dagelijks leven

Een grote zak rijst betekent een maand eten voor je gezin.

Wat als de euro zou instorten?

Hoe bescherm je het beste jezelf en je naasten als geld van de ene op de andere dag niets meer waard is? Een visionaire verkenning.

In 2008 was het al bijna zo ver. Insiders zeiden achteraf dat het maar een paar uur had gescheeld of er was geen geld meer uit de pinautomaten gekomen. Sindsdien hebben we een zware economische depressie gehad die voorlopig enigszins voorbij lijkt te zijn. Het is de vraag of dat ook zo blijft. Er wordt nog steeds veel te veel geld bijgedrukt en het schulden maken – vooral in de Verenigde Staten, maar ook hier – gaat onverminderd door.Er is maar één goede oplossing om van die schulden af te komen: de centrale bank koopt ze op en druk euro’s bij. De kans is dus niet denkbeeldig dat er heel veel euro’s in omloop gebracht gaan worden.

Stel dat Zuid-Europa uit de euro stapt, dan betekent dat dat de Zuid-Europese euro’s deze kant op komen. Er zal dan kunnen gebeuren wat er ook in Argentinië gebeurde toen de peso niets meer waard werd. Op basis van de Argentijnse ervaringen dit scenario. Het eerste verschijnsel waarmee we in dit geval te maken zullen krijgen is dus hyperinflatie. Hyperinflatie is vooral schadelijk voor je spaargeld en je pensioen. Op basis van dit verschijnsel de onderstaande tips.

Tip 1: doe iets nuttigs met je spaargeld en betaal schulden af

Een grote zak rijst betekent een maand eten voor je gezin.
Een grote zak rijst betekent een maand eten voor uw gezin.

Als de Europese Centrale Bank namelijk oninbare schulden opkoopt en omruilt voor euro’s, de zogeheten nucleaire optie, betekent dit per saldo een zware inflatie. Naar schatting zijn er rond de duizend miljard euro aan probleemschulden, bijna tweeduizend euro per Europeaan. Als die schulden verdwijnen, betekent dat dus een behoorlijke inflatie. Dit is heel vervelend voor de bezitters van spaargeld. Dat wordt door de inflatie namelijk niets meer waard.
Tip 1 is dus: zorg dat je van je spaargeld of pensioenaanspraken afkomt. Ongeveer drie tot zes maandsalarissen spaargeld is voldoende. Hier goud van kopen, dat op een bank wordt opgeslagen in plaats van in je huis is niet al te slim. Het is verstandiger om je spaargeld te gebruiken voor vrekkeninvesteringen. Vrekkeninvesteringen zijn uitgaven die er voor zorgen dat je minder geld nodig hebt om te leven. Een voorbeeld: je huis goed isoleren, een moestuin aanleggen, fruitbomen in je tuin planten, zonnepanelen en/of een warmtepomp plaatsen. Investeringen die altijd een goed rendement opleveren. Meer tips hier. Ook je schulden afbetalen, vooral met een hoge rente, is een goed idee.

Tip 2: zet de rente van je hypotheek vast.
Bij de komende hyperinflatie wil je niet twintig procent rente per jaar of iets dergelijks moeten betalen. Het is dan het verstandigste, de rente voor een jaar of vijf of tien vast te zetten. Je zit daarna op rozen. Je huis is in euro’s veel meer waard geworden terwijl de hypotheekschuld gelijk gebleven is.

Tip 3: Open een bankrekening in een land met veel grondstoffen of goud en weinig schulden
Mijd de eurozone en de Verenigde Staten, waar de problemen met schulden nog veel groter zijn. Landen waar je op moet letten zijn Canada of Australië. Beide zijn dunbevolkt, etnisch homogeen, goed georganiseerd en bevatten veel grondstoffen, denk aan ijzererts, uranium en teerzandolie, waar de Australiërs en Canadezen op dit moment veel geld mee verdienen. Een bankrekening met Canadese of Australische dollars is dus waardevaster dan een euro- of dollarrekening. Zwitserland overweegt volgens sommige bronnen weer over te stappen op de goudstandaard. Dat zou ook Zwitserland een interessante keuze maken. Houd er echter rekening mee dat je weinig aan die bankrekening hebt als de internationale handel in elkaar stort.

Olie wordt steeds schaarser. Als er niet op tijd alternatieve energiebronnen worden gevonden, kan er een tijdelijke crash optreden. Op dit moment is het een race tegen de klok. Vooral zonne-energie wordt snel goedkoper, maar zal het op tijd zijn om het dalen van de olieproductie op te vangen? In het pessimistische scenario dat we hier bestuderen, komt zonne-energie te laat. Dit betekent in de praktijk dat de economie ophoudt te functioneren. Dit scenario is veel ernstiger en betekent dat je je druk moet maken. Niet alleen over je bezit, maar ook over je persoonlijke veiligheid.

Tip 4: Kies je woonplek met zorg.
Als de maatschappij rond je krakend tot stilstand komt, is het geen goed idee om met een grote kluit hongerige mensen op elkaar te zitten. Er zijn altijd mensen die dan de behoefte hebben agressief te worden en van anderen te stelen wat ze nodig hebben, vooral als dat ongestraft kan. In een provinciestad of een dorpje zit je beter. Er is daar meer sociale controle. Ook is er daar meer ruimte voor een moestuintje.

Tip 5: Sla voor een paar maanden eerste levensbehoeften in

Productieve legkippen leggen bijna elke dag een ei.
Productieve legkippen leggen bijna elke dag een ei.

Gedroogde peulvruchten blijven jaren goed. Peulvruchten zijn ook gezond. Hier een paar kilo van inslaan, het liefst van zoveel mogelijk verschillende soorten, is dus toch al een verstandig idee. Ook kan je hier zeer gezonde en EHEC-vrije taugé van maken. Een grote zak (20 kg) rijst of meel is voldoende voor een maand of langer. Dit geldt ook voor andere gedroogde producten. Gebruik je fantasie. Blikken inslaan is ook verstandig. Kaas en gedroogd vlees, denk aan salamiworsten, rookworsten en dergelijke zijn ook absoluut een aanrader. Stel een evenwichtig voedingspakket samen. Diepvriesproducten zijn geen goed idee: als de stroom uitvalt, niet denkbeeldig in tijden van  economische ineenstorting, heb je een probleem. Zorg ook voor een EHBO-doos een een goede huisapotheek.

Tip 6: Zorg voor handelswaar
Als geld waardeloos wordt, is het verstandig andere waardevolle zaken die lang goed blijven achter de hand te hebben. Denk aan koffie of chocolade. Het grote aantal alcohol- en nicotineverslaafden zal sterke drank en tabakswaren altijd schaars en gewild maken.  Ook dagelijkse benodigdheden als zeep, scharen, zakmessen, een slijpsteen, laarzen, duct tape en dergelijke worden zeer gewild. Hiermee kan je je provisiekast weer vullen of andere dingen krijgen die je nodig hebt.

Tip 7: Fiets.
Zorg voor een goede en sterke fiets, die je ook zelf kunt repareren. Met een fiets kan je redelijk snel vooruit komen zonder dat er brandstof nodig is. Een absolute must als je grotere afstanden moet afleggen voor voedsel of andere zaken. Fietsen waren tijdens de Hongerwinter van levensbelang.

Tip 8: Leer jezelf een nuttig ambacht
Als de economie echt uiteen valt, zijn vaardigheden als zelf groente kunnen kweken, elektronica repareren of kleren maken letterlijk goud waard. Zorg dat je meerdere van dit soort vaardigheden leert. Vooral technische vaardigheden, zoals het repareren van apparaten, zullen gewild zijn.

Tip 9: Neem een moestuin en kippen.
De kans is ook groot dat de voedselvoorziening in elkaar stort. In ieder geval zal elke besparing meegenomen zijn. Doe dus wat aan tuinieren. Probeer je tuin van zoveel mogelijk eetbare planten te voorzien. Ook het houden van kippen is een goed idee. Kippen leggen bijna elke dag een ei en kunnen etensrestjes krijgen. Zorg ook voor voldoende zaaizaad. Heb je weinig ruimte, kweek dan wat verse groenten zoals tomaten of sla in potten. Of kiem peulvruchten.

Tip 10: Ga netwerken, vooral in je directe omgeving
Alleen red je het niet. Het grootste deel van ons bestaan zijn mensen afhankelijk geweest van de mensen in hun directe omgeving. Nu is dat anders, want de centrale overheid verzorgt dingen als inkomen en dergelijke. Als de economie werkelijk totaal in elkaar stort, is er geen overheid meer. Daar is dan geen geld meer voor. Je zult dan moeten samenwerken met de mensen in je geografische omgeving, zoals je buren. Ook reizen over langere afstanden wordt immers veel moeilijker als er geen benzine meer is en er nauwelijks meer treinen rijden. Aan je vrienden aan de andere kant van het land heb je dan niet zoveel.

De totale ineenstorting is de volgende fase. Dat betekent dat ook de infrastructuur niet meer werkt. Geen gas, water en elektriciteit meer dus. Ook met deze eventualiteit kan je rekening houden.

Tip 11: zorg voor een onafhankelijke elektriciteitsvoorziening, al is het maar weinig.

Met deze brikettenmaker maak je brandstofbriketten van oud papier.
Met deze brikettenmaker maak je brandstofbriketten van oud papier.

Radio’s en tv’s, zo ook coole mobiele gadgets werken op elektriciteit. Batterijen raken snel leeg. Wordt de elektriciteit van het net gehaald, dan is alle elektronica niet meer te gebruiken. Probeer dus voor elektrische apparatuur mechanische alternatieven te vinden. Waar dat niet kan, in het geval van radio, telefoon, computer en televisie bijvoorbeeld, kan een accu in combinatie met een zonnepaneel of dieselgenerator uitkomst bieden. Zorg in het geval van een generator wel voor voldoende brandstof voor bijvoorbeeld een maand. Probeer uit of alle apparatuur werkt.

Tip 12: Zorg voor brandstof
Huizen worden in de winter onbewoonbaar zonder verwarming. Het nachtmerriescenario is dat hartje winter de gastoevoer wordt stilgelegd. Ook eten koken is lastig zonder gas of elektriciteit. Een allesbrander of open haard wordt dan zijn gewicht in goud waard. Ook een zonneboiler kan nuttige aanvullende diensten bewijzen. Een paar kubieke meter brandhout is een uitkomst tijdens een koude winter. Ook kan de kachel of open haard worden gebruikt voor een barbecue binnenshuis of om zelf brood te bakken. Maak van je oude papier brandstofbriketten. Zorg ook voor een ruime voorraad warme dekens. Eeuwen geleden, toen Slochteren nog een slaperig dorpje ergens in het verre noorden was, losten de mensen dit probleem zo op.

Tip 13. Oefen alvast.
Om tot het getal dertien te komen, deze afsluitende tip. Doe eens een dag, alleen of met je gezin of vrienden, alsof de elektriciteit niet meer werkt of het gas is uitgevallen. Organiseer een binnenhuisbarbecue rond de open haard. Oefen deze en andere belangrijke overlevingsvaardigheden. Hopelijk is het niet nodig en blijft het alleen een spannende oefening.

Wat zijn jullie tips?

Papieren kleding was in de jaren zestig een tijdje een grote hit.

De toekomst van: mode

Zelden wordt het kuddegedrag van mensen duidelijker dan in hun kledingkeuze. Menig modebewuste dame of heer heeft de garderobe volhangen met kledingstukken die uit de mode zijn. Eigenlijk best wel zonde van al die stof. Wat visionaire ideeën uit het verleden, heden en: wat zou de toekomst ons brengen?

Papieren kleding

Papieren kleding was in de jaren zestig een tijdje een grote hit.
Papieren kleding was in de jaren zestig een tijdje een grote hit.

Een visionair idee dat nooit echt is doorgebroken is papieren kleding. Een kledingstuk dat je één keer draagt en vervolgens bij het oud papier gooit. Papieren kleding werd in de VS geïntroduceerd in de jaren zestig. Gedurende een korte tijd was papieren kleding razend populair. Tot de nadelen duidelijk werden. Ongemakkelijk om te dragen, brandbaar en de slechte inkt uit die tijd gaf af. Toch is wegwerpkleding nog steeds niet helemaal verdwenen. Zo wordt wegwerpkleding nog steeds gebruikt in cleanrooms en andere steriele omgevingen. En wie weet komt papieren kleding weer helemaal terug. De inkt is nu immers stukken beter dan toen.

Kleding uit een spuitbus
Een trui uit een spuitbus, die je op je naakte huis spuit. Fabrican is uitgevonden door ingenieur Paul Luckham en modeontwerper Manel Torres. Fabrican kan meerdere keren gewassen worden. Als je als gebruiker genoeg hebt van je spuittrui, kan je die oplossen in een speciale vloeistof en later opnieuw op je huid aanbrengen. Een slim en visionair idee, dat inderdaad heel wat modeproblemen oplost. Helaas is dit principe niet te gebruiken voor slobberkleding, maar hopelijk brengen we nu wat creatieve lezers op een idee.

Programmeerbare kleding
Veel mensen zijn eindeloos aan het zoeken om de juiste kleuren bij elkaar te zoeken. Dit is ook een belangrijke reden van de uitpuilende kledingkasten. Zou het niet handig zijn als je de kleur van kleding aan zou kunnen passen naar wens? Philips werkt al aan textiel die in staat is om van kleur te veranderen, op dit moment alleen in gebruik voor wanden van hotels en andere high-profile ruimtes. In de iets verdere toekomst komt er waarschijnlijk ook kleding die van vorm kan veranderen.  Nooit meer een broek die niet meer past of om je heen slobbert dus.

Modulaire kleding: een jas als een Ikea-kast
Een andere trend is wellicht kleding die uit segmenten bestaat. Zo kan je altijd een kleurencombinatie bij elkaar zoeken die past. Wellicht kunnen kleuren ook gestandaardiseerd worden of kunnen mensen in de toekomst bij een webshop hun favoriete kleuren opgeven, zodat kleren in die kleuren geverfd worden.  Ik ben geen modekenner, maar vaak zie ik maar minieme verschillen tussen dingen die het ene jaar of het andere gedragen worden. Misschien zou je door creatief om te springen met kleding-puzzelstukken het probleem op kunnen lossen. Zo kan in een jasje het decolleté veel dieper worden of juist niet, een rok langer worden en dergelijke.

Video: de spuit-trui

Virtuele mode (met dank aan Niek)
Naarmate virtuele werelden steeds populairder en levenechter worden, wordt ook het uiterlijk van avatars (spelerpersoonlijkheden) steeds belangrijker. Waarschijnlijk zal er in de toekomst steeds meer aandacht en geld besteed worden aan virtuele kleding.  Virtuele kledingontwerpen kunnen straks door thuiswerkende kunstenaars of kinderen ontworpen worden.

Doe-het-zelf mode
Wordt de 3D-printer de opvolger van de naaimachine en de breinaald? Wie weet. De technieken worden steeds beter. In theorie zou je net als een spin of een nylonfabriek doet, de vezel van een kledingstuk kunnen spuiten en weven. Zo zou een apparaat een uit een stuk geweven kledingstuk kunnen uitprinten. Deze ontwerpen kunnen door freelance modeontwerpers op een webserver gezet worden en verkocht. Je downloadt dan gewoon het ontwerp. Een tussenstadium is dat kledingwinkels een dergelijk weefapparaat hebben en hiermee kleding op maat voor klanten fabriceren.

Flexibele computers die je om je pols kan doen. Straks in de winkel.

Papieren computer nu realiteit

Een computer die je op kan rollen. Krankzinnige science-fiction? Niet meer. De PaperPhone, een soort flexibele iPhone, heeft veel weg van een vel papier.

De beelden spreken voor zich. De PaperPhone kent dezelfde functies als een moderne tabletcomputer (dus kan worden gebruikt als telefoon, agenda, muziek luisteren en het bekijken van video en websites) maar het beeldscherm bestaat grotendeels uit flexibel materiaal. Het ‘brein’ van de PaperPhone is nog wel rigide.

Flexibele computers die je om je pols kan doen. Straks in de winkel.
Flexibele computers die je om je pols kan doen. Straks in de winkel.
Met dit soort apparaten komt het papierloze kantoor eindelijk binnen bereik. Een document kan worden opgevraagd, uitgewisseld en bewerkt, zonder dat het nodig is om achter een computer te zitten.

Het apparaat wordt bediend door de display te buigen, wat elektrische signalen opwekt die weer door software worden geanalyseerd. Niet erg handig dus, maar mogelijk kan het systeem in de toekomst worden verbeterd met drukgevoelige transparante sensoren. De opmars van 2D-elektronica lijkt vooralsnog echter onstuitbaar.