bevolking

Afrika is een enorm continent, zoals hier goed te zien is. De kans is groot, dat in 2050 het belang van Afrika, met twee miljard inwoners, dat van Europa gaat overschaduwen. Bron: NASA

Wat zijn de twintig landen met de meeste mensen in 2050?

Hier in Europa daalt de bevolking, of blijft dezze gelijk, maar Europa, Rusland, Japan en China vormen hiermee een uitzondering in de wereld. In zuidelijker streken, vooral in Afrika onder de Sahara, explodeert de hoeveelheid mensen. Zo wonen er in het kleine land Uganda in 2050 meer mensen dan in Frankrijk en Duitsland bij elkaar.

Afrika zal in 2050 dan ook een veel grotere rol spelen dan nu, mogelijk zelfs een grotere rol dan het veel kleinere Europa. Europa is vruchtbaar en dichtbevolkt, maar in Afrika worden nu zoveel mensen geboren, dat de bevolking van Afrika naar schatting ver over de twee miljard heen zal gaan, drie keer die van Europa.

Afrika is een enorm continent, zoals hier goed te zien is. De kans is groot, dat in 2050 het belang van Afrika, met twee miljard inwoners,  dat van Europa gaat overschaduwen. Bron: NASA
Afrika is een enorm continent, zoals hier goed te zien is. De kans is groot, dat in 2050 het belang van Afrika, met twee miljard inwoners, dat van Europa gaat overschaduwen. Bron: NASA

NB: dit zijn ramingen voor 2050 die uitgaan van een wereld die niet veel zal verschillen van nu. De combinatie van een explosieve technologische ontwikkeling met een sterke bevolkingsgroei is uitermate gevaarlijk. De komende dertig jaar worden erg spannend en zullen vermoedelijk de geboorte van kunstmatige intelligenties die slimmer zijn dan mensen met zich meebrengen. Ook zullen er meer conflicten uitbreken. We zullen, om een Chinese uitdrukking te gebruiken, interessante tijden meemaken. De vraag is daarmee, hoeveel deze voorspellingen waard zullen zijn na bijvoorbeeld massamigraties en vernietigende wereldoorlogen.

De Georgia Guidestones. Post-apocalyptische boodschap? Bron: Wikimedia Commons

Georgia Guidestones: de vraag van 500 miljoen

Volgens een opschrift op de Georgia Guidestones, een mysterieus granieten monument in de Amerikaanse staat Georgia, moet de omvang van de mensheid onder de vijfhonderd miljoen mensen blijven. Dit is ongeveer 7% van het aantal mensen nu. Wat zijn effectieve methoden waarmee het bevolkingsaantal flink terug is te brengen?

Georgia Guidestones
Een onbekende gaf opdracht aan een lokale steenhouwer in de USA-deelstaat Georgia om de “Georgia Guidestones” neer te zetten. Met wat voor doel is dit monument neergezet?

Er wonen nu meer mensen op deze planeet dan ooit eerder in de geschiedenis van de aarde: zeven miljard. Meer dan de helft van het totale landoppervlak is nu bebouwd of in gebruik als landbouw- of weidegrond. De meeste natuurlijke ecosystemen staan op instorten. Reden voor steeds meer wetenschappers en anderen om een flinke bevolkingsreductie op de agenda te zetten.

Zoals de Georgia Guidestones, het kostbare granieten monument in Georgia bewijst, zijn er ook zeer rijke lieden die vinden dat er teveel mensen op de wereld zijn. De opvattingen van bankiers en dergelijke elitairen kennende – de rest van de bevolking wordt gezien als melkvee, als “muppets” – is het niet onwaarschijnlijk dat er op dit moment voorbereidingen worden getroffen dit probleem op te lossen. Veel samenzweringstheoretici veronderstellen dat ook. Echter: hun samenzweringstheorieën rammelen nogal en worden niet ondersteund door deugdelijk bewijs.  Wat zijn wél realistische methoden waarmee een gewetenloze groep “wereldverbeteraars” het menselijke bevolkingsaantal drastisch kan terugbrengen?

Geboortebeperking onder dwang
De ervaringen hiermee stemmen niet echt tot hoop voor onze groep samenzweerders. Op het eerste gezicht zijn de condities in China ideaal voor drastische sociale ingrepen: een vergeleken met elders in de wereld gehoorzame. gedweeë bevolking en een brute politiestaat.  Toch slaagden zelfs ondanks de weinig zachtzinnige één-kindpolitiek de Chinese planners er niet in de bevolking te verlagen. Met heel veel inspanning is het Chinese regime er in geslaagd de bevolking te stabiliseren op wat 1,4 miljard zal worden. Een indrukwekkende prestatie, maar volstrekt onvoldoende om het doel van 500 miljoen te halen. Ook zijn de omstandigheden in China moeilijk in de rest van de wereld te evenaren.

Brute dictatuur
Er zijn enkele landen in Oost-Azië waar de bevolking enorm afnam. In Cambodja kwamen tijdens het moordzuchtige regime van de Rode Khmer rond de 2 miljoen Cambodjanen om, voor de helft door executies, voor de rest door hongersnood. Dat is een vijfde van de bevolking. Ook in Noord-Korea is de bevolking nog steeds aan het dalen, ook hier door hongersnood. Ook hier geldt dus dat zeer drastische middelen slechts een beperkt resultaat hebben. Ook werkt deze methode alleen in autoritaire landen.

Genetisch gemanipuleerd ziekteverwekkend organisme
Dit is één van de geschiktste methodes voor de groep samenzweerders. Het voordeel van bacteriën en vooral virussen is dat ze selectief zijn. Het is niet nodig het gehele land te verwoesten; ook geïmmuniseerde mensen, de samenzweerders, worden gespaard. Op dit moment is het met huis- tuin- en keukenapparatuur die voor enkele tienduizenden euro’s te bestellen is, al mogelijk om genetisch gemanipuleerde bacteriën te vervaardigen. Dan kan het hard gaan.

De middeleeuwse pestepidemie vaagde ongeveer de helft van de bevolking weg, de door Europese kolonisten meegebrachte infectieziekten zelfs zestig tot 95% van de inheemse Amerikaanse bevolking. Dit had mede te maken met het ontbreken van genetische variatie onder de inheemse Amerikanen, die immers van een handjevol immigranten afstamden. Dit komt in de buurt van de bevolkingsreductie die op de Georgia Guidestones wordt genoemd.

Waarschijnlijk zullen de samenzweerders dit daarom een erg aantrekkelijke methode vinden. Essentieel is wel dat de ziekteverwekker snel en efficiënt in alle werelddelen tegelijk wordt verspreid en dat de “waardevolle” mensen, de samenzweerders dus, worden gevaccineerd. Gezien de grote genetische variatie in Afrika onder de Sahara zal hier het grootste percentage overlevenden zijn.

Totale systeemcrash
De grootste vervuilers en opmakers zijn te vinden in de ontwikkelde landen. West-Europa en Noord-Amerika zijn samen goed voor iets meer dan 800 miljoen mensen, maar verbruiken meer dan de helft van alle grondstoffen en energie. Een methode om hier een einde aan te maken en deze twee continenten terug te brengen tot derde-wereld niveau, zou dus veel zoden aan de dijk zetten.

Voordeel voor de samenzweerders is dat geavanceerde maatschappijen ook zeer kwetsbaar zijn. Stel, door een computerstoring worden alle betalingen geblokkeerd. Of, de banken storten in. Al in 2013 schaffen de eerste winkels contant geld af. Dit zou dus betekenen dat de complexe logistiek waarmee steden worden bevoorraad, ineen zou storten. Ook zou een einde komen aan de gezondheidszorg. Winkels zouden worden geplunderd, maar dit zou slechts uitstek van executie zijn.

Na enkele weken zouden de voedselvoorraden uitgeput zijn en er zou massale hongersnood uitbreken. Cholera- en tyfusepidemieën zouden nog een handje helpen. Dit scenario heeft als nadeel, dat de samenzweerders weer hun macht moeten veroveren in de nieuw-ontstane chaotische samenlevingen. Controle over het leger is dan essentieel.  Vervolgens kan de noodtoestand worden uitgeroepen. Dit zou prima werken om de 500 miljoen mensen van de Georgia Guidestones te bereiken.

Tweede mogelijkheid: de Georgia Guidestones vormen een boodschap voor een post-apocalyptische wereld
Een andere mogelijkheid is, dat de mysterieuze opdrachtgevers voor het monument een onvermijdelijke wereldwijde systeemcrash voorzien. Deze gedachte is minder vreemd dan het lijkt. In de jaren voordat het monument werd opgericht, maart 1980, trokken de doemvoorspellingen van de Club van Rome veel aandacht. De gedachte dat de Guidestones een soort boodschap aan de toekomstige generaties vormen, is daarmee niet zo gek. De begeleidende teksten en een verondersteld aanwezige tijdcapsule (waarvan de data ontbreken) wijzen hier ook op. Opmerkelijk is de aanwezigheid van het Hebreeuws (7 miljoen sprekers) in plaats van bijvoorbeeld Frans of Japans.

Derde mogelijkheid: de Georgia Guidestones zijn bedoeld om de mensheid aan het denken te zetten
Maar misschien zijn we te paranoïde en is het monument bedoeld om een statement te maken. Wij mensen, dat is wel duidelijk, zijn een nogal hardleerse soort. Visionair denken is helaas de uitzondering, geen regel. Wat is een effectievere manier om een harde boodschap te laten landen, en te laten blijven landen, dan een mysterieus stenen monument van een onbekende opdrachtgever, dat een tijdje meegaat?

De grootste wreedheden in de wereldgeschiedenis - klik voor een vergroting.

Infographic: de grootste bloedbaden uit de geschiedenis

Met een wereldbevolking die de zeven miljard overschrijdt, vergeten we vaak dat er ook periodes in de geschiedenis zijn geweest waarin heel veel mensen werden gedood. Wat waren de grootste slachtpartijen in de wereldgeschiedenis? New York Times maakte deze infographic.

De grootste wreedheden in de wereldgeschiedenis
De grootste wreedheden in de wereldgeschiedenis

Klik hier voor een vergroting

Dit overzicht maakt ook duidelijk dat de grootste slachtpartijen in de hedendaagse geschiedenis, zoals Oost-Kongo en Zuid-Sudan, veel minder media-aandacht krijgen dan relatief kleinschalige conflicten in rijke landen zoals het Joegoslavië-conflict en het Palestina-conflict. Afgaande op de media-aandacht zijn mensenlevens in zwart Afrika ongeveer een duizendste waard van die van blanken zoals Europeanen of Palestijnen.

Overigens: de vermoedelijk grootste slachtpartij in de geschiedenis, de Hindoe Holocaust in India met volgens historicus K.S. Lal een geschatte tachtig miljoen doden, is niet verwerkt in deze grafiek.

Met dank aan Douwe.

Gelukkig wil niet iedereen een groot gezin.

Is het recht op voortplanting absoluut?

Het recht om kinderen te krijgen is een belangrijk mensenrecht. Tegelijkertijd zou het op een enorme ramp uitdraaien als iedere vrouw nu zou besluiten om veel meer kinderen er bij te krijgen. Immers: voor ieder nieuwgeboren mens moet er voedsel, verzorging en energie komen. Hoe breng je deze twee dingen met elkaar in overeenstemming?

Gezin vormen is universeel mensenrecht
Het recht om kinderen te krijgen – of dat te weigeren – wordt terecht gezien als een van de belangrijkste mensenrechten. Zo is dit recht verwoord in art. 16.1 van de universele verklaring van de rechten van de mens[1]. Hierin staat dat mannen en vrouwen mogen trouwen en een gezin mogen stichten (dus kinderen krijgen). Geen wonder. Het uiteenrukken van gezinnen zorgt voor enorm veel menselijk leed. Voor kinderen zijn de moeder en op latere leeftijd ook de vader zeer belangrijk voor het zelfbeeld en de emotionele stabiliteit. Ook hebben de meeste mensen een kinderwens. Ze gaan vaak heel ver om toch maar nakomelingen te kunnen krijgen, denk aan draagmoeders en in-vitro fertilisatie.

Mensen gedragen zich als een kudde geiten

Gelukkig wil niet iedereen een groot gezin.
Gelukkig wil niet iedereen een groot gezin.

De aarde is een qua afmetingen beperkt systeem. Weliswaar zijn de mensen buitengewoon creatief in het verzinnen van manieren om dit systeem zo aan te passen dat er meer van hun soort op aarde kunnen leven, maar de druk op natuurlijke hulpbronnen wordt steeds groter. Een bioloog komt dit bekend voor. Als een nieuw organisme, bijvoorbeeld een kudde geiten, een ecologische niche vindt, bijvoorbeeld een eiland, zal het organisme groeien in aantal tot de volledige ecologische ruimte bezet is. Dit gaat volgens een S-vormige (sigmoïde) curve.  Dat wil zeggen: als het organisme de draagcapaciteit niet overschrijdt. Als het organisme de hulpbronnen sneller uitput dan deze herstellen, bijvoorbeeld omdat de geiten het eiland zo grondig kaalvreten dat heftige moessonregens alle vruchtbare grond kunnen wegspoelen, blijft de populatie niet stabiel, maar stort deze in elkaar. Je hebt dan een kale rots vol uitgemergelde geitenlijken. Niet zo prettig voor de geiten.

Wij mensen zijn (vinden we zelf) een stuk slimmer dan geiten. We kennen veel meer trucs dan een geit, toch een redelijk slimme knager, om nog een bestaan voor ons uit magere hulpbronnen te persen. Toch geldt ook voor de mens, dat het steeds moeilijker wordt om onze levenskwaliteit te behouden. De kans wordt steeds reëler dat het natuurlijke ecosysteem in elkaar stort. Landbouwgronden raken nu uitgeput, vispopulaties worden uitgeroeid. Kortom: we zijn ons eiland behoorlijk aan het kaalvreten.

Geboortebeperking humaner dan hongersnood
Het is een stuk akeliger om dood te gaan van de honger, dan om wat minder kinderen te krijgen. Ieder mens met gezond verstand zal eerder kiezen voor het krijgen van minder kinderen dan voor een ellendige hongerdood. Het probleem is alleen dat degenen die veel kinderen krijgen en natuurlijke hulpbronnen opmaken, niet degenen zijn die hiervoor moeten boeten. Dat zijn doorgaans de zwaksten. We moeten dus een manier verzinnen om te voorkomen dat er meer kinderen worden geboren dan de aarde aankan.

Wat zijn jullie ideeën?

Bronnen
1. Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, Nederlandse vertaling