vrijheid van meningsuiting

Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine

Waarom we de vrijheid van meningsuiting onvoorwaardelijk moeten beschermen

Is een spotprent een mensenleven waard? Op het eerste gezicht zou je zeggen: nee. Schijn bedriegt hier echter: niet alleen onze vrijheid, maar ook het voortbestaan van de menselijke soort is gebaat bij integriteit in denken, en hierbij bij een absolute vrijheid van meningsuiting.

De mens en de mensheid als informatieverwerkers
Evolutie is in feite informatieverwerking. Evolutie is het product van de confrontatie van ons genotype (de DNA-blueprint in onze genen) en het hieruit ontstane fenotype (onze lichamen) met de natuurlijke omgeving (waaronder andere organismen). In miljarden jaren van evolutie is het genotype van onze soort uitgebreid en aangepast tot we van twee enkele strengen bacterie- en archaea-DNA, gehuisvest in een eenvoudige cel, zijn uitgegroeid tot een complex meercellig organisme, in staat om de mysteries van het leven, de ruimte en de tijd te ontraadselen.

Dit proces vond slechts plaatst door de eindeloze blootstelling van ons genoom aan steeds wisselende uitdagingen. Onze voorouders hebben wereldwijde rampen zoals een catastrofale asteroïde-inslag, een gammastralings-burst en iets wat waarschijnlijk een massale vulkaaneruptie is geweest, overleefd. Elke ramp heeft doorgaans de taaiste overlevers uitgeselecteerd. De catastrofale ramp aan het einde van het Perm 252 miljoen jaar geleden, waarbij  meer dan negentig procent van de soorten op aarde het loodje legde, heeft de weg vrijgemaakt voor de voorouder van de dinosauriërs (en hiermee vogels), de Chicxulub-inslag voor groepen zoogdieren waaronder de primaten, onze groep.

Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine
Enkele subtielere cartoons van Charlie Hebdo waarin de veronderstelde uitvinder van de islam, de koopman Muhammad ibn Abdullah, geestig wordt afgebeeld. Bron/copyright: Charlie Hebdo Magazine

Technische en culturele evolutie
Economische, sociale en culturele wedijver is onderworpen aan soortgelijke evolutionaire druk. Het “DNA” van bijvoorbeeld een fiets zijn de CAD-bouwtekeningen, specificaties en montagehandleidingen van de verschillende onderdelen en de hele constructie, en de mentale blueprint in de hersens van fietsenmakers, waar het fenotype de fiets zelf is. Een mooie, sterke en prettig rijdende fiets wordt vaker verkocht, waardoor de fabrikant de fiets kan doorontwikkelen en andere fietsfabrikanten elementen gaan overnemen. Ditzelfde mechanisme treedt ook op bij culturele elementen als taal, ideologieën en religie. Een religie die er beter in slaagt om mensen te bekeren en het geloof in stand te houden,heeft een voorsprong op religies die het ontmoedigen of verbieden om te bekeren, of een te zwakke greep hebben op het brein van hun aanhangers.De qua aantallen grootste religies, christendom, islam en hindoeïsme, slagen hier het beste in.

Waarom bestaan er religies?
Religies komen voort uit dezelfde drang die ook leidde tot het ontstaan van de wetenschap: de behoefte om de wereld om ons heen en de zin van ons bestaan te begrijpen. Een religie komt voort uit de fysische en metafysische ideeën uit de tijd waarin de religie ontstond. Deze ideeën worden afgekaderd, doorgaans door een stichter (christendom, islam, boeddhisme) of groep stichters (jodendom, sikhisme, hindoeïsme) en in de jaren daarna, als gevolg van confrontaties met andere religies en filosofieën, geïnstitutionaliseerd. De canon (verzameling van heilige geschriften) wordt vastgesteld en er ontstaan klassen van geïnstitutionaliseerde kennisdragers van de religie, zoals monniken, goeroe’s, priesters, theologen en ulema. Hiermee krijgen religies een extra evolutionair voordeel: full-time professionals waarvan hun bestaan afhangt van de aanwezigheid van grote aantallen gelovigen, die hun tienden afstaan. Deze professionals verzinnen voortdurend nieuwe methodes om gelovigen binnen te halen, hun geloof in stand te houden en afvalligheid te verhinderen. Dit verklaart het kastensysteem bij hindoes, de nadruk op bekering als enige manier om mensen te redden van de hel bij christenen en de draconische straffen op het verlaten van de islam bij moslims.

Hebben religies waarde?
Religies kaderen ideeën af en belemmeren het wetenschappelijke en metafysische denken. In principes hebben religies daarmee een negatieve invloed op de menselijke overleving. Elementen van religies kunnen bij wijze van uitzondering nuttig zijn. Denk aan de bescherming van het gezin, interpersoonlijke ethiek, het stimuleren van abstract denken en het bieden van een metafysische werkelijkheid die afstand van de waarneembare werkelijkheid creëert en zo de denkwereld opspant.
De oververtegenwoordiging van joden en in mindere mate christenen bij wetenschappelijke grensverleggers doen vermoeden dat deze religies elementen bevatten die de ontwikkeling van theorievorming, inductie en kritisch wetenschappelijk denken bevorderen. Waar het primitieve jodendom erg veel weg heeft van de huidige islam, heeft het latere rabbinale jodendom een speelsere, meer gelijkwaardige relatie met de oppergod. Ook is “lernen”, de nadruk op leren, erg belangrijk binnen het hedendaagse jodendom. Dit is, voorzover het natuurwetenschappelijke kennis betreft, vanzelfsprekend erg nuttig bij de wetenschapsbeoefening. Dit geldt ook voor het christendom, dat meer op het esoterische domein gericht is en hiermee (na de vernietigende nederlagen die de katholieke kerk leed tegen Galileï en de aanhangers van Copernicus, en de protestantse ketters) de natuurwetenschap veel minder tegenwerkte en in enkele gevallen zelfs bevorderde. Kortom: religies kunnen toch per saldo een positieve waarde hebben, afhankelijk van de ideeën die ze inhouden. Dit is echter meer de uitzondering dan de regel. Dit verklaart ook waarom in uitgesproken atheïstische landen als de beide China’s, Tsjechië en Japan, de beoefening van wetenschap en techniek op een hoger peil staat.

Vrijheid van meningsuiting staat hoger dan religieuze dogma’s
De essentie van evolutie is informatieverwerking. Onze technische en culturele evolutie is in feite een verlengstuk en logisch vervolg van de biologische evolutie. Vrijheid van meningsuiting opgeven omdat een mythisch opperwezen, of een legendarische oprichter, van een religie zou kunnen worden beledigd is: de evolutie van het menselijke denken en cultuur stilzetten. Als een religie niet in staat is om spot of kritiek te weerleggen, dan delft deze religie het onderspit in de oorlog der ideeën. Net zomin als het in Nederland of België toegestaan is om consumenten af te persen, mag het ook niet toegestaan zijn om met oneigenlijke methoden godsdienstkritiek onmogelijk te maken. Als een religie als de islam niet in staat is om te overleven zonder haar critici te intimideren met moord en doodslag, dan moet deze religie maar voorgoed van de aardbodem verdwijnen. Wie oproept om critici te doden om ze zo het zwijgen op te leggen, is een sta-in-de-weg van de evolutie van de mensheid. Zij zijn opdrachtgevers voor moord en hiermee schuldig aan moord. Zij moeten worden behandeld als terroristen. De mensheid is beter af zonder hen.

Prototype 2 van de Speech Jammer is draagbaar. Lachen gieren brullen, vooral bij autocue lezers zoals Amerikaanse politici.

Zwijgkanon brengt sprekers tot zwijgen

Sommige mensen genieten het meest van hun eigen stemgeluid, anderen wat minder. Japanse onderzoekers bouwden een eenvoudig apparaat, waarmee sprekers direct tot zwijgen kunnen worden gebracht. Liggen Big Brother achtige toestanden op de loer?

Prototype 2 van de Speech Jammer is draagbaar. Lachen gieren brullen, vooral bij autocue lezers zoals Amerikaanse politici.
Prototype 2 van de Speech Jammer is draagbaar. Lachen gieren brullen, vooral bij autocue lezers zoals Amerikaanse politici.

Vooral bij ellenlange toespraken op festiviteiten waar je verplicht bij moet zijn, voel je al en toe de neiging naar de afstandsbediening te grijpen. Klaarblijkelijk zaten een aantal Japanse techneuten met dezelfde frustratie. Ze sloegen aan het knutselen en buitten een bekend herseneffect maximaal uit.

Kazutuza Kurihara  van het National Institute of Advanced Industrial Science and Technology in Tskuba en mededader  Koji Tsukada van Ochanomizu Universiteit, ontwikkelden een baanbrekend apparaat: een zwijgkanon dat vervelende sprekers tot stilte dwingt.

Hoe werkt het zwijgkanon?
Het principe achter het zwijgkanon is simpel. Psychologen kennen al sinds 1997 de effecten van DAF, delayed audio feedback, op spraak. Als stemgeluiden ongeveer 200 milliseconden vertraagd worden afgespeeld, wordt het spraakcentrum van de hersenen ontregeld. Kurihara en Tsukada hebben een eenvoudig draagbaar toestel, bestaande uit een richtmicrofoon en een luidspreker, gebouwd dat precies dat doet: de stem van een persoon opnemen en opnieuw afspelen met een vertraging van ongeveer 0,2 seconde omgebouwd. Ook de luidspreker wordt gericht. Het apparaat kan als een soort geweer op een slachtoffer worden gericht.

Kurihara en Tsukada hebben hun zwijgkanon reeds uitgeprobeerd en zeggen dat deze goed werkt. “Het systeem kan van een afstand de spraak van mensen ernstig in de war sturen zonder lichamelijk ongemak.”

Zwijgkanon helpt vooral tegen lezers van een autocue
Uit hun testen bleken nog twee aanvullende effecten. Ten eerste is het apparaat het effectiefste als de vertraging steeds varieert. Ten tweede blijken vooral nieuwslezers en anderen die een tekst oplezen, het gevoeligste voor het apparaat. De kans is daarom groot dat presidentskandidaten die “live” een toespraak houden, er alles aan zullen doen te voorkomen dat ze stil zullen worden gelegd. Vervelend nieuws volgens de ontwikkelaars is dat juist de meest hersenloze uitingen, zoals Aaaaaahh en dergelijke, niet kunnen worden geblokkeerd door het apparaat.

Geen sprekers meer voor hun beurt
Kurihara en Tsukada denken aan verschillende toepassingen. Volgens hen kunnen hiermee stiltezones, zoals in openbare bibliotheken, worden afgedwongen en discussies in groepsbijeenkomsten beter worden gestuurd. Voor je beurt praten kan niet meer. Een idee voor politieke debatten op TV, waar de heren en enkele dame altijd haantje de voorste proberen te zijn? Kortom: vermoedelijk zal dit apparaat erg populair worden bij liefhebbers van gemene streken.

Verklaring voor raadselachtige versprekingen bij nieuwslezers?
Bij onze collega’s van Grenswetenschap.nl is er al weer een tijdje geleden aandacht besteed  aan een aantal raadselachtige episoden op televisie waarbij nieuwslezers en presentatoren plotseling wartaal begonnen uit te slaan (helaas kan ik het nieuwsbericht niet meer in de zoekmachine terugvinden). Mogelijk veroorzaakte tijdens een TV-uitzending een elektronische feedbacklus met een vertraging van 0,2 seconde deze problemen.

Bron
SpeechJammer: A System Utilizing Artificial Speech Disturbance with Delayed Auditory Feedback

Simpel maar geniaal: een USB-stick inmetselen in de muur en klaar is uw anonieme data-wissel.

Alternatieven voor internet

Internet is in veel opzichten een geweldig systeem. Het maakt het in principe mogelijk dat mensen overal ter wereld met elkaar kunnen communiceren en heeft het monopolie van de mainstream massamedia effectief doorbroken. Voor de komst van internet waren er alleen een handvol piratenzenders en -schepen waar de overheid fanatiek op joeg. Nu kan iedereen op zolder kritisch en grensverleggend nieuws publiceren.

De Pirate Box. Wissel hiermee anoniem plannen uit om de absolute wereldheerschappij te veroveren.
De Pirate Box. Wissel hiermee anoniem plannen uit om de absolute wereldheerschappij te veroveren.

Internet kent echter ook een aantal ernstige nadelen, reden waarom we ons zorgen maken. Zijn er geen alternatieven?
Letterlijk alles wat je op internet doet is namelijk na te trekken door autoriteiten die vanzelfsprekend altijd het beste met de bevolking voor hebben (al begrijpt de bevolking dat niet altijd, dus is het voor hun bestwil nodig dat ze af en toe aan worden gepakt, in het algemeen belang).
Verder zorgt internet voor een lagere redundantie. Internet op zich is zeer redundant – het systeem is immers door het Amerikaanse leger ontworpen om de vernietiging van centrale servers te overleven – maar vrijwel alle communicatie loopt nu via internet – zelfs in toenemende mate het telefoonverkeer. Lukt het op de een of andere manier de centrale infrastructuur van internet plat te leggen – er zijn maar dertien centrale DNS-servers, bijvoorbeeld – dan betekent dit een totale informatie-blackout. De meeste mensen zullen zelfs geen televisie meer kunnen ontvangen omdat tv-signalen in toenemende mate via internet worden verspreid. Alleen ouderwetse AM- en FM-radio’s en satelliet-TV zal nog werken. Mogelijk.
Ook proberen overheden, waaronder de Europese UnieBritse en de Amerikaanse, steeds meer greep op de inhoud van internet te krijgen, m.a.w. censuur.

Simpel maar geniaal: een USB-stick inmetselen in de muur en klaar is uw anonieme data-wissel.
Simpel maar geniaal: een USB-stick inmetselen in de muur en klaar is uw anonieme data-wissel.

Gelukkig blijken diverse visionairen zich deze vraag al te hebben gesteld en simpele tot ingewikkelder oplossingen te hebben bedacht voor de dag waarvan niemand hoopt dat deze ooit zal aanbreken: het einde van open internet of de komst van de politiestaat. Een kort overzicht van de ideeën. Gebruik deze of bedenk andere. Kennen jullie nog meer manieren? Post ze hieronder, we zuillen ze in dit artikel verwerken.

Dead drops
De dead drop of anonieme brievenbus staat toe boodschappen en voorwerpen uit te wisselen zonder dat twee mensen elkaar hoeven te ontmoeten. Deze klassieker uit de Koude Oorlog, heeft van New Yorker Aram Bartholl een nieuw jasje gekregen.  Een USB-stick wordt ingemetseld in een muur of andere stabiele publiek bereikbare plaats. Hierop kunnen gegevens worden geplaatst die anoniem gedeeld kunnen worden. Gebruik bij voorkeur tekstbestanden (.txt). In bijvoorbeeld Microsoft Word-bestanden wordt allerlei informatie over de gebruiker meegestuurd.

Pirate Box
Kunstenaar David Darts, ook uit de Big Apple, bedacht de Pirate Box, een WiFi router zonder internet. Het apparaatje bestaat uit een Linux servertje met een webhost. Het gebruik is simpel. Zodra je binnen bereik bent van het draadloze netwerk, kan je verbinding leggen en bestanden uploaden of downloaden. Het apparaat is voor onder de honderd euro zelf te bouwen en werkt onder de open-source FLOSS software.

Netsukuku
De Italiaanse wiskundige Andrea Lo Pumo bedacht Netsukuku, een alternatief voor internet dat ontstaat door wifi-routers aan elkaar te knopen. De gebruiker hoeft alleen de software te installeren op zijn laptop of pc. Netsukuku is op dit moment nog volop in ontwikkeling, nog geen enkele stad is uitgerust met een werkend systeem. Netsukuku is een geheel plat netwerk: er zijn geen centrale servers en er is geen internetprovider nodig. Dit kan door een fractale opbouw van netwerken: een eindnode kan uitgroeien tot een centrale hub indien nodig. De maximale werkgeheugenbelasting is in het ergste geval 350 kilobyte (een duizendste van het gemiddelde computergeheugen). Nog beter nieuws is dat datapakketjes niet op een bepaalde computer zijn te traceren. Kortom: sommige Italiaanse politici en een bepaalde zeer sympathieke mevrouw zullen hier niet blij mee zijn. Helaas is er nog steeds geen werkende versie die uitgerold kan worden, maar Lo Pumo is druk aan het werk.