bezuinigingen

Bezuinigingspakket in werkelijkheid belastingverhoging

35 reacties / Analyses, Ideeën, Maatschappij, Nederland / Door / 12 november 2021

Apetrots zijn ze er op. De vijf partijen die in recordtijd een bezuiniging hebben bereikt van rond de 15 miljard euro. De reden waarom het akkoord in recordtijd is bereikt, blijkt al snel. Er wordt niet bezuinigd op de stokpaardjes van de diverse partijen, maar de belasting wordt flink verhoogd. Hoe moet het dan wel?

Fikse belastingverhogingen en lastenverzwaringen
Het pakket, dat voor wordt gesteld als een bezuinigingspakket, blijkt vooral de burgers te dwingen zwaar te bezuinigen. Zo wordt het hoge tarief van de BTW verhoogd van 19% naar 21%, wat neerkomt op een koopkrachtverlies van meer dan een procent. Niet erg aardig voor mensen met een laag inkomen, die nauwelijks kunnen sparen. De maatregelen, opgesomd, zijn:

* Hoge btw-tarief met 2 procent omhoog
* Hypotheekrenteaftrek: Nederlanders die nu een hypotheek afsluiten, moeten die in dertig jaar aflossen, anders kunnen ze hun rente niet meer aftrekken
* Reiskostenforfait conform Catshuis-akkoord (1,2 miljard)
* Nullijn ambtenaren, exclusief zorg en exclusief uitkeringen
* Overdrachtsbelasting op 2 procent
* Bezunigingen PGB en passend onderwijs worden teruggedraaid
* Bezuiniging ontwikkelingssamenwerking (Catshuis) teruggedraaid
* AOW: 1 maand omhoog in 2013, daarna een hoger tempo (mogelijk 2 of 3 maanden)
* WW-duur: eerste 6 maanden door werkgever betalen
* Ontslagrecht: wordt versoepeld, moet nog uitgewerkt worden
* Verhoging alcohol-, frisdanken- en tabaksaccijns (ruim 600 miljoen euro)
* Bezuiniging van zorg 1 miljard (onbekend verder wordt ingevuld)
* De 9-euro-per-recept-regel is geschrapt
* Bevriezen van loontabellen (indexeren, rond 1 miljard, 1e schijf, 2e schijf)
* BTW op zonnepanelen omlaag (naar 6 procent)
* BTW op uitvoerende kunsten omlaag (naar 6 procent)
* 200 miljoen euro voor natuur  (bron: rtl.nl)

Rutte op bezoek in Kunduz. Bron: Wikimedia Commons

Stokpaardjes ongemoeid gelaten
In dit visieloze pakket is duidelijk te merken dat onzinnige stokpaardjes van diverse partijen weer lustig dartelen in de wei. Zo wordt er niet meer bezuinigd op de zinloze ontwikkelingssamenwerking. De overdrachtsbelasting (een VVD-stokpaardje) wordt op 2% gelaten, terwijl het veel meer op zou leveren om die weer op 6% te zetten; zo worden huizenkopers geprikkeld snel hun slag te slaan. Ook over bezuinigingen op defensie en de rampzalige internationale oorlogsmissies horen we niets meer.

Onderwijsbureaucratie blijft
Ook de bezuinigingen op passend onderwijs, onderwijs is een D’66 stokpaardje, worden teruggedraaid. Dat is jammer; er lopen in het onderwijs heel veel hoog-gesalarieerde types rond die er niet thuishoren, veel problemen creëren voor ouders en leraren van het werk houden. Deze wildgroei aan zinloze pedagogen jaagt de kosten op en vermindert de effectiviteit van het onderwijs sterk. Vooral de bezuiniging op het zogeheten passend onderwijs had hier veel heilzame effecten kunnen hebben.

Zorg blijft nog steeds inefficiënte slokop
De zorg, ook een stokpaardje van (volgens henzelf) sociaal bewogen politici, kampt met een soortgelijk probleem: een managerscultuur waarin allerlei bemoeizuchtige lieden rondlopen, die de Nederlandse zorg duur, traag en slecht maken. Ondanks de wildgroei aan zorgmanagers, die de kosten van de zorg in de afgelopen tien jaar hebben verdubbeld, is de kwaliteit van de zorg niet gestegen of zelfs gedaald.

De reden is volgens insiders in de zorg die Visionair.nl sprak, dat het hogere zorgpersoneel veel te veel in de watten wordt gelegd. De managersplaag is al genoemd. Belgische artsen en specialisten blijken bijvoorbeeld veel harder te werken dan Nederlandse en met een schappelijke beloning genoegen te nemen. De reden: in België bestaat er geen numerus fixus op geneeskunde, waardoor er enige werkloosheid is onder artsen en de gezondheidszorg betaalbaar en op peil blijft. Er staat nu een bezuiniging van een miljard op de rol, van een zorgbudget van over de zeventig (!) miljard. Uiteraard kan deze bezuiniging met gemak minimaal worden vertienvoudigd, terwijl de kwaliteit van de zorg zelfs zou stijgen. Onderzoeken waar patiënten nu voor doorverwezen moeten worden, kunnen met betaalbare apparatuur door de huisartsen worden verricht, om maar iets te noemen.

Zinnige onderdelen
Enkele toevoegingen aan het pakket zijn zonder meer terecht.
Zo kan je denken aan de bevriezing van ambtenarensalarissen. Ambtenaren verdienen nu gemiddeld meer dan werknemers in de particuliere sector. Accijnzen op alcohol en tabak verhogen is op zich een goede maatregel, de frisdrankaccijns daarentegen is een gedrocht uit de tijd van Joop den Uyl dat helaas nog steeds niet is afgeschaft en nu zelfs wordt verhoogd. Ook is het goed dat de BTW op zonnepanelen nu is verlaagd tot 6% en dat de reiskostenvergoeding belast wordt. Dit zal hopelijk leiden tot meer carpoolen en dus minder files. Dat scheelt ook weer dure wegenaanleg.

De drie heren met hun secondanten in betere tijden. Bron: GeenStijl.

Gevolgen stuklopen Catshuisberaad: ramp of nieuwe kans?

18 reacties / Analyses, Nederland / Door / 22 april 2012

Het begrotingstekort (en dus de staatsschuld) van Nederland loopt snel op. Vandaar dat een extra bezuinigingsronde nodig is, volgens de meesten. Is het stuklopen van het overleg hierover een ramp, zoals de meesten denken?

De drie heren met hun secondanten in betere tijden. Bron: GeenStijl.
De drie heren met hun secondanten in betere tijden. Bron: GeenStijl.

De situatie
Mede door het nationaliseren van ABN Amro, ligt de Nederlandse staatsschuld, met 400 miljard euro meer dan 64% van het BNP, nu ver boven de Europese norm van 60%. Een hogere staatsschuld betekent betalen van meer rente in absolute zin. Ook wordt Nederland minder kredietwaardig, waardoor ook de rente voor nieuwe leningen op gaat lopen. Bezuinigen is dus nodig, vinden veel economen. En dat gebeurde ook bij het Catshuisberaad. In principe zou het begrotingstekort door de extra bezuinigingen en belastingen terug zijn gebracht tot 2,8 procent. Zelfs iets onder de Brusselse norm dus. De vraag is alleen of de voorgestelde bezuinigingen en lastenverzwaringen niet erger zijn dan de kwaal.

Wat waren de voorgestelde bezuinigingen?
Uitgelekte voorlopige uitkomsten waren:

  • BTW verhoogd van 6% naar 7% resp. van 19% naar 21%.
    Geen bezuiniging maar een belastingverhoging. De gevolgen: een koopkrachtdaling met 1,5%). Dit zou 4,7 miljard euro opbrengen (en de burgers, vooral de armsten, 4,7 miljard euro kosten).
  • Een snelle verhoging van de AOW-leeftijd naar 66 jaar in 2015.
    De gevolgen: minder doorstroom op de arbeidsmarkt, maar meer werkenden. Bitter hard nodig, nu de beroepsbevolking de komende jaren flink zal dalen. Op zich een verstandige maatregel dus. Wel moeten werkgevers deze mensen in dienst willen nemen/houden.
  • Bevriezing van ambtenarensalarissen.
    Dit zou 4 miljard euro opbrengen. Ambtenaren in Nederland krijgen structureel meer betaald dan mensen in het bedrijfsleven; op zich is ook dit dus een verstandige maatregel.
  • Eigen bijdrage van €9 per recept en € 600 miljoen bezuinigen op de AWBZ.
    Dit zou bijna twee miljard opleveren. Inderdaad lopen de kosten van de AWBZ (23,5 miljard in 2010) enorm uit de hand; ingrijpen hier is absoluut noodzakelijk. Dit zal alleen veel harder en gestructureerder moeten gebeuren dan nu, bijvoorbeeld door het schrappen van bureaucratie en niet-werkzame en overbodige behandelingen, stoppen met nieuwbouw, het de laan uitsturen van het meeste niet-uitvoerend personeel en het verlagen van salarissen of ontslaan van incompetente medisch specialisten. Het eigen risico is nu al hoog; de extra kosten voor recepten pakt chronische patiënten extra.
  • De hypotheekrenteaftrek geldt niet meer voor nieuwe aflossingsvrije hypotheken.
    Een visieloze maatregel; mensen sluiten niet voor niets een aflossingsvrije hypotheek af, bijvoorbeeld omdat hun inkomsten zeer variabel zijn. Beter zou zijn alle hypotheekrente over meer dan 60% van de WOZ-waarde (executiewaarde) niet meer aftrekbaar te maken. Ook voor bestaande hypotheekhouders, die nu onrechtvaardig worden voorgetrokken. Hiermee voorkom je namelijk dat huiseigenaren zich onverantwoord in de schulden steken. Dit is een lastenverzwaring die wél zin heeft.
  • Een bezuiniging van 750 miljoen euro op ontwikkelingshulp.
    Deze bezuiniging is veel te laag. Beter is het de onwerkzame en vernederende ontwikkelingshulp in zijn geheel af te schaffen, vaccinatieprogramma’s en noodhulp uitgezonderd. Dit brengt ongeveer 3 miljard op.
  • Afschaffen van de studiebeurs voor studenten. Deze krijgen een leenbeurs.
    Leerlingen zullen eerder kiezen voor werken dan studeren, waardoor niets terecht komt van de kenniseconomie. Niet voor niets opgenomen in onze topdrie domste bezuinigingen.

Nieuwe kans
We hoeven er mijns inziens geen traan om te laten dat dit pakket bezuinigingen niet door wordt gezet. In feite gaat het hier om kaasschaven en belastingverhogingen en worden de problemen, waardoor de overheidsuitgaven steeds stijgen, niet structureel opgelost. Heilige koeien van zoweel links als rechts hebben tot de huidige wantoestanden geleid, een Goldman Sachs-puppets vrij zakenkabinet, gedragen door de belangrijkste grote partijen (VVD, PvdA, SP, PVV)  kan hier orde op zaken brengen.

Technisch is het concept achter de zeer dure JSF al verouderd. Een uitstekende miljardenbezuiniging.

Top vijf pijnloze miljardenbezuinigingen

24 reacties / Analyses, Ideeën en techniek, Maatschappij, Nederland / Door / 4 maart 2012

We moeten  bezuinigen, vindt meneer van Rompuy, die via een overweldigend mandaat van een paar dozijn stemgerechtigde Europeanen president is geworden. De reden – het overeind houden van de achterhaalde en parasitaire financiële industrie – is weliswaar verwerpelijk, maar toch. Welke bezuinigingen zou Nederland gemakkelijk kunnen uitvoeren?

Uitgangspunten achter deze bezuinigingen
Bij het kiezen van dit vijftal bezuinigingen is uitgegaan van bezuinigingen, die pijnloos zijn voor de Nederlanders, althans: verreweg het grootste deel daarvan. Ze zijn daarom met enig recht populistisch, in het voordeel van de bevolking van Nederland, te noemen. Een tweede criterium is dat het nut van hetgene waarop bezuinigd wordt, twijfelachtig, zo niet afwezig is of zelfs negatief is. Dit is de reden dat defensie-uitgaven, zogeheten “vredesmissies” en bijdragen aan internationale bureaucratische organisaties prominent voorkomen in de lijst.

Technisch is het concept achter de zeer dure JSF al verouderd. Een uitstekende miljardenbezuiniging.
Technisch is het concept achter de zeer dure JSF al verouderd. Een uitstekende miljardenbezuiniging.

1. Schrap de JSF. Opbrengst: minimaal 7,6 miljard euro (over meerdere jaren; vermoedelijk een veelvoud).
De overheid wil 85 JSF straaljagers aankopen voor rond de 180 miljoen dollar per stuk. Volgens berekeningen kost een JSF vlieguur drie maal zoveel als de toch al niet zuinige F-16’s.
Het concept van de JSF (nu: Lockheed-Martin F35 Lightning-II), een bemande stealth (voor de radar afgeschermde) straaljager, is zwaar verouderd. Robotvliegtuigen (drones), zoals Predators, kunnen vanaf een afstand worden bediend. Ze hoeven geen piloot mee te nemen, waardoor ze meer nuttige lading mee kunnen nemen en met voor mensen dodelijke snelheidveranderingen toe kunnen slaan. De bovenmenselijk snelle reflexen van machines laten weinig heel van menselijke piloten. Er bestaan nu radarsystemen die ook “afgeschermde” vliegtuigen kunnen waarnemen, waarmee ook het laatste voordeel van de JSF, onzichtbaarheid voor radar, verdwijnt. Enige zwakke punt is een computervirus. Daar staat tegenover dat ook piloten soms voor de vijand werken. [1]
Aanbevolen alternatief: gemoderniseerde F-16’s, drones

2. Breng de Nederlandse bijdrage aan de EU terug tot netto nul. Opbrengst: 3,5 miljard euro per jaar
Nederland is met Denemarken op dit moment per hoofd van de bevolking (na België, dat via Brussel profiteert) de grootste nettobetaler aan Brussel. De EU is spreekwoordelijk verkwistend en gooit werkelijk miljarden per jaar aan subsidies over de balk. Denk aan spookwindmolenparken rond Sicilië, een zeer winstgevende activiteit voor de maffia. Landbouwsubsidies en een voortdurend uitdijend web aan regels zijn een nog grotere plaag.[2]

3. Krimp het leger in (tot een miljard per jaar)
Andere NAVO-landen kunnen effectief hun snor drukken door te wijzen op hun leger, dat niet geschikt is voor zogeheten vredesoperaties. Als Nederland het leger omvormt tot een binnenlandse defensiemacht die hulp kan bieden bij calamiteiten of onrust, kan ook Nederland hieraan meedoen. Wel moet de marine blijven bestaan.

4. Schrap ontwikkelingshulp. Opbrengst: 4,7 miljard euro per jaar.
Er is niet aangetoond dat ontwikkelingshulp werkt. Integendeel. De bureaucratie die ontwikkelingshulp met zich meebrengt, belast de lokale overheden in onderontwikkelde landen, maakt lokale economische sectoren kapot en kweekt een passieve mentaliteit. Het is zo lucratiever om je energie te stoppen in het oplichten van de donor, dan om iets nuttigs te kweken, fabriceren of doen.

5. Breng het aantal beleidsambtenaren met 90% terug. Opbrengst: enkele honderden miljoenen per jaar
Nederland heeft relatief het hoogste aantal beleidsambtenaren ter wereld. Beleidsambtenaren zijn uitsluitend bezig elkaar – en anderen- werk te bezorgen. Enige beleidsambtenaren zijn nodig, voor het doordenken van goede wetsvoorstellen bijvoorbeeld. In de meeste gevallen proberen beleidsambtenaren echter vooral zichzelf erg nuttig te doen lijken, door te komen met voortdurende, vaak kosmetische, vernieuwingen. Ook houden beleidsambtenaren elkaar massaal aan het werk door massale overlegrondes.

Omdat ambtenaren worden gedwongen onder politici van verschillende politieke kleur te werken, moeten ze hun eigen meningen opzij zetten. Extraverte, opportunistische levensgenieters zijn onder hogere beleidsambtenaren dan ook oververtegenwoordigd. Het gevolg is dat beleid weinig visionair is en de modes volgt. Wat ontstaat is een voortdurende random drift aan regels en bepalingen. Een ‘dommere’ en dus kleinere overheid zou veel ellende schelen. Problemen worden nu toch al van buiten de overheid gesignaliseerd. Een team slimme, visionaire denkers en probleemoplossers zou voldoende zijn. De gemeente Rotterdam deed een succesvolle proef met het uitplaatsen van ambtenaren bij bedrijven [3].

Bronnen
1. JSF Nieuws
2. Trouw (2011)
3. De Pers (2012)