De uitgifte van telefoonnummers verloopt via de OPTA. Waarom kan dat met sociale media adressen, zoals die van Facebook, ook niet?
In 2020 werden de inwoners van Nederland, en niet alleen zij, op een onaangename wijze herinnerd aan de enorme macht van Usaanse sociale media bedrijven, toen Facebook[1] (daarna gevolgd door Google’s Youtube[2]) besloten om Zwarte Piet in de ban te doen, resp advertenties stop te zetten.
Netwerkeffecten
Sociale-medianetwerken bereiken gemakkelijk een monopoliepositie vanwege netwerkeffecten. Een groot netwerk is aantrekkelijker dan een klein netwerk, omdat er meer deelnemers zijn. Dat verklaart waarom grote netwerken de kleinere wegdrukken, of reduceren tot een nichepositie. Aan een bedrag in euro heb je meer dan aan dat bedrag in Zwitserse frank, omdat op veel meer plaatsen euro’s worden geaccepteerd dan Zwitserse franken. Al is de Zwitserse frank stabieler.
Sociale media belangrijker dan de telefoon
Sociale media nemen de rol van de telefoon steeds meer over. Waar je voor de komst van internet een ‘belletje’ deed, of een brief op de post deed, ‘app’ je tegenwoordig (appen is een neologisme dat verwijst naar de Facebook-dochter Whatsapp) en deel je je familiefoto’s op Facebook. Ongeveer de helft van de wereldbevolking is actief op sociale media. Deze gebruikers brengen gemiddeld 2,13 uren door op sociale media[3]. Kortom: een groot deel van hun leven speelt zich er op af. Mensen vinden vroegere kennissen terug. Daarom is het beter, om sociale media te vergelijken met de telefoon dan met een onschuldig tijdverdrijf.
Machtspositie sociale media steeds meer misbruikt
Sociale media plegen de laatste tijd steeds meer censuur. Zo besloot de eigenaar van Facebook, kort daarna gevolgd door het Google-dochterbedrijf Youtube, de Nederlandse folkloristische figuur Zwarte Piet de nek om te draaien wegens vermeend racisme [1] [2]. Al langer is sprake van censuur op bijvoorbeeld foto’s met te veel bloot. Een foto van een fraaie dame met pronte borsten die oprees uit het water kwam ondergetekende op een maand Facebook-verbanning te staan.
Ondemocratische ingreep in het verkiezingsproces
Nog bedenkelijker is dat sociale media erg ver gaan in hun strijd tegen “nepnieuws”. In hun ijver om de Usaanse zittende president Trump van een herverkiezing te weerhouden – de Republikeinse president ligt niet erg lekker binnen “progressieve” bolwerken zoals de Usaanse sociale-media bolwerken – blokkeerden zij het delen van een onthulling van het tabloidblad New York Post over een corruptiezaak waar de zoon van presidentskandidaat Joseph Biden bij betrokken was[4]. Delen van dit belangrijke nieuws, dat de stemvoorkeur van veel Bidenstemmers had kunnen veranderen, werd bewust onderdrukt. Ook werden bij tweets van Trump steeds vaker zogenoemde “disclaimers” geplaatst, of tweets zelfs onleesbaar[5]. Hoewel bekend is dat Trump het niet altijd even nauw neemt met de feiten, is dit een ongehoorde ingreep in het politieke proces door een niet-gekozen bedrijf.
“Nepnieuws”-bestrijding
Ook “nepnieuws” met betrekking tot de verspreiding van het SARS-CoV-2 virus – met andere woorden: alle nieuwsberichten die in strijd zijn met het officiële WHO en RIVM advies – waarvan wij reeds aantoonden dat dit op meerdere punten onjuist is en pas vrij recent bijgesteld is – ondergingen deze behandeling. [6]
Wat dat betreft is het misschien nuttig om de parallel te trekken met media als briefpost of de telefoon. Zouden wij het acceptabel vinden als een telefonist meeluistert met onze gesprekken en zodra een gesprek te seksueel wordt, ons telefoonabonnement afsluiten? Of bij elke politiek incorrecte opmerking, de tekst “deze opmerking is omstreden” laten horen? Of dat alle brieven die we versturen door de censuur gaan zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, en alle onaanvaardbare teksten weggewerkt zijn? Dat printers elke keer dat we, zeg, een Zwarte Piet-plaatje of een studentenfeestje met veel bloot en drank zouden afdrukken, een witte vlek zouden printen? Toch is dit precies wat er gebeurt op Facebook, Twitter en YouTube. Censuur in een democratie, in vredestijd.
Geen wonder dat er zowel in Europa als Noord-Amerika steeds meer stemmen op gaan om deze totaal uit de hand lopende ongecontroleerde macht aan te pakken.
OPTA voor sociale mediaprofielen
Het is erg moeilijk om van telefoonnummer te veranderen. Alle levende personen en instanties die je telefoonnummer hebben, moeten het nieuwe telefoonnummer bijwerken. Daarom is de uitgifte van telefoonnummers in Nederland nu gekoppeld aan een onafhankelijke telecom-autoriteit, OPTA. Wil je van telecomprovider veranderen, dan kan je je nummer behouden. De overdracht van je nummer van de oude naar de nieuwe telecomprovider gaat via OPTA. Dit was voor de oprichting van OPTA niet mogelijk.
Telefoonnummers hebben geen geheugen. Dit is anders bij sociale mediaprofielen. De inhoud op een gemiddeld Facebook-profiel is enorm. Honderden contacten, foto’s, likes, berichten, gedeelde artikelen enzovoort maken het erg lastig om van een sociale netwerksite naar een andere te verhuizen.
Het zou daarom goed zijn om een open protocol voor sociale medianetwerken te ontwikkelen, een verbeterde versie van OpenSocial bijvoorbeeld, en die verplicht te stellen voor alle sociale-netwerksites. Zo kunnen gebruikers van verschillende sociale-netwerksites met elkaar communiceren zoals dat nu met bijvoorbeeld e-mail of telefoon al kan. En ook, tegen betaling van een kostendekkend bedrag, van sociale-media server verhuizen. Zo kan iemand die bijvoorbeeld van Facebook naar Friendweb of Minds verhuist, nog steeds communiceren met haar Facebookvrienden via dit universele protocol,
Bronnen
1. Deskundigen: Zwarte Piet van Facebook en Instagram bannen gaat te ver, Parool, 2020
2. Google en YouTube doen advertenties met Zwarte Piet in de ban, Parool, 2020
3. Datareportal.com, More than half of all people use now social media, 2020
4. Facebook censors The Post to help Joe Biden’s 2020 campaign, New York Post, 2020
5. US Election: Twitter hides Trump tweet about ‘disappearing’ lead, BBC, 2020
6. Facebook Deleting Coronavirus Posts, Leading To Charges Of Censorship, Forbes.com, 2020