Het is al duizenden jaren onderwerp van legenden en speelt een belangrijke rol in veel science fiction en fantasy. Met elkaar converseren via gedachten. Doet de iBrain wat hij belooft?
Eeuwige stilte
Een groot aantal mensen is gekluisterd aan hun bed. De oorzaak: een hersenbeschadiging, die bijvoorbeeld spraak of het bewegen onmogelijk maakt. Het bekendste voorbeeld is uiteraard de natuurkundige Stephen Hawking, die zich door middel van een spraaksynthesizer verstaanbaar moet maken. Hawking leidt aan ALS, maar er zijn meer vergelijkbare ziekten: denk aan patiënten in coma of een ernstige mate van motorisch hersenletsel. De patiënten zitten als het ware opgesloten in hun hoofd. Niet verwonderlijk zijn neurologen dan ook druk bezig met het vinden van methoden om gedachten te lezen. Hiermee zou het isolement van deze patiënten doorbroken worden.
Hersengolflezer
Onderzoeker en uitvinder Philip Low, een in 1980 geboren neuroloog en bedrijfsleider van het Californische bedrijf NeuroVigil in San Diego, ontwikkelde de iBrain. De iBrain krijgt steeds meer aandacht als mogelijk alternatief voor kostbare en lastige slaaplabs, waar de patiënt de nacht moet doorbrengen. De iBrain is een soort draagbare hersengolflezer (EEG-lezer). Het hersengolfpatroon wisselt al naar gelang de denkactiviteit. Ook hersenziekten brengen een ander hersengolfpatroon met zich mee. Het toestelletje gebruikt een enkel kanaal om de elektrische signalen door te geven.
De ruwe data zijn echter moeilijk te lezen. De metingen worden namelijk verstoord doordat de hersenlobben en de schedel het veld verstoren. Ze worden daarom ge:interpreteerd met het algoritme dat Low tijdens zijn promotieonderzoek ontwikkelde.
Experiment op Hawking
Low wil nu proberen de hersengolven van Hawking’s gedachten, zoals weergegeven door de iBrain, te lezen. Hierbij moet Hawking leren zijn hersenen een duidelijk, herhaalbaar patroon te laten produceren dat gemakkelijk vertaald kan worden in een woord of letter. Dit principe, biofeedback, dateert overigens al van de jaren zeventig. In een eerste experiment kon het algoritme de hersensignalen van de motorische hersenschors in Hawkings brein herkennen, toen hij in gedachten een tennisbal fijnkneep. Er zijn nu vervolgexperimenten gepland bij grote groepen ALS patiënten en anderen met soortgelijke ziekten.
Resultaten net op tijd
Hawking is nu (2012) zeventig jaar oud en naarmate de ziekte steeds meer voortschrijdt, kan hij steeds minder spieren bewegen. Eén van de weinige spieren die hij nog kan bedienen zit in zijn kaak; de signalen daarin worden nu door een infraroodbril gelezen. Hij heeft nu enkele minuten nodig om zelfs een korte boodschap te produceren. Op dit moment is volgens Hawking de kaakswitch sneller, maar mocht daar verandering in komen, dan stapt hij graag over. Als ook de kaakspier uitvalt, zal hij waarschijnlijk zelfs wel moeten.
Het apparaat kan patiënten die nu vaak alleen met hun ogen kunnen knipperen, helpen om bijvoorbeeld een e-mail te versturen of het licht aan en uit te doen.
Medicijngigant Hoffmann-La Roche test de iBrain nu ook bij neurologische trials van nieuwe medicijnen. Onderzoekers kunnen zo aan de hand van de veranderingen in hersengolven aflezen of en hoe de medcijnen werken.
In de verdere toekomst zullen veel gevoeliger en verfijnder opvolgers van dit en soortgelijke apparaten vermoedelijk ook gedachtenspraak kunnen opvangen en uiteindelijk zelfs een mindscan kunnen doen: een kopie van de informatie in de hersenen maken en opslaan op een harde schijf of andere geheugendrager.
Lees ook
Hersenscanner leest dromen
Kan de menselijke geest overgezet worden in een computer?
Bron
A Little Device That’s Trying to Read Your Thoughts, New York Times (2012)
Ik heb ook ooit gehoord van een andere methode van ”telepathie”.
Als spraak zich vormt in je hoofd kun je het als het ware ”versturen” naar je stembanden.
Voor je echter begint met het daadwerkelijk uitspreken van die woorden komt de vrije wil als een soort van poortwachter om de hoek kijken, en die geeft via zenuwimpulsen naar de stembanden definitief ”toestemming” om te spreken.
Probeer het zelf maar eens: zeg in gedachten maar eens een zin, maar spreek hem niet uit.
Je voelt de spanning op je stembanden en tong ontstaan, de onderdrukte activiteit.
Nu is het de bedoeling dat er een methode komt waarbij sensoren, op de keel geplakt, deze zenuwsignalen van niet uitgesproken woorden kunnen lezen en om kunnen zetten in geluid.
De toepassingsmogelijkheden zijn eindeloos.