kritisch denken

Kritisch denken

Een waardevolle vaardigheid om te ontwikkelen, is de vaardigheid om kritisch te kunnen denken. Vooral in het huidig tijdperk waarin er een overvloed aan informatie is en er steeds meer informatie bijkomt is het belangrijk om de kwaliteit van de verstrekte informatie te kunnen bepalen.

Internet en de (alternatieve) media
Het internet is een belangrijke informatiebron waar iedereen van alles en nog wat kan beweren. Waar allerlei informatie opstaat en wat ook een belangrijke informatiebron voor veel mensen is om iets op te zoeken. Als je iets niet weet, dan ga  je´even googelen´om de informatie te zoeken. Een hele rij met zoekresultaten wordt zichtbaar en het komt dan op de vaardigheden van de zoeker aan om te bepalen welke informatie correct lijkt te zijn.

Een ander fenomeen zijn de alternatieve media of nieuwe media op het internet. Het is vrij simpel om een eigen website op te zetten en een eigen nieuwssite te beginnen waar je nieuws beschikbaar stelt voor een bepaalde doelgroep.  Hierop kun je allerlei informatie plaatsen en beweren wat je maar wilt en is het aan de bezoekers om te bepalen of het waar is, of juist niet.

Dit geldt echter niet alleen voor de nieuwe media, maar ook voor de reguliere media. Het maar de vraag of alles wat in de reguliere media komt altijd 100% betrouwbare informatie is. Iets wat je op het eerste gezicht wellicht zou verwachten doordat je te maken hebt met professionele journalisten die aan waarheidsvinding behoren te doen. Maar die 100% is uiteraard een utopie. Het televisieprogramma De Leugen Regeert, uitgezonden tot en met 2009, besteedde volop aandacht aan dit thema.

Een concreet voorbeeld waarin de rol van de media niet 100% objectief is geweest, is de aanvang van de Irakoorlog begonnen in 2003. De rol van de media is hierin gekleurd geweest. Een concreet voorbeeld is het verhaal over Jessica Lynch waarbij haar gevangenneming en bevrijding niet correct werd weergegeven conform de werkelijkheid.

Leren kritisch denken
Een website wat het kritisch denken promoot is: kritischdenk.info

In onderstaande video wordt uitgelegd wat deze website onder kritisch denken verstaat.

De website biedt ook een podcast met transcript aan over scepticisme en kritisch denken. Het archief met de oude afleveringen zijn hier te vinden en de actuele afleveringen op de startpagina van de website. In de eerste aflevering wordt uitgelegd waarom de makers deze website zijn begonnen. Verder biedt deze website ook Het Debunking Handboek aan.

Bronnen
Website Kritischdenken.info
Artikelen over de Irakoorlog, Nederlandse Wikipedia

Kritisch denken Meer lezen »

Een overtuigende tekst kritisch analyseren [2/2]

Hier op Visionair.nl proberen we het visionaire denken te stimuleren. Een kritische houding en het überhaupt zelf durven te denken zonder alleen maar achter de ideeën van anderen aan te lopen, zijn hiervoor van groot belang. Via deze site en op vele andere sites komen lezers in aanraking met overtuigende teksten; teksten die geschreven zijn vanuit het idee dat de schrijver de lezer van zijn standpunt of opvatting wil overtuigen. Waar moet je bij het schrijven van een tekst op letten als je je standpunt overtuigend wilt overbrengen? Die vraag stond in deel 1 van dit artikel centraal. In deel 2 staat de vraag ‘waar kun je op letten bij het analyseren van of reageren op een overtuigende tekst van iemand anders?’ centraal.

Een tekst die volgens het schema uit deel 1 van dit artikel is opgesteld hoeft natuurlijk niet per se een goede of overtuigende tekst te zijn, maar de elementen voor overtuiging zijn dan wel aanwezig. Nu dit bekent is, zijn overtuigende teksten ook aan de hand van dit schema te analyseren en te bekritiseren. Alle vier de punten kunnen bekritiseerd worden. In onderstaand lijstje komen de punten overeen met de punten van het vorige lijstje.

  1. De aannames die expliciet gedaan worden, kunnen bevraagd worden. Is de willekeur van de aanname realistisch of acceptabel? Komt de aanname overeen met mijn intuïtie / waarneming? Zijn er autoriteiten / onderzoeken die iets anders beweren? Hoe sterk is de vorige redenering en gaat die redenering in deze context nog steeds op? Voor een voorbeeld van deze laatste vraag valt te denken aan: ik heb 1000 zwanen gezien die zijn allemaal wit, dus ik neem aan dat alle zwanen wit zijn. Helaas ben ik nu in Australië en daar hebben ze ook zwarte zwanen, dus gaat die aanname niet op. Ook als er een aanname niet expliciet gedaan wordt maar impliciet blijft, kan gevraagd worden of het terecht is dat deze aanname impliciet blijft, en of deze überhaupt wel terecht is.
  2.  

  3. De keuze voor methode van redeneren kan bevraagd worden. Misschien kan beter deductie gebruikt worden in plaats van inductie. Echter denk ik niet dat deze kritiek vaak voor zal komen, juist omdat de schrijver waarschijnlijk de sterkste methode heeft gekozen die mogelijk is. In het geval van abductie kan wel worden gesteld dat het standpunt van de schrijver momenteel de ‘best mogelijke verklaring’ is maar dat dat niet hoeft te betekenen dat er andere verklaringen kunnen worden gegeven die beter zijn. Echter, deze kritiek zal de schrijver in het geval van de keuze voor abductie zich van bewust zijn.
  4.  

  5. De logica in een redenering is essentieel. Een onlogische redenering kan fataal zijn voor de verdediging van een bepaald standpunt. Door aan te tonen dat de logica van de redenering niet klopt, kan de overtuigingskracht van een tekst enorm afnemen. Heel vaak blijken teksten bij analyse logisch niet helemaal te kloppen; hier komen vaak veel drogredeneringen om de hoek kijken. Conclusies volgen bijvoorbeeld niet noodzakelijk uit al het voorgaande. Als de logica wel klopt, is een redenering zo sterk als zijn aannames, en zie voor kritiek daarop het eerste punt.
  6.  

  7. Het gebruik van de termen of de working definition van termen in een tekst kan uiteraard ook bevraagd worden. Hoewel woorden geen essentiële betekenis hebben, betekent dat niet dat woorden zomaar alles kunnen betekenen. Behalve dat een raar gekozen definitie de leesbaarheid van de tekst in gevaar brengt, is het ook lastiger om de logica van de redenering correct te houden en de lezer ervan te overtuigen dat het standpunt van de schrijver een nastrevenswaardig standpunt is. Als de schrijver zijn termen niet op een al te rare manier definieert en wel consequent is in zijn gebruik, haalt deze kritiek vaak niet zo veel uit.

criticsEen laatste punt van kritiek dat op een overtuigende tekst kan worden gegeven betreft het doel van de tekst. Een schrijver heeft als doel een groep mensen te overtuigen van zijn standpunt, en hoe groter deze groep mensen, hoe groter het bereik of de kracht van de tekst. Wat je hier mee als kritiek kunt geven is dat het bereik van de conclusie minder groot is dan dat de schrijver op het eerste gezicht wilt doen geloven. Als hij met ‘alle zwanen’ na kritische analyse blijkt te bedoelen ‘alle zwanen in het kleine dorpje’, dan is een conclusie dat bijvoorbeeld “alle zwanen moeten worden uitgeroeid” veel zwakker, omdat het een veel minder grote groep zwanen betreft dan wanneer wanneer hij daadwerkelijk ‘alle beesten op de wereld die door een normale bioloog ‘zwaan’ kan worden genoemd’ bedoelt. Het bereik van deze conclusie is afhankelijk van de interpretatie van de term ‘alle zwanen’.

Een overtuigende tekst kritisch analyseren [2/2] Meer lezen »

Een overtuigende tekst kritisch analyseren [1/2]

Hier op Visionair.nl proberen we het visionaire denken te stimuleren. Een kritische houding en het überhaupt zelf durven te denken zonder alleen maar achter de ideeën van anderen aan te lopen, zijn hiervoor van groot belang. Via deze site en op vele andere sites komen lezers in aanraking met overtuigende teksten; teksten die geschreven zijn vanuit het idee dat de schrijver de lezer van zijn standpunt of opvatting wil overtuigen. Waar kun je op letten bij het analyseren van of reageren op een overtuigende tekst van iemand anders? Die vraag wordt in deel 2 van dit artikel beantwoord, in deel 1 staat de vraag centraal: waar moet je bij het schrijven van een tekst op letten als je je standpunt overtuigend wilt overbrengen?

In een vorig artikel schreef ik al dat retorica de kunst van het overtuigen is en legde ik het belang van ethos, pathos en logos uit. Bewust zijn van de overtuigingsmiddelen van de retorica is een belangrijke stap in het ontwikkelen van een kritische houding en het wapenen tegen valse overtuigingskracht van schrijvers. Niet in iedere tekst is de schrijver een bepaald standpunt toegedaan waarvan het de lezer probeert te overtuigen. Puur wetenschappelijke teksten beroepen zich vaak vooral op logos; er wordt data beschreven die een these kan bevestigen of ontkrachten. Overtuigen speelt hierin niet echt een rol, omdat de mening of het standpunt van de schrijver niet relevant is (of hoort te zijn). Opiniestukken daarentegen, doen vooral ook veel beroep op ethos en pathos. Filosofische stukken zijn wat lastiger te plaatsen in dit geheel, omdat een schrijver (filosoof) aan de ene kant vaak de lezer wel van een bepaald standpunt wilt overtuigen of het belang van een filosofische stroming wilt benadrukken, maar aan de andere kant zo min mogelijk beroep wilt doen op ethos en pathos. De logische consistentie (logos) is erg belangrijk voor filosofen. Onderstaande werkwijzen kunnen voor verschillende soorten teksten verschillend van belang zijn.

Teksten kunnen heel erg van vorm en leesbaarheid verschillen, maar om een argumentatie te geven voor een bepaald standpunt, zullen er in de tekst bepaalde elementen aanwezig moeten zijn.

  1. Allereerst geldt voor ieder standpunt dat het is gebaseerd op een aantal aannames (of premissen / axioma’s). Deze aannames kunnen expliciet gedaan worden, maar kunnen ook impliciet blijven als de schrijver van mening is dat de lezer het hierover wel met hem eens zal zijn. Dat morgen de wereld niet vergaat is een aanname die niet altijd expliciet gemaakt hoeft te worden. Relevante aannames worden idealiter wel expliciet gedaan, tenzij er een gegronde reden is dat niet te doen. Aannames kunnen een verschillende oorsprong hebben: willekeurig (dat is meestal natuurlijk niet zo sterk, maar kan wel in geval van een gedachte-experiment), intuïtief, waarneembaar, overgenomen van een autoriteit / onderzoek of voortkomen uit een vorige redenering.
  2.  

  3. Vanuit de aannames volgen redeneringen. Er zijn verschillende methodes om te redeneren, namelijk deductie, inductie en abductie. Zie voor uitleg over deze methodes dit artikel. In een tekst dient een passende redeneringsmethode gehanteerd te worden.
  4.  

  5. Deductief redeneren is de meest zekere methode, omdat een correcte redenatie altijd 100% zeker klopt. Het bestaat uit een aantal aannames en een logische afleiding (wat wil zeggen dat het voldoet aan de wetten van de logica) die noodzakelijk volgt. Idealiter is een redenering daarom deductief opgesteld, maar dit hoeft lang niet voor iedere tekst het geval te zijn. Een bekend voorbeeld van een deductieve redenering gaat als volgt:

    (aanname 1) Alle mensen zijn sterfelijk.
    (aanname 2) Socrates is een mens.
    (conclusie) Dus: Socrates is sterfelijk.

    Een uitwerking van dit voorbeeld kun je in dit artikel over verzamelingenleer vinden. Inductieve en abductieve methodes kunnen ook gevolgd worden, maar deze kennen zoals gezegd wat minder zekerheid. Hier geldt ook dat de redeneringen logisch moeten volgen.

  6.  

    De denker. Bron afbeelding: Wikipedia
    De denker. Bron afbeelding: Wikipedia
  7. De termen die in de tekst gebruikt worden, moeten idealiter gedefinieerd te worden. Dit om onduidelijkheid hierover te voorkomen, zodat bijvoorbeeld ambiguïteit kan worden uitgesloten. Dit lijkt een overbodige stap, maar het is belangrijk in discussies om goed te weten wat de ander precies bedoelt. Aangezien woorden geen essentiële betekenis kennen is het handig om voor de belangrijke termen van een tekst een working definition op te stellen. Nog niet overtuigd? Probeer dan bijvoorbeeld eens een sluitende definitie van ‘spel’ te geven, of denk bijvoorbeeld aan ‘emergentie’; dat woord wordt door verschillende mensen op verschillende manieren gebruikt. Filosofen zijn hierin helemaal kunstenaars; zij gebruiken termen veelal naar eigen inzicht. Een extreem voorbeeld hiervan is de Duitse filosoof Martin Heidegger die in zijn meesterwerk ‘Sein und Zeit’ vrijwel alle woorden op een eigen manier interpreteert, waaronder ook de woorden ‘zijn’ en ‘tijd’. Hier wordt het geheel uiteraard niet leesbaarder door; een definitie die dicht bij het dagelijks gebruik ligt is voor de leesbaarheid van de tekst wel aan te raden.

Een tekst die volgens bovenstaand schema is opgesteld hoeft natuurlijk niet per se een goede of overtuigende tekst te zijn, maar de elementen voor overtuiging zijn dan in ieder geval wel aanwezig.

Een argument overtuigend maken volgens het SEXI-model
Een manier om een (sub)argument voor je standpunt goed over te brengen, kan door gebruik te maken van het SEXI-model. Dit model gaat uit van drie delen: State, EXplain en Illustrate. Je begint met het poneren van je stelling (state), daarna leg je uit wat je precies met deze stelling bedoelt en waarom het belangrijk is (explain), en als laatste geef je een voorbeeld om de stelling toe te lichten (illustrate). Zijn deze drie delen goed met elkaar in overeenstemming, dan komt je argument vaak helder en overtuigend over.

Een overtuigende tekst kritisch analyseren [1/2] Meer lezen »

The Greatest Truth Never Told

Deze video serie met de titel The Greatest Truth Never Told gaat in op wat alle mensen gemeen hebben en hun behoefte en streven naar vrijheid op verschillende vlakken. Concept per concept legt Chris Duane uit hoe mensen volgens hem op 6 vlakken vrij kunnen worden. Hoewel het in het begin een beetje nationalistisch is, komen er een boel interessante denkbeelden en concepten voorbij zoals o.a. de piramide van Maslow, hoe ons onderwijsssyteem een indoctrinatiesysteem is, en hoe we door zelf kritisch te denken bij oplossingen kunnen komen. Een bijkomend voordeel is dat er 1 concept per filmpje wordt uitgelegd en de filmpjes daarom dus vaak maar kort duren. In onderstaande afspeellijst staan ze allemaal achter elkaar.

 

Hieronder zijn alle filmpjes per onderwerp te bekijken.

0)  The Greatest Truth Never Told
1)  The Riddle
2)  Believe Nothing
3)  The Tea Cup
4)  Total Freedom
5)  The Pyramid
6)  I Think?
7)  What Are We Holding On To?
8)  The Shift
9)  Things That Cannot Go On Forever
10)  The Mathematically Inevitable Collapse
11)  The Largest Event In Human History
12)  The Great Depression Is The Best Case
13)  The Paths To Success
14)  Aware and Prepared
15)  Men Go Mad In Herds
16)  What You Really Fear
17)  Always FED the Exception
18)  The Decision Matrix
19)  Stage 1. Denial
20)  Stage 2. Anger
21)  Stage 3. Bargaining
22)  Stage 4. Depression
23)  Stage 5. Acceptance
24)  Think Outside Of The Cell
25)  See The World Anew
26)  Question Everything
27)  Your Indoctrination
28)  Technical Difficulties
29)  The Key To Freedom
30)  Normalcy Bias
31)  Cognitive Dissonance
32)  Doublethink
33)  Societal Illusions
34)  There Are Only 2 Kinds Of People…
35)  Wolves In Sheeps Clothing
36)  Divide and Conquer
37)  Centers of Power
38)  Identifying Different Psychopaths
39)  The Real 99 Percent
40)  How to Deal With the 1 Percent
41)  You Make Plans… They Make Plans
42)  The Duck Dinner
43)  The Rigged Game
44)  Confiscation and Inflation
45)  30 Reasons To Get Out Of Real Estate Part 1
46)  30 Reasons To Get Out Of Real Estate Part 2
47)  The Shock Of A New Paradigm
48)  Our Great Depression
49)  This Revolution Will Not Be Televised
50)  3 Coming False Flags Attacks
51)  Top 5 Places NOT To Be In A Dollar Collapse
52)  5 Reasons Why American Riots Will Be The Worst In The World
53)  The 2 Paths Of Life
54)  Fearless
55)  Delete Facebook
56)  No One Is Coming To Save You
57)  Not Good Enough

Tot zover The Greatest Truth Never told, Chis Duane is overigens ook te persoon die The Liberty Academy heeft opgezet. Dus mocht je dit interessant vinden dan is in The Liberty Academy veel uitgebreidere informatie over deze onderwerpen te vinden. Zie: The Liberty Academy.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Homepage The Greatest Truth Never Told
-) The Liberty Academy (is door dezelfde persoon samengesteld)
-) Propaganda, Noord-Korea over het Westen
-) Permacultuur in Nederland en omgeving
-) Transition Towns met Rob Hopkins
-) Tegenlicht – Power to the People
-) Goedkoop op wereldreis, 3 strategieën

(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, politici, bankiers, economen, professoren, politie agenten, etc. graag zelfs hoe meer mensen dit weten en erover meediscussiëren hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)

The Greatest Truth Never Told Meer lezen »