaats van op korte-termijn winst. We moeten een land worden waar een Californiër zich thuis zou voelen. We moeten geen opportunist (ESTP) of zedeprediker (INFJ) verheerlijken, of oppervlakkige levensgenieters (ESFP), maar gaan voor inhoud en innovatie. Ruim baan voor de sociale uitvinder dus, die niet alleen praat maar vooral doet: de visionaire innovator en wetenschapper (ENTP resp. INTP) dus. Laten we ophouden met het geneuzel en met volle kracht problemen oplossen die er werkelijk toe doen.

Lees ook
Gaat introversie de wereld redden?
Hersenscan zal opleiding en baan bepalen
Kakofonia

19 gedachten over “Wat moet het leidende persoonlijkheidstype worden?”

  1. Beste mensen, het is voor mij alweer zo’n 45 a 47 jaar terug dat ik in aanraking kwam met de grondbeginselen van de psychologie. Toen werd de mens onderverdeeld in 4 basisgroepen qua lichaamsbouw  nl: 1- lebtisoom ( lang en slungeligtype), 2-atletisch (ook lang maar met een atletisch figuur, 3-picknisch type (kort gedrongen lichaamsbouw  met een volijke goedborstige inslag), 4-sanquinisch type (dezelfde type bouw als de picknisch type, maar  met een negatieve inslag). De basis van deze indeling qua lichaamsbouw van de mens is samengesteld door een duitser, (zijn naam weet ik niet meer) die het volgens mij van de oude grieken heeft.
    Deze 4 hoofdvormen kun je dus combineren en onderverdelen. Siegmund Freud heeft hier een karakter aan toe geschreven, wat weer later door Carl Jung verder is bewerkt. Ik denk ook als ik dit stuk zo lees, dat dit gegeven van Carl Jung moet zijn. Als je nu naar de huidige psychologie kijkt, zie ik de bomen in het bos niet meer. En dat is ook logisch daar door de tijd heen de mens steeds complexer is geworden zowel in zijn geest als lichaamsbouw. Ondanks dat het een handvat voor de psychologen is om een eerste impressie te verkrijgen van de client tegen overzich, schuilt er mijns inzien ook een groot gevaar in nl dat als je de kennis bezit hieromtrent ook gauw genegen bent om te gaan generaliseren. En dat gebeurd te vaak tegenwoordig, dat de mens in een vakje wordt geplaatst om grip te hebben op het individu. Denk bv aan een sollicitatie, wel enof niet bekwaam etc. Maar  Germen een goed onderwerp, op het juiste moment en plaats. Mocht ik een fout gemaakt hebben in het hierboven beschrevene, tik me dan zachtjes op mijn vingers, ik heb een hekel aan pijn. Mvg, Paul.

  2. Mag het van allebei het beste zijn? Of een balans tussen beiden… Tegenstrijdigheid in het leven is overal, leven en dood bijv. … Hier een poosje over na zitten denken en ik ben er niet helemaal uit welk leidende persoonlijkheidstype nu het beste zou zijn…

    Waarom stoppen we eigenlijk iedereen steeds in hokjes…? Een soort valkuil die ik prbeer te vermijden maar helaas zelf ook wel eens intuimel… Overigens wel een bijzonder boek gelezen: Elaine Aron, hoogsensitieve personen

    Ik weet niet zo goed waar ik “pas” en om dat in dit reactie hokje hier te proppen is eigenlijk ook te krap ;) Mijn gedachten zijn weleens een chaos, is dat ook neurotisch?

    1. Beste Anouska, ik denk dat een balans tussen beidde, misschien inderdaad het beste zou kunnen zijn, maar de mens is zo dievers en daardoor denk ik ook moeilijk in te schatten. Wat voor de een wel opgaat, hoeft niet zo te zijn voor de ander. De mens in een hokje stoppen is een gegeven van het kunnen delegeren en heersen. En heb een troost, ons aller gedachten hebben momenten van chaos en in mijn optiek is dat niet chaotisch, daar het doorgaans om een moment opname gaat. Dus ook niet neurotisch. Mvg, Paul.

    2. @Anouska, ga eens een maand in de Amazone zitten! Dan kom je terug op Schiphol en schrik je je rot. Wat een starre en rennende neuroten allemaal. Als je aankomt zie je de hokjesgeest zich al afgetekend in het landschap. Ik kan niet meer wennen aan Nederland en kom er steeds meer mee in botsing. Ik ben een jaren zeventig hippie en ook wel een jaren tachtig new age/new wave mens. Als een gastarbeider blijven hangen in de cultuur van 30 a 40 jaar terug. De laatste paar decennia heb ik echt overal gewerkt en gewoond en heb alle continenten (op Antarctica na) gezien. Daarom heb ik de beste communicatie met Nederlanders van mijn generatie welke door hetzelfde proces zijn gegaan. Het netwerk is klein en we kennen elkaar ook allemaal. De Nederlandse gemeenschap van emigranten en kinderen daarvan. Je gaat de allochtonen in Nederland ook met hele andere ogen bekijken. Maar bovenal ga je Nederland heel anders bekijken.

      Het spijt me te moeten zeggen maar ik vind Nederlanders niet aardig, niet tolerant en niet gastvrij, uitzonderingen daar gelaten natuurlijk… Het enige waar ze goed in zijn is leven volgens protocollen. Het zijn eigenlijk net Duitsers en daar wil niemand van horen. Maar neem nou van mij aan dat het Duitse volk qua mentaliteit het meeste op die van jullie lijkt.
      Nu hoor ik nergens meer bij, ik ben wereldbewoner, een Nederlander in hart en nieren maar herboren Braziliaan.

      Ik kan je uit eigen ervaring vertellen dat het langdurig leven in een totaal andere cultuur maakt dat je buiten de doos gaat denken. Er komt een dimensie bij waar jullie nog steeds neurotisch in kringetjes rondrennen. Je gaat ook jezelf anders bekijken en komt erachter dat je onbewust bent geprogrammeerd. Je begint zelfs te snappen waarom het gros van de mensen allemaal hetzelfde denken en anders denkende mensen discrimineren. Ze kunnen er niks aan doen want ze missen net die zelfreflectie waarbij ze buiten hun cultuur kunnen staan. Daarom eisen Nederlanders onbewust ook totale assimilatie van nieuwe culturen. Daarom krijgen mensen die niet hetzelfde blaten al snel alle DSM4 classificaties naar hun hoofd gegooid… Een bekend Joods psycholoog uit Paramaribo (inmiddels gepensioneerd collega van mijn vader) zij mij ooit dat Nederland een fascistoïde maatschappij is. Dat klinkt hard maar zijn woorden hebben mij 2 decennia terug wel aan het denken gezet.
      Hij kon daar ook niet aarden en is na zijn pensionering terug gegaan. Sec is het een feit (even emotionele beladenheid van het woord wegdenken).
      Ik noem Nederland altijd gekscherend Strafkamp HOL-land BV, je mentaal en chronisch ziek rennen voor bank, baas, belasting en bilderbergers….. Velen verguizen mij om deze uitspraak maar evenveel mensen roemen mij om mijn harde uitspraken en geven mij groot gelijk!

      Een Nederlander herken ik al van een kilometer afstand aan de gelaatstrekken. Zelfs dat kopiëren jullie allemaal van elkaar. Allemaal dezelfde koppen in dat Arkefly vliegtuig, ik word er helemaal paranoia van. Het maffe is dat ik in Nederland niet meer als Nederlander wordt herkent maar in Engels of Duits aangesproken of als Rus gezien. Dat begint al op Schiphol! Dat komt mede omdat ik waarschijnlijk Moluks, Slavisch en Angelsaksisch bloed heb. Andere expats hebben daar ook last van. Er is een knop omgezet en ik heb de nieuwe cultuur opgesnoven en er een nieuwe mengvorm van gemaakt. Overigens zien sommige Brazilianen mij zowel als Braziliaan als iemand van buiten (Zuid Europa) . Maar dat komt omdat Brazilië alle kleuren heeft en een geslaagde multiculturele maatschappij is. Ook Brazilië heeft zo zijn volksaard waar ik me regelmatig aan stoor maar tot nu toe blijken ze veel toleranter, oprecht vriendelijk en gastvrij. Maar nu gaan we het hebben over het verschil in volksaard. Hier schijnt natuurlijk altijd de zon en leven mensen over het algemeen in een langzamer tempo. Dat maakt al heel veel goed. Ook hebben we hier geen last van de crisis, krijgen we de Worldcup en Olympics en dat maakt het nog relaxter

      Zo kijk ik er tegenaan en daarom reageer ik zoals ik reageer.

      PS
      Hier nog een leuke link over de volksaard van Brazilianen:
      http://countrystudies.us/brazil/38.htm
      Slechts 5 minuten van je tijd maar dan begrijp je waarschijnlijk precies mijn verslaving aan Brazilië en mijn strijd met mijn Nederlandse identiteit!
       

      1. Tsja moerstaal, vandaar de plusjes voor (snoezepoes = Anouska) op biflatie ;) dat snap ik ook helemaal van Brazilie ;) En ik snap ook de rest van je verhaal…

        Soms is mijn hoofd chaos, struikel ik over alle gedachten en gevoelens en kom vervolgens niet zo goed over de brug met woorden die mijn gedachten vorm kunnen geven…

        Ik zal eens naar je linkje kijken ;)

        1. Snoezepoes hahaha, komt het nou door mij dat er zo’n kruisbestuiving is tussen beide forums?
          Sick of details is trouwens onze bekende KnowTooMuch !
          Snoes, hebbie een hangmat? Anders heb ik er wel een voor jou. En twee takken natuurlijk. Snoes, doen! Je zal er geen spijt van krijgen!

  3. Ik heb vaak “ruzie” met het toetsenbord omdat mijn hersenen en gevoelens struikelen over wat dan ook… voor een ieder die mee wil lezen, begrijpen waar ik vandaan kom (Friesland uit de klei getrokken) kan dat wel:  http://babybips.blogspot.nl/2012/03/uitverkoop.html 
     
    Visionaire moderaters hier weten dat al vast wel langer ;) Ik ben blij verrast een site als deze te hebben leren kennen .. waar je weer even uit je eigen denkwereldje wordt gehaald … en kan lezen en/of reageren als het je behoeft…

    1. hahaha, die site heb ik volgens mij eerder gezien, je bent dus echt een snoezepoes hahaha.
      Germen, als ik op een linkje klik verwacht ik dat die in een nieuw venster (firefox tabblad) opent. Dus ik zoeken naar Visionair en bijna weggeklikt. Ik heb een heel simpel javascriptje voor welke automatisch een linkje naar extern domein als nieuw venster opent. Email me ff als je interesse hebt. Veel van mijn scriptjes kom ik her en der weer tegen dus het zal wel goed werken!

      1. moerstaal: Ik ben slechts mijzelf ;) “Snoes” is door mijn paps als koosnaampje gekozen … na zeer veel puberale versus opvoeders/ouder discussies en verhelderende inzichten, realistische waarheden, boeken aanbevelende …  en ook gelezen …

        Nogal wat geleerd in de praktijk … vallen en opstaan … weet je (vast) wel…
        Nee, geen hangmat en stokken … wie weet … ooit eens ;)

        1. Hoi Snoes/Anouska,

          Zullen we een oproep doen aan “c” dat hij zijn excuus aanbiedt…jouw raad opvolgt en de adviezen van anderen een beetje overneemt? Hij was al aardig op weg toch? Minder hoofdletters bijvoorbeeld.  

        2. Ja Leon, ik heb alleen maar verwoord wat ik lees/proef… raad opvolgen is soms handig … maar toch zal iets vooral het beste werken als het uit jezelf komt … en als c die behoefte niet voelt, moet iemand dat dan opleggen/afdwingen ? Ik bedoel, ik kan niet in c zijn gevoel of bedoelingen kruipen …

          Ik voel me persoonlijk niet door hem aangevallen, wel reacties gelezen waarvan ik dacht: nou… das best grof of hard en niet erg empatisch …lastig te begrijpen of de reacties niet meer uit frustratie over een topic of een algemeen niet “gehoord” worden zijn … terwijl ik er vanuit ga dat een ieder hier de beste bedoelingen heeft en vanuit die gedachte ook een reactie plaatst…

          Ben ook niet zo bekend met trolgedrag en wat niet meer… ook daar heb ik hier veel van opgestoken ;)
          Wel wat naief van mij toch? Toch weer wat geleerd …  maar c zal echt zijn eigen pad gaan, wat mij betreft op het pad hier in een elkaar respecterende toestand ;)

        3. Ha, dat is dus een mooie oproep van je aan “c”… ik sluit me bij je aan… we wachten af! 

  4. Sorry, maar ik heb me best geergerd aan dit stuk. alsof we er vanuit kunnen gaan dat 1 personaliteitstype enkel nuttig is voor een land. als je nagaat een aardig geval van discriminatie. daarnaast heeft degene die het stuk geschreven heeft zijn huiswerk niet gedaan en praat enkel over stereotiepen, niet over motivaties of de functies van personaliteitstypen. Geen introverted feeling tegenover extraverted feeling of introverted thinking tegenover extraverted thinking e.d. Nikola tesla komt mij overigens voor als intj.

    1. De kracht van deze website is de verscheidenheid van artikelen. Ze zijn niet allemaal even diepgaand, maar vormen een prima startpunt om zelf op onderzoek te gaan. En soms ontkom je er niet aan een persoonlijke visie te etaleren bij het schrijven. Als jij een beter verhaal kan maken, dan is mijn ervaring dat de redactie van visionair (infoatvisionair.nl) ervoor open staat.
      Ik zou het erg interessant vinden als er meer psychologisch getinte artikelen zouden komen. 

Laat een reactie achter