Kinderen van rijke ouders hebben een grote, vaak beslissende, voorsprong op kinderen van arme ouders. Kan een werelderfdeel dit rechttrekken?
Meritocratische oplossing: 100% erfbelasting Al eerder kwam op Visionair de oplossing ter sprake van hen die zich meritocraten noemen. Zij stellen voor een volledige erfbelasting in te voeren, d.w.z. dat alle erfenissen in beslag worden genomen en ten goede komen aan de schatkist, m.a.w. aan politici. Zoals bekend zijn politici niet erg goed in het zorgvuldig omgaan met andermans geld. De enige Nederlandse partij waar schrijver dezes wat dat betreft enig vertrouwen in heeft, de Socialistische Partij, kent strenge regels wat betreft bijverdiensten en trekt hierdoor een ander slag mensen aan. Alleen als alle politici het ethische niveau van SP-politici zouden evenaren of overtreffen, is dit een haalbare kaart.
Paris Hilton op een politiefoto. De erfgename van een miljardenvermogen is berucht wegens haar spilzuchtige levensstijl.
Erfrecht kan eerlijker
In een groep dieren erft een jong alleen -tot op zekere hoogte- de sociale status van de moeder en – als het om een sedentaire groep dieren, zoals termieten, prairiehonden, of molratten, gaat, een plaatsje in de kolonie. Bij mensen is de sociale omgeving veel en veel belangrijker. Ongeveer 99% van de wereldbevolking zou het niet langer dan enkele dagen tot weken uithouden als ze zonder ‘de beschaving’ ergens in een natuurgebied aan hun lot over zouden worden gelaten. Mensen hebben inderdaad veel van termieten: in hun eentje naakt, hulpeloos en weerloos, maar als groep vrijwel onverslaanbaar. Een belangrijk onderdeel van deze sociale omgeving is familie en afkomst, en bezittingen. In een complexe samenleving als de westerse, bestaat er een ingewikkeld stelsel van eigendomsrechten. Zelfs zaken als een bepaalde radiogolflengte, gestileerde tekeningen en bepaalde technieken zijn eigendom van iemand. Deze eigendomsrechten vervallen niet als iemand overlijdt, maar worden geërfd door de erfgenamen. Een erfgenaam van een rijke familie, bijvoorbeeld de verwende telg Paris van de Hilton-hoteldynastie, krijgt zonder er wat voor te doen miljarden in de schoot geworpen, terwijl een intelligente jongedame uit een Amerikaans arbeidersmilieu, of erger nog, uit een van de vele getto’s die de Verenigde Staten rijk zijn, het doorgaans – na jaren keihard werken – hooguit schopt tot filiaalleidster van een hamburgerrestaurant. Als ze een fidele baas heeft. Hier in Nederland is de sociale mobiliteit iets groter, maar ook hier, met dank aan jarenlang visieloos afbraakbeleid, hebben kinderen van rijke ouders minder problemen om een peperdure mastertitel te halen dan een arbeiderszoon.
2100 vierkante meter per Nederlander
We leven op een, naar menselijke maatstaven, enorme planeet. Echter, er zijn veel mensen om deze planeet mee te delen. Per mens is er ongeveer twee hectare landoppervlak. Dit land is echter niet evenredig verdeeld. Zo beschikt iedere Nederlander slechts over gemiddeld 0,21 hectare land en een Mongoliër over bijna een halve vierkante kilometer. Daar staat tegenover dat onze 2100 vierkante meter land wel tot de vruchtbaarste grond ter wereld behoort. Ook heeft het voordelen om met een kluitje op elkaar te wonen. Transport is veel makkelijker bijvoorbeeld. Een Mongoliër moet een paar dagen rijden om de hoofdstad te bereiken. Zo jaloers hoeven we dus niet te zijn om de Mongolen. Doordat we op een kluitje op elkaar wonen, en in een welvarend continent liggen, zijn we (nog) zo rijk dat de gemiddelde Nederlander makkelijker op vakantie kan naar Mongolië dan een Mongoliër naar Nederland.
Deze kindertjes doen hun best, maar zijn hoogstwaarschijnlijk veroordeeld tot een kort leven vol armoede en ziekte. Bron: lawaonline.com
Een werelderfdeel
Wat als we iedere burger van Nederland een werelderfdeel geven? Dat wil zeggen: een deel van alle erfenissen. Op dit moment valt er in Nederland per jaar ongeveer tien miljard euro per jaar onder erfgenamen te verdelen, afkomstig van rond de 120.000 gestorven mensen[1]. We zouden bijvoorbeeld een deel van deze erfenis kunnen innen en uitkeren, in de vorm van een studiebeurs of een andere ‘kickstarter’ voor jonge mensen. Het innen gebeurt nu al, in de vorm van erfbelasting. Je zou hierbij kunnen denken aan bijvoorbeeld tienduizend euro. Dit is tien procent van al het geërfde vermogen. Hiermee zouden jongeren hun masterdiploma kunnen halen zonder zich diep in de schulden te hoeven steken. In een later stadium kan dit systeem worden uitgerold over de hele wereld.
Minder gehinderd door politieke correctheid dan hun collega’s van de BBC, hebben een aantal undercover journalisten van de Britse commerciële omroep ITV met verborgen camera’s het leven in Saudi-Arabië gefilmd. Dit deden ze door zich voor te doen als medewerkers van een fictief bedrijf.
Saudi-Arabië is een land waar de tweede-generatie Nederlandse allochtoon Willem Alexander von Amsberg zijn opwachting maakte om de overleden bloedige dictator Abdullah te eren. Het is ook het land waar toenmalig Nederlands minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (helaas zijn de zuiderburen nu met dit weinig scrupuleuze heerschap verguld) het nodig achtte om kruiperige excuses aan te bieden. Dit wegens enige huisvlijt van enig PVV-lid Wilders. Het is een land, dat door gewetenloze politici in het westen al een kleine eeuw vrij baan wordt gelaten om de verderfelijke ideologie van het salafisme te verspreiden en zo de islamitische wereld nog verder te vergiftigen met achterlijkheid, haat en onderdrukking.
Wellicht een zinnige verklaring, waarom het westen bij seculieren en hervormers in het Midden Oosten zo weinig populair is?
Geert Wilders paste de vlag van Saoedi-Arabië een beetje aan om deze beter aansluiting te laten vinden bij de betreurenswaardige mensenrechtensituatie in het land. Daar was de dictatuur niet erg blij mee, tot Nederlandse politici een knieval maakten. Bron: pvv.nl
Update, mei 2014 heeft de website van Mensenrechten Nederland – www.mensenrechten.org – een transformatie ondergaan. De website is inmiddels helemaal vernieuwd en is overgezet naar WordPress. De inhoud is nog grotendeels hetzelfde gebleven zie ook de onderstaande videos. Wel zijn er inmiddels een flink aantal artikelen toegevoegd over onder meer zelfeigenaarschap. Hierbij een uitnodiging aan eenieder op een kijken te nemen op de vernieuwde site: www.mensenrechten.org, en moge het meehelpen Nederland een stukje bekender te maken met de 30 universele rechten van de mens!
Mensen in Nederland zijn over het algemeen niet goed bekend met de 30 mensenrechten.
Wellicht is een stukje educatie in de geschiedenis van de mensenrechten en wat deze 30 mensenrechten precies inhouden dan ook geen overbodige luxe. Als eerste een Nederlands ondertitelde korte film over de geschiedenis van mensenrechten. Wat was er voor nodig om tot de mensenrechten te komen, hoe staat het er vandaag de dag mee en hoe ziet de toekomst van mensenrechten eruit?
Playlist: Mensenrechten Video Kanaal
Er zijn 30 verschillende mensenrechten die in principe van kracht zouden moeten zijn in alle 192 staten die de declaratie van mensenrechten hebben ondertekend. Dit zijn alle leden van de VN. Helaas zijn mensenrechten slechts een afspraak en niet juridisch afdwingbaar. Desalniettemin helpt het enorm als burgers van een land bekend zijn met hun 30 mensenrechten zodat ze hun overheid en elkaar erop kunnen wijzen als deze rechten (on)bewust worden geschonden. In onderstaande videospeler 30 korte filmpjes over de 30 mensenrechten.
Playlist: NL filmpjes Mensenrechten
Ter afsluiting het antwoord wat Eleanor Roosevelt gaf op de vraag waar mensenrechten volgens haar eigenlijk beginnen: “Op elke hoek van de straat, in elk gehucht dat te klein is voor een landkaart. Het is een zaak van het individu, of het bedrijf waar het individu werkt. Dat zijn de plaatsen waar iedere man, iedere vrouw en ieder kind gelijk behandeld wil worden, gelijk berecht wil worden, gelijke kansen wil hebben. Als deze rechten op deze plaatsen geen betekenis hebben, hebben ze dat nergens. Als mensen deze rechten op kleine schaal niet in acht nemen, kunnen we ook geen verbetering verwachten op grote schaal.”
Meer informatie: www.mensenrechten.org – Nederlandse website over mensenrechten nl.humanrights.com – Makers van bovenstaande films, en ze bieden ook een gratis lespakket voor docenten aan via hun site www.jvmr.nl – Steun de petitie van Jongeren voor Mensenrechten om de 30 mensenrechten opgenomen te krijgen in het onderwijs www.udhr.org/history/question.htm – Veelgestelde vragen met antwoorden over mensenrechten
In een vorig artikel ben ik ingegaan op de behoeftenpiramide van de humanistisch psycholoog Abraham Maslow (1908-1970), toegepast op politiek. In dit artikel een assessment van de verschillende politieke entiteiten in het Midden Oosten en hun score op de piramide van Maslow.
Politieke systemen als oplossingen van het samenlevingsprobleem
Een enkel mens, of een kleine groep mensen, kan door middel van informele afspraken zonder al te veel problemen samenleven. Iedereen kent elkaar.Dit gaat goed tot groepen van rond de honderdvijftig personen. Bij grotere groepen zijn er steeds meer onbekenden en zijn er abstracte regels nodig. Niet voor niets ontstond de eerste wettekst, de Codex van Hammurabi, in een gebied, Mesopotamië, waar grote groepen boeren moesten samenwerken om een ingewikkeld irrigatiesysteem op te zetten en in stand te houden. Om de omgang van grote groepen mensen met elkaar in goede banen te leiden, is een politiek systeem noodzakelijk. In de lange geschiedenis van de mensheid zijn er ontelbare politieke systemen bedacht en geïmplementeerd. Elk systeem kent bepaalde sterke en zwakke punten, waardoor een specifieke omgeving en geopolitieke situatie leidde tot unieke oplossingen. Wat een sterk of zwak punt is hangt vanzelfsprekend af van de waarnemer. Een dictatuur is bijvoorbeeld erg geschikt voor een machtswellusteling in tijden van oorlog (de reden dat de oude Romeinen dan een dictator aanwezen), of een andere acute noodsituatie waarin de prioriteiten erg duidelijk zijn, maar is minder geschikt om corruptie te bestrijden, of politieke problemen (bijvoorbeeld milieuvervuiling) te ontdekken voor ze totaal uit de hand lopen. De mens is de maat der dingen: die samenlevingsvormen, waarin de mens zich maximaal ontplooit, en de overlevingskansen van de mensheid optimaal zijn, zijn superieur. De piramide van Maslow is hierbij een handig hulpmiddel om politieke systemen te evalueren.
De Maslow-niveaus van politieke entiteiten
Niveau nul. Hongersnood en/of gebrek aan kleding en onderdak. Voorbeeld: Somalië in de jaren’00
Niveau één. Voldoende voedsel en onderdak, maar gebrek aan veiligheid. Voorbeeld: vluchtelingenkamp zonder bewaking door VN-militairen.
Niveau twee. Elementaire levensbehoeften en veiligheid zijn gewaarborgd, maar er is geen vrije partnerkeuze of vriendschappen. Voorbeeld: de situatie voor vrouwen en homoseksuelen in een shariastaat.
Niveau drie. Er bestaat de mogelijkheid om een welvarend bestaan te leiden en families te vormen, maar sprake van voortdurende vernederingen. Voorbeeld: het leven van de zwarte bevolking in Zuid Afrika tijdens het apartheidsregime of van dhimmi’s in een shariastaat.
Niveau vier. Een gerieflijk bestaan leiden als gerespecteerd burger is mogelijk, maar dit dan wel ten koste van ernstige gewetensproblemen. Voorbeeld: het leven van een advocaat of bankier.
Niveau vijf. Iedereen in deze samenleving kan in principe alle vijf Maslow-behoeftes vervullen. Voorbeeld: het leven van een asceet.
Abraham Maslow. Bron/copyright: www.celebriton.com
De politieke entiteiten in het Midden Oosten en hun plaats in de piramide van Maslow
Staten
Turkije
Turkije is een autoritaire seculiere democratie. In Turkije is er geen hongersnood, onveiligheid of gebrek aan sociaal contact. De mogelijkheden om gewaardeerd en erkend te worden zijn ook voor vrouwen en de minderheden in Turkije relatief groot. Wel treedt de laatste jaren door het oprukkend soennitisch fundamentalisme een sterke verslechtering op. De vrijheid van meningsuiting wordt ernstig bedreigd: in Turkije zitten meer journalisten gevangen dan waar ook ter wereld. Turkije bezet illegaal Noord-Cyprus. Turkije kan dus gekarakteriseerd worden als een Maslov-4 samenleving met negatieve outlook. Voor minderheden en vrouwen dreigt terugval naar Maslov-2.
Cyprus
Cyprus, althans het niet door Turkije bezette zuidelijke deel, is een welvarend landje en volwassen democratie. De mensenrechten in Cyprus worden op wat kleinere incidenten na, gerespecteerd, de reden dat het land is toegelaten tot de Europese Unie. Wel heeft het land ernstig te lijden gehad onder financiële malversaties door de internationale bankierselite, wat voor een belangrijk deel op de bevolking is afgewenteld. Cyprus is hiermee te karakteriseren als een worstelende Maslow-5 samenleving met een stabiele toekomstverwachting.
Libanon
Libanon, het noordelijke buurlandje van Israël, wordt geregeld geteisterd door burgeroorlog tussen soennieten, sji’ieten en christenen, druzen en Palestijnse Arabieren die het doorgaans welvarende, democratisch bestuurde land terugwerpen naar Maslow-2. Bij het schrijven van dit artikel (augustus 2014) is het doorgaans rustig, al smeulen er spanningen tussen soennieten en sji’ieten. De vrouwenrechten verschillen per religie en zijn vooral bij moslims uiterst beperkt. Homoseksueel gedrag is zoals in alle Arabische landen strafbaar, al is er nu enige discussie. Er is beperkte vrijheid van godsdienst en meningsuiting: journalisten en bloggers, alsmede ex-moslims lopen voortdurend het risico aangevallen te worden door de vele religieuze heethoofden in het land. Libanon is hiermee te karakteriseren als een voor christenen en druzen Maslow-4 a 5 tot (moslimvrouwen en homo’s) Maslow-2 samenleving met onzekere outlook.
Syrië Syrië wordt bij het schrijven van dit artikel geteisterd door een bloedige burgeroorlog. tussen de regering-Assad en gewapende groepen, welke 0ok met elkaar overhoop liggen. In (voor Assad) betere tijden beheerste het land Libanon als wingewest. In het door Assad beheerste deel van Syrië is sprake van voldoende veiligheid en voedsel/onderdak, voor zover de vele aanvallen van islamistische rebellen deze niet onmogelijk maken. Ongeveer de helft van de Syriërs is op de vlucht en woont in Maslow-1 omstandigheden. Met de vrijheid van meningsuiting is het droevig gesteld. Homoseksueel gedrag is strafbaar met 3 jaar cel. Wel bestaat er vrijheid van godsdienst en zijn vrouwen voor de wet gelijk aan mannen. Assads Ba’athpartij streeft naar gelijkberechtiging van vrouwen. Indien Syrië geen oorlog zou kennen zou het land daarmee een Maslov-4 samenleving zijn met stabiele outlook.
Irak
De Iraakse regering beheerst op dit moment alleen het sjiitische midden en zuiden van het land. Irak is formeel een democratie, maar omdat de Irakezen op politici van hun eigen sekte stemmen, is het in de praktijk een eenpartijstaat van de grootste sekte, de sjiieten. Er is voldoende voedsel en onderdak. De voor vrouwen en niet-moslims vrij progressieve wetgeving van Saddams Ba’athpartij, is na de verzwakking en val van de dictator voor een groot deel vervangen door sharia-wetten. Homoseksueel gedrag is wettelijk toegestaan, maar de vele religieuze milities in het land maken korte metten, lees: executie, met openlijk homoseksuelen. De sjiitische meerderheid en religieuze minderheden zijn dagelijks slachtoffer van bloederige afrekeningen en aanslagen. Deze mislukte staat is ondanks de overvloedige olie hiermee te karakteriseren als een Maslow-2 samenleving die langzaam afzakt naar Maslow-1.
Iran
Buurland Iran wordt sinds 1979 geregeerd door de sjiitische geestelijken en is hiermee een theocratie. Het volk mag stemmen over het uiterst beperkte domein waarover de sharia geen jurisprudentie heeft. Op het verlaten van de islam, overspel en homoseksualiteit staat de doodstraf, die ook geregeld wordt voltrokken. Iran voltrekt meer doodvonnissen dan welk ander land ook ter wereld. Er is voldoende voedsel en onderdak en wie zich aan de restrictieve islamitische wetgeving houdt, geniet een veilig bestaan. Partnerkeuze wordt beperkt: de wali (‘hoeder’) van de vrouw moet toestemming geven en homoseksuele relaties zijn uitgesloten. Voor pedoseksuelen is er daarentegen de mogelijkheid achtjarige meisjes te verkrijgen. Er is beperkte ruimte voor het opbouwen van een goed bestaan. Iran is hiermee te karakteriseren als een Maslow-3 staat met stabiele vooruitzichten; voor vrouwen en homoseksuelen Maslow-2. Pas als de theocratie wordt vervangen door een seculier politiek model, kan Iran groeien op de Maslow-schaal.
Jordanië
Het oostelijk deel van Palestina beschikt over weinig natuurlijke hulpbronnen, waardoor het land de grootste moeite heeft de snelgroeiende bevolking te voeden. Wel biedt het vorstenhuis, dat de macht deelt met een gekozen parlement, een bekwaam en stabiel bestuur, waardoor de veiligheid hoog is en de economie nu snel groeit. Zoals in alle Arabische landen zijn homoseksualiteit en vrouwenrechten precaire issues. Bij het schrijven van dit artikel is het land een oase van rust en veiligheid. Jordanië kan hiermee als een Maslov-4 tot 5 land (vrouwen en homoseksuelen: Maslow-2) worden gekarakteriseerd met positieve vooruitzichten: Helaas rukken de soennitische extremisten van IS op vanuit Irak. De kans is niet denkbeeldig dat ook Jordanië zal vallen, wat het land zou terugstorten tot Maslov-1.
Israël
Israël wordt vaak de enige democratie in het Midden Oosten genoemd. Dit is niet geheel juist: Cyprus is een even democratisch land en Jordanië en Libanon kennen ook enige democratie. Wel zijn de burgerlijke vrijheden in Israël groter dan waar dan ook in de regio. Er is grote vrijheid van godsdienst en volledige vrijheid van meningsuiting, waar de Israëli’s ook graag gebruik van maken. Voor de wet zijn man en vrouw gelijk en is ook homoseksualiteit toegestaan (hoewel veroordeeld door fundamentalistische joden en christenen). In Israël is er daarmee voor iedere staatsburger de mogelijkheid alle vijf Maslowniveaus te bereiken: een Maslow-5 samenleving dus met stabiele vooruitzichten.
Saoedi Arabië Saoedi-Arabië beschikt over een kwart van alle bekende oliereserves op aarde. Dit verklaart, waarom westerse politici deze salafistische theocratie, die wereldwijd soennitische terroristen steunt, toch als trouw bondgenoot behandelen. Het Saoedische vorstenhuis voorziet de bevolking van voldoende voedsel en onderdak en de criminaliteit is in het koninkrijk extreem laag. Voor vrouwen is er geen vrije partnerkeuze (zelfs grotere afstanden afleggen zonder mannelijk familielid is verboden). Op homoseksualiteit en overspel, alsmede het verlaten van de islam staat de doodstraf. Het ‘beledigen van de islam’ en kritiek op het vorstenhuis komt journalisten en bloggers eveneens duur te staan. Het land is hiermee een Maslov-2 land voor vrouwen en homoseksuelen; Maslov-3 land voor mannen.
Jemen
Jemen, het enige deel van het Arabisch schiereiland waar meer regen valt, heette in de Romeinse tijd Arabia Felix, het ‘gelukkige Arabië’. Erg veel geluk kent de straatarme zuiderbuur van Saoedi Arabië nu niet meer. Een gebrek aan hulpbronnen en de hoogste bevolkingsgroei ter wereld maakt het land nu een prooi van voortdurende burgeroorlogen tussen stammen en nijpende armoede. Het land balanceert op de rand van hongersnood. Veel respect voor mensenrechten is er niet in Jemen. Vrouwenrechten, laat staan homorechten, staan in dit zeer traditionele en strenggelovige land in de kinderschoenen. Dit maakt het land tot een Maslov-1 land met twijfelachtige vooruitzichten.
Oman
De dunbevolkte oosterbuur Oman doet het veel beter. Dit sultanaat is de enige plek ter wereld waar de derde islamitische sekte, de ibadieten, de meerderheid vormt. Ibadieten kiezen traditioneel hun leider democratisch en mogen tegen een onrechtvaardige heerser in opstand komen, wat vermoedelijk verklaart waarom Oman welvarend is en goed bestuurd wordt. Dit alles tegen een prijs. De censuur in Oman is draconisch streng en wie kritiek heeft op de sultan van Oman wordt hard gestraft. Afstammelingen van slaven hebben niet de Omaanse nationaliteit en worden gediscrimineerd.. Ook de overige mensenrechten worden geregeld met voeten getreden. Kortom: Oman is een Maslow-2 tot Maslov-4 samenleving met stabiele vooruitzichten.
Verenigde Arabische Emiraten
De VAE bestaan uit zeven emiraten, waarvan Dubai, het dichtbevolkte handelscentrum, en Abu Dhabi, dat door zijn grote oppervlakte, 87% van het land, de meerderheid van de oliereserves controleert, de belangrijkste zijn. Inwoners van deze zeven emiraten, die een minderheid vormen in eigen land, hebben burgerrechten, de immigranten niet, ook al zijn ze in de Emiraten geboren. In de emiraten heerst de strenge sharia-wetgeving, waaronder de doodstraf voor homoseksuelen en overspeligen, maar binnen hotels en dergelijke tiert de prostitutie en alcoholmisbruik welig. De Emirati en immigranten leiden een relatief veilig en welvarend bestaan. zolang ze niet politiek actief zijn. Voor vrouwen is er meer vrijheid dan in Saoedi Arabië. Wel wordt alle kritiek op de heersende emirs met harde hand aangepakt. De Emiraten vormen hiermee een Maslov-3 samenleving met stabiele outlook.
Bahrein Bahrein is een eilandarchipel tussen de landtong Qatar en het vasteland van Saoedi Arabië. Het land wordt in meerderheid door sjiieten bewoond, die in onmin leven met het soennitische vorstenhuis. Enkele jaren voor het schrijven van dit artikel sloeg Bahrein met Saoedische hulp protesten van de oppositie met grof geweld neer, waarbij de nodige doden vielen. Bahrein, waar eveneens de sharia heerst, is iets vrijer dan Qatar en de nabije buurlanden Saoedi Arabië en Iran, maar de mensenrechtensituatie is zorgwekkend. Homoseksuele activiteiten zijn in huiselijke kring toegestaan. Bahrein vormt hiermee een Maslow-3 samenleving met stabiele outlook.
Qatar
Dit steenrijke landje ligt op een landtong, bedekt met zandwoestijn, in de Perzische Golf. Onder Qatar ligt de vermoedelijk grootste gasbel ter wereld, waardoor de sjeik van Qatar volop geld heeft om de bevolking van voedsel,gezondheidszorg en onderwijs te voorzien en soennitische terreurgroepen zoals de Moslimbroederschap wereldwijd te steunen. Ook in Qatar heerst de sharia, zij het minder streng dan in zuiderbuur Saoedi Arabië. Aan de mensenrechten schort het een en ander. Op homoseksuele activiteiten staat vijf jaar cel. Niet-moslim gastarbeiders uit arme landen zoals Nepal worden erbarmelijk behandeld. Qatar vormt hiermee een Maslov-2 tot 3 samenleving met stabiele outlook.
Koeweit
Ook Koeweit, dat tussen Irak en Saoedi Arabië ligt, is een extreem rijk landje., de reden dat wijlen dictator Saddam Hussein van Irak zijn begerige ogen op het landje liet vallen. Ook in Koeweit heerst de repressieve sharia, maar de vrijheid is groter dan in alle andere landen van het Arabisch schiereiland. Zo is er universeel kiesrecht voor alle meerderjarige burgers van Koeweit. Reden om Koeweit in te schalen als Maslov-4 samenleving met stabiele outlook.
Egypte
Egypte is arm en het Nijldal is extreem dichtbevolkt. Grote delen van de bevolking zitten dicht tegen ondervoeding aan. Veel respect voor mensenrechten is er in Egypte niet. Sinds het verjagen van de Moslimbroeders is de veiligheidssituatie in Egypte verbeterd, maar politieke activiteiten en beledigingen van de islam worden hard de kop ingedrukt. De Koptische minderheid is regelmatig doelwit van discriminatie en aanvallen door Moslimbroeders. Ook het lot van vrouwen in Egypte is weinig benijdenswaardig. Homo’s kunnen tot 17 jaar celstraf krijgen als ze betrapt worden. Dit maakt Egypte een Maslow-3 samenleving met stabiele outlook.
Staatachtige entiteiten
Koerdistan
De Koerdische minderheid is er in geslaagd om tijdens de laatste jaren van Saddam en daarna, Iraaks Koerdistan om te toveren in een veilig en redelijk welvarend gebied. De mensenrechten worden naar Midden Oosterse begrippen zeer goed gewaarborgd. Wel lijken Koerden geregeld voorgetrokken te worden en komen journalisten die kritiek hebben op de bestuurders in moeilijkheden. Er is een sterke trend tot verbetering op het geboed van de mensenrechten, waardoor Koerdistan als een Maslow-4 tot 5 samenleving met positieve outlook kan worden gezien.
Islamitische Staat
ISIS, een groep van enkele tienduizenden strijders is er met behulp van lokale bedoeïenen in geslaagd om een stuk Syrië met een aangrenzend Iraaks deel, dat ruwweg overeenkomt met het door Arabische soennieten bewoonde deel van Irak, onder de voet te lopen. Reden voor leider al-Baghdadi zich uit te roepen tot kalief, de wereldlijk leider van de moslims. IS houdt zo beestachtig huis, dat zelfs Al Qaeda-aanhangers hiermee nog gematigd lijken. Niemand is zijn leven zeker onder het schrikbewind van IS, waardoor de groep als Maslow-1 moet worden geclassificeerd.
Gaza
Sinds de Israëlische troepen zich terugtrokken uit de Gazastrook, heeft de islamistische beweging Hamas de macht gegrepen. In de Gazastrook leeft de bevolking voor het grootste deel van voedselrantsoenen van de VN. Door de overvloedige hulp van buitenlandse donoren is de levenskwaliteit in Gaza hoog. Wel is de persoonlijke vrijheid uiterst beperkt en vermoordt Hamas geregeld mensen die de organisatie als bedreiging voor zichzelf of voor de islam ziet. Veel jongeren gaan aan de drugs of plegen zelfmoord wegens het uitzichtloze bestaan. Religieuze minderheden en vrouwen, laat staan homo’s leiden een precair leven. De Gazastrook is hiermee te karakteriseren als een Maslov-2 samenleving, dalend tot Maslov-1 wanneer weer een van de vele conflicten met Israël wordt uitgevochten.
Westoever
Op de gedeeltelijk door Israël bezette Westelijke Jordaanoever bestaat iets meer vrijheid. Voortdurende controles door het Israëlische leger maken reizen binnen de Westoever lastig voor de Arabische bevolking. Wel zijn er meer ontplooiingskansen voor jongeren, vrouwen en religieuze minderheden. De Westoever kan hiermee als Maslow-3 samenleving worden beschouwd.
Noord-Cyprus
Het noordelijke deel van het eiland Cyprus is bezet door Turkije. Hieruit zijn op enkele honderden Grieks-Cyprioten na, alle Grieken verjaagd. De Turken grepen hun kans om af te komen van een aantal van een lastige inheemse groep, de Koerden, en verplaatsten velen van hen naar Noord-Cyprus. Dit met de hoop dat dit ze zou verturksen. Op dit moment is geen sprake meer van grote mensenrechtenschendingen in Noord-Cyprus. Wel beschikt de minieme Griekse minderheid nog steeds niet over stemrecht. Noord-Cyprus is hiermee als een Maslow-4 samenleving te beschouwen.
De zogeheten Arabische Lente blijkt voor christenen heel wat minder florissant uit te pakken. Ook in andere islamitische landen staat het sein op rood voor christenen en andere religieuze minderheden. Is er een toekomst voor religieuze minderheden in islamitische landen?
De islamieten van Zanzibar houden niet van kerkjes op hun eiland.
‘Genocide op christenen’
Voormalig Tweede Kamerlid voor de VVD Ayaan Hirsi Ali, ex-islamiet, windt er op de voor haar kenmerkende manier geen doekjes om. In de islamitische wereld is sprake van een groeiende genocide tegen christenen, zo zei ze in een interview met het linkse Amerikaanse opinieblad Newsweek.
Aan de ‘stille oorlog’tegen de christenen maken volgens Hirsi Ali niet alleen militante islamieten zich schuldig, maar ook islamitische overheden. Kerken worden in brand gestoken, christenen verjaagd uit gebieden waar ze eeuwenlang woonden. Ze worden aangevallen, gevangengezet of vervolgd, maar internationale ophef blijft uit.
‘Islamieten geen slachtoffers, maar daders’
De main stream media portretteren islamieten vaak als slachtoffers van westerse agressie en heldhaftige verzetstrijders tegen brute dictators. Onzin, aldus Hirsi Ali. Agressie tegen islamieten staat in geen verhouding tot islamitische agressie tegen religieuze minderheden in hun landen. Ook is het meeste geweld tegen islamieten afkomstig van andere islamieten.
Religieuze minderheden slachtoffer van islamieten
Als grootste minderheidsgroep in de islamitische wereld moeten vooral de christenen het ontgelden. Ook hindoes in Pakistan, Bangladesh en Indonesië en de boeddhisten in Zuid-Thailand hebben ernstig te lijden onder geweld van islamieten. Bijna elke dag valt er wel een dodelijk slachtoffer in Zuid-Thailand. Ahmadiyya’s, aanhangers van een islamitische sekte die gelooft dat de uitvinder van de islam, de Mekkaanse koopman Mohammed ibn-Abdullah, niet de laatste zogeheten profeet is, worden in bijna elk islamitisch land vervolgd. Shi’itische minderheden in soennitische landen en vise versa hebben ook de nodige (zij het minder) problemen. Baha’i, een vreedzaam geloof dat alle wereldreligies wil combineren tot één geloof, wordt in land van oorsprong Iran zwaar vervolgd. Vanzelfsprekend zijn ook openlijke atheïsten, om maar te zwijgen over ex-islamieten, hun leven niet zeker in de meeste islamitische landen.
In het interview geeft Hirsi Ali ook aandacht aan de moorden in de Sudanese provincie Zuid-Kordofan en de ernstige onderdrukking van de koptische minderheid in noorderbuur Egypte. Vooral sinds het afzetten van dictator Hosni Mubarak lijkt het jachtseizoen geopend op christenen en het handjevol joden. Het leger schoot met scherp en reed met tanks in op Koptische demonstranten. In de noordelijke staten van Nigeria is een etnische zuivering door islamieten aan de gang. En zo zijn er vele, ook minder bekende, voorvallen.
“Islamofobie”
Opmerkelijk genoeg is er in de media veel meer aandacht voor het al dan niet reële lijden van islamieten, bijvoorbeeld als zij zich beledigd voelen door een bepaalde cartoon over de uitvinder van de islam, dan de in verhouding veel zwaardere, reële vervolging van christenen. De misdaden jegens hindoes en boeddhisten worden al helemaal doodgezwegen. De verklaring, volgens Hirsi Ali: machtige lobbyorganisaties als het Amerikaanse CAIR en de Organisatie van Islamitische Landen beschuldigen nieuwsmedia van “islamofobie”, als zij artikelen of TV-rapportages over geweld van islamieten tegen niet-islamieten publiceren.
Is er nog toekomst voor niet-islamieten in de islamitische wereld?
Hirsi Ali schetst een somber beeld, dat helaas grondig kan worden onderbouwd met feiten. De intolerantie van veel islamieten jegens niet-islamieten neemt inderdaad hand over hand toe. In Irak is een etnische zuivering van ongekende omvang aan de gang: al meer dan de helft van de christenen is het land ontvlucht. De westerse regeringen en media zwijgen hierover. De machtige, internationaal samenwerkende pressiegroepen van islamieten hebben meer invloed dan de vaak arme, verdeelde en sociaal achtergestelde vertegenwoordigers van religieuze minderheden.
Dit kan zo niet doorgaan. Deze ernstige mensenrechtenschendingen, waar ook veel islamieten problemen mee hebben, zullen aan de kaak moeten worden gesteld. Alleen zo kunnen de islamitische landen zich ontwikkelen tot echte democratieën. Deze intolerantie maakt overigens ook het leven van iedere vrijdenker in de islamitische wereld een hel.
Nederland heeft altijd de mond vol van mensenrechten, maar de hand in eigen boezem steken is niet gebruikelijk. Als er kritiek komt op Nederland zelf, dan willen we dat niet weten. Dat constateert Barbara Oomen in haar oratie die ze vorige week vrijdag in de Middelburgse burgerzaal uitsprak.
In haar oratie is Oomen kritisch op Nederland. “In Nederland is er verbluffend weinig aandacht voor mensenrechten.†En dat terwijl Nederland zelf het idee heeft dat ze heel goed bezig is op het gebied van de mensenrechten. Het is een belangrijk onderwerp in het contact met andere landen. Maar op tal van punten blijkt dat de Nederlandse overheid zich niet houdt aan internationale verdragen. Nederland wordt regelmatig op de vingers getikt door internationale organisaties, zoals Amnesty of de VN-Comités die toezien op de naleving van verdragen. In haar oratie noemt ze een onderzoek van de VN naar de Nederlandse situatie. Op tal van punten scoort Nederland volgens dat rapport uit 2008 goed, maar ook op tal van punten slecht. Dit rapport is volgens haar niet eens in het parlement besproken.
Barbara Oomen. Bron afbeelding: 4en5mei.nl
Oomen: “Dit komt omdat in Nederland verdragen, eenmaal geratificeerd, automatisch een plaats hebben in de rechtsorde. Zij hoeven niet met een wet te worden omgezet, en het parlement kan zelfs de meest vergaande verdragen stilzwijgend goedkeuren.†Als uit een internationaal verdrag blijkt dat Nederland rechten schendt van bijvoorbeeld kinderen van uitgeprocedeerde asielzoekers, dan wordt in Nederland wel geargumenteerd dat ‘het parlement het zo (democratisch) heeft afgesproken’. In andere landen kunnen rechters de politici daarnaast terechtwijzen omdat ze verdragen schenden. In Nederland kan dat ook, maar daar houden we niet van. We vrezen al snel een claimcultuur.â€
Drie voorbeelden
Zelf noemt Oomen drie voorbeelden waar Nederland het laat liggen. Het eerste is huiselijk geweld. In internationale verdragen staat dat de overheid verantwoordelijkheid moet dragen voor preventie van huiselijk geweld. Ook zou het openbaar ministerie een dader moeten aanklagen, zelfs wanneer bij een constatering blijkt dat de vrouw geen aangifte durft te doen.
Als voorbeeld een recent geval uit Zierikzee. Een man zit in voorarrest voor seksueel misbruik van zijn dochter. Zijn vrouw klopt tevergeefs aan bij een Blijf van mijn lijf huis, waarschuwt de burgemeester en zegt in het regionale dagblad het ergste te vrezen als haar man op vrije voeten zou komen. Toch laat de rechter de man vrij voor verlof en wordt de vrouw hierover niet ingelicht. Achteraf blijkt dat hij in de cel probeerde een wapen te kopen. Tijdens het verlof vermoordt hij twee van zijn kinderen en probeert zijn vrouw om te brengen. De overheid heeft volgens Oomen in deze zaak zijn verantwoordelijkheid onvoldoende genomen. Ze had de vrouw op voorhand beter moeten beschermen.
Bij sommige verdragen ligt de formulering van de rechten genuanceerder. Zo zijn er internationale verdragen waarin staat dat toegang tot onderwijs of gezondheidszorg niet minder mag worden. Oomen: “Als je ziet wat deze regering voorstelt op het gebied van hoger onderwijs of gezondheidszorg, zou je kunnen beargumenteren dat het een verslechtering van de toegang tot deze voorzieningen is. In Engeland dient een vergelijkbare zaak over de bezuinigingen op het hoger onderwijs naar aanleiding van de enorme verhoging van de collegegelden. Ook in Nederland zijn de maatregelen van Zijlstra over de langstudeerders en in de gezondheidszorg rond het persoons gebonden budget voorbeelden van maatregelen die tegen de verdragen ingaan.â€
Tenslotte is ook het mensenrechten onderwijs in Nederland minder goed geworden. Oomen: “Sinds staatsinrichting uit het geschiedenisvak is gehaald, krijgen de Nederlandse kinderen maar weinig informatie welke (internationale) organisaties er allemaal bestaan en wat ze doen op het gebied van mensenrechten. Je kunt dan denken aan informatie over de Verenigde Naties.†Een goed initiatief is volgens Oomen het idee van de Vreedzame school, waar basisscholen in Utrecht de kinderen betrekken bij het maken van omgangsregels en leren te bemiddelen bij conflicten.
Positieve ontwikkeling
Een andere positieve ontwikkeling is dat sommige steden, zoals Utrecht, zich aanmelden als mensenrechtenstad. “Zij toetsen hun beleid aan de hand van internationale verdragen. Dat kan gaan over armoedebeleid, opvang van daklozen, de privacy rond cameratoezicht of het omgaan met homorechten. Zij werken daarin samen met andere steden. Het is mooi initiatief want een deel van de mensenrechten kun je ook goed toepassen op lokaal niveau.â€
De Libische dictator Gadaffi zette zijn boezemvriend Berlusconi diens verraad, althans volgens Gadaffi, betaald door enorme massa’s vluchtelingen naar het kleine Italiaanse eilandje Lampedusa te sturen. Het gebruiken van burgers als politiek en militair wapen wordt steeds populairder, vooral als de tegenstander een westers land of samenwerkingsverband is. Is dit een begin van een trend waarbij mensenlevens steeds minder zwaar tellen?
Mensenrechten als excuus om het verbod op inmenging in een ander land te omzeilen
In allerlei internationale verdragen is het zo mooi geregeld. Het gebruik van biologische chemische wapens, zoals anthrax en mosterdgas, is volgens de Conventie van Lausanne (1922) verboden. Het is eveneens verboden om het leger in te zetten tegen min of meer ongewapende burgers. Het is volgens het VN-handvest ook verboden voor een land om zich met de interne aangelegenheden van andere landen te bemoeien. Westerse militaire grootmachten moeten zich over het algemeen aan deze strenge regels houden.
Naar nu naar buiten is gekomen, heeft Gadaffi de massale toestroom naar Lampedusa op touw gezet om zo wraak te nemen op 'verrader' Berlusconi. Het gevolg: mensen stompen steeds meer af voor leed.
Uiteraard zijn westerse politici erg vindingrijk in het verzinnen van allerlei trucs om deze regels te omzeilen. Denk aan bijvoorbeeld geheime steun aan rebellenbewegingen, acties van de geheime dienst waarbij een onwelgevallig regime ten val wordt gebracht, het verkondigen van regelrechte leugens of, wat de laatste tijd steeds populairder wordt, ‘humanitaire’ redenen aanvoeren om een vervelende dictator te wippen. Gadaffi was bij geen van de grootmachten populair. Hij was te onberekenbaar en bewapende allerlei terroristische groepen. Reken er echter maar op dat de Russen en de Chinezen niet vergeten zijn hoe de VN-resolutie om de Libische burgerbevolking te beschermen, schaamteloos werd opgerekt en een soortgelijke resolutie over bijvoorbeeld Syrië niet snel meer zullen steunen.
Dit excuus is overigens niet nieuw. Hitler gebruikte de vermeende discriminatie van de Sudetenduitsers in Tsjechoslowakije als excuus om het land binnen te vallen en in te lijven.
Mensenmassa als drukmiddel
Deze VN-regels bieden ook een schitterend drukmiddel voor gewetenloze machthebbers (overigens eerder de regel dan de uitzondering). Door een humanitaire calamiteit te regisseren kunnen ze een vijandig land of groep landen, vooral als deze zich als verdedigers van mensenrechten presenteren, danig in de problemen brengen. Het grote publiek zal veel sympathie op kunnen brengen voor een regering die terroristen hard aanpakt. Dit ligt uiteraard anders voor een regering die honderdduizenden hongerlijdende vluchtelingen die massaal over de grens of in lekkende bootjes de grenzen overspoelen, terugstuurt. Wat dat betreft was Gadaffi’s actie tactisch gezien een meesterzet. We zullen in de toekomst nog veel voorbeelden zien waarbij machthebbers deze tactiek zullen hanteren.
Grote publiek stompt af voor leed van anderen
Een effect hiervan is dat mensen zich steeds minder druk maken over leed. Hoe vaker dit wapen gebruikt worden, hoe meer afgestompt het grote publiek raakt en hoe makkelijker machthebbers wegkomen met zware mensenrechtenschendingen. De waarde van een mensenleven wordt zo steeds kleiner. Dit is een buitengewoon ernstige ontwikkeling. De machthebbers die op dit moment mensenrechten als excuus misbruiken om machtspolitieke spelletjes te winnen, moeten goed beseffen dat ze de kiemen aan het zaaien zijn voor bloedige oorlogen, mogelijk gevolgd door een wereldwijde bloedige dictatuur. Volgens sommige samenzweringsdenkers is dat ook de bedoeling.
Volgens de VN-mensenrechtenverklaring UVRM heeft ieder mens onvervreemdbare rechten. Zou het geen idee zijn ieder mens, naast zijn eigen nationaliteit, een wereldburgerschap uit te reiken, een nationaliteit als menselijk wezen dus?
Wereldburgers versus de xenofobe nationalisten
We zijn allen wereldburgers. Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt door politiek ‘weldenkende’ mensen in hun verzet tegen ‘xenofobe, nationalistische’ partijen in diverse incarnaties. We zijn allen mensen en dus hebben we fundamentele rechten. Zo zouden we als mens overal moeten kunnen gaan en staan waar we willen. Als een inwoner, van, zeg, Pakistan of Lesotho dus graag naar Nederland wil komen, dan moet dat gewoon kunnen.
In de praktijk blijkt dit niet haalbaar – zo zou het inwonersaantal van Nederland en andere welvarende landen verdubbelen of zelfs verdrievoudigen. Ons sociale verzekeringsstelsel zou onbetaalbaar worden (de reden dat links in andere landen vaak tegenstander is van massaimmigratie). Ook blijken veel boeven en criminelen echte wereldburgers. Vandaar dat er uit praktische overwegingen in vrijwel alle landen een streng visa- en asielbeleid heerst.
Wereldburgerschap: een logisch gevolg van universele mensenrechten
Badge van de Wereldburgerbeweging. Kan je ieder mens een Wereldnationaliteit toekennen?
Toch hebben de aanhangers van de wereldburgergedachte een punt. Het wereldburgerschap is een logisch gevolg van universele mensenrechten. Pas als het bestaan van een mens universeel is erkend, kan hij of zij aanspraak maken op die rechten. Als een mens wettelijk gezien niet bestaat, kan zij worden vermoord, verkracht of als slaaf uitgebuit zonder dat er een haan naar kraait. Bij het afsluiten van de Universele Verklaring voor de Rechten van de mens (UVRM) hebben vrijwel alle regeringen (enkele islamitische landen uitgezonderd, die moeite hadden met de gelijke rechten voor vrouwen en niet-islamieten) zich gecommitteerd aan een aantal elementaire beschermingen aan volwassenen en kinderen.
Identiteit van ieder mens beschermd
Wat als we wereldwijd ieder mens een burgerschap van de aarde (of: de mensheid) als geheel zouden toekennen? Dit zou een aantal goede kanten hebben. Zo telt ieder mens voortaan mee. Paspoortcontroles zouden veel makkelijker worden. Zo kan ook wereldwijd gecontroleerd worden of kinderen een basisopleiding, vaccinaties en dergelijke hebben gekregen. Sterker nog: er kunnen zo zelfs vrij makkelijk wereldwijde vaccinatieprogramma’s worden gecoördineerd. Zo kan je gevaarlijke infectieziekten wereldwijd uitroeien. Dit betekent ook een betere bescherming voor etnische minderheden en andere door het regime dat dat bepaalde deel van de wereld regeert, ongewenste groepen. Mensen kunnen niet zomaar meer verdwijnen.
Wereldwijd onderwijs
Er kan ook een wereldwijd onderwijssysteem op worden gezet met door de VN erkende diploma’s. Mensen kunnen zo wereldwijd aan de slag en talent wordt er snel uitgepikt. Dit zou in een taal als Esperanto kunnen gebeuren. als voor de hele wereld tegelijk er onderwijsprogramma’s worden ontwikkeld, betekent dat veel meer aanbod en een veel lagere kostprijs. De allerbeste en meest effectieve leermiddelen kunnen aan iedereen ter beschikking worden gesteld. Nadeel is wel dat zo veel culturele diversiteit zal verdwijnen.
In deze column drie interessante denkbeelden om eens bij stil te staan. Het eerste idee is van de filosoof John Rawls en gaat over het maken van een ideale wereld. In plaats van dat hij zelf een ideale maatschappij opschrijft geeft hij een aantal denkstappen aan om rekening mee te houden. In zijn werk vraagt hij zich bijvoorbeeld af hoe kennis, kansen, geld en macht verdeelt zijn over een maatschappij. En gebeurt dat op een eerlijke en redelijke manier? Om dit zo eerlijk mogelijk te doen vraagt hij mensen een maatschappij te ontwerpen vanachter een sluier van onwetendheid. De ontwerper van de maatschappij weet dus niet waar hij of zij terecht gaat komen in de net zelf ontworpen maatschappij. Je kunt erin terecht komen als de zoon of dochter van de koning(in), maar ook als kind van een bijstandsmoeder die het financieel en in andere opzichten een stuk moeilijker heeft.
Hoe verdeel je kennis, kansen, geld en machtsposities in een maatschappij, zodat onafhankelijk van waar je in die maatschappij zit iedereen in ieder geval gelijke kansen heeft om zichzelf te ontwikkelen? Rawls is niet iemand die gelijkheid voor iedereen predikt, hij heeft het vooral over gelijkheid van kansen voor iedereen. Uiteindelijk is het namelijk het individu zelf dat verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen leven en is het dus ook aan het individu om de kansen die er liggen te grijpen. De maatschappij is er ook bij gebaat om iedereen dezelfde kansen te geven, omdat op die manier de beste mensen op de beschikbare posities terechtkomen.
Naast dit idee een denkbeeld van de Dalai Lama wat zich vooral richt op hoe je je medemensen op een begrip- en respectvolle manier kunt benaderen. Hieronder een fragment uit een lezing van de Dalai lama, getiteld: “Compassion and the Individual“.
“Whether people are beautiful and friendly or unattractive and disruptive, ultimately they are human beings, just like oneself. Like oneself, they want happiness and do not want suffering. Furthermore, their right to overcome suffering and be happy is equal to one`s own. Now, when you recognize that all beings are equal in both their desire for happiness and their right to obtain it, you automatically feel empathy and closeness for them. Through accustoming your mind to this sense of universal altruism, you develop a feeling of responsibility for others: the wish to help them actively overcome their problems. Nor is this wish selective; it applies equally to all. As long as they are human beings experiencing pleasure and pain just as you do, there is no logical basis to discriminate between them or to alter your concern for them if they behave negatively.â€
Op deze gedachte van De Dalai Lama is een ander mooi fragment van toepassing die zich meer richt op hoe het individu zichzelf kan zien. Geschreven door Marianne Williamson en gebruikt door Nelson Mandela in zijn toespraak toen hij president van Zuid Afrika werd, althans dat is het verhaal. Het fragment is in ieder geval zeer inspirerend.
“Our deepest fear is not that we are inadequate. Our deepest fear is that we are powerful beyond measure. It is our light, not our darkness, that most frightens us. We ask ourselves, who am I to be brilliant, gorgeous, talented, and fabulous? Actually, who are you not to be? You are a child of the universe. Your playing small doesn’t serve the world. There’s nothing enlightened about shrinking so that other people won’t feel insecure around you. We are all meant to shine, as children do. We are born to make manifest the glory that is within us. It’s not just in some of us, it’s in everyone. And as we let our own light shine, we unconsciously give other people permission to do the same. As we are liberated from our own fear, our presence automatically liberates others.”
Tot zover deze drie denkbeelden van deze drie wijze mensen. Hopelijk leiden ze net als grootschalige bekendheid van de 30 mensenrechten tot een vreedzamere wereld. Een wereld die voortkomt uit begrip en overeenstemming omdat mensen er zelf over nagedacht hebben. Op die manier kan een vreedzame wereld langzaam maar zeker realiteit worden. Als mensen begrijpen waarom ze er zelf voordeel van hebben een eerlijke wereld te hebben die in vrede leeft dan zullen ze dit uitdragen naar buiten toe en beschermen tegen mensen die hun eigenbelangen sterker laten wegen dan het belang van de hele samenleving. Deze drie lessen van drie wijze mensen brengen dit doel van een vreedzame wereld voor allen wellicht drie stappen dichterbij!
“Makers of Empires, they have fought for bigger things than crowns
and higher seats than thrones.
Your homes are set upon the land a dreamer found†-The Masterkey-
Sinds Amnesty afgelopen donderdag (5 mei) te kennen heeft gegeven vraagtekens te zetten bij de dood van Al Qaeda-leider Osama bin Laden, is er van verschillende kanten kritiek gekomen op deze mensenrechtenorganisatie. Het zouden azijnpissers zijn die vanuit de grond van hun hart ook wel weten dat de wereld beter af is met de dood van Osama. Toch is het meer dan logisch dat er een reactie kwam van Amnesty.
Kennelijk is een groot deel van het Nederlandse volk de mening toegedaan dat in sommige gevallen moorden is toegestaan. Ikzelf geef toe dat ik ook niet wakker lig van het feit dat ‘de Amerikanen’ ter plekke deze ongewapende, zich niet verzettende terrorist hebben omgebracht, maar dat weerhoudt mij er niet van het commentaar op Amnesty in perspectief te plaatsen. Want als moorden in sommige gevallen is toegestaan, moet het wel duidelijk worden in welke gevallen dan precies. Er zou een helder en ondubbelzinnig criterium opgesteld moeten worden waaruit blijkt dat voor Osama niet meer de rechten golden die voor alle andere mensen wel gelden. Dit criterium is er heden ten dage nog niet.
Wanneer is het vermoorden van een persoon erg?
Waarom is zo’n criterium er nog niet? Omdat dit moeilijk, zo niet onmogelijk, op te stellen is. Een op te stellen criterium is namelijk al snel afhankelijk van het wereldbeeld (of paradigma) waar men aan onderhevig is. Een voorbeeld: in Nazi-Duitsland waren velen mensen van mening dat voor de Joden andere regels en rechten golden dan voor Ariërs. Achteraf gezien lijkt dit de grootste onzin, maar toendertijd en in die situatie was het ‘logisch’. Het is de vraag op welke gronden wij de daden van Hitler en zijn volgelingen vandaag de dag afkeuren. Waarschijnlijk op het feit dat onder zijn verantwoordelijkheid veel mensen zijn omgekomen. Is ‘als veel mensen onder de verantwoordelijkheid van een persoon omkomen’ het heldere en ondubbelzinnige criterium op gronde waarvan wij kunnen zeggen dat een persoon geen mensenrechten meer heeft? Geen recht op een eerlijk proces en dus eigenlijk in die zin dus eigenlijk geen mens meer is?
Ik voorzie met dit criterium twee problemen. Ten eerste de vraag wanneer iets ‘veel mensen’ zijn. Is het ombrengen van duizenden mensen veel? Of tientallen of enkelen? Of zelfs bij één; oog-om-oog tand-om-tand? Het moge duidelijk zijn dat dit laatste in ieder geval niet werkzaam is. Ten tweede de vraag wie beslist wat ‘veel’ en ‘onder de verantwoordelijkheid van die persoon’ is. Hier komt ook weer het wereldbeeld (of paradigma) en de situatie bij kijken. Onder verantwoordelijkheid van President Truman zijn er in 1945 in één klap (okay, twee klappen) ruim 160.000 grotendeels onschuldige mensen omgekomen. Had Truman van zijn mensenrechten ontdaan moeten worden? Waarom of waarom niet?
Een mogelijk antwoord zou kunnen zijn dat het gedaan werd om erger te voorkomen. Maar hier gelden weer dezelfde vragen: erger voor wie en wie bepaalt wat ‘erger’ is? De meerderheid bepaalt dit. Betekent dit dat het wereldbeeld (het geloof) dat de meeste aanhangers heeft, bepaalt welke mensen er rechten hebben en welke niet? Daar lijkt het misschien wel op, maar als onafhankelijk criterium is dit natuurlijk niet waar we naar op zoek zijn.
De wereld is blij met de dood van Bin Laden
Ik vraag me af of er ooit een gerechtshof zou komen te bestaan dat internationaal één of meerdere van de mensenrechten van een individueel persoon kan ontnemen. Daarbij vraag ik me nogmaals af op welke gronden het dan acceptabel zou zijn om een persoon, in dit geval Osama, zonder proces te liquideren. Omdat er geen duidelijk criterium is, is het maar goed dat er instanties zijn die ons daar zo nu en dan op wijzen. Amnesty verdedigt wereldwijd onze rechten op het mens-zijn en doet dat aan de hand van de middelen die we hebben. Ik zou verbaasd zijn geweest als zij géén vragen hadden gesteld bij de dood van Osama. Het is natuurlijk ieders goed recht om commentaar te hebben op organisaties als Amnesty, maar realiseer je daarbij wel dat je met commentaar op Amnesty in zekere zin tegen de grondvesten van de samenleving aan het schoppen bent.
