Oom T

Zal de Europese Unie net zo eindigen als de Sovjet-Unie?

Op zondag 2 december was John Gray in het programma Buitenhof te gast.  Wat volgde was een boeiend gesprek van ongeveer 25 minuten over de toekomst van Europa.

Bekijk de video in andere formaten.
 

Het interessante aan deze man is dat hij in zijn boek False Dawn: The Delusions of Global Capitalism uit 1998  als één van de eersten een analyse maakte waarom globalisatie volgens hem instabiel is en in een proces van verval verkeerd. Iets wat ook lijkt te kloppen. Het valt moeilijk te ontkennen dat er niet sprake is van een wereldwijde economische crisis die 2007 is begonnen en nog steeds gaande is.
Het is daarom erg interessant om juist naar zijn verhaal en analyse te luisteren over de toekomst van de euro en Europese Unie. Iets wat hij ook wel het Europese experiment noemt. Een analyse van een man die je wellicht een visionair zou kunnen noemen. Volgens hem kun je de toekomst voorspellen als je net zoals hem gelooft dat dat de geschiedenis meer cyclisch verloopt dan progressief. Vooruitgang in de wetenschap en techniek is volgens hem een feit. Progressie in de politiek en de ethiek is een mythe. Volgens deze manier van denken kun je van de geschiedenis leren om te zien wat er met de EU zal gaan gebeuren.

Om te beginnen is volgens Gray het proces van verval wat er met de globalisatie gebeurt iets wat ook met de EU zal gaan gebeuren als we blijven doorgaan op de huidige ingeslagen weg. Eigenlijk is dit proces min of meer al eerder in gang gezet. Volgens hem is het kantelmoment waarschijnlijk,de val van Berlijnse muur geweest en was de EU daarop het hoogtepunt van zijn succes. Vanaf dat moment is de kanteling gekomen. Er kwam een nieuw stuk Europa erbij en men begon toen ook te denken dat er ook een EU kon komen die niet alleen verbonden was met handel, maar ook met één munt. Het succes van de Duitse hereniging heeft hierbij waarschijnlijk ook een rol gespeeld.

Maar het volgens Gray is vooral begonnen met de ineenstorting van het communisme. Dit leidde echter tot het geloof dat wereld en Europa voldoende zou hebben aan één systeem. Gray noemt dit hoogmoed. Deze hoogmoed is volgens hem de grootste fout die op dat moment uit het grote succes van de EU naar voren kwam. Vanaf dat moment lijkt de droom van de Europese eenwording goed op gang te zijn gekomen. Het lijkt volgens Gray haast soort een ideologie te zijn geworden.

Deze droom is volgens hem een utopie net zoals globalisering een utopie is en die nu aan het barsten is. De EU als Europese federatie zal volgens hem op langer termijn niet gaan werken. Zijn voorspelling is dat binnen 10 tot 15 jaar de EU in haar huidige vorm zal ophouden te bestaan. En dat we weer terugkeren naar een situatie met natiestaten zoals deze aan het einde van de 19e eeuw er was en dat Duitsland het meest invloedrijke land zal zijn. De natiestaat lijkt volgens hem binnen een democratisch bestel het hoogst haalbare te zijn. Enkele uitzonderingen daar nagelaten waar de bovenliggende federatie wel succesvol blijkt te werken.

De toekomst van de EU zal dan ook afhangen van de toekomst van de euro. De Europese politici hebben ervoor gekozen om de toekomst van de EU te koppelen aan de toekomst van de euro. Het europroject is het symbool van de EU en is de gemeenschappelijke munt die deze eenheid uitdraagt. Volgens John Gray zullen Europese politici dan ook doorgaan op de ingeslagen weg om de euro te redden. Ze nemen allerlei maatregelen om de euro te redden. Allerlei bezuinigingsmaatregelen worden op het Europees volk losgelaten. Tegelijkertijd heeft dit een prijs: de sociale onvrede is toegenomen en zal verder toenemen onder de Europese bevolking als de maatregelen heftiger worden. Volgens John Gray zullen oude demonen zoals racisme en extreem nationalisme steeds meer de kop opsteken als Europese politici harder blijven proberen om een Europese federatie te vormen. Dit proces is in Zuid-Europa al te zien en gaande.

Als je goed kijkt zie je dat dit proces ook in Nederland gaande is. Als Rutte aanblijft tot en met 2017 heeft hij voor 47 miljard euro aan bezuinigingen en ombuigingen doorgevoerd. Dat dit niet zonder gevolgen zal zijn voor de Nederlandse samenleving mogelijke duidelijk zijn. En dat bedrag zal er zeker nog hoger worden door de verslechterde economische omstandigheden en verslechterde prognoses voor de Nederlandse economie. Nederland zal waarschijnlijk nog meer moeten moeten gaan bezuinigen om onder de norm van 3% begrotingstekort opgelegd door Brussel te blijven. Hoewel ze dat op dit moment nog niet van plan zijn.

Als er al een moment was geweest om dit proces te keren, dan was dit volgens Gray 3 tot 4 jaar geleden. Griekenland had dan zonder al teveel problemen uit de EU en de eurozone kunnen stappen zonder dat het teveel schade had opgeleverd. Echter heeft men ervoor gekozen om Griekenland te stabiliseren ten koste van de economische schade die er nu van is gekomen. Economische schade in de vorm van lage economische groei. De Europese politici blijven echter volgens hem doorgaan met dit beleid met als grootste gevaar dat de Europese economie verder in het gevaar komt door langdurige lage economische groei en daarmee verslechterde economische omstandigheden. Waardoor de sociale onrust alleen maar zal toenemen. Dit is een tegenreactie op het beleid van de Europese politici en zie je bijvoorbeeld op dit moment in Zuid-Europese landen gebeuren. Dit proces is een groot risico en daarmee een groot gevaar voor de stabiliteit van de EU op langer termijn.

De euro had volgens Gray overigens wel een succes kunnen worden als het kleiner was gebleven met minder lidstaten. Het is echter te groot geworden met teveel landen met onderling te grote verschillen in economische ontwikkeling. Of anders gezegd: de economieën van de eurolanden verschillen onderling teveel en hebben teveel een eigen (economische) dynamiek om langdurig succesvol een gemeenschappelijke munt te kunnen voeren. Daarom moeten landen als Griekenland en Spanje interne devaluaties doorvoeren. Het gaat dan niet om waardedaling van de munt (dit is immers niet mogelijk bij een gemeenschappelijk munt als de euro), maar bijvoorbeeld het dalen van de loonkosten met 20 tot 30% om concurrerend te zijn. Als er wel aparte munten waren geweest, hadden landen als Griekenland en Spanje deze waardedalingen met hun eigen munt kunnen laten plaats vinden. Deze interne devaluaties zijn volgens Gray onverantwoord in de huidige democratieën. Het gevolg zal volgens hem “toxische” politiek zijn. Ook is het al te laat om een politieke wijziging te laten plaatsvinden. De Europese elite zal volgens hem tot het bittere einde blijven doorgaan. Dit zal volgens hem over 10 jaar fragmentatie van de EU tot gevolg hebben. Uiteindelijk zal volgens hem de EU over 10 tot 15 jaar ook instorten omdat de euro niet houdbaar is. Gray lijkt duidelijke parallellen tussen de huidige EU en het voormalige Sovjet-Unie te zien.

Volgens hem is de motor achter dit project zoals hij het noemt het idee om een Verenigde Staten van Europa of de Europese federatie te creëren. Iets wat gaat volgens hem niet realistisch is. In tegenstelling tot de VS is er geen Europees volk of Europese nationaliteit. Bovendien wordt er geprobeerd om in een kortere periode een federatie te vormen tussen landen die grotere onderlinge verschillen vertonen dan de staten in de VS. Ook is over vorming van de Verenigde Staten langer gedaan dan over de vorming van de Verenigde Staten van Europa. De VS is ook land van immigranten en daarmee een nieuw land. Europa is een continent met een geschiedenis van minstens een paar duizend jaar oud. Het voorbeeld van de VS laat ook zien als je een stabiele federatie wilt opbouwen je tegelijkertijd ook een stabiel monetair systeem moet opbouwen. Een stabiele federatie kan niet zonder een stabiel monetair systeem.

Een effectieve oplossing van de huidige situatie zou volgens Gray de ommekeer in denkwijzen en instituties moeten zijn. Dit betekent eigenlijk het accepteren dat een natiestaat het hoogst haalbare is een democratie. Als je hoger gaat, dan gaat het volgens hem fout. Uiteraard zijn er volgens Gray wel enkele uitzonderingen van multinationale staten die succesvol zijn, zoals Canada en het Verenigd Koninkrijk. Maar over het algemeen gaat dit niet op en is een natiestaat het hoogst haalbare.

Interessant is ook de vraag of democratisch gekozen leiders die herkozen worden wel in staat zullen zijn om duurzame oplossingen te presenteren voor de hedendaagse complexe problemen zoals de eurocrisis of klimaatcrisis. Het antwoord van Gray is dat democratieën grote successen hebben gekend. Successen in wat hij de toptijd van de EU noemde. Dit was de periode na de Tweede Wereldoorlog en de democratische leiders uit deze periode wisten wat de gevaren waren van een politieke instorting. Ze waren jong genoeg om de jaren 30 en 40 mee te maken. Ze wisten dat een politiek systeem kon ineenstorten. Ze hadden het zelf meegemaakt. Vervolgens hebben ze de wederopbouw mogelijk gemaakt. De huidige leiders hebben deze ervaring niet. Het enige wat ze doen is proberen een instorting te vermijden. Een instorting die volgens Gray er toch wel zal komen.

Volgens hem laten de huidige Europese politici zich teveel verblinden door grote projecten als de euro en een federaal Europa. Ook zou je volgens hem politiek moeten zien als een middel om op pragmatische wijze stappen te nemen om het steeds terugkerende ‘kwaad‘ te vermijden.   Het kwade zoals de identiteitspolitiek waarin minderheidsgroepen als zigeuners en joden tot zondebokken worden gemaakt van de problemen die er spelen. Met bijvoorbeeld het nationalisme tot gevolg. Het is de uitdaging om dit soort bedreigingen zoveel mogelijk te reduceren. Projecten als de euro zou je daarom volgens hem ook moeten vermijden. Politici zouden volgens hem zich dan ook niet moeten bezighouden met dit soort ‘dromen’.  Ze zouden de politiek simpel moeten houden. Het creëren van dromen zouden we volgens hem over moeten worden gelaten aan artiesten en ondernemers. Vooruitgang zou je moeten doen in de techniek en wetenschap. Niet in de politiek en ethiek. Althans zeker niet op deze wijze door een Europese federatie na te streven.

De ingeslagen weg zal over 10 tot 15 jaar volgens hem tot een politiek instabiele situatie leiden als ook in deze periode de stagnatie van de Europese economie blijvend zal blijven. Dit zal in Duitsland ook voor minder draagvlak zorgen als daar bijvoorbeeld teveel inflatie komt. Hij acht het als een realistisch scenario dat Duitsland uiteindelijk de eenwording zal verwerpen. Dit is geen snelle verandering maar een langdurig en sluipend proces. Het lijkt daarom erg interessant om vooral ook de situatie Duitsland in de gaten te blijven houden. Duitsland die op dit moment een belangrijke rol als leider heeft binnen de EU.

Een andere interessante vraag was waarom we geen massale protesten zien. Volgens Gray is dat niet helemaal waar. In Zuid-Europa hebben juist wel grote protesten plaatsgevonden. Echter hier nog niet. Waarom niet? Volgens Gray is de situatie hier er nog niet slecht genoeg voor. Hij noemt bijvoorbeeld dat het mogelijk is dat de Nederlandse pensioenen in 1 keer met 10% worden gekort. Is dit een onwaarschijnlijk scenario? In Griekenland worden de pensioenen met 30% gekort. En nu liggen er ook allerlei voorstellen op tafel om soevereiniteit aan Brussel over te dragen die 5 jaar geleden nog onmogelijk leken.

Volgens Gray moet er een verandering komen dat we er steeds bewust zijn dat er blijvende terugkerende gevaren binnen Europa zijn. Gevaren zoals het racisme en extreme nationalisme. Men dacht deze demonen van Europa voorgoed onderdrukt waren. Dit is volgens hem een verkeerde aanname waardoor je verrast wordt als ze weer de kop opsteken. Volgens hem hadden we dan ook veel scherper moeten zijn na de uitbarsting van de financieel-economische crisis van 2007 en voldoende aandacht moeten besteden aan de sociale gevolgen van deze crisis. Nu komen de oude demonen weer naar boven zoals het discrimineren van minderheden en het nationalisme. Waar komen ze nu naar boven? Volgens Gray in Griekenland, Bulgarije en Hongarije.

Het pleit dan ook voor een verandering die dit bewustzijn kweekt en zeker niet voor veranderingen als een Europese Federatie wat volgens hem het tegenovergestelde effect heeft.

Maar hebben mensen dan geen droom nodig? Een ideaal om voor te vechten en na te streven? Hierop antwoordt Gray dat we uiteraard zulke projecten als de Europese Unie en de euro nodig zijn. Alleen dient volgens hem de politiek niet om dit soort projecten te draaien. Politici moeten volgens hem bescheiden en sceptisch zijn. Mensen zouden volgens hem geluk of vreugde op individueel niveau moeten najagen. Hun dromen waarmaken via zaken als muziek, kunst, ondernemerschap of de liefde. Politiek moet niet proberen de zin van het leven na te jagen. Als politici zich daarmee gaan bezighouden maken ze volgens Gray de levens van mensen kapot.

Internetcensuur en -regulering op komst?

In dit artikel werd gemeld dat hackers plannen hebben om een eigen satellietcommunicatiesysteem op te zetten om overheidscensuur te omzeilen.  In een ander artikel op deze site is dit plan al eerder aan de orde gekomen en wordt gesteld dat open internet een mensenrecht is.

Dat deze visie niet overal wordt gedeeld en dat het van deze groep hackers  geen ongezonde argwaan blijkt te zijn om met dit soort plannen te komen, maakt het volgende artikel met uitstekende analyse wel duidelijk:  Help, ITU pleegt een internetcoup!

internetHet is dan ook niet raar om te stellen dat er een strijd gaande lijkt te zijn.  Een strijd over de macht van het internet.  Momenteel ligt de macht over het internet vooral bij de Verenigde Staten. Opponenten proberen nu via de VN meer macht te krijgen over het internet.  Het zijn landen met belangrijke  opkomende economieën als Rusland en China die meer invloed willen krijgen. Niet alleen in eigen land, maar ook globaal.

De organisatie die ze daarvoor gebruiken is de International Telecommunication Union (ITU). Dit is een agentschap van de Verenigde Naties die als kerntaak heeft zich bezig te houden met techniek, ontwikkeling en beleidsvorming rondom telecommunicatie. Zo zijn bijvoorbeeld door de ITU de eisen vastgesteld waaraan een 4G standaard moet voldoen. Ze noemen zichzelf  “het belangrijkste wereldwijde forum waarin alle deelnemende partijen toewerken naar een consensus over uiteenlopende onderwerpen die bepalend zijn voor de toekomstige richting van de ICT-industrie”.  Er zijn 193 landen lid van deze organisatie samen met 700 bedrijven en universiteiten.

Op het moment van schrijven vindt er een Dubai een belangrijke conferentie WCIT-12 van de ITU plaats. Tijdens deze conferentie worden er plannen besproken van  onder andere de  eerder genoemde landen die betrekking hebben op de regulering van het internet.  Deze plannen zijn amendementen die bedoeld zijn voor de herziening van het Internationale Telecommunicatiereglement (ITR). Dit is een verdrag die in 1988 is afgesloten en sindsdien niet meer aangepast. In dit verdrag is bepaald volgens welke principes de internationale telecommunicatie wordt gereguleerd. De ITU ziet toe op de naleving van dit verdrag.  Het idee achter deze amendementen is om ook het internet ook onder deze telecomregels te laten vallen. Dan is het mogelijk om via de telecomproviders een grotere invloed op het internet te krijgen.  Rusland wil via de ITU meer invloed krijgen over het internet binnen de eigen landgrenzen. En Europese telecomproviders zien wel het zitten om een apart netwerk aan te leggen waarover het dataverkeer gegeneerd door dataleveranciers als Google en Facebook tegen betaling wordt getransporteerd.  Naast de VS, zijn ook de EU en ICT-Eurocommissaris Neelie Kroes  hierop tegen.

Hier is een video te vinden welk gevaar er volgens de makers van dit filmpje er is als het internet onder de telecomregels van de ITU komt te vallen.

Interessant is een artikel op de de website van Russia Today wat alleen een voorstel van China noemt om via de ITU meer controle over het internet te krijgen. In dit artikel wordt gesproken over het aannemen van  dit voorstel van China wat gaat over het toestaan van het gebruik van de Y.2770 standaard voor DPI. DPI staat voor Deep packet inspection en is een techniek om elektronisch dataverkeer inhoudelijk te kunnen analyseren.

Vorig jaar is hier in Nederland nog ophef over deze technologie ontstaan toen telecomprovider KPN bekend maakte DPI te hebben gebruikt om mobiel internet te monitoren.  Ze deden dit om te bepalen welke technieken mensen gebruikten om data te versturen. Dit betekent in de praktijk dat het gaat om het monitoren van de hoeveelheid dataverkeer gegeneerd door apps als WhatsApp en Skype. Deze apps zorgden ervoor dat cliënten minder gebruik gingen maken van de diensten van de KPN terwijl de kosten voor mobiel internet wel toenamen.  Een paar maanden later waren er in ieder geval nieuwe abonnementen van KPN gekomen met daarin datalimieten voor mobiel internet. Dankzij het opnemen van netneutraliteit in de telecomwet door de Tweede Kamer was het niet mogelijk om voor bepaalde specifieke mobiele diensten extra vergoedingen te vragen.

Het is dan ook niet raar dat internetgigant Google het niet met deze plannen eens is en daarom een online petitie is gestart om tegen deze plannen te demonstreren. Ook is er meer informatie te vinden over wat deze plannen inhouden en wat de mogelijke gevolgen zijn voor de vrijheid van internetgebruikers wereldwijd.

Op zaterdag 8 december was er nog een interessante uitzending van het radioprogramma ‘Nieuwsshow’ van de Tros met daarin een gesprek met Dirk Poot partijvoorzitter van de Piratenpartij Nederland. Hierin legt hij verder uit wat de plannen van onder andere Rusland en China kunnen betekenen voor de toekomst en vrijheid van het internet.

Blijft er vrede in Europa?

Op 10 december  2012 heeft de Europese Unie (EU) de Nobelprijs voor de vrede ontvangen. Belangrijkste motivatie voor het uitreiken van deze toekenning is het oordeel van het Nobelcomité in Oslo dat de EU van Europa een continent van oorlog tot een continent van vrede heeft gemaakt.  Niet iedereen is het er overigens mee eens dat de EU deze prijs verdient.  Volgens deze critici is de EU overduidelijk niet de kampioen voor de vrede die Alfred Nobel voor ogen had.

Je zou bij de timing van deze toekenning ook wat vraagtekens kunnen plaatsen. Deze prijs wordt namelijk toegekend juist op een moment dat de Europese Unie voor het eerst in zijn bestaan met een crisis te maken heeft zoals deze er nog niet eerder is geweest. Daardoor heeft het continent Europa te maken heeft met één van de grootste uitdagingen sinds de Tweede Wereldoorlog. Op dit moment lijkt de EU dankzij de eurocrisis  juist niet voor meer vrede, maar voor meer verdeeldheid binnen Europa te zorgen.

Het is dan ook maar de vraag of de EU-leiders in staat zullen zijn een blijvend groot draagvlak onder de EU-burgers te creëren voor een nadere integratie van de Europese Unie tot een Verenigd Europa. Dit is het pad die de Europese politici op dit moment bewandelen en als enige oplossing lijken te zien voor de eurocrisis die sinds het voorjaar van 2010 aan de oppervlakte is gekomen door de problemen in Griekenland.  Op de betreffende Wikipedia-pagina is de complete geschiedenis en daarmee ontwikkeling van de eurocrisis tot op heden te lezen.  Het is begonnen als een relatief klein probleem en heeft zich ontwikkeld tot de huidige situatie.

Een aflevering van het programma ‘De slag om Europa’ uit oktober 2012 gaat verder in op dit thema: een Europese Federatie of een Verenigde staten van Europa. In dit programma komen Maarten van Rossem, Frits Bolkenstein en Ben Bot aan het woord over een Verenigd Europa. Interessant is dat Ben Bot erover heeft dat er in de jaren zestig van de 20ste eeuw er binnen de EG al een soort van sfeer heerste dat er op langer termijn een Verenigd Europa zou komen. Men had eigenlijk gehoopt, door stapsgewijs de EG op te bouwen en interne grenzen af te bouwen, de burgers vanzelf enthousiast zouden worden gemaakt voor een Verenigd Europa.  De Europese volkeren zouden dan vanzelf dichter naar elkaar toe groeien en voor een Europese eenwording zijn. Iets wat niet is gebeurd.

Landen wilden bovendien hun soevereiniteit niet afstaan. In de uitzending komt ook de ontwerptekst van Nederland als voorzitter van de EG uit 1991 aan bod waarin voorstellen werden gedaan om landen meer soevereiniteit te laten over te dragen aan Brussel.  Binnen de Nederlandse overheid heerste op dat moment het verlangen naar een Europese eenwording en dacht men dat dit het juiste moment was om die stap te maken. Bij andere lidstaten was dit verlangen er juist niet. De Nederlandse voorstellen werden destijds dan ook afgewezen. Het bleek niet mogelijk te zijn om op een politieke wijze tot een nadere Europese eenwording te komen.

Misschien dat dit op een andere manier wel mogelijk zou kunnen zijn?

Interessant is de opmerking van Maarten van Rossem dat de ontwerpers van de euro een beetje als opzet hadden om het politiek fundament te laten missen onder de euro. Dat ze speculeerden op situaties waarin het mogelijk was of men zelfs zou worden gedwongen om dat politiek fundament alsnog te creëren. Een situatie zoals die er nu met de huidige eurocrisis is waarin natiestaten uiteindelijk soevereiniteit overdragen aan de EU als oplossing voor de crisis en waarbij er steeds verder wordt gegaan in de richting van een Verenigd Europa.

Dat we steeds meer die kant opgaan is te zien aan het Europees Stabiliteteitsmechanisme (ESM)  en dat er gesproken wordt over de oprichting van een Europese bankenunie. Achter de schermen is men op dit moment op Europees niveau bezig met allerlei belangrijke zaken te bespreken. Het gaat hier om voorstellen van Herman Van Rompuy voorzitter van de Europese Raad.  Eerder dit jaar is er een ‘masterplan‘  van Van Rompuy gepresenteerd met daarin zijn plannen over de toekomst van de Europese Unie. Op 6 december heeft Van Rompuy een nieuw rapport gepresenteerd met de titel:  ‘Naar een echte economische en monetaire unie’.

Het plan bevat voorstellen om op Europees niveau bankentoezicht te laten plaatsvinden en contracten af te sluiten. Het idee is dat elk land hervormingscontracten gaat afsluiten met Brussel. Ook zou Brussel het recht moeten krijgen om ontwerpbegrotingen van landen te beoordelen. Tijdens de top van de EU-top van 13 en 14 december worden deze plannen besproken.

Het interessante is dat je hier dezelfde manier van werken lijkt te zien als bij het ESM. De Nederlandse media houdt zich vooral koest over wat er allemaal op dit moment in Brussel aan het gebeuren is. Hoofdzaken worden er mondjesmaat naar buiten gebracht, maar belangrijke en interessante details niet. En als het gebeurd, dan wordt het medegedeeld zonder een nadere duiding erbij.   Op dit moment is men bijvoorbeeld in de luwte aan de slag om te regelen dat een land eerst toestemming aan de Europese Commissie moet vragen over zijn eigen begrotingsontwerp. Dit zou volgens het stuk in het Parool betekenen dat men in Brussel kan gaan bepalen hoe Nederland in de miljoennota zijn geld gaat verdelen. Feitelijk geven we hiermee de soevereiniteit als land op om over onze eigen financiën te kunnen beslissen.

Je hoort weinig tot niets over deze plannen in de media. Terwijl het om zeer fundamentele materie gaat. De Nederlandse burger wordt niets gevraagd. Een zelfde soort manier van werken was er ook rond het ESM in mei van dit jaar waar Nederland zijn goedkeuring aan gaf.   Wat het grote bezwaar achter het ESM is valt hier te lezen. Waar je in mei nog iets over het ESM hoorde, blijft het nu redelijk stil rondom deze plannen in de media. Het enige wat men aan het doen lijkt te zijn is de burger een beetje in slaap te sussen en vertellen dat het ergste van de eurocrisis achter de rug is.

Op deze site is eerder al een interessante analyse geplaatst over de toekomst van Europa en wat een Verenigde Staten van Europa zou betekenen.

Er zijn mensen die de Europese Unie als een zeepbel beschouwen.  Ook is het interessant om een man als Nigel Farage te horen. Volgens hem lopen we het risico als we op de ingeslagen weg doorgaan dat erop termijn een revolutie zou kunnen uitbreken onder de burgers van vooral Zuid-Europese landen. Volgens hem neemt het nationalisme in Griekenland toe en kan het zomaar zijn dat als de trojka op de ingeslagen weg doorgaat in Griekenland, er op termijn een revolutie in Griekenland kan uitbreken.

Het lijkt in ieder geval een zeer belangrijke week te worden deze week, zonder dat de meeste mensen dit doorhebben. Een week waarin belangrijke punten over de toekomst van Europa worden besproken daarmee ook onze toekomst. Alleen je hoort er weinig over in de media.

Telstar was de eerste commerciële communicatiesatelliet ooit. Het begin van het moderne communicatietijdperk? Bron: Wikimedia Commons

Wanneer is het informatietijdperk begonnen?

Tegenwoordig leven we in het informatietijdperk. Overal krijgen we in meer of mindere mate informatie tot ons. En als we Prof. Dr. Gerardus ’t Hooft mogen geloven staan we pas aan het begin van een grote verandering op het gebied van informatie en technologie. Het informatietijdperk zal volgens hem nog echt goed op gang moeten komen.

Telstar was de eerste commerciële communicatiesatelliet ooit. Het begin van het moderne communicatietijdperk? Bron: Wikimedia Commons
Telstar was de eerste commerciële communicatiesatelliet ooit. Het begin van het moderne communicatietijdperk? Bron: Wikimedia Commons

Informatieverslaving
Toch zie je al de overduidelijke impact van allerlei informatietechnologieën op onze samenleving. Er zijn dan ook mensen die neigingen beginnen te vertonen die lijken op een verslaving. Ze zijn niet een meester van de technologie, maar meer een slaaf.  Internet, televisie en videogames kunnen net zo verslavend zijn als drugs.

Wanneer begon het informatietijdperk?
Het is wel duidelijk wat de grote impact van informatietechnologie en massamedia op samenlevingen wereldwijd is. Maar wanneer is nu precies het informatietijdperk begonnen? Daar zijn verschillende opvattingen over mogelijk. Veel mensen associëren informatietechnologie met computers en internet. Er is echter nog een massamedium die er eerder was en grote impact heeft op de samenleving: de televisie. Maar is het informatietijdperk begonnen met de opkomst van de televisie? Je zou inderdaad kunnen stellen dat het informatietijdperk is begonnen met de opkomst van dit apparaat. Alleen heb je aan een televisietoestel zelf nog weinig. Je bent ook een televisiesignaal nodig en vooral ook een systeem waarmee het mogelijk is het televisiesignaal wereldwijd te kunnen distribueren. Een belangrijke datum is 10 juli 1962. Op deze datum is de eerste commerciële communicatiesatelliet de Telstar 1 gelanceerd. In de dagen erna werden ook de eerste rechtstreekse trans-Atlantische televisie-uitzendingen gedaan. Gedurende de korte levensduur van de Telstar 1 zorgde deze voor 400 transmissies waaronder telefoon- en televisietransmissies. Verder was deze lancering ook het eerste geslaagde commerciële ruimtevaartproject. Interessant weetje is dat de voetbalclub Telstar ook naar deze communicatiesatelliet is vernoemd. Je zou kunnen stellen dat het informatietijdperk met de lancering van de Telstar 1 is begonnen.

Communicatiesatellieten
Sindsdien is het belang van communicatiesatellieten alleen nog maar groter geworden. Zonder communicatiesatellieten zou onze hedendaagse informatiesamenleving niet mogelijk zijn. Satellieten zorgen er namelijk voor dat er een wereldwijd communicatiesysteem mogelijk is. Je zou het kunnen beschouwen als het digitale zenuwstelsel van de mensheid. Informatie die we ontvangen en versturen kunnen via allerlei omwegen van verzender naar ontvanger gaan. En kan een afstand van duizenden kilometers hebben afgelegd zonder dat we dit zelf doorhebben. Zo normaal vinden we het dat het er is zonder goed te beseffen hoe bijzonder het eigenlijk is.

Overigens is het principe van een wereldwijd communicatiesysteem middels satellieten afkomstig van de Engelse sciencefictionschrijver Arthur C. Clarke. In het boek ‘In Wireless World’ uit 1945 beschrijft hij dit idee. Tijdens het werken aan een radarnetwerk voor de Engelse luchtverdediging ontdekte hij het principe van de geostationaire baan. Aan de hand hiervan ontwikkelde hij het idee van een wereldwijd communicatiesysteem en met de lancering van de Telstar 1 werd de werking van dit idee in de praktijk aangetoond.

Dat communicatiesatellieten van groot belang en zelfs van strategische waarde zijn, is ook bij hackers doorgedrongen. Er zijn zelfs hackers met een plan om communicatiesatellieten te lanceren om een eigen satellietcommunicatiesysteem op te zetten. Op die manier willen ze overheidscensuur omzeilen.

Bronnen:

  • www.wikipedia.nl
  • Boek ‘Uitvindingen van de 20ste eeuw’