burgerschap

Een dubbele nationaliteit heeft een aantal grote voordelen voor de bezitter. Voor de landen die vereerd zijn met een dergelijke 'multinational' wat minder. - Wikimedia Commons

Dubbele nationaliteit: voordelen en nadelen

Ebru Umar die werd gearresteerd in Turkije omdat ze de Turkse dictator zou hebben beledigd. Tot Nederlander genaturaliseerde Iraniërs die in Iran werden opgepakt. Dit alles is het gevolg van de dubbele nationaliteit. Wat zijn de voordelen en nadelen van een dubbel paspoort voor het individu en de samenleving?

Hoe ontstond de dubbele nationaliteit?
Met de komt van honderdduizenden migranten uit Turkije en Marokko, die er op stonden dat hun onderdanen hun nationaliteit moesten behouden, ontstond het fenomeen van de dubbele nationaliteit. Hiervoor werd de wet op het Nederlanderschap al in de jaren ’70 en het Wetboek van de Belgische nationaliteit in 2008 aangepast. Ook steeds meer expats combineren de Nederlandse of Belgische met een andere nationaliteit. Handig, zeggen ze. Nationalisten, in Nederland de PVV, in België de N-VA,  Démocratie Nationale en Vlaams Belang, willen het ‘dubbele paspoort’ juist afschaffen.

Voordelen van het ‘dubbele paspoort’
De voordelen van een meervoudige nationaliteit liggen vrijwel alleen bij de bezitter ervan.

  • Hij of zij kan zelf kiezen welk paspoort hij tevoorschijn trekt bij de douane. Trekt hij bijvoorbeeld het Belgische, dan wordt hij behandeld als Belg. Voor iemand die zowel Nederlander als Belg is, is het uiteraard slimmer om het Belgische paspoort te trekken als het land in kwestie een probleem heeft met Nederland, en andersom.
  • Breekt er in het land waar hij woont een conflict uit, dan verschaft het extra paspoort een veilige haven.
  • Deze persoon kan veel meer landen bezoeken, vooral als de twee nationaliteiten bij verschillende vijandige machtsblokken horen. Zo verschaft een Russisch paspoort eenvoudig toegang tot landen zoals Wit-Rusland (Belarus), die voor Belgen en Nederlanders erg moeilijk ontoegankelijk zijn.
  • Een klein voordeel is dat de bezitter van de dubbele nationaliteit in beide landen mag stemmen.
  • Een bezitter van een meervoudige nationaliteit kan een beroep doen op uitkeringen in meerdere landen. Een veel gehanteerde truc is bijvoorbeeld bezit in het buitenland hebben boven de bezitsgrens, terwijl er in Nederland of België een beroep wordt gedaan op bijstand of leefgeld. 
  • Een belangrijk voordeel is dat veel landen mensen van hun eigen nationaliteit voortrekken bij het kopen van bijvoorbeeld onroerend goed, zakelijke rechten of burgerrechten. In landen als Thailand is het bijvoorbeeld alleen voor Thai toegestaan om land te kopen (Thailand kent overigens geen dubbel staatsburgerschap).
  • Enkele landen, zoals Turkije en Marokko,  leveren eigen onderdanen niet uit aan het buitenland. De beruchte Turkse vrouwenbeul Saban Baran kon na zijn misdaden in Nederland tijdens een proefverlof ontsnappen en is tot op dit moment op vrije voeten in Turkije. Kortom: voor een crimineel is de Turkse of Marokkaanse nationaliteit erg waardevol.
  • Een bezitter van meerdere nationaliteiten kan belasting ontwijken. Zo hoef je in Andorra en Monaco geen inkomstenbelasting te betalen.

    Een dubbele nationaliteit heeft een aantal grote voordelen voor de bezitter. Voor de landen die vereerd zijn met een dergelijke 'multinational' wat minder. - Wikimedia Commons
    Een dubbele nationaliteit heeft een aantal grote voordelen voor de bezitter. Voor de landen die vereerd zijn met een dergelijke ‘multinational’ zijn  de voordelen minder. – Wikimedia Commons

Nadelen van de meervoudige nationaliteit
Rechten van de een, gaan vaak ten koste van de rechten van de ander. Zo ook met meervoudige nationaliteiten.
Er zijn enkele belangrijke nadelen aan de meervoudige nationaliteit:

  • De rechtssystemen van landen zijn verschillend. Dit kan leiden tot juridische conflicten. In Saoedi-Arabië staat bijvoorbeeld de doodstraf op het verlaten van de islam, terwijl in Noord-Korea het strafbaar is om een godsdienst aan te hangen. In Nederland en België is het polygame huwelijk dan weer niet erkend, wat in minder ontwikkelde islamitische landen wel erkend is.
  • De overheid van het buitenland heeft veel macht over de onderdaan. Zo perst Turkije duizenden euro’s af van Turken die de dienstplicht willen ontwijken. De Marokkaanse en Eritrese geheime diensten zijn erg actief in het voorkomen van integratie en het oppakken van dissidenten. Zowel Turkije als Marokko betalen de imams van de moskeeën, waar hun onderdanen in Europa naartoe gaan.
  • Doordat meervoudige nationaliteitshouders minder belasting betalen, moet de rest van de samenleving meer belasting betalen om dit goed te maken.
  • Doordat meervoudig nationaliteitshouders een beroep kunnen doen op uitkeringen in meerdere landen, kunnen ze het uitkeringssysteem uitbuiten. Dit betekent weer, dat de rest van de samenleving meer belasting kan betalen, of dat uitkeringen geschrapt worden voor iedereen.
  • Omdat criminelen naar een land kunnen vluchten waar ze niet uitgeleverd worden, is er een kleiner afschrikwekkend effect. Dit is mogelijk een verklaring voor de hogere criminaliteitscijfers onder houders van een dubbele nationaliteit.
  • Er ontstaat rechtsongelijkheid tussen houders en niet-houders van een dubbele nationaliteit. Houders van een enkele nationaliteit kunnen immers geen beroep doen op de vele voordelen van de dubbele nationaliteit.
  • Meervoudig nationaliteitshouders voelen zich minder betrokken bij hun landen dan de houders van een enkele nationaliteit. Daardoor integreren ze veel slechter, of helemaal niet.

Wat telt zwaarder: de voordelen of de nadelen?
Zoals we hierboven zien, heeft de meervoudige nationaliteit vooral voordelen voor de houder ervan en in het geheel niet voor de rest van de bevolking. Houders vormen hiermee een soort parasitaire ‘adel’ van expats die zich weinig verbonden voelt met Nederland en België. Daarom is het beter om de meervoudige nationaliteit af te schaffen. Er zijn geen voordelen aan een ‘dubbel paspoort’ die levensnoodzakelijk zijn, en die de grote discriminatie van mensen met een enkel paspoort rechtvaardigen. Wel heel veel nadelen.

Badge van de Wereldburgerbeweging. Is het geen goed ieder mens de nationaliteit van Wereldburger toe te kennen?

Wereldburgers

Volgens de VN-mensenrechtenverklaring UVRM heeft ieder mens onvervreemdbare rechten. Zou het geen idee zijn ieder mens, naast zijn eigen nationaliteit, een wereldburgerschap uit te reiken, een nationaliteit als menselijk wezen dus?

Wereldburgers versus de xenofobe nationalisten
We zijn allen wereldburgers. Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt door politiek ‘weldenkende’ mensen in hun verzet tegen ‘xenofobe, nationalistische’ partijen in diverse incarnaties. We zijn allen mensen en dus hebben we fundamentele rechten. Zo zouden we als mens overal moeten kunnen gaan en staan waar we willen. Als een inwoner, van, zeg, Pakistan of Lesotho dus graag naar Nederland wil komen, dan moet dat gewoon kunnen.

In de praktijk blijkt dit niet haalbaar – zo zou het inwonersaantal van Nederland en andere welvarende landen verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Ons sociale verzekeringsstelsel zou onbetaalbaar worden (de reden dat links in andere landen vaak tegenstander is van massaimmigratie). Ook blijken veel boeven en criminelen echte wereldburgers. Vandaar dat er uit praktische overwegingen in vrijwel alle landen een streng visa- en asielbeleid heerst.

Wereldburgerschap: een logisch gevolg van universele mensenrechten

Badge van de Wereldburgerbeweging. Is het geen goed ieder mens de nationaliteit van Wereldburger toe te kennen?
Badge van de Wereldburgerbeweging. Kan je ieder mens een Wereldnationaliteit toekennen?

Toch hebben de aanhangers van de wereldburgergedachte een punt. Het wereldburgerschap is een logisch gevolg van universele mensenrechten. Pas als het bestaan van een mens universeel is erkend, kan hij of zij aanspraak maken op die rechten. Als een mens wettelijk gezien niet bestaat, kan zij worden vermoord, verkracht of als slaaf uitgebuit zonder dat er een haan naar kraait. Bij het afsluiten van de Universele Verklaring voor de Rechten van de mens (UVRM) hebben vrijwel alle regeringen (enkele islamitische landen uitgezonderd, die moeite hadden met de gelijke rechten voor vrouwen en niet-islamieten) zich gecommitteerd aan een aantal elementaire beschermingen aan volwassenen en kinderen.

Identiteit van ieder mens beschermd
Wat als we wereldwijd ieder mens een burgerschap van de aarde (of: de mensheid) als geheel zouden toekennen? Dit zou een aantal goede kanten hebben. Zo telt ieder mens voortaan mee. Paspoortcontroles zouden veel makkelijker worden. Zo kan ook wereldwijd gecontroleerd worden of kinderen een basisopleiding, vaccinaties en dergelijke hebben gekregen. Sterker nog: er kunnen zo zelfs vrij makkelijk wereldwijde vaccinatieprogramma’s worden gecoördineerd. Zo kan je gevaarlijke infectieziekten wereldwijd uitroeien. Dit betekent ook een betere bescherming voor etnische minderheden en andere door het regime dat dat bepaalde deel van de wereld regeert, ongewenste groepen. Mensen kunnen niet zomaar meer verdwijnen.

Wereldwijd onderwijs
Er kan ook een wereldwijd onderwijssysteem op worden gezet met door de VN erkende diploma’s. Mensen kunnen zo wereldwijd aan de slag en talent wordt er snel uitgepikt. Dit zou in een taal als Esperanto kunnen gebeuren. als voor de hele wereld tegelijk er onderwijsprogramma’s worden ontwikkeld, betekent dat veel meer aanbod en een veel lagere kostprijs. De allerbeste en meest effectieve leermiddelen kunnen aan iedereen ter beschikking worden gesteld. Nadeel is wel dat zo veel culturele diversiteit zal verdwijnen.

Meer lezen
World Citizens

De logica van Nederlanders is soms moeilijk te volgen.

Wanneer ben je Nederlander?

In Nederland kennen we een in de wereld uniek onderscheid tussen inboorlingen, allochtonen van de eerste generatie en allochtonen van de tweede generatie. Dan zijn er ook nog niet-westerse allochtonen. De PVV wil nu ook een aparte categorie voor zogeheten derde-generatie allochtonen invoeren. Waar zijn we toch allemaal mee bezig?

Vroeger was het leven makkelijk. Immigranten kwamen alleen uit buurlanden, zagen er net zo uit als Nederlanders en waren na een generatie volledig ingeburgerd. Er immigreerden ook mensen met een andere huidskleur, maar deze waren afkomstig uit Nederlandse (ex-) koloniën en spraken vloeiend Nederlands. Ook verschilden hun normen en waarden niet erg van die van de modern-Nederlandse samenleving. Nu de doorgaans inschikkelijke indo’s en Zuideuropeanen zijn opgevolgd door nadrukkelijk aanwezige islamitische immigranten, laait het immigratiedebat hoog op. Bolkestein, Fortuyn en nu de PVV van Wilders zijn er groot mee geworden.

Maleisië: moderne apartheidsstaat

De logica van Nederlanders is soms moeilijk te volgen.
De logica van Nederlanders is soms moeilijk te volgen.

De houding ten opzichte van vreemdelingen zegt doorgaans veel over het land of de cultuur in kwestie. Zo kent Maleisië het concept bhumiputra. Dat is iedereen van Maleise afkomst (dus ook Indonesiërs) die het islamitische geloof aanhangt. Deze apartheidspolitiek drijft niet-Maleiers, zoals Chinezen, tot razernij, want zij worden behandeld als tweederangs burgers, zelfs vergeleken met Indonesische immigranten. Zo zijn er op de universiteit quota voor niet-Maleiers. Deze apartheid heeft echter ook goede kanten voor de minderheden. Zo mogen zij alcohol drinken; een Maleise islamiet riskeert dan een afranseling met de zweep.

Niet-westerse allochtoon uniek Nederlandse uitvinding
Zo erg als in Maleisië is het in Nederland niet, maar de betiteling ‘niet-westerse allochtoon’ voor iedereen die niet uit de EU, Noord-Amerika of Japan afkomstig is is, laten we zeggen, uniek. Er is geen enkel ander land waar deze onderverdeling wordt gemaakt. Volgens de Nederlanders zijn ons soort mensen uit West-Europa of Noord-Amerika afkomstig. Een soort apartheid dus. Helemaal uniek is dat er ook over tweede-generatie en nu zelfs derde-generatie allochtonen wordt gesproken, als het aan de PVV ligt. Dus heb je een Indonesische oma, dan ben je opeens derde-generatie allochtoon. Dat terwijl “niet-westerse allochtonen” over het algemeen even goed integreren als westerse allochtonen, met uitzondering van sommige islamieten. Het probleem is dan geen afkomst, maar (religieuze) denkbeelden.

Kijk naar de persoon, niet naar zijn afkomst
Daarom is het beter om helemaal niet meer naar iemands afkomst te kijken. Er zijn mensen van Marokkaanse afkomst (en een enkele bekeerde malloot) die vijanden van de islam zonder verdoving ritueel willen slachten. Er zijn ook Marokkanen die even seculier denken als de meeste Nederlanders. Kortom: waar het om gaat is de software in iemands hoofd, niet de hardware. Het is daarom verstandiger te kijken naar wat voor denkbeelden iemand er op nahoudt en hoe een persoon zich gedraagt. Hier zouden burgerrechten afhankelijk van kunnen worden gemaakt. Zo wordt Nederlanderschap iets dat je verdient.

Laura Dekker is volgens Jeugdzorg nog niet in staat een reis rond de wereld te maken.

Burgerschapsexamen invoeren in plaats van leeftijdsgrens

Op dit moment krijgt iedereen met het bereiken van het achttiende levensjaar automatisch bijna alle burgerschapsrechten die horen bij een volwassene. Zonder burgerschapsexamen.
Sommige dingen waar je alleen jezelf mee schaadt, denk aan het kopen van medicijnen op recept, mogen alleen artsen. Terecht?

Achttien jaar: arbitraire grens

Wilsbekwaamheid, het recht voor jezelf te beslissen, krijgen mensen in Nederland automatisch op hun achttiende. In de praktijk varieert de leeftijd dat mensen zelfstandig kunnen leven en beslissen uiteraard enorm.

Laura Dekker is volgens Jeugdzorg nog niet in staat een reis rond de wereld te maken. Lost een burgerschapsexamen dit dilemma op?
Laura Dekker is volgens Jeugdzorg nog niet in staat een reis rond de wereld te maken. Lost een burgerschapsexamen dit dilemma op? Bron: Wikimedia Commons

Sommigen zijn op hun twaalfde of jonger al geestelijk volwassen en worden jarenlang beknot in hun mogelijkheden.

Denk aan het ‘zeilmeisje’ Laura Dekker, volgens veel vrienden en familie rijp genoeg om de solotocht rond de wereld te volbrengen, dat nu eindelijk, na jarenlang trammelant met Bureau Jeugdzorg, op reis kan.

Anderen worden nooit volwassen.

Vaak nemen ze dan rampzalige beslissingen waar ze vaak de rest van hun leven (of dat van anderen) mee verwoesten, denk aan de problemen door zwangerschappen, comadrinken of pooierboys.

Voordelen van een burgerschapsexamen

Met een burgerschapsexamen kan je dat voorkomen. We vragen een rijbewijs voor iemand die de weg op gaat, maar iedereen van achttien jaar of ouder kan bijvoorbeeld een veel te dure lening afsluiten, zonder te begrijpen dat hij of zij jarenlang tegen een faillisement aan gaat hangen.

Zelfs de meest gestoorde man of vrouw kan kinderen krijgen of een wurgcontract ondertekenen. Het is dan logisch een soort burgerschapsexamen in te voeren, waardoor dit soort ingrijpende beslissingen vereisen dat iemand weet waar het om gaat.

Je kan dan ook de burgerrechten flink uitbreiden.  Zo kunnen er meer referenda komen.

Nu moet je voor de meeste medicijnen naar de huisarts. Laat mensen de keus de medicijnen ook online te bestellen m.u.v. zwaar giftige medicijnen en test hun kennis van de werking en bijwerkingen grondig.  Ze kunnen zo hooguit zichzelf kwaad doen.

Hetzelfde geldt voor drugs. Als iemand bijvoorbeeld cocaïne wil gebruiken doet hij alleen zichzelf daar kwaad mee. Wel moet je dan zeker weten dat iemand de werking en consequenties van de drug kent.

Het voordeel: een grote bron van illegale en criminele inkomsten verdwijnt.

Hoe zou een burgerschapsexamen er uit moeten zien?
Kunnen lezen en schrijven is essentieel.

Om verstandige beslissingen te kunnen nemen moeten mensen over een bepaalde minimumhoeveelheid kennis beschikken, niet te emotioneel reageren en  in staat zijn de gevolgen van een bepaalde handeling te overzien.

Kennis kan je toetsen met kennisvragen. Emotionele rijpheid is lastiger te toetsen, mogelijk door een opstel te laten schrijven over wat er in een bepaald persoon in een situatie omgaat.

Deze techniek kan je ook toepassen om te kijken hoe goed iemand kan overzien wat de gevolgen kunnen zijn van, zeg, je een avond bedrinken en met een aantrekkelijk persoon van het andere geslacht naar huis gaan.

Deelexamens of meer examens?

De burgerrechten die op ons achttiende in één keer worden toegekend, vereisen verschillende kennis en vaardigheden (of zoals dat tegenwoordig zo mooi heet: competenties). Een gekozen politicus moet bijvoorbeeld weten hoe de overheid waar hij mede de scepter over gaat zwaaien functioneert en, belangrijker, iets van het onderwerp waar hij over gaat beslissen afweten.
Ook moet er een  systeem bedacht worden om psychopaten, corrupte schurken en meedogenloze carrièreratten te weren uit de politiek.

Ouders in spe moeten weten wat kinderen nodig hebben om gezond en gelukkig op te groeien en hier ook de rijpheid en empathie voor hebben: heel andere  eisen dan aan een politicus. Je zou burgerrechten dus stukje bij beetje toe kunnen kennen. Een van de voorstanders van een burgerschapsexamen is de Vlaamse politicus Bart de Wever.

Zie o0k: Burgerschapsexamen: een afstraffing, geen oplossing

Achtergrondinformatie:

Geschiedenis van rangen  en standen
In de middeleeuwen bestond er in West-Europa een complexe rangen- en standenmaatschappij. Er waren meerdere ‘standen’, een soort erfelijke kasten: de adel, geestelijken (de hoge geestelijke functies waren gereserveerd voor de adel) en de derde stand, het gewone volk dat weinig te vertellen had. In de vroege middeleeuwen, afgeschaft onder druk van de rooms-katholieke kerk, bestond er nog lijfeigenschap, een vorm van slavernij. Horigheid was een beperkte vorm van slavernij waarbij het boeren verboden was hun land te verlaten en hield het veel langer vol.
Mannen hadden veel meer wettelijke rechten dan vrouwen. Niet-christenen werden ook gediscrimineerd. Vogelvrijen mochten door iedereen straffeloos dood worden geslagen en vormden dan ook vaak rondzwervende gewelddadige bendes om zichzelf in leven te houden.

Later kwamen de steden op. De ingezetenen van steden, ‘burgers’, kregen gegarandeerde rechten. Begin twintigste eeuw, met de invoering van het algemeen kiesrecht kwam er pas een einde aan de discriminatie van vrouwen, alhoewel de allerlaatste discriminerende regels nog maar kort geleden afgeschaft zijn.

Nu, begin van het derde millennium is er, althans wettelijk gezien, niet veel meer over van deze standenmaatschappij. In de praktijk speelt vriendjespolitiek in Nederland een nog bijna even grote rol speelt als in de pruikentijd.  Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop gewilde, lucratieve baantjes als burgemeester, topmanager of commissaris der koningin worden toebedeeld en de privileges die kinderen met rijke ouders genieten.

Burgerrechten nu, in Nederland
In Nederland lopen vijf soorten mensen rond: Nederlandse staatsburgers, mensen met een verblijfsvergunning, EU-onderdanen, toeristen met een visum en illegalen. De eerste drie groepen mogen stemmen en gekozen worden als ze ingeschreven staan (en hebben recht op een uitkering), toeristen en illegalen niet.

De Nederlandse adel bestaat nog, maar heeft in theorie geen bijzondere rechten meer (al zijn ze sterk oververtegenwoordigd op hoge posten).  De toestand van illegalen lijkt in veel opzichten op die van vogelvrijen, al mogen ze dan niet worden vermoord of gemolesteerd. De status van mensen die een verblijfsvergunning hebben aangevraagd (zoals asielzoekers) is in grote lijnen vergelijkbaar met die van toeristen, al worden ze vaak opgesloten in verkapte gevangenissen.

De tweede belangrijke onderverdeling is op leeftijd. De meeste burgerrechten, zoals stemrecht en het recht om als zelfstandig persoon te handelen, met een mooi woord wilsbekwaamheid, worden rond het achttiende jaar toegekend. Jongeren mogen tot hun 23e minder verdienen dan een oudere. Soms worden mensen (gedeeltelijk) wilsonbekwaam verklaard, bij een faillisement of als ze op worden genomen in een psychiatrische inrichting.