israël

Het strand van Tel Aviv. Israël is na zeventig jaar een succesvol land. Wel moet het Palestijnse probleem opgelost worden.

Zeventig jaar Israël, reden tot vreugde of verdriet?

In 1948 werd de staat Israël uitgeroepen. Direct daarna vielen de Arabische buren de staat aan. Doortastend optreden van de Palmach voorkwam een tweede genocide op de joden.Tegelijkertijd sloegen er veel Palestijnse Arabieren op de vlucht. Is het goed of juist slecht dat Israël er is?

Waarom bestaat Israël?
Het primaire doel van het bestaan van de staat Israël is het bieden van een nationaal tehuis voor de joden. Met hun duidelijk onderscheiden identiteit en religie werden joden in zowel het Midden Oosten als in christelijk Europa van tijd tot tijd het doelwit van geweld. Geen wonder dat toen in de negentiende eeuw nationalisme in Europa in zwang raakte, en het antisemitisme de kop opstak, ook de joden na begonnen te denken over een joodse staat. Er werden verschillende plaatsen aangewezen als geschikte locatie, maar de meest voor de hand liggende plaats was vanzelfsprekend het historische thuisland van de joden, Israël, waarin ook de voor joden heilige stad Jeruzalem ligt. De aanhangers van het idee dat de joden naar Israël moesten migreren en er een onafhankelijke joodse staat moeten oprichten noemden zichzelf zionisten, naar de berg Zion waarop de ruïnes van de joodse en Romeinse stad Jeruzalem liggen. Een intensieve lobby van de zionisten leidde tot de Balfour Declaration, waarin de joden een nationaal tehuis werd beloofd. Steeds meer zionisten migreerden naar Zuid-Syrië, zoals het gebied van Israël in die tijd bekend stond. Ze kochten voor veel geld onvruchtbaar geachte grond in de door malaria geteisterde laaglanden, zoals de laagvlakte waarin Tel Aviv ligt. Het Britse mandaatgebied werd twee keer gedeeld: eerst in Transjordanië (daarna Jordanië geheten) en Palestina, daarna werd Palestina gedeeld in een Joods en Palestijns gedeelte. De rest van de geschiedenis is bekend: de Joden accepteerden de deling, de Arabieren accepteerden de deling niet. Direct na het uitroepen van de Israëlische onafhankelijkheid vielen zes Arabische landen Israël aan. Ze werden toen, en in de oorlogen daarna, verpletterend verslagen.

Israël is na zeventig jaar een succesvol land. Wel moet het Palestijnse probleem opgelost worden. Bron: touristisrael.com
Israël is na zeventig jaar een succesvol land. Wel moet het Palestijnse probleem opgelost worden. Bron: touristisrael.com

Wat is er bereikt?
Er is veel veranderd sinds het gebied een armetierige vergeten uithoek van het Ottomaanse Rijk was. Israël is, mede dankzij hoge Duitse herstelbetalingen wegens door de nazi’s geroofd joods bezit en Amerikaanse hulp, anno 2018 één van de welvarendste landen ter wereld, met een twintigste plaats wat betreft inkomen per hoofd van de bevolking en levenskwaliteit. Anders dan bij de rijke oliestaten in de Golf is de rijkdom van Israël afkomstig uit landbouw, industrie en dienstverlening, zoals toerisme. Mijnbouw speelt nauwelijks een rol, pas kort geleden is er gas ontdekt in het Israëlische deel van het continentaal plat. In absolute zin is Israël hiermee een ongekend succesverhaal, te vergelijken met bijvoorbeeld Taiwan, Singapore en Estland. Kortom: bij deze feliciteren we van harte het Israëlische volk met deze succes story. Wel hopen we dat de invloed van religieuze joodse fundamentalisten niet groter wordt.

De wonderbaarlijke vermenigvuldiging van de Palestijnse vluchtelingen
Deze mening wordt niet gedeeld door de nakomelingen van de Arabische vluchtelingen uit 1948. Arabische landen weigerden en weigeren om deze vluchtelingen het staatsburgerschap van hun landen toe te kennen, om op die manier een permanent vluchtelingenprobleem te creëren en zo een extra drukmiddel op Israël te scheppen. Deze strategie is een daverend succes, ten koste van miljoenen onschuldige mensen. Hoewel er nog slechts 30 000 tot 50 000 Palestijnse Arabieren in leven zijn die in 1948 uit Israël gevlucht zijn, hebben deze een groot aantal nakomelingen gekregen; rond de vijf miljoen, die allen een recht op terugkeer opeisen.

Opmerkelijk genoeg hebben ook deze nakomelingen vluchtelingenstatus, waar bij andere vluchtelingen deze alleen geldt voor de vluchtelingen zelf, niet voor hun nakomelingen. Trouwt een Palestijns Arabische man met bijvoorbeeld een Nederlandse vrouw, dan zijn ook hun nakomelingen “Palestijnse vluchteling”, want de vluchtelingenstatus wordt overgedragen via de vader. Uniek is ook dat deze groep haar eigen vluchtelingenorganisatie heeft, de UNWRA, die los staat van de ‘officiële VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR.

Mijns inziens terecht, heeft de Israëlische president Netanyahu opgeroepen deze organisatie op te heffen en te laten opgaan in de UNHCR. Ook gaat het niet aan om de rest van de wereld op te laten draaien voor de onwil van de Arabische buurlanden de nakomelingen van Arabische vluchtelingen in hun landen burgerrechten te geven. Helaas zijn vooral de westerse landen zo onwetend om mee te werken aan deze chantagetechniek en de door de islamistische terreurorganisatie Hamas geïnfiltreerde UNWRA gul te steunen, waaronder het incompetente regime dat in Nederland de lakens uitdeelt. Nederland, bijvoorbeeld, draagt zo’n 13 miljoen euro per jaar bij aan deze organisatie. Dit mede, omdat de verantwoordelijke minister Sigrid Kaag (D66) gehuwd is met de Palestijnse Arabier Anis al Qaq.

Lees ook
Israel en Palestina: tijdbom of overschat probleem?

 

Erdogan steekt zijn bewondering voor het Ottomaanse Rijk niet onder stoelen of banken.

Turkije, de nieuwe supermacht

Met een snel groeiende economie en bevolking ontwikkelt Turkije zich in hoog tempo tot de spil waarom de Balkan en het Midden Oosten draaien. Ook komt Turkije nu steeds meer in islamistisch vaarwater. Wat zijn de gevolgen?

Het Ottomaanse Rijk op het toppunt van zijn macht.
Het Ottomaanse Rijk op het toppunt van zijn macht.

Turkije in een notendop
Turkije bestaat uit Klein-Azië en een klein (3%) Europees deel. Hiermee controleert het land de Zwarte Zee en hiermee Odessa, de enige warmwaterhaven van Rusland. Alle zeeschepen moeten door de nauwe Bosporus die het Europese deel van Constantinopel van het Aziatische deel scheidt. De oppervlakte van Turkije is twintig keer die van Nederland, iets groter dan Frankrijk. De Turkse landbouwgrond is vruchtbaar en het land kent in de dichtbevolkte kustgebieden een vochtig klimaat. De afwezigheid van machtige buurlanden in de directe omgeving – Rusland uitgezonderd – en de totale controle over de Syrische en Iraakse watertoevoer maakt de geopolitieke positie van Turkije benijdenswaardig. De economie groeit snel met groeicijfers tot acht procent per jaar. Ook het Turkse leger is goed bewapend en getraind, gezien de voortdurende burgeroorlog in het oosten van het land tegen Koerdische vrijheidsstrijders van de PKK.

Ineenstorting Ottomaanse Rijk door religieus conservatisme
Turkije was het centrum van het enorme Ottomaanse rijk, dat zich in zijn hoogtijdagen uitstrekte van Mekka tot de Krim en Marokko. Innovatie, in het Arabisch bida,  is iets dat binnen de islam met afschuw wordt bekeken, althans op religieus terrein. Omdat de islam een politieke religie is en welke verandering dan ook al gauw botst met de verreikende invloed van de islam op het dagelijkse leven, is de islamiet geneigd veranderingen met wantrouwen te bekijken. Niet voor niets is de grootste stroming in de islam, het soennisme, gegrondvest op de soenna, letterlijk: ‘gewoonte’ of ’traditie’, van de uitvinder van de islam, Mohammed, en zijn metgezellen. Elke afwijking van deze soenna betekent een afwijking van het ideaalbeeld, dus wordt met afschuw bekeken. De Ottomaanse heersers waren niet achterlijk en hadden door, dat ze hun enorme rijk moesten moderniseren om niet verpletterd te worden door de ooit achterlopende, maar technisch snel vorderende westerburen. Deze pogingen stuitten echter op fel verzet van godsdienstgeleerden. Het Ottomaanse Rijk overleefde de Eerste Wereldoorlog dan ook niet.

Modernisering door Atatürk
Om die reden schafte de Turkse nationalist Kemal Atatürk de religieuze grondslag onder het Ottomaanse Rijk, het kalifaat, af en veranderde Turkije in een etnisch homogene Turkse staat. Dat had als prettige bijkomstigheid dat Turkije zo aanspraak kon maken op de grote gebieden waar Turkssprekende volken wonen. Hoewel hij er funeste socialistische theorieën doorheen drukte, met vervelende gevolgen voor de economie, legde hij wel de basis voor een moderne seculiere staat. Het Turkse onderwijs is goed opgezet en levert zo het kader voor de fabrieken en bedrijven die nu Turkije snel laten groeien. Het invoeren van Europese regels elimineerde voor een belangrijk deel de verlammende bureaucratie en corruptie die het land tot dan toe hadden gehinderd. Ondernemingslust van de over het algemeen hard werkende Turken deed de rest.

Erdogan steekt zijn bewondering voor het Ottomaanse Rijk niet onder stoelen of banken.
Erdogan steekt zijn bewondering voor het Ottomaanse Rijk niet onder stoelen of banken.

Erdogan, de nieuwe sultan
We hebben nu de situatie van een islamist die de teugels in handen heeft van een modern georganiseerd land. Recep Tayyip ErdoÄŸan beschikt nu over iets waar zijn Ottomaanse voorgangers alleen maar van hebben kunnen dromen: een etnisch homogeen land, qua organisatie op westers niveau met een bloeiende, snelgroeiende  economie. Zeker vergeleken met de westerse buren Griekenland, Bulgarije en het naburige Roemenië is het land er uitstekend aan toe. Anders dan in de Ottomaanse tijd, toen de welvaart werd gegenereerd door een klein groepje handelaars, zijn de bronnen van welvaart nu over het hele land verspreid. Ook heeft hij via de grote Turkse diaspora in West-Europa daar een grote invloed. Uiteraard zal onder een islamistisch bewind de verkalking snel inzetten, maar dat moment is nog niet aangebroken. Erdogan weet dat hij snel moet handelen.

Een historische kans
Turkije heeft tot nu toe intensief samengewerkt met het Israëlische leger. Beide hebben een seculiere grondslag en een gemeenschappelijk probleem: de Arabische wereld.
Israël is nu echter niet meer nuttig voor de islamist ErdoÄŸan, die van Turkije de overheersende grootmacht wil maken in de regio. Vandaar dat hij de Turkse marine mee wil sturen met een nieuw Gaza-konvooi.  Als Israël buigt, dus het konvooi door laat gaan, betekent dit gezichtsverlies voor Israël en een enorme opsteker voor ErdoÄŸan. De machtsverhoudingen in de regio zijn dan definitief veranderd en het land kan meer chantage tegemoet zien. Grijpt Israël militair in, dan heeft ErdoÄŸan een in islamitische ogen geldig excuus om een koude of zelfs hete oorlog tegen Israël te beginnen en af te rekenen met zijn vijanden binnen het seculiere leger. In beide gevallen rijst zijn ster als leider van de islamitische wereld.

Strategische positie van Israël steeds zwakker
Israël staat in toenemende mate alleen. De Amerikanen, hun voornaamste bondgenoten, hebben hun handen vol aan binnenlandse problemen en de huidige Amerikaanse machthebber Barack Hussein Obama, zoon van een islamiet, toont meer sympathie voor de islamieten dan voor Israël. Het landje kan een enkele vernietigende slag uitdelen, maar is niet in staat een lange oorlog vol te houden. Turkije voert al veertig jaar voortdurend oorlog. Europa is zwak en verdeeld.

Erdogan zal niet zo dom zijn Israël rechtstreeks aan te vallen – het zou dan wel eens slecht toeven kunnen zijn in Constantinopel of Ankara voor de komende tientallen jaren – maar in het geopolitieke schaakspel zal de invloedssfeer van Turkije steeds meer richting Israël oprukken. Het zal beginnen met kleine pesterijtjes, te vergelijken met de raketbeschietingen vanuit Gaza. Denk aan Turkse marineschepen die voortdurend in Israëlisch vaarwater rondvaren. Alleen als Israël bondgenootschappen sluit met landen die in hetzelfde schuitje zitten – Griekenland, Cyprus en Armenië – zal het land de toenemende Turkse druk kunnen weerstaan. De geschiedenis wijst uit dat het afnemen van de macht van de ene grootmacht en het toenemen van die van de andere, een recept zijn voor oorlogen.

Turkije te groot voor de EU
Tegelijkertijd is de toenemende grootte van Turkije goed nieuws voor Wilders en anderen die Turkije buiten de EU willen houden. Hoe machtiger en agressiever het land wordt, hoe minder geneigd de andere Europese landen zullen zijn het land in de EU op te nemen. De vraag is echter of Erdogan nog wel lid van de EU wil worden. Hij krijgt zijn zin wel op een andere manier.

De drie Israëlische aardgasvelden Leviathan, Tamar en Dalit.

Enorme gasvondst in Israël, vergelijkbaar met Slochteren

Israëli’s klagen vaak dat Jahweh ze uitgerekend in het enige deel van het Midden Oosten heeft laten wonen waar geen olie en gas in de grond zit. Dat laatste blijkt met de ontdekking van twee enorme gasvelden niet waar te zijn. Zullen de rollen nu omgedraaid worden?

Israël steeds meer zelfvoorzienend in aardolie
Geopolitiek is de positie van Israël, omringd door vijandige buren,  niet erg benijdenswaardig. Tot overmaat van ramp zit ook de meeste aardolie in landen waarvan de bevolking niet bepaald overloopt van warme gevoelens voor de joodse staat. Het vergt dan ook veel kunst en vliegwerk voor de Israëli’s om hun oliebehoefte te dekken. Gelukkig hebben de Israëli’s in 2006 een rijke bron van lokale aardolie ontdekt: schalie-olie waaruit voor een kostprijs van ongeveer twintig dollar per vat olie gewonnen kan worden[1]. Ter vergelijking: op het moment dat dit artikel geschreven wordt (september 2011) zweeft de olieprijs van Brent-Noordzeeolie rond de honderd tot honderdtien dollar per vat. In principe kan hieruit ongeveer een derde van de oliebehoefte gedekt worden.

Enorme aardgasvondst
Israël heeft een lange kustlijn, wat betekent dat een enorm deel van het oostelijk Middellandse Zeegebied bij de Israëlische territoriale wateren behoort. Al in 2009 werd het kleinere Tamar-veld gevonden.

De drie Israëlische aardgasvelden Leviathan, Tamar en Dalit.
De drie Israëlische aardgasvelden Leviathan, Tamar en Dalit.

Proefboringen hebben begin 2011 laten zien dat er een nog groter veld ligt: het Leviathanbekken. Ook is het kleine Dalitveld ontdekt. Deze drie velden samen bevatten rond de 750 miljard kubieke meter. Ter vergelijking: het Nederlandse aardgasveld bij Slochteren bevat nog ongeveer 40% van de oorspronkelijke inhoud. Dit is nog 1100 miljard kubieke meter. Daar staat tegenover dat de gasvondst in Israël nog niet goed in kaart is gebracht en heel goed nog groter kan zijn dan tot nu toe bekend[2]. Voor een klein land als Israël met ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking en driekwart van het Nederlandse welvaartspeil betekent deze vondst relatief evenveel als Slochteren voor Nederland betekende. Zeker nu in deze tijd de prijzen voor energie de pan uitrijzen en er in Egypte, tot nu toe de belangrijkste leverancier van gas, steeds meer stemmen opgaan de gaskraan naar het gehate Israël dicht te draaien. Fundamentalistische terroristen doen in ieder geval al hun best de gasleiding te saboteren.

Dat is nog niet alles. Zo bevat het Leviathan aardgasveld rond de 4,3 miljard vaten olie, voldoende voor veertig dagen wereldolieverbruik. Dit is vijftien keer zoveel als er in Nederland in de grond zat. Anders gezegd: het is voldoende om Israël een halve eeuw qua aardolie zelfvoorzienend te maken. Overigens is Israël nu al bezig met een grootschalig programma om het land over te laten schakelen op elektrische auto’s.

Zeegrensconflict
Buurland Libanon is het niet eens met de manier waarop de zeegrens getrokken is. Volgens Libanon moet de grens oost-west lopen, waardoor ook Libanon een deel van de rijke olie- en gasvelden in bezit krijgt. Omdat de gewelddadige militie Hezbollah al met aanslagen op Israëlische installaties heeft gedreigd, patrouilleert Israël nu met onbemande drones in het gebied.

Geopolitieke consequenties
Als grootschalige gasexport van Israël naar Europa plaatsvindt, wordt de wurggreep van Rusland en de Noord-Afrikaanse landen op de Europese gasvoorziening zwakker. Dit zal Israël ook extra invloed geven op het buitenlandse beleid van de Europese landen ten koste van de invloed van de islamitische wereld en Rusland. Voor Europa is het daarom erg verstandig, gasleveringscontracten met Israël af te sluiten. Hierdoor wordt de enorme afhankelijkheid van Russisch en Noord-Afrikaans gas verminderd.

Bronnen
1. Israel presses for oil from shale – Business Week (2006)
2. Foreign Policy Specialist David Wurmser: New Gas Fields Could Make Israel Big Player (2011)
3. Lebanon’s Hezbollah Leader Threatens Israel Over Maritime Oil, Turkish Weekly (2011)

Better Place gebruikt dit soort laadstations. Chinese bedrijfsspionnen bleken erg geïnteresseerd in deze technologie.

Israël krijgt accu-wisselstations voor elektrische auto’s

De relatie tussen Israël en de overwegend islamitische OPEC-landen loopt niet over van hartelijkheid. Geen wonder dus dat de Israëli’s wel oren hebben naar het idee van een Californische startup. Bijna de helft van de Israëlische autokopers heeft zich al ingeschreven voor een drie-jarenplan, waarin auto’s worden uitgerust met verwisselbare elektrische accu’s. Het begin van het einde voor de auto’s op benzine en diesel.

Meer dan negentig procent van de Israëli's wonen in het kleine stukje land tussen de Westoever en de Middellandse Zee of in Galilea.
Meer dan negentig procent van de Israëli's wonen in het kleine stukje land tussen de Westoever en de Middellandse Zee of in Galilea

Waarom de elektrische auto geknipt is voor Israël

Israël is een klein land, ongeveer zo groot als België of tweederde maal Nederland. De Israëlische bevolking is overwegend samengeperst op een smalle strook land tussen de Westoever en de Middellandse Zee. Er is weinig verkeer over de grens. Afstanden zijn dan ook klein in Israël. Het kleine bereik van elektrische auto’s is in Israël dan ook geen groot probleem.

Ook komt er in de Israëlische Negev-woestijn in het zuiden, 59% van het landoppervlak, heel veel zonne-energie naar beneden, per vierkante meter per jaar ongeveer twee keer zoveel als in Nederland.

Geen wonder dus dat er in Israël veel wordt gedaan met zonne-energie[1]. Wat ook scheelt, is dat Israël geen koninklijk huis heeft dat grootaandeelhouder is van de nationale oliemaatschappij. De Israëlische overheid moedigt de overgang op elektrisch rijden dan ook van harte aan. Dat is namelijk weer een strategische zorg minder.

Was de Nederlandse overheid ook maar zo verstandig.

Israël gaat in hoog tempo over op elektrisch
Augustus 2011 start de verkoop van elektrische auto’s in Israël. Bijzonder is dat de verkoopkosten inclusief een gehuurde batterij en de kosten voor het opladen is. Benzine is duur in Israël, zo ook de belastingen op benzine- en dieselauto’s. Het bedrijf dat de elektrische auto’s levert, de start-up Better Place, zegt dat elektrisch rijden 20% goedkoper is dan het bezitten van een benzineauto. Better Place probeert het grootste probleem op te losssen dat de doorbraak van de elektrische auto in de weg staat: de geringe opslagcapaciteit van de batterijen die op dit moment bestaan. Een batterij, groot genoeg om het bereik vergelijkbaar te maken met een benzineauto zou veel te groot en te duur zijn; ook kost het uren om accu’s op te laden, vergeleken met de minuten die het kost om een standaard auto op te laden.

Better Place gaat nu een elektrische vierdeurs auto verkopen met een bereik van 160 km – voldoende voor de meeste forenzen in het kleine, dichtbevolkte land. Voor langere trips bouwt Better Place batterijwisselstations, waar een geautomatiseerd systeem in minder dan vijf minuten een uitgeputte batterij vervangt door een opgeladen exemplaar. In plaats van te betalen voor accu’s, betalen de autorijders voor een bepaald aantal rijkilometers per jaar. Ongeveer zoals je bij een belbundel een bepaald aantal belminuten  per maand krijgt.

Klein aantal laadstations is al voldoende

Better Place gebruikt dit soort laadstations. Chinese bedrijfsspionnen bleken erg geïnteresseerd in deze technologie.
Better Place gebruikt dit soort laadstations. Chinese bedrijfsspionnen bleken erg geïnteresseerd in deze technologie.

Omdat Israël zo’n klein en compact landje is, is het aantal benodigde wisselstations maar klein. Better Place plant voor einde van 2011 veertig oplaadpunten, dat in de eerste drie maanden van 2012 wordt uitgebreid naar 55. Better Place biedt diverse pakketten aan. Zo kan je een auto en drie jaar 25.000 km per jaar rijden kopen voor $46 000 (plm. 35 000 euro). Volgens het bedrijf is dit 35% goedkoper dan de kosten van een vergelijkbare benzineauto. Deze kosten zijn inclusief een laadstation thuis.

 

Volgens Michael Granoff van Better Place, heeft het bedrijf  20 000 individuele klanten op een wachtlijst om de auto’s te kopen en 70 000 voorlopige bestellingen van beheerders van autovloten. “Dat is ongeveer de helft van de automobielmarkt in Israël,” aldus Granoff.

Een bewijs dat een visionaire overheid wel degelijk elektrische auto’s lonend kan maken en dat het dan heel snel kan gaan. Ook in het dichtbevolkte Nederland en Vlaanderen zou dit systeem prima kunnen werken. Waar wachten we nog op? Toch niet op de toestemming van Koninklijke Olie en zijne koninklijke hoogheid Fahd van Saoedi-Arabië?

Bronnen
1. Giant solar plants in Negev could power Israel’s future, TheRegister (2008)
2. Israel to Get Electric Car Battery Swap Stations, MIT Technology Review (2011)

Israël wordt aan bijna alle kanten omringd door lege woestijn.

Israel en Palestina – tijdbom of overschat probleem?

Er ligt een klein landje in het Midden Oosten met half zoveel inwoners en oppervlakte als Nederland. Toch slaagt dit landje met de bezette gebieden er in om de headlines al meer dan zestig jaar in haar greep te houden. Is dat wel terecht?

Geopolitiek
Israël ligt zeer strategisch. Op korte afstand van het Suezkanaal heeft het land de optie om dit te bezetten – dit gebeurde al enkele keren in het verleden.  Ook de voor islamieten heilige steden Mekka en Medina en de belangrijke steden Damascus en Caïro liggen binnen bereik van Israëlische straaljagers. Het land splitst de islamitische wereld in feite in tweeën: alleen door over Israëlisch grondgebied te rijden kan een reiziger over land van Afrika naar Azië reizen. Om deze reden zien de Arabieren Israël als een doorn in hun vlees. Vandaar de vaak opgeklopte solidariteit met de Palestijnen en de heisa over Jeruzalem, voor islamieten veel minder belangrijk dan bijvoorbeeld Mekka, Medina en Karbala). Israël wordt aan bijna alle kanten – de uitzondering is Libanon met de Golan – omringd door lege woestijn. Dit betekent dat de aanvoerlijnen voor een aanvallend leger lang en kwetsbaar zijn.

Israël wordt aan bijna alle kanten omringd door lege woestijn.
Israël wordt aan bijna alle kanten omringd door lege woestijn.

Het voornaamste probleem voor Israël is demografie en gebrek aan strategische diepte. De bevolking en bevolkingsgroei in de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever – en de buurlanden – is veel groter dan die in Israël zelf.  Ook heeft het land nauwelijks strategische diepte: als Syrische of Jordaanse tanks vijftig kilometer naar het westen rijden wordt het land in tweeën geknipt.

De Palestijnen in de bezette gebieden en de Hezbollah-militie in Zuid-Libanon voeren een voortdurende slijtageslag. Het land kan zich alleen de vijanden van het lijf houden door zeer hoge uitgaven aan het moderne, tot de tanden bewapende leger (tientallen procenten van het BNP) en een meedogenloos effectieve geheime dienst, de Mossad. De afgelopen tientallen jaren behield de economie in Israël haar voorsprong op de buurlanden Egypte, Jordanië en Syrië, maar deze landen zijn nu met een inhaalslag bezig. Gelukkig voor Israël gaat het om dictaturen, wat betekent dat corruptie de ontwikkeling tegenwerkt. Het is echter niet uit te sluiten dat er democratische revoluties komen waardoor het machtsevenwicht zou verschuiven. Het verder weg gelegen Iran beschikt nu al over behoorlijk goede technische knowhow. Dit betekent dat ze in de verdere toekomst in principe in staat zijn het Israëlische luchtoverwicht te breken, bijvoorbeeld wanneer voor de VS de strategische waarde van Israël verdwenen is.

Voor een land als Israël zijn atoomwapens dan ook een noodzakelijkheid om in de huidige vorm te overleven. We voorzien in de toekomst ook investeringen in robottechniek (naast de oorspronkelijk in Israël uitgevonden onbemande drones, ook rijdende robots in het leger) om op die manier de militaire druk op de kleine beroepsbevolking te verlichten. Ook zal Israël moeten proberen te voorkomen dat de Arabische buurlanden gaan samenwerken. Op dit moment lijkt het daar niet op: de haat tussen het Jordaanse koningshuis en dat van Saoedi-Arabië is vanwege het verleden bijvoorbeeld intens.  Zo ook de haat tussen soennieten en sji’ieten (Syrië wordt geregeerd door een sji’ietische sekte maar bestaat grotendeels uit soennieten). Naarmate Israël strategisch verzwakt wordt het minder interessant om samen te werken tegen Israël.

Alleen regionale dreiging

Israël heeft er als kleine, open economie alle belang bij publicitair in een goed blaadje te blijven. De steun voor Israël is in Europa al verdwenen en is in de VS langzaam aan het afbrokkelen. Van Israël zijn dus niet al te dolle avonturen te verwachten.

Het snel islamiserende Turkije ontpopt zich steeds meer als tegenstander van het land, maar in de huidige status-quo is er voor geen van de bestaande regimes een goede reden om Israël aan te vallen. Deze status-quo is echter aan het veranderen. De hoge bevolkingsgroei, gebrekkige economie en terugvallende olieinkomsten betekenen dat als de olie rond 2020 echt opraakt, het volk niet meer tevreden gehouden kan worden.

Islamieten hebben, wijst de geschiedenis uit, net als Europeanen in de middeleeuwen, dan vaak de neiging hun heil te gaan zoeken in hun geloof. Als grote hongersnoden uitbreken en het leger niet meer betaald kan worden zullen de bestaande regimes omver geworpen worden. De verschillende incarnaties van de Moslimbroederschap en de verwante organisatie HUT zullen dan proberen een kalief, een opperleider van de islamieten, aan te wijzen. Dit zal vermoedelijk de meest succesvolle militaire leider zijn die de rest onderwerpt. In dit geval helpt nucleaire afschrikking niet meer.  Verhongerende mensenmassa’s laten zich hierdoor niet meer afschrikken. Waarschijnlijk zal in dit geval Israël dus onder de voet gelopen worden.

Drie veroveringsscenario’s
Er zijn drie scenario’s denkbaar. De eerste is het herleven van het Turkse kalifaat. Turkije is een redelijk vruchtbaar, etnisch redelijk homogeen en weinig corrupt land met voldoende eigen energiebronnen. De kans is klein dat hier hongersnoden gaan uitbreken. De Turken hebben veel te verliezen en weinig te winnen met oorlog. Een islamistische staatsgreep en veroveringsoorlog richting zuiden is hiermee minder waarschijnlijk.

De Israëlische gevechtsrobot Viper is voorzien van een machinegeweer om sluipschutters uit te schakelen.
De Israëlische gevechtsrobot Viper is voorzien van een machinegeweer om sluipschutters uit te schakelen.

Het tweede scenario is Iran. Zou het Iraanse regime er in slagen Irak onder de voet te lopen of een revolutie uit te laten breken, dan zou dit veel prestige met zich meebrengen. In tegenstelling tot Turkije ontleent het regime in Iran haar legitimiteit aan het geloof, het binnenlandse verzet is groot en de Iraanse olie is snel aan het opraken. Essentieel in dit scenario is dat een Iraanse politieke of geestelijke figuur door veel islamieten wordt gezien als de mahdi, een religieus en politiek leider die de reïncarnatie is van Mohammed. Beheerst Iran eenmaal Mesopotamië, dan is het volgende logische doel Israël, via bondgenoot Syrië. De vernietiging van de joodse aartsvijand zou een mahdi groot prestige bezorgen en rond 2020-2030 zijn mensenlevens goedkoop. Zelfs een ultramodern leger als het Israëlische zal vermoedelijk niet opgewassen zijn tegen miljoenen fanatieke soldaten die niet bang zijn voor de dood, alhoewel Israël door luchtaanvallen  de logistiek door de woestijn totaal lam kan leggen.

Een variant op dit scenario is een aanval vanuit Egypte op Israël. In Egypte wonen rond 2030 rond de honderd miljoen mensen op een bewoonbaar oppervlak van minder dan twee keer Nederland. Kortom: een Bangladesh aan de Nijl. Tot overmaat van ramp willen de zuiderburen meer Nijlwater voor zichzelf.
Strategisch gezien zijn de zuiderburen Soedan en Ethiopië voor Egypte dus van veel groter belang. De bottleneck ook hier is de tocht door de woestijnachtige kustvlakte van de Sinaï naar Gaza. Voor Egypte met haar kleine, dichtbevolkte Nijlvallei (denk aan de gevolgen van het bombarderen van de Aswandam) zal een oorlog uiteraard rampzalig uitpakken, de reden dat seculiere regimes er weinig voor voelen. Alleen een machtsovername door de Moslimbroederschap verandert dit. Zelfs dan is een ‘war of attrition’ aannemelijker dan een grootschalige aanval.

Het derde, minst waarschijnlijke scenario is een herhaling van de Arabische veroveringstochten. Alhoewel de bevolkingsexplosie in het Arabisch schiereiland (denk aan tachtig miljoen mensen in een onherbergzame woestijn met een volkomen leeggepompte grondwaterlaag) rond 2020-2030 tot een humanitaire ramp zal leiden, zijn ook hier aanvoerlijnen de bottleneck. In de tijd van Mohammed konden na een eeuw van verwoestende oorlogen tussen de Perzen en de Byzantijnen, Syrië en Palestina gemakkelijk veroverd worden door groepen nomaden op kamelen. Israël is nu in tegenstelling tot de Byzantijnen en Perzen goed bewapend. Ook hier verandert het luchtoverwicht de strategische uitkomst definitief.

Alle drie scenario’s betekenen een enorme humanitaire ramp. Alleen door de invloed van religie terug te dringen, de heilige oorlog te verklaren tegen corruptie in het Midden Oosten en door te voorkomen dat er over tien tot twintig jaar hongersnoden uitbreken, kunnen deze nachtmerriescenario’s worden voorkomen.

Een overzicht: Israël en de Palestijnse gebieden
Israël, de plaats waar het joodse geloof duizenden jaren geleden is ontstaan, is het resultaat van het streven van de zionistische (joods-nationalistische) beweging om voor joden een eigen staat op te richten. Al sinds einde negentiende eeuw bestond er joodse migratie naar Palestina,  in die tijd deel uitmakend van het Ottomaanse Rijk. Met de Balfourdeclaratie beloofden de Britten aan de zionisten een “Joods nationaal tehuis”. Na de Eerste Wereldoorlog verloor Turkije alle gebieden buiten Anatolië en Thracië, waaronder Palestina, aan de geallieerden. Door de Volkenbond (de voorganger van de VN) werden de gebieden als mandaatgebied toegewezen aan de Britten en de Fransen.

Het Britse mandaatgebied Palestina omvatte in de tijd dat het werd gevormd het grondgebied van Israël, de bezette gebieden exclusief de Golanhoogte en Jordanië. Om de door de extreem-fundamentalistische Saoeds vanwege zijn steun aan de Britten verjaagde sjerief, of burgemeester, van Mekka en Medina een thuis te bieden werd het deel ten oosten van de Jordaan in 1923 afgescheiden en in 1946 tot zelfstandig land uitgeroepen: Jordanië. De reden dat pro-zionistische mensen stellen dat de Palestijnen al Jordanië als thuisland hebben. Het westelijk deel werd nogmaals opgedeeld, ditmaal tussen de Arabische en de joodse bevolking. De Arabische buurlanden gingen niet akkoord met deze verdeling en verklaarden in 1948 de oorlog. Dit liep voor hen rampzalig af: de Israëli’s vergrootten hun grondgebied tot de huidige staat Israël. Uit wraak werd de joodse bevolking voor een groot deel uit Arabische landen weggepest.

Palestijnen als eeuwige vluchtelingen
Grote aantallen Arabieren, in 1948 een half miljoen tot achthonderdduizend, ontvluchtten het joodse gebied. Omdat zij en hun nakomelingen niet de nationaliteit krijgen van het land waar ze wonen, in tegenstelling tot alle andere landen buiten het Midden Oosten, blijft het Palestijnse vluchtelingenvraagstuk bestaan. Ze vallen ook onder een aparte vluchtelingenorganisatie, niet de UNHCR maar de UNWRA. Omdat de Palestijnen veel kinderen kregen, zijn er nu rond de elf miljoen, waarvan vier miljoen als VN-vluchteling worden erkend. In de landen van het Midden Oosten m.u.v. Jordanië leiden de Palestijnen nog steeds een uitzichtloos bestaan als tweederangs burger, ook al zijn ze in het land waar ze nu wonen geboren. Hun gastlanden zien ze als een bedreiging voor de interne stabiliteit.

De Khoisan leven nog steeds zoals de eerste jager-verzamelaars.

Moderne mens ontstond mogelijk in Israël

Onderzoekers van de universiteit van Tel Aviv hebben naar eigen zeggen resten van moderne mensen aangetroffen met een ouderdom van vierhonderdduizend jaar. De vondst, als deze inderdaad juist is geïnterpreteerd en niet de zoveelste misser is in de menselijke paleontologie, zet de geschiedenis van de menselijke soort danig op zijn kop. De oudste overblijfselen van de moderne mens, gevonden in Oost-Afrika, dateren van 200.000 jaar geleden. Tot nu toe dachten paleontologen dat de moderne mens zich ontwikkeld heeft in Afrika ten zuiden van de Sahara.

De Khoisan leven nog steeds zoals de eerste jager-verzamelaars.
De Khoisan leven nog steeds zoals de eerste jager-verzamelaars.

In 2006 vonden paleontoloog Ari Gopher en zijn team menselijke tanden in de grot Qesem in de buurt van Rosh Haayin in Centraal-Israël. De druipsteengrot was meer dan tweehonderdvijftigduizend jaar in gebruik: van ongeveer  vierhonderdduizend jaar tot tweehonderdduizend jaar geleden. Het team kwam naar eigen zeggen pas met de resultaten naar buiten toen meerdere monsters waren verzameld en door middel van diverse dateringsmethodes de ouderdom van de tanden betrouwbaar was vastgesteld.

Inderdaad is het merkwaardig dat het zo lang geduurd heeft voordat de moderne mens uit Afrika wegtrok. Van eerdere, minder intelligente en vindingrijke mensachtigen zoals Homo erectus en verschillende diersoorten weten we dat ze er behoorlijk indrukwekkende zwerftochten op hebben zitten (er zijn skeletten van Homo erectus gevonden tot op Java toe). De Sahara is verschillende malen in de laatste honderdduizenden jaren vruchtbaar en groen geweest. Dit zou mensachtigen een ideale leefomgeving hebben geboden. In feite weten we uit rotstekeningen dat er tienduizend tot zesduizend jaar geleden mensen in de toen weelderige Sahara geleefd hebben. De tocht door de Sinaï naar Eurazië minder dan een half miljoen jaar geleden tijdens een eerdere vochtige periode zou dan voor de hand liggen.

De ondergang van Homo erectus, vierhonderdduizend jaar geleden, valt samen met deze vroegste datering van de moderne mens en de Neanderthalers. Gezien de niet al te vriendelijke manier waarop mensen met elkaar omgaan en omgingen – denk aan wat er met de Armeniërs, Tasmaniërs en de Inca’s is gebeurd – verklaart dit misschien ook dit tot op heden nog onopgeloste paleontologische raadsel.