bijstand

Werkvakanties hebben vaak een liefdadig karakter,zoals hier van de protestantse gemeente De Morgenster.Meer info: http://www.pkndemorgenster.nl

Laat werklozen in het buitenland werkervaring opdoen

Op dit moment worden mensen met een bijstandsuitkering door middel van allerlei pestmaatregelen,  “geactiveerd”, zoals dat heet in ambtenarenjargon, geactiveerd. Met nauwelijks resultaat. Waarom spreken we niet met andere landen af om hun werklozen te ruilen voor die van ons?

De bijstandsuitkering is de meest repressieve uitkering van Nederland. Een bijstandstrekker moet alles wat deze verdient, inleveren. Ook als hij kosten heeft gemaakt voor het werk, bijvoorbeeld de verbruikte benzine van zijn auto. Bijstandsgerechtigden worden ook gedwongen om kinderalimentatie te verhalen op de partner – die weer van de uitkering wordt afgetrokken.
Ook in België is het vergelijkbare leefloon een soort laatste vangnet. Omdat het aantal ontvangers van leefloon laag is – minder dan 100.000 vergeleken met meer dan vier keer zoveel bijstandstrekkers in Nederland en het leefloon met 578 euro per persoon voor samenwonenden kariger is dan de Nederlandse bijstand – is de maatschappelijke druk tot bijvoorbeeld gedwongen werkverschaffing kleiner dan in Nederland.
Strategisch gezien is daarom de slimste zet voor een bijstandsgerechtigde om werk te ontwijken. Dit verklaart waarom de meeste bijstandsgerechtigden tientallen jaren in deze uitkering blijven en er soms zwart gaan bij rommelen. Met vaak rampzalige gevolgen.

Kan het niet slimmer?
Het fundamentele probleem met het huidige systeem is, dat het is gericht op het voorkomen van misbruik. Het gevolg is een systeem, waarin je alleen kan functioneren als je passief bent, netjes alle regels volgt en alle hoop laat varen. Hierdoor stompen bijstandsgerechtigden af van zelfredzame mensen tot een soort kleine kinderen, die hun zieligheid maximaal cultiveren.

Werken in het buitenland
Bijstandsgerechtigden voor kortere of  langere tijd naar het buitenland sturen heeft enkele grote voordelen.
Opvallend aan bijstandsgerechtigden is dat ze door hun armoede een beperkte horizon hebben. Alle aandacht is gericht op het overleven, waardoor ze geen mogelijkheden zien om te ontsnappen aan hun situatie. Als ze al op vakantie gaan, dan is dit in het binnenland of een extreem goedkope busreis naar een massa-toerismebestemming. Een verblijf in het buitenland verbreedt hun horizon enorm. Het is niet voor niets, dat buitenlandervaring gewild is op cv’s.
Werkloosheid wordt veroorzaakt door een mismatch tussen vaardigheden en de eisen van de arbeidsmarkt. De arbeidsmarkt is per land verschillend. Als een bepaalde skill in Nederland of België nutteloos is, kan deze in bijvoorbeeld Australië, Rusland of Nigeria erg in trek zijn bij werkgevers. Zo blijken vakspecialisten vaak erg gewild, terwijl hier juist een schreeuwend tekort is aan IT-specialisten.

Werkvakanties hebben vaak een liefdadig karakter,zoals hier van de protestantse gemeente DeMorgenster.Meerinfo: http://www.pkndemorgenster.nl
Werkvakanties hebben vaak een liefdadig karakter,zoals hier van de protestantse gemeente De Morgenster.Meer info/bron: http://www.pkndemorgenster.nl

Hoe zou dit programma op kunnen worden gezet?
Andere landen hebben vergelijkbare problemen met werkloosheid als België en Nederland. Hun werklozen zouden hun skills kunnen testen hier, terwijl onze werklozen daar heen gaan. Ook kan de persoonlijkheid van iemand beter aansluiten bij een ander land dan België of Nederland. Er kan een vorm van woningruil worden opgezet, waardoor onderdak geen probleem meer is.

Seizoenspieken, bijvoorbeeld de aspergepluk in Nederland, de wijnoogst in Frankrijk en het schapenscheren in Australië kunnen zo makkelijker opgevangen worden. Kortom: waar wachten we op?

Documentaire: undercover in de bijstand

Ontvangers van uitkeringen, vooral de ABW (bijstands-)uitkering, worden door een groot deel van werkend Nederland, terecht of onterecht, gezien als hun hand ophoudende parasieten.  Onze collega’s van We Are Change Rotterdam brengen in onderstaande onthutsende undercover documentaire in beeld wat de gevolgen zijn van het huidige systeem. Ambtelijke willekeur, ingegeven door de hete adem van leefbaar Rotterdam in de nek van het zittende gemeentebestuur, leidt tot kafkaeske taferelen.

Al eerder hebben wij op Visionair gepleit voor een basisinkomen. Na het bekijken van deze documentaire zal u begrijpen waarom. Laten we ophouden elkaar te pesten en onnodig aan het werk te houden, en in plaats daarvan nuttige dingen doen die Nederland in het bijzonder en de wereld in het algemeen een betere plek maken.

Het sociale uitkeringsstelsel is ontaard in een chaotische janboel.

Basisloon voor iedereen

Het invoeren van een basisuitkering voor iedereen zou enorm veel bureaucratie schelen. En er zijn meer goede argumenten.

In Nederland hoeft in principe niemand van de honger te sterven. Werkenden betalen belasting om mensen die om welke reden dan ook niet kunnen werken – vanwege ziekte, ouderdom of gebrek aan werk bijvoorbeeld – aan een inkomen te helpen.

In de loop der jaren heeft dit systeem zich ontwikkeld tot een uiterst ingewikkeld stelsel uitgevoerd door meerdere ministeries en overheden, zo ingewikkeld dat er jarenlange studie voor nodig is om alle finesses te begrijpen.

Het sociale uitkeringsstelsel is ontaard in een chaotische janboel.
Het sociale uitkeringsstelsel is ontaard in een chaotische janboel.

Sociale zekerheid is monsterlijk ingewikkeld
 Een kleine bloemlezing: we kennen WW, WAO (nu: WIA), WaJong, ziektewet, IOAW, AOW, ANW, AWW, wachtgeld, bijstand, studiefinanciering en nog een aantal meer. Voor elk type uitkering staat er een speciaal opgeleid korps ambtenaren klaar dat moet beslissen of deze uitkeringen terecht worden uitbetaald. Speciale inspecteurs bekijken van uitkeringsontvangers of deze zich aan de voorwaarden houden, niet extra bijverdienen, meer bezitten dan is toegestaan en dergelijke.

Denkfouten achter de sociale zekerheid: solidariteit met rijken en ‘zieligheid’
Dit systeem berust op twee ernstige denkfouten. Deze zijn de directe oorzaak van de problemen die continu optreden.

De voornaamste denkfout is de merkwaardige uitleg van het begrip solidariteit. De werkloosheidswet, WW, is een verplichte werkloosheidsverzekering (oftewel: belasting) waarbij in ruil voor een premie de werknemer verzekerd is tegen inkomensverlies door werkloosheid. Hoe meer de werknemer verdiende, hoe meer WW deze ontvangt. Als solidariteit zo belangrijk is, waarom is de WW- of arbeidsongeschiktheidsuitkering van een hoogbetaalde werknemer dan veel hoger dan van een laagbetaalde?

De tweede denkfout is het uitgaan van de mate van zieligheid in plaats van uitgaan van wat de beste oplossing is voor die persoon en de maatschappij. Bijstandsgerechtigden zonder een cent zijn zielig, dus ontvangen een bijstandsuitkering. Als iemand met een laag loon zo stom is geweest zijn loon niet direct op te maken met bijvoorbeeld een dure vakantie maar het te sparen en hij wordt ontslagen, dan zal hij na een paar maanden WW eerst zijn spaargeld ‘op moeten eten’. De hoeveelheid spaargeld en overige bezittingen die een alleenstaande bijstandsgerechtigde mag hebben is ongeveer â‚¬ 5400. Alles daarboven moet eerst ‘opgegeten’ worden. Het gevolg: een extra beroep op allerlei potjes omdat de bijstandsgerechtigde onvoldoende geld heeft om bijvoorbeeld kapotte apparatuur te vervangen of rekeningen te voldoen.

Een basisloon: de voordelen
Ieder mens heeft recht op een menswaardig bestaan, staat in het universeel verdrag van de rechten van de mens. Zonder inkomen of ondersteuning in natura is geen sprake van een menswaardig bestaan. Iets als een bijstandsuitkering is dus logisch. Minder logisch is het om  spaarzaamheid te straffen, wat met het huidige stelsel gebeurt.

Het invoeren van een basisloon maakt aan de enorme janboel van uitkeringen een einde. Iedere Nederlander die in Nederland woont en ouder is dan achttien, krijgt een basisuitkering van bijvoorbeeld vijfhonderd euro.  Werkenden krijgen een arbeidsbonus van tweehonderd euro. De kinderbijslag wordt vervangen door een belastingaftrek ter hoogte van de kinderbijslag. Medische hulpmiddelen voor ernstig zieken worden gratis. Over alle inkomen moet vervolgens een vaste flattax van bijvoorbeeld veertig procent worden betaald. Eén belastingschijf dus. Alle aftrekposten worden afgeschaft. Studenten moeten hun eigen collegegeld betalen, maar krijgen een veel hogere studietoelage.
Studenten die thuis willen wonen krijgt evenveel als wie op stand wil wonen. Weg kamertekort.

Daar staat tegenover dat iedereen zoveel hij wil mag bijverdienen, zolang hij of zij er maar belasting over betaalt. Hiermee wordt het minimumloon feitelijk flink verlaagd, waardoor er heel veel nieuwe banen bij zullen komen. Zelfs iemand die nul euro per uur verdient, uiterst onwaarschijnlijk, houdt netto nog zeshonderd euro over. In de praktijk zal er zoveel concurrentie zijn tussen werkgevers dat de lonen vergelijkbaar zullen zijn met nu.

Als alle uitkeringen worden vervangen door één enkele basisuitkering voor iedereen, kunnen instanties als het UWV worden opgeheven.
Als alle uitkeringen worden vervangen door één enkele basisuitkering voor iedereen, kunnen instanties als het UWV worden opgeheven.

Veel minder ambtenaren nodig
De administratie kan op deze manier veel simpeler. De sociale verzekeringsbank SVB die nu de AOW’s verzorgt kan zonder extra personeel met gemak deze uitkeringen overmaken. De overige uitkeringsinstanties zoals UWV (16.000 werknemers), sociale diensten (een vergelijkbaar aantal) en dergelijke kunnen alle opgeheven worden.

Het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid kan ook fors kleiner. Ook het vereenvoudigde belastingstelsel scheelt veel ambtenaren.In totaal zijn naar schatting vermoedelijk 100.000 ambtenaren betrokken bij alles wat met sociale zaken en gerelateerd beleid te maken heeft. De salariskosten hiervan zijn hoog: ongeveer 2 miljard per jaar, honderd euro per Nederlander.

Kosten: 78 miljard per jaar, opbrengst: minstens 120 miljard
De kosten zijn vrij eenvoudig te berekenen. Op dit moment zijn er ongeveer dertien miljoen mensen ouder dan achttien. Per jaar betekent dat 78 miljard aan uitkeringen en belastingkortingen. Hiertegen kan alles wat aan werkloosheidsuitkeringen, studiefinanciering, AOW en dergelijke wordt uitbetaald, alsmede alle belastingaftrek weggestreept worden. Dit plus de lagere salariskosten aan ambtenaren.

Van onderdrukking naar open kansen
Op dit moment draait het sociale-verzekeringsapparaat rond controle en repressie. Er moet voldoende sprake zijn van zieligheid, anders wordt geen uitkering verstrekt. Dit werkt vernietigend op het zelfvertrouwen van mensen met een uitkering.

Als dit wordt vervangen door een bedrag waar iedereen recht op heeft op grond van het feit dat men mens is, komt er ruimte voor startende ondernemers die in de periode zonder inkomsten ondersteund worden, voor kunstenaars, voor vrijwilligers en voor mensen met een ambachtelijk bedrijf waar een marginaal inkomen aan is te ontlenen.