Monopoliepositie internetgiganten leidt tot enorme risico’s
Facebook, Google en Twitter beheersen een steeds groter deel van internet. Het gevolg is dat we in feite alle eieren in één mand leggen en ons digitale lot in handen leggen van een handjevol steenrijke Amerikaanse aandeelhouders. Is dat wat we moeten willen?
Slokop Facebook
Meer dan veertig procent van alle internetgebruik loopt nu via Facebook. Dat is bijna de helft. Daarmee heeft een privebedrijf een enorm sterke greep op internet. Facebook probeert nu ook actief om de overige zestig procent internet in handen te krijgen (Facebook scrapet bijvoorbeeld Youtube filmpjes die gebruikers op hun Facebook wall posten, waardoor de reclameinkomsten naar Facebook gaan en niet naar de maker van de filmpjes) en een monopoliepositie in derde-wereldlanden te krijgen door het internet.org project. Internetters in bijvoorbeeld India en Indonesië kunnen gratis internetten via een lokale ISP, die samenwerkt met internet.org. Op het eerste gezicht is gratis internet erg nobel. Minder nobel is dat het internet dat internet.org aanbiedt, alleen Facebook en een klein aantal andere websites bevat. Voor de rest moeten internetgebruikers het gebruikelijke tarief betalen.
Facebook-censuur
Een andere vervelende kant van Facebook is censuur: de vaak Amerikaanse moraal die de Facebookgebruikers wordt opgelegd. Zo betekent het plaatsen van foto’s van vrouwenborsten, of andere “aanstootgevende” content, vaak een Facebook-ban. Ook worden gevaarlijke concurrenten van Facebook dikwijls beloond met een linkban.
Google: diversificatie
Google is de absolute alleenheerser op het gebied van zoekopdrachten, maar is qua greep op het internet minder machtig dan Facebook. Waar de sociale identiteit van gebruikers vastligt op Facebook, en het verlaten van Facebook betekent dat je je contacten voor een belangrijk deel kwijt bent, is Google primair een dienstverlener. Je kan, als je dat wil, zoekacties ook uitvoeren op de (slechtere) zoekmachine Bink van aartsrivaal Microsoft, op Yahoo of privacy-search engine duckduckgo.com, als Googles onverzadigbare honger naar jouw data niet je ding is. Het is veel moeilijker om een alternatief voor Facebook te vinden: omdat de grote meerderheid van de internetters op Facebook een profiel heeft, is een alternatief sociaal netwerk doorgaans een uitgestorven plek. Voor Google is de gebruikersloyaliteit minder vanzelfsprekend. Google is daarom nu druk bezig te diversificeren naar bijvoorbeeld zelfrijdende auto’s.
Alternatief: open social media protocol
Je zou hier wat aan kunnen doen, door het voor gebruikers makkelijker te maken van social media network te wisselen, net zoals dat nu bijvoorbeeld ook kan van bank. Daarbij houd je je bankrekeningnummer, of telefoonnummer (in het geval van het wijzigen van je abonnement). Dat is bij Facebook onmogelijk. Een fanatieke Facebook-gebruikster die haar wachtwoord kwijt was en onder een alias actief was, moest bij de Amerikaanse burgerlijke stand haar naam in haar alias, Jemmaroid von Laalaa, laten wijzigen, omdat Facebook anders weigerde haar wachtwoord te herstellen. Het is ook onmogelijk om zonder heel veel moeite je account lokaal op te slaan of over te schakelen naar een andere social media netwerk.
Facebook is een Amerikaans bedrijf en valt onder de Amerikaanse wet. Als de Amerikanen bijvoorbeeld besluiten om elke copyrightschender overal ter wereld onder het Amerikaanse recht te laten vallen, hebben veel mensen een probleem. Het kan ook zijn dat Facebook om welke reden dan ook plat komt te liggen. Dat zou voor een miljard mensen betekenen dat ze een groot deel van hun contacten kwijt zijn.
Kortom: het wordt tijd dat hetzij een overheidsorgaan, hetzij een open source alternatief tot stand komt voor een universeel social media protocol, waar internetters hun profiel kunnen laten registreren. Het zou dan mogelijk moeten zijn om profielen bij een willekeurige provider te hosten. Ben je bijvoorbeeld dol op welgevormde mammaliën, dan kan je een wat ruiger sociaal netwerk opzoeken. De rest van je contacten blijft dan gewoon actief op je ‘oude’ sociale netwerk-account en je krijgt dan meldingen vanaf je nieuwe account.
Laatst had ik het hier met een vriend over. Hij gaf al meteen aan dat dit met oog op privacy waarschijnlijk onmogelijk zal zijn. Fair enough, maar ik denk dat dat wel los zal lopen. Mensen zijn meer en meer gewend aan minder privacy omwille van hun veiligheid. Ik denk dat we ten opzichte van 20 jaar geleden een stuk minder privacy hebben, en ik voorspel dat dit over 20 jaar nog een stuk minder zal zijn. George Orwell is wat overdreven, maar wel enigszins in die richting.