identiteit

Een hedendaagse scan met MRI. (Wikimedia commons)

Het voortbestaan van je identiteit

Onze hersenen zijn berucht als onderwerp van enkele van de lastigste filosofische vragen. Hier gaan we in op de kwestie van identiteit.

Wat is je identiteit?

Je identiteit of `ik’-gevoel is de beleving dat je in jouw hoofd zit en niet in het hoofd van een ander. Je beleeft bewust wat er zich in jouw hoofd afspeelt, maar je hebt geen directe toegang tot wat er in andermans hoofd gebeurt. Het is een subjectieve ervaring.

We hebben het gevoel dat we dezelfde persoon zijn als gisteren, of vorig jaar. In werkelijk veranderen we sterk. De moleculen waaruit we bestaan worden continu vervangen, maar nog belangrijker, de structuren en patronen in onze hersenen veranderen ook steeds.

We vergeten veel, leren nieuwe dingen bij, onze omgeving verandert. Een mens kan sterk veranderen in tien of twintig jaar, helemaal gedurende de ontwikkeling van kind tot volwassene. Als je al lang een dagboek bijhoudt is het interessant om eens terug te lezen wat je jaren geleden deed en dacht.

Continuïteit

Toch beschouw je je nog steeds als diezelfde persoon. Het lijkt alsof er een continuïteit is in je identiteit. Ook als je ontwaakt uit slaap, coma of verdoving voel je je nog steeds dezelfde persoon, ondanks het feit dat je bewustzijn onderbroken is geweest.

Anderen blijven je ook zien als dezelfde persoon, maar om andere redenen. Bijvoorbeeld omdat je op korte termijn nauwelijks verandert. Maar ook mensen die je lang niet hebben gezien zullen je nog als dezelfde persoon beschouwen. Zelfs als ze je niet meer kunnen herkennen aan je uiterlijk of gedrag, zullen ze je identificeren op basis van je naam, achtergrond, of gezamenlijke herinneringen.

Een hedendaagse scan met MRI. Kunnen we onze identiteit uploaden uit onze hersenen? (Wikimedia commons)
Een hedendaagse scan met MRI. Kunnen we onze identiteit uploaden uit onze hersenen? (Wikimedia commons)

Een kopie maken

Laten we enkele gedachtenexperimenten doen. Stel dat teleportatie mogelijk zou zijn. De structuur van je hersenen wordt met zeer hoge resolutie gescand, veel beter dan op dit moment mogelijk is. Deze informatie wordt elders gebruikt om een identieke versie van jou te maken. Ondertussen wordt het origineel (jij!) vernietigd, dus ogenschijnlijk ben je geteleporteerd.

Zou die nieuwe versie van jou zich dan nog dezelfde persoon voelen als jou? Waarschijnlijk wel, want alle herinneringen, persoonlijke kenmerken en vaardigheden zijn hetzelfde. En anderen zullen er ook zo tegenaan kijken, die zien geen verschil. Kunnen we dan zeggen dat je `ik’ probleemloos voortleeft in de kopie? Dit ligt wat ingewikkelder.

Welke kopie heeft jouw identiteit?

Stel dat je niet een kopie maakt, maar twee of zelfs een heleboel. Dan zou je `ik’ zich in elk van die kopieën bevinden. Als je het aan ze zou vragen zou elke kopie vinden dat ze dezelfde identiteit hebben als de oorspronkelijke persoon. Maar dat lijkt onmogelijk, tenzij je identiteit zich kan opsplitsen. Hoe kan je de beleving hebben in meerdere hoofden tegelijk te zitten? In de ene wel en de andere niet is ook niet logisch. Dan is de consequentie dat je `ik’ zich waarschijnlijk in geen enkele kopie bevindt.

Een ander gezichtspunt is als het origineel behouden blijft terwijl er een kopie gemaakt wordt. Je identiteit zou zich zeker nog in het origineel bevinden, als de scantechnologie niets verandert aan je. Het lijkt niet aannemelijk dat het `ik’ ook naar de kopie zou gaan.

De conclusie lijkt te zijn dat elke kopie die wordt gemaakt een compleet andere identiteit heeft als de oorspronkelijke persoon, ook al zijn ze identiek op het moment dat de kopie gemaakt wordt.

Je brein uploaden en identiteit

Is je identiteit dan onlosmakelijk verbonden aan je hersenen?

Een ander gedachtenexperiment is om alle informatie in je hersenen heel geleidelijk te `uploaden‘ naar een computer. Hierbij nemen we aan dat onze geest substraat onafhankelijk is, dus het maakt niet uit of die zich bevindt in biologische hersenen, of bijvoorbeeld in silicium chips. Je vervangt hersencel na hersencel door computerhardware en -software die de precieze structuur en functie van de hersenen simuleren. Als je deze procedure geleidelijk uitvoert zal je er niks van merken en blijft je `ik’ tijdens elk tussenstadium bestaan. Het eindresultaat is dat je hersenen zijn geupload in een computer.

Het ziet er naar uit dat je `ik’ zich dan dus ook netjes in de computer bevindt. Als je nu kopieën gaat maken van je `silicium brein’ (een stuk makkelijker dan bij de biologische hersenen), loop je weer tegen dezelfde problemen aan. Heeft het zin om een kopie van je hersenen te maken als backup voor als je hersenbeschadiging oploopt of doodgaat? Waarschijnlijk zou het resultaat een ander persoon zijn.

Is het `ik’ misschien een grote illusie?

Als het `ik’ een volledig subjectieve beleving is, kan het dan een illusie zijn? Is het hele concept onzinnig?

De consequentie hiervan is dat je er dan geen probleem mee zou moeten hebben als je zelf gedood wordt, mits er tegelijkertijd elders een exacte kopie van je wordt gemaakt. Netto verplaats je dan alleen, per slot van rekening. Echter je overlevingsdrang zou koste wat kost willen voorkomen dat je origineel wordt vernietigd.

Maar dan nog. Levende wezens hebben nu eenmaal een sterke drang tot overleven. Dit is een logisch product van evolutie; soorten zonder die eigenschap zouden snel uitsterven. Kan het zo zijn dat deze drang de enige reden is dat je niet akkoord zou gaan met bovengenoemde procedure, waarbij je vernietigd wordt terwijl er een exacte kopie gemaakt?

Ik ben zelf van mening dat een zekere mate van ruimtelijke continuïteit essentieel is voor het behoud van je identiteit. Je kunt het verplaatsen naar een ander medium, maar dan wel geleidelijk. Een exacte kopie die afzonderlijk gemaakt wordt kan je niet beschouwen als jezelf.

Hoe denken jullie hierover?

Het voortbestaan van je identiteit Meer lezen »

tweede paspoort

Hoe bouw je anoniem een nieuw leven op?

Stel, je hebt heel veel geld, maar ook heel veel problemen. Bijvoorbeeld omdat je op een oneerlijke manier aan dat geld gekomen bent. Hoe kan je dan aan een nieuwe identiteit komen? Hoe bouw je anoniem een nieuw leven op? Een complete bedrijfstak heeft zich op deze schimmige handel gestort. Wat zullen de ontwikkelingen in de toekomst zijn?

Probleem 1: hoe verdwijn je zonder een spoor achter te laten?

Als rijkaard heb je doorgaans een druk sociaal leven. Het gaat direct opvallen als je er op een dag niet meer bent. Om te voorkomen dat de politie tot in lengte van jaren achter je aan blijft zitten, zal je dus op een geloofwaardige manier moeten verdwijnen.

Het mooiste is uiteraard als je aannemelijk maakt dat je om bent gekomen en je partner de levensverzekering opstrijkt. Afhankelijk van de premie zal dit enkele miljoenen opleveren, voldoende om een riant leventje te leiden de rest van je leven.

Echter: de verzekeringsmaatschappij is vanzelfsprekend niet achterlijk, dus zal, zeker als het om enorme bedragen gaat, fysieke bewijzen van het ongeval willen zien. In ieder geval zullen er meerdere geloofwaardige getuigen moeten zijn en moet het niet op zelfmoord lijken. Je wilt koste wat kost voorkomen dat er een uitgebreid politieonderzoek komt.

hoe bouw je anoniem een nieuw leven op
Montenegro is één van de landen waar je voor minder dan 100.000 euro het burgerschap van kan kopen. Bron: Pixabay

Probleem 2: Hoe kom je aan een nieuwe identiteit?

Zonder identiteit kan je geen bankrekening openen, niet wit werken, niet met het vliegtuig reizen en -zo blijkt steeds meer – ook steeds minder kopen. Digitaal doodverklaard worden is zeker in een land als Nederland funest. Je zal dus voor je verdwijning je zaakjes op orde moeten hebben en maken dat je Nederland kan verlaten. Als je je verdwijning buiten Nederland kan laten plaatsvinden, voorkom je dit probleem. Ook zijn dan de mogelijkheden groter om met de hulp van een corrupte politieambtenaar een geloofwaardige verdwijning op poten te zetten.

Voorkomen dat je digitaal doodverklaard wordt en zo vleugellam wordt betekent daarom onder meer: van tevoren een nieuwe  nationaliteit regelen. Uiteraard meld je deze niet bij de Nederlandse overheid of bij wie dan ook die niet in het complot zit – bij voorkeur alleen je partner of goede vriend. Een nieuwe nationaliteit is zeer lastig in de Europese Unie, mede omdat Europese regels nu biometrische data (vingerafdrukken) verplicht stellen. Weliswaar kan je met een half miljoen of meer aan investeringen in Bulgarije aan een paspoort komen, maar je biometrische data zullen dan in het Schengen systeem komen te staan en vermoedelijk een belletje laten rinkelen.

Antwoord op hoe bouw je anoniem een nieuw leven op, vereist puzzelwerk

Bij eilandstaatjes in het Caraïbisch gebied, op dit moment alleen nog Dominica en St Kitts & Nevis, is men wat minder veeleisend. Een grote zak met geld, in Dominica bijvoorbeeld 75.000 tot 100.000 dollar, plus (bij St Kitts & Nevis) nog een slordige vier ton in onroerend goed investeren, is doorgaans voldoende. Wel huurt de Dominicese overheid een detectivebureau in om een achtergrondcheck naar je te doen; dit kan mogelijk sporen achterlaten.

Hoe dubieuzer het land, hoe makkelijker een paspoort te krijgen, maar helaas: hoe moeilijker het is om een visum voor buitenlandse reizen te krijgen. Zo heb je aan een Somalisch of Afghaans paspoort niet zo veel. Dus de vraag, hoe bouw je anoniem een nieuw leven op, draait ook om: hoe bouw je een goed “life after” op?

Probleem 3: hoe bezorg je je nieuwe identiteit voldoende middelen van bestaan?

Na je ‘dood’ zullen waarschijnlijk al je sporen in het verleden nagetrokken worden. Dit kan de politie ook vrij gemakkelijk: de bancaire SWIFT-gegevens zijn voor de Amerikaanse en Europese politie vrij opvraagbaar. Je zal dus alle geldtransfers naar je nieuwe identiteit buiten het bancaire systeem om moeten doen. Dat betekent werken met contant geld of baar goud. Houdt rekening met de wet WWFT, de opvolger van de Wet Melding Ongebruikelijke Transacties. In principe gelden alle transacties met contant geld boven de duizend euro al als meldingswaardig. Dit maakt een geduldige, jarenlange voorbereiding essentieel. Waarschijnlijk zal je een groot deel van je vermogen achter moeten laten.

Het zal aannemelijk moeten worden dat je oude identiteit structureel veel geld verliest zonder dat dit duidelijke sporen achterlaat. Voor de hand liggende trucs, zoals rommelen met de waarde van onroerend goed, zijn reeds bekend. Waarschijnlijk is het beste de nieuwe identiteit geld te laten verdienen door handel, waarbij de transacties van de nieuwe identiteit niet terug te voeren zijn op de oude identiteit, of de transacties te laten lopen via een chaotisch (bijvoorbeeld Afrikaans) land. Waarbij de kans overigens bepaald niet denkbeeldig is dat je in een dergelijk land getild wordt.

En verder… hoe bouw je anoniem een nieuw leven op?

Het aannemen van een nieuwe identiteit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Je zal alle bindingen met Nederland moeten loslaten (biometrische checks zullen gemeengoed worden). De persoon die op de hoogte is van je nieuwe identiteit vormt een potentieel lek. In feite liep een Engels echtpaar, dat op meesterlijke wijze de verzekering had getild en in Panama van het gestolen goed genoot, tegen de lamp omdat de miraculeus uit de dood opgestane man met de treurende ‘weduwe’ werden gesignaleerd in hun oude woonplaats. Beide personen genieten nu van een kosteloos, zij het gedwongen, verblijf in een Brits staatshotel. Het is dus alleen echt interessant voor mensen die alle banden met Nederland en inwoners van Nederland, zoals hun familie, willen doorsnijden en sluw genoeg zijn om geen fouten te maken.

Verder lezen?

Escapeartist.com bevat veel interessante info.

Hoe bouw je anoniem een nieuw leven op? Meer lezen »