kosten

Waarom zijn huizen tegenwoordig zo duur?

7 reacties / Analyses, Economie, Europa, Maatschappij, Misvattingen, Nederland, Visionair leven / Door Germen Roding / 10 maart 2016 10 maart 2016

In Nederland en België is een huis bijna zo duur als een kasteel. Aan de overkant van de Noordzee is de situatie al even erg. Dit terwijl de kosten van het bouwen van een huis niet echt omhoog zijn gegaan. In dit Britse filmpje, dat vrij eenvoudig ook op de Nederlandse en Belgische situatie kan worden vertaald, worden harde noten gekraakt.

Het is niet de schuld van ‘de economie’, techniek of graaiende vakbonden dat huizen anno 2o16 zo extreem duur zijn. De oorzaak is, heel simpel, politieke keuzes die ten gunste van huizenbezitters zijn gemaakt. Keuzes, die een eerste levensbehoefte, een betaalbare woonplek, hebben laten ontaarden in een beleggingsobject.

De zorgkosten stijgen snel na het 65e levensjaar. Bron: RIVM [1]

Hoe bekostigen we de verzorging van ouderen?

54 reacties / Analyses, Economie, Nederland / Door Germen Roding / 29 juli 2012 29 juli 2012

Hoogleraar en topambtenaar Lans Bovenberg kwam met het plan om ouderen hun huis op te laten eten om zo de zorg voor gepensioneerden te laten betalen. Een voorstel dat werkelijk smeekt om misbruik. Hoe moet het dan wel?

Vergrijzende bevolking, meer zorg
Uit statistieken weten we dat de behoefte aan zorg van ouderen veel groter is dan die van jongeren[1]; zie ook grafiek. De reden is lichamelijk. Ons lichaam is er op gebouwd rond de veertig jaar mee te gaan, de gemiddelde levensduur van de mens tot relatief kort geleden[2]. Ongeveer rond dit levensjaar zijn de telomeren, de uiteinden van de chromosomen die ons DNA dragen, drastisch ingekort en schakelt ons lichaam in de spaarstand, waardoor er nauwelijks meer celdelingen plaatsvinden.

”]Ook blijken mutaties, die voor een jongvolwassene de kans op overleven en voortplanting vergroten, de kans op overleven na middelbare leeftijd te verkleinen. Aan deze biologische wetmatigheid is alleen door geavanceerde gezondheidszorg te ontkomen. In een bureaucratisch gezondheidszorgsysteem als het Nederlandse, is dit een verweg gelegen ideaal.

Het plan van Bovenberg
Over het algemeen hebben Nederlanders van lage en middelbare leeftijd weinig bezittingen maar wel veel hypotheekschuld. Ouderen hebben doorgaans hun huis afbetaald.

Topambtenaar Lans Bovenberg wil jongeren in staat stellen in plaats van pensioenpremie, hun geld te steken in aflossen van hun hypotheekschuld. Hierdoor ontstaat een spaarvarken dat na de pensionering wordt geslacht. Ouderen verkopen hun huis aan een woningcorporatie en huren het vervolgens terug. Met het vrijgekomen geld kunnen de zorgkosten na het pensioen (gemiddeld 50.000 euro) worden betaald. Er zal dan weinig erfenis overblijven voor de generatie daarna (waar op zich wel wat voor te zeggen is, immers het is niet hun geld).

Misbruik ligt voor de hand
Ouderen die ik spreek vinden dit uiteraard niet een erg goed plan. Om te beginnen introduceert dit een grote bron van onzekerheid. De zorgkosten voor ouderen zijn niet te voorspellen. De ene oudere leidt een gezond en stabiel leven en overlijdt aan een hartaanval; de andere oudere kwijnt jarenlang weg onder peperdure chemotherapie of honderden uren medische zorg. Persoonlijk vind ik dit het belangrijkste bezwaar. Solidariteit op dit punt is essentieel; niemand, enkele geflipte lieden uitgezonderd, kiest vrijwillig voor een ernstige ziekte. Verder zal het ouderen er toe aanzetten op papier niets te bezitten, bijvoorbeeld door een zogeheten trust op de Kaaimaneilanden op te zetten. Een trust is een stichting, die bezittingen beheert. Deze persoon bezit op papier dus niets, maar kan wel volop genieten van zijn ‘eigendom’. Op dit moment is er wereldwijd zo’n 30-35 biljoen (dat is meer dan alle Amerikaanse en Europese staatsschulden bij elkaar) weggestopt op deze manier. Daar gaat dus het nodige bijkomen op deze manier. Ook zullen veel ouderen hun geld proberen op te maken of emigreren.

Hoe kan het dan wel?
Anders dan Bovenberg voorstelt, is het verre van onvermijdelijk dat de zorgkosten extreem stijgen. Op dit moment zijn de zorgkosten ongeveer zeventig miljard euro per jaar, plm. â‚¬ 4500 per Nederlander of rond de elfduizend euro per huishouden.
Wie om zich heenkijkt ziet al de nodige verklaringen. Peperdure scootmobielen, veel luxueuzer dan de gebruikers zelf doorgaans willen, die ook om de haverklap vervangen worden. Binnen de gezondheidszorg zijn er meer slokops: sommige (lang niet alle) nauwelijks werkzame chemotherapieën, nutteloze, overbetaalde zorgmanagers, bureaucratische ziekenhuizen, om er maar een paar te noemen.

Japan als voorbeeld
Weliswaar scoort het Nederlandse systeem veel beter dan het volkomen disfunctionele Amerikaanse systeem [4], maar in bijvoorbeeld Japan, waar het prijspeil zo’n 15% hoger ligt dan in Nederland, liggen de zorgkosten toch bijna 30% lager dan hier terwijl de prestaties veel beter zijn. In Japan is er één staatsziekenfonds, dat met meedogenloze samoerai-mentaliteit inkoopt en betalen verzekerden 30% eigen risico tot een bepaalde drempel, waarna de staat alles betaalt. Een zeer efficiënt systeem zonder marktwerking dus, dat vermoedelijk de SP zeer zal aanspreken. Wel moet de uitstekende Nederlandse huisartsenzorg behouden blijven. Zo zouden de Nederlandse zorgkosten bijna gehalveerd kunnen worden en kunnen we de vergrijzing makkelijk opvangen zonder een pluk-ze wetgeving voor bejaarde criminelen die de misdaad begaan zo oud te worden.

Bron
1. Albert Wong et al., Levensloop en zorgkosten, RIVM (2008)
2. Boldsen en Paine, The Evolution of Human Longevity from the Mesolithic to the Middle Ages:An Analysis Based on Skeletal Data, Max Planck Institut für Demografische Forschung, 2000
3. ‘Betaal de zorg, verkoop je huis’, Trouw, 2012
4. Comparing international health systems, PBS(Amerikaanse publieke omroep), 2009

De bureaucratie in de Nederlandse zorg is de hoogste van Europa. Bron: Nederlands Tijdschrift voor Verzorgenden.

Red de gezondheidszorg, bezuinig 50%

12 reacties / Ideeën en techniek, Maatschappij, Nederland / Door Germen Roding / 13 juni 2011 6 november 2011

De kosten voor de gezondheidszorg lopen totaal uit de hand. Er is maar één effectieve redding: drastisch bezuinigen. Zo worden we gedwongen radicaal anders na te denken over de gezondheidszorg, want erg slim wordt die op dit moment niet aangepakt.

Zorgkosten lopen totaal uit de hand
Politici lopen niet bepaald over van verbeeldingskracht, behalve als het gaat om het bedenken van nieuwe belastingen. In een door en door gepolitiseerde sector als de gezondheidszorg zijn daarvan de gevolgen merkbaar. De laatste jaren wordt bijna eenvijfde deel van alle belastinggeld besteed aan gezondheidzorg[1]. In tegenstelling tot het onderwijs heeft de gezondheidszorg wel enige verbeteringen laten zien. De levensverwachting is de afgelopen decennia zeker met tien jaar gestegen. Ook zijn mensen nu veel gezonder dan ze in de jaren vijftig en zestig waren. Voor een groot deel komt dit overigens door de vermindering van het aantal rokers. Dat is ongeveer gehalveerd.

Meer geld voor bureaucratie

De hogere uitgaven voor gezondheidszorg komen voornamelijk voor rekening van de snel uitdijende bureaucratie. Het aantal administratieve banen is met ongeveer 8-18% van het totaal [2] weliswaar relatief hoog, maar dit verklaart niet alle hogere uitgaven. Er is een sluipend effect van de bureaucratisering: werkenden in de gezondheidszorg besteden een steeds hoger percentage van hun tijd aan rapporteren. Hierdoor houden ze minder tijd over om voor patiënten te zorgen en is er dus meer personeel nodig.De bureaucratisering in de Nederlandse gezondheidszorg is de hoogste van de ons omringende landen [3].

Zo worden artsen steeds meer in hun keuze van behandelvormen beperkt[4]. In theorie zou dit moeten voorkomen dat te veel dure of onnodige behandelingen worden verricht, maar in de praktijk gaat er door bureaucratie meer tijd verloren.

Hoe het dan wel beter kan?
Hieronder wat ideeën. Zet die van jullie hieronder, dan kan deze lijst aan worden gevuld.

Rapportages kunnen veel meer dan nu moeten worden geautomatiseerd. Je kan denken aan spraakherkenning en keuzemenu’s. Ook moet alleen het hoogstnoodzakelijke worden gerapporteerd.
Bloedonderzoeken en dergelijke kunnen ook geautomatiseerd, bijvoorbeeld door middel van sensoren op en in het lichaam van de patiënt (‘lab on a chip’). Het onderzoek naar labs on a chip staat nog in de kinderschoenen, maar eenvoudige toepassingen zoals bloeddrukmetingen en bloedsuikermetingen zijn al beschikbaar.
Van alle Nederlanders moet over een jaar of vijf het DNA in kaart worden gebracht. De effectiviteit van medicijnen en behandelingen is sterk afhankelijk van genetische aanleg. Om misbruik te voorkomen, moet deze informatie worden versleuteld en kan deze alleen worden geraadpleegd met toestemming van de patiënt, door de behandelend arts alleen.
Alle behandeldata moeten worden gedigitaliseerd, geanonimiseerd en gebruikt voor statistische analyses (of feed-in voor neurale netwerken) om nieuwe geneeskundige behandelmethodes te ontdekken en de effectiviteit van bestaande methodes te controleren. Bij voorkeur wordt deze informatie ook gekoppeld aan die van andere landen. Zo blijkt de effectiviteit van medicijnen en behandelingen veel sneller.
Er zal minder moeten worden geïnvesteerd in (onderzoek naar) langdurige behandelingen voor chronische ziekten en meer in behandeling van acute ziekten. Door middel van medisch onderzoek moeten er permanente geneeskundige oplossingen voor chronische ziekten worden gevonden, zodat deze kunnen worden genezen. Je kan onder meer denken aan donorimplantatie van eilandjes van Langerhans bij suikerzieke patiënten en een vergelijkbare oplossing bij patiënten met de ziekte van Parkinson.
Het gebruik van medicijnen waarbij geen netto gezondheidsverbeterend effect is aangetoond, zoals statines, moet gestaakt worden.
Geneeskundig onderzoek naar medicijnen moet door universiteiten in Europees verband worden uitgevoerd, als het kan in samenwerking met niet-Europese landen als Japan, India en de VS. Deze medicijnen kunnen generiek worden vervaardigd.
De behandeling moet door een andere arts worden uitgevoerd dan de arts die de diagnose stelt en (na-) controles doet.
Roken is één van de grootste oorzaken van ziekten. Roken onder de achttien jaar, plus verkopen van rookwaar aan kinderen onder de achttien, moet daarom een overtreding worden. Gezien de schadelijkheid van sigaretten moeten rookwaren alleen in gespecialiseerde rookwinkels worden verkocht aan mensen van achttien jaar en ouder.
Op alle producten met transvetten, verzadigde vetten en teveel suiker, zout en dergelijke moet een felgekleurd waarschuwingslabel komen.
Laat iedere Nederlander elk jaar medisch doorlichten. Zo vind je veel ziekten in een vroeg stadium. Ze zijn dan veel doeltreffender te behandelen. Ook zullen rokers en mensen met overgewicht veel gemotiveerder zijn iets te doen aan hun ongezonde leefgewoonten. Dit doorlichten moet net zo snel en automatisch gaan als een kort medisch onderzoek nu.
Er moet een prototype exoskelet worden ontwikkeld dat voor weinig geld in enorme oplages vervaardigd kan worden. Hierdoor kunnen de meeste ouderen met lichamelijke klachten alsnog zelfstandig wonen.
Dementie is op langere termijn de grootste bedreiging voor de volksgezondheid. Nu al zijn er 250 000 Alzheimerpatiënten in Nederland die intensiev e zorg vereisen. Naar verwachting zijn er over tien jaar veel meer Alzheimerpatiënten door de vergrijzing. Er moet dus prioriteit komen naar structurele oplossingen om Alzheimer te voorkomen of stop te zetten.
Het tuchtrecht moet worden afgeschaft en vervangen worden door in medische zaken gespecialiseerde algemene rechtbanken.

Bronnen
1. Zorgbalans 2010 – Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
2. Personeelsopbouw verschilt sterk per zorgsector – CBS webmagazine (2008)
3. Papierwinkel Nederlandse zorg grootst – Tijdschrift voor Verzorgenden
4. Raimond W.M. Giard, Klagen over bureaucratie in de zorg? Tijd voor een proactieve medische professie – Commentaar