Werk van Caltech-onderzoekster Frances Arnold bewees dat het mogelijk is om bacteriën silicium te laten gebruiken. En hiermee mede op silicium gebaseerd leven denkbaar is. Bron: Caltech

Is niet-organisch leven mogelijk?

Koolstofverbindingen worden in de chemie organische verbindingen genoemd. Dit is niet voor niets. Koolstof is onmisbaar voor leven. De koolstofchemie is onvoorstelbaar rijk. Er bestaan meer verbindingen met koolstof dan alle bekende verbindingen zonder koolstof. Maar wat als er om welke reden dan ook, op een bepaalde plek geen koolstof is maar wel andere elementen en energie? Of als er zelfs geen chemie zoals we die kennen mogelijk is? Zou zich op die plek leven kunnen vormen? Het antwoord: misschien, al is de kans hierop voorzover we weten niet erg groot. Hieronder een overzicht met de, voornamelijk speculatieve, kennis die we op dit moment hebben opgedaan.

In een doorbraak in 2017 ontdekten onderzoekers iets opmerkelijks. Ze slaagden er in om met behulp van gerichte evolutie een enzym van de bacterie, Rhodothermus marinus, tot een effectieve katalysator om te vormen voor de vorming van verbindingen tussen koolstof en silicium. Een bacterie die in staat is om silicium te verwerken, bewijst dat het in theorie mogelijk is dat er gedeeltelijk op silicium gebaseerde levensvormen bestaan.Zie ook deze video.

Werk van Caltech-onderzoekster Frances Arnold bewees dat het mogelijk is om bacteriën silicium te laten gebruiken. En hiermee mede op silicium gebaseerd leven denkbaar is. Bron: Caltech
Werk van Caltech-onderzoekster Frances Arnold bewees dat het mogelijk is om bacteriën silicium te laten gebruiken. En dat hiermee mede op silicium gebaseerd leven denkbaar is. Bron: Caltech

Op dit moment is er op aarde geen ecologisch voordeel voor dergelijke levensvormen, maar op werelden die veel heter zijn dan de aarde, bijvoorbeeld Venus, zijn op silicium gebaseerde levensvormen mogelijk in het voordeel. Siliconen en andere siliciumverbindingen zijn soms beter tegen hoge temperaturen bestand dan koolstofverbindingen. En silicium is nog maar het begin van de mogelijkheden…

Bron
Frances H. Arnold et al., Directed evolution of cytochrome c for carbon–silicon bond formation: Bringing silicon to life, Science Magazine, 2016 (DOI: 10.1126/science.aah6219 )

 

Geert Wilders met zijn vrouw Krisztina Marfai op Prinsjesdag 2014. Bron: Phil Nijman/Rijksoverheid (public domain ex. Wikimedia Commons)

Zit er een steekje los bij de kiezers op partijen rechts van de Nederlandse VVD?

Het politieke landschap bij Nederlandse rechts-conservatieve partijen heeft veel weg van een permanent slagveld.

Het is de afgelopen twee decennia een komen en gaan van rechts-conservatieve partijen, vaak aangeduid als “populistisch rechts”. Waar voormalig politiek multitalent – want auteur van de partijprogramma’s van PvdA en CDA – dr. Wilhelmus (‘Pim’) Fortuijn de politieke markt op dit terrein openbrak met zijn beweging LPF, die rond de achttien procent van de stemmen behaalde, is er sindsdien geen stabiele factor meer aanwezig op dit terrein. Na de moord op Fortuijn viel zijn beweging LPF, zelf al een afsplitsing van Leefbaar Nederland, al snel ruziënd uiteen. Hetzelfde lot trof bewegingen in de jaren erna zoals Trots op Nederland (Rita Verdonk), Forza Nederland, Voor Nederland (Joram van Klaveren) en nu als laatste partij Forum voor Democratie. De enige relatief stabiele politieke partij binnen populistisch rechts is de Partij voor de Vrijheid met één lid: Geert Wilders. Dit omdat, in de woorden van Wilders, “alleen als ik schizofrenie ontwikkel” de PVV uit elkaar kan vallen.

Rechtse partijen, of conservatieve partijen?
De conclusie vanuit andere delen van het politieke spectrum is hard. “Er moet toch wel een steekje los zijn aan de kiezers rechts van de VVD”, zo stelt historicus Han van der Horst in een nogal emotioneel geladen betoog op het linkse politieke opinieplatform joop.nl[1].

Een opmerkelijke constatering. Immers, er zijn geen aanwijzingen uit de wetenschappelijke literatuur bekend voor het plots uitbreken van psychische afwijkingen onder twintig procent van de Nederlandse bevolking, en een correlatie tussen geestelijke stoornissen en een rechts-populistische stemkeuze. Uit onderzoeken onder de bevolking blijkt ook dat karakteristieke rechtspopulistische opvattingen zoals kritiek op de islam en behoud van Zwarte Piet gedragen worden door een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking[2]. Waarschijnlijk is eerder dat de door de heer Han van der Horst gehanteerde verklaringsmodellen voor het stemgedrag van ongeveer twintig procent van het Nederlandse electoraat (of liever gezegd: het ontbreken daarvan) het een en ander schort. Of wellicht: een gebrek aan vermogen om zonder verdoving te kunnen denken.

Geert Wilders met zijn vrouw Krisztina Marfai op Prinsjesdag 2014. Bron: Phil Nijman/Rijksoverheid (public domain ex. Wikimedia Commons)
Geert Wilders met zijn vrouw Krisztina Marfai op Prinsjesdag 2014. Bron: Phil Nijman/Rijksoverheid (public domain ex. Wikimedia Commons)

Een tweede denkfout die de heer van der Horst hier, zo lijkt het, maakt is deze kiezers “rechts van de VVD” te noemen. Op economisch vlak (met uitzondering van de kwijnende Libertarische Partij) is de VVD op afstand de meest rechtse partij in Nederland. Rechtser ook dan de gemiddelde VVD-kiezer. In economisch opzicht is de PVV linkser dan de VVD en ongeveer even links (of rechts) als D66. Waarschijnlijk bedoelt de heer van der Horst hier “conservatief”, niet zozeer: rechts.

Hier komen we aan de begin van een oplossing voor dit “mysterie”. Klaarblijkelijk is het probleem voor deze kiezers niet zozeer een gebrek aan rechts politiek beleid, maar een gebrek aan conservatisme, althans: conservatisme volgens de meetlat van de StemWijzer.

Waarom zijn er zoveel ruzies bij rechts-conservatieve partijen?
Een eerste factor is dat deze partijen bijna zonder uitzondering nieuw zijn. Bij nieuwe partijen is er geen stabiele organisatie. Een bestaande partij zoals bijvoorbeeld VVD of SP kent een ingewikkelde partijbureaucratie. Een pas opgerichte partij heeft deze niet. De enige stabiele rechts-populistische partij, de PVV, is met een oprichtingsdatum in 2006 ook veruit de oudste van alle rechtspopulistische partijen. De ruziezoekers en politieke scherpslijpers die het niet eens zijn met Wilders zijn nu al dan niet vrijwillig vertrokken, en werden daarna afgestraft door de kiezers. Wat overblijft zijn trouwe Wilders-aanhangers. De andere partijen hebben het doormaken van dit proces niet overleefd.

Samenwerken vereist compromisbereidheid en oog hebben voor het grotere geheel. Een nieuwe politieke partij trekt politieke ondernemers aan. Eigengereide mensen die zich gedrongen voelden om “het land te redden”. Dit geldt des te sterker voor een rechtse politieke partijen. Individualisme, grote machtsverschillen en een autoritaire stijl van leidinggeven en conflictoplossing vormen een explosieve en inherent instabiele combinatie van eigenschappen. Een rechtse politieke beweging is hiermee doorgaans instabiel. Bij de VVD bestaat er een uitgebreid netwerk om uitgerangeerde partijgrootheden aan baantjes als burgemeester, commissaris der koning of een commissariaat bij een bank te helpen. Voor een dissident is er dus altijd een alternatieve carrière denkbaar, of desnoods een overstap naar een geestverwante establishmentpartij als D66 of CDA. Ruzie schoppen binnen de VVD is funest voor je carrièrekansen, zoals ex-VVD’ster Rita Verdonk kan beamen. Rechts-conservatieve partijen zijn besmet. Het is dus erop of eronder. Een ex-PVV’er is voor jaren “besmet”. Wachtgeld is voor hen een bittere noodzaak.

Is Wilders een charlatan?
Verder is het de vraag of bijvoorbeeld Wilders een charlatan is. De man liegt, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Mark Rutte, zelden. Hij gelooft duidelijk in wat hij zegt en zet hiervoor ook moedig zijn leven en levensgeluk op het spel: veel islamisten willen Wilders vermoorden, waardoor Wilders strengbewaakt als een kluizenaar moet leven. Dat Wilders op zich mentaal gezond is wordt beaamd door psychologen als bijvoorbeeld Bram Bakker [3]. De boodschap van Wilders is duidelijk: de islam is het voornaamste gevaar voor Nederland. Als je dat met hem eens bent, en veel mensen zijn dat in zekere mate met hem eens, zoals een meerderheid van de Nederlandse bevolking en ook door de mainstream gerespecteerde politici zoals de Franse president Emmanuel Macron, is het rationeel om op Wilders te stemmen. Immers: hij vertolkt wat zij denken en willen. Het is dan niet rationeel om op bijvoorbeeld Rutte te stemmen. Rutte heeft immers aangetoond volstrekt onbetrouwbaar te zijn, anders dan voor bedrijven zoals Unilever. Gerespecteerde politici als Mark Rutte maken meer kans op de kwalificatie “charlatan” dan Geert Wilders.

Bronnen
1. Han van der Horst, Er moet toch wel een steekje los zijn aan de kiezers rechts van de VVD, Joop.nl, 2020
2. Denkend aan Nederland – Een bundeling van analyses, thematische verkenningen en essays. Sociaal en Cultureel Rapport 2019, SCP 2019.
3. Esther Fenema en Bram Bakker, De psyche van Geert Wilders, HP De Tijd, 2019

Nederland en België gebruiken tussen de twee en drie maal zoveel als de aarde aan kan. Bron/copyright: Global Footprint Network, 2020

Vleestaks: moeten we een vleestaks invoeren om het milieu te beschermen?

Onze planeet wordt zwaar overbelast. Een van de grootste slokops qua ruimtegebruik is de landbouw, en wat dat betreft vooral de veeteelt. Het zou voor het ecosysteem van de aarde beter zijn als de veeteelt zou verdwijnen of in ieder geval ingeperkt tot dat vee, dat voor mensen oneetbare plantenresten eet. Moeten we een vleestaks invoeren?

Hoe ernstig is het probleem?

De roep om een vleestaks wordt steeds groter, en wel hierom. Op dit moment kampt de aarde met een grote ecologische overshoot. Dat wil zeggen, dat we hernieuwbare bronnen sneller opgebruiken dan ze worden vernieuwd.  Volgens het Global Footprint Network heeft Nederland al 3 mei haar rechtmatige aandeel in de hulpbronnen van de wereld opgebruikt. België maakt het zelfs nog bonter: 5 april. En dit is nog een gunstig beeld, het gevolg van de Covid-19 uitbraak. Sinds 1970, het jaar waarop de mensheid voor het eerst ‘rood’ kwam te staan is de ecologische voetafdruk alleen maar groter geworden. Dus het probleem is inderdaad ernstig. En veeteelt is een belangrijk onderdeel van deze footprint, en hiermee van het probleem.[1]

vleestaks
Nederland en België gebruiken tussen de twee en drie maal zoveel als de aarde aan kan. Bron/copyright: Global Footprint Network, 2020

Een vleestaks is geen goed idee en wel hierom

Dierlijke proteïne is het best verteerbaar van alle eiwitsoorten volgens de methodiek DIAAS, die door de FAO wordt aanbevolen[2]. Zeker opgroeiende kinderen hebben dierlijk eiwit nodig. Zelfs soja, de meest complete plantaardige eiwitbron, is nog steeds onvolledig. Ook bevat soja toxines die rauwe soja giftig maken en met behulp van traditionele technieken, zoals fermenteren, alleen met grote moeite onschadelijk gemaakt kunnen worden [3]. Uit archeologische vondsten blijken ook de nakomelingen van veehouders langer, sterker en gezonder te zijn dan de nakomelingen van mensen met een vegetarisch dieet die vaak gebreksziekten vertonen [4].

Rijke ouders hebben voldoende geld om vlees voor hun kinderen te kopen en ze gezond op te laten groeien. Nu hebben arme ouders dat geld ook, omdat vlees relatief goedkoop is. Een vleestaks zal rijke ouders die graag vlees willen eten, daarvan niet weerhouden. Het werkelijke doelwit van de vleestaks, wat de voorstanders je nooit zullen vertellen, zijn dus arme mensen, die een aanzienlijk deel van hun besteedbare inkomen aan voedsel besteden.

Met deze vleestaks worden arme ouders gedwongen om hun kinderen toxische soja of nog ergere plantaardige alternatieven voor te zetten. Met als gevolg dat ze op volwassen leeftijd eerder chronische ziekten krijgen.
Kortom: de harteloze vleestaks mag nooit worden ingevoerd, dit komt neer op de erfelijkheid van armoede en de kinderen van armen veroordelen tot een gebrekkig lichaam.

Kweekvlees, een betere oplossing dan een vleestaks

Beter geeft de overheid forse ontwikkelsubsidies aan Nederlandse firma’s die labvlees ontwikkelen, zoals Mosa Meat. Kweekvlees is qua ecologische voetafdruk vele malen minder milieubelastend. Als de kostprijs onder die van vlees van levende dieren kan worden gebracht, en op dit moment zijn de kosten al gedaald van € 250.000 tot € 9 per hamburger, is dit een betere oplossing dan de onrechtvaardige vleestaks. [5]

Bronnen
1. Global Footprint Network, Earth Overshoot Day
2. Laure Herreman et al., Comprehensive overview of the quality of plant- And animal-sourced proteins based on the digestible indispensable amino acid score, Food Science And Nutrition, 2020, DOI: https://doi.org/10.1002/fsn3.1809
3. Arlete M. Becker-Ritt, Antinutritional and/or toxic factors in soybean (Glycine max (L) Merril) seeds: comparison of different cultivars adapted to the southern region of Brazil, Journal of the Science of Food and Agriculture, 2004, DOI: https://doi.org/10.1002/jsfa.1628
4. Helen Thompson, Switching to Farming Made Human Joint Bones Lighter, Smithsonian magazine, 2014
5. Mosa Meat: From €250,000 To €9 Burger Patties, Clean Technica, 2019

Het electoraat van linkse partijen, met uitzondering van de SP, is het op economisch vlak eens met ze, maar is veel conservatiever. De rechtse partijen zijn voor hun electoraat economisch gezien veel te rechts. Kortom: een gapend gat in het kwadrant linksonder. Bron: geïnspireerd op een gesuperponeerde infographic van Trouw[2], zie bronvermelding.

Gaat de ‘as van Krouwel’ omklappen?

De Nederlandse politicoloog André Krouwel maakte een populaire tweedimensionele indeling van politieke partijen. Naast de klassieke links-rechts indeling, introduceerde hij ook de conservatief-progressief indeling. Deze is vermoedelijk ontleend aan het werk van Eysenck en Nolan. Van oudsher is links gelijkgesteld met progressief, en rechts met conservatief en we vinden inderdaad de meeste partijen op de klassieke links-rechts as. Het electoraat beweegt echter, en wijkt steeds sterker af van deze traditionele rolverdeling. Gaat deze oude as van Krouwel omklappen, en krijgen we een nieuwe politieke constellatie?

Links en rechts
Het klassieke politieke onderscheid is dat tussen links en rechts. Links staat voor het gelijktrekken van economische verschillen door herverdeling van welvaart, emancipatie van achtergestelde groepen en machtverschillen. Rechts staat voor het vergroten van economische verschillen door minder overheidsingrijpen en uitbreiding van het eigendomsrecht, door bijvoorbeeld publiek domein te privatiseren.

Conservatief en progressief
Tot einde twintigste eeuw vielen de linkse en progressieve standpunten goeddeels samen. Links wilde vrouwen- en homorechten, rechts wilde het traditionele gezin beschermen. Daarna trad er een steeds duidelijker splitsing op. Zo zijn er partijen die economisch gezien behoorlijk rechts zijn, maar cultureel gezien sterk progressief, met als beste voorbeeld D66. De PVV is een voorbeeld van een partij die economisch gezien ongeveer even links is als D66, maar cultureel gezien erg conservatief. Dit bracht onder politicologen het besef dat de traditionele ééndimensionele onderverdeling verouderd is (als deze al ooit adequaat is geweest), en moet worden vervangen door een ander model, bijvoorbeeld een vierkant met als assen links-rechts en progressief-conservatief. Er zijn in internationaal opzicht andere modellen, want ook dit model is verre van volmaakt. De ooit vrij strakke lijn tussen linksboven (links-progressief) naar rechtsonder (rechts-conservatief) begint steeds meer te veranderen in een wolk rond de oorsprong. Wat is er aan de hand?

Het electoraat van linkse partijen, met uitzondering van de SP, is het op economisch vlak eens met ze, maar is veel conservatiever. De rechtse partijen zijn voor hun electoraat economisch gezien veel te rechts. Kortom: een gapend gat in het kwadrant linksonder. Bron: geïnspireerd op een gesuperponeerde infographic van Trouw[2], zie bronvermelding.
Het electoraat van linkse partijen, met uitzondering van de SP, is het op economisch vlak eens met ze, maar is veel conservatiever. De rechtse partijen zijn voor hun electoraat  genoeg conservatief, maar economisch gezien veel te rechts. Het resultaat: een gapend gat in het kwadrant linksonder. Bron: geïnspireerd op een gesuperponeerde infographic van Trouw[2], zie bronvermelding.
Het gapende gat: klapt de As van Krouwel om?
Wat opvalt is als de electorale puntenwolk wordt gesuperponeerd over de posities van politieke partijen[2], kiezers veel gematigder blijken dan hun partij. Eigenlijk scoort alleen de PvdA redelijk in het centrum van hun electoraat. SP is te links voor hun gemiddelde kiezer, de VVD te rechts en conservatief. De PVV, CDA, GroenLinks en waarschijnlijk ChristenUnie doen het iets beter, maar afgezien van de PvdA is elke linkse partij te progressief. De geïsoleerde ligging van de SP, ver buiten hun electorale puntenwolk, verklaart waarschijnlijk waarom de partij een kwijnend bestaan leidt.

Dit maakt deel uit van een wereldwijde trend. Het belangrijkste vraagstuk is nu niet alleen meer de verdeling, maar vooral: hoe om te gaan met verandering. De snelle toename van compoutercapaciteit betekent dat de veranderingen steeeds sneller gaan. Grote groepen mensen kunnen deze veranderingen niet meer bijbenen en worden daarom naar het conservatieve deel van het politieke spectrum gedrukt. Een belangrijke bron van zekerheid is bestaanszekerheid. Links verschaft deze bestaanszekerheid. Conservatisme, op cultureel gebied, ook. Dit verklaart waarom de populariteit van links-conservatisme nu sterk groeit. En de traditionele politieke as wel eens negentig graden kan gaan draaien naar linksonder-rechtsboven.

Recept voor een electorale monsteroverwinning
De meeste kansen voor een machtspoliticus liggen in het kwadrant linksonder: een gematigd links beleid en cultureel conservatisme. HIerbij kan de machtspoliticus het beste de nadruk leggen op de (volgens de kiezer) grootste bedreigingen voor Nederland: de islam, amerikanisering, bureaucratisering, afschaffing van Zwarte Piet en immigratie [3]. Hierbij is een consequent, maar genuanceerd standpunt het beste. Aanpakken van verengelsing (d.w.z. gebruik van Engels i.p.v.Nederlands) en veramerikanisering, immigratie, privatisering, individualisering, bureaucratisering en vooral: islamisering en het groter worden van tegenstellingen tussen groepen.

Hij kan vooral scoren met het oplossen van de vervelendste problemen. Oplossen van de woningnood, bijvoorbeeld. Dit kan door het bouwen van veel extra kleine, goedkope woningen en het flink terugbrengen van de migratie, verantwoordelijk voor de meeste bevolkingsgroei.

De politicus spreekt zich geregeld uit tegen het oprukken van het Engels en de angelsaksische cultuur, alsmede het hyperindividualisme en de privatisering. Immigratie moet aan banden worden gelegd, bijvoorbeeld door te kiezen voor een streng, maar sociaal, meritocratisch immigratiebeleid en opvang in de eigen regio. De vrijheid van godsdienst wordt ingeperkt tot de vrijheid die atheïsten ook genieten. De politicus komt volledig op voor Zwarte Piet en behoud van Nederlandse culturele tradities. Regelingen worden vereenvoudigd zodat Nederlanders niet meer tussen de wielen van allerlei ambtelijke regelingen en instanties terecht komen, zoals nu met de kinderopvangtoeslag-affaire is gebeurd. Islamististen en hun organisaties worden net zo streng in de gaten gehouden en juridisch aangepakt, als nu met andere radicale politieke groepen gebeurt. Islamistische uitingen, zoals de hoofddoek en burqa worden niet meer getolereerd of beschermd, ex-moslims en islamitische hervormers worden krachtig beschermd. Linkse concurrerende politici kunnen worden geframed als goedbedoelende, wat wereldvreemde zwevers die zich voor het karretje laten spannen van globalisten, islamisten en de tegenstellingen onnodig groter maken, rechtse politici als kortzichtige, hardvochtige zakkenvullers die de rijken nog rijker willen maken. Bij elk conflict tussen burgers en de overheid waarbij de overheid duidelijk fout zit, kies jij keihard en onverkort voor de bevolking. En laat je koppen rollen. Klimaat is belangrijk, maar banen en welvaart zijn ook belangrijk. Dus kies je voor klimaatneutrale kernenergie (uiteraard bouw je die centrales aan de Duitse of Belgische grens, Duitsers en Belgen stemmen niet in Nederland) en stop je de subsidie aan vogels dodende windmolens. Zo kan je in het electoraat van zo ongeveer elke partij, met uitzondering van D66, inbreken.
Er is een nadeel. Als deze links-conservatieve problemen zijn opgelost, verschuift het electoraat weer naar de concurrentie. Maar tegen die tijd heb je zo een naam gemaakt als Verbinder en Vader/Moeder des Vaderlands, dat een vette premiersbonus je niet meer kan ontgaan.

Bronnen
1. A. Krouwel et al., Mapping parties in a multidimensional European political space: A comparative study of the EUvox and euandi party position data sets, Party Politics, DOI: 10.1177/1354068818812209, 2019
2. De VVD-kiezer is niet zo rechts als zijn partij, Romana Abels in Trouw, 2017
3. Denkend aan Nederland – Een bundeling van analyses, thematische verkenningen en essays. Sociaal en Cultureel Rapport 2019

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen. Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Is islamisme legitiem, en iets anders dan jihadisme?

Waar landen als Soedan en de Verenigde Arabische Emiraten afstappen van de meest controversiële aspecten van het islamitische wettenstelsel sharia, rukt het islamisme op in Nederland en België. Volgens een groep overwegend “progressieve” opiniemakers moeten we onderscheid maken tussen islamisme en jihadisme. Waar jihadisme wordt gezien als crimineel, want: oproepend tot geweld, ziet deze groep islamisme als een legitieme politieke stroming. Hebben zij gelijk? Wat is jihadisme en wat is islamisme?

Wat is het verschil tussen islam en islamisme?
Islamisme is een neologisme wat in feite neerkomt op “politieke islam”. Van oudsher was er alleen de islam, die zowel persoonlijke als politieke elementen bevatte. In de sharia is er geen onderscheid tussen het persoonlijke en privédomein. De hadith (overleveringen) met een politiek karakter, zoals de voorgeschreven straffen en huwelijkswetten staan in hetzelfde boek als de hadith met een persoonlijk karakter, zoals de voorgeschreven manier om te bidden of de rituele wassing uit te voeren. Dit volgt het systeem van het belangrijkste islamitische heilige geschrift, de koran. Ook ziet de islamitische staat streng toe op het geloofsleven van de individu. Zo was het gezamelijk bidden voor moslims geregeld een wettelijke plicht in een sharia-staat, zoals in de streng-islamitische staat van de Almohaden[1].
Samengevat: in de traditionele islam is er geen duidelijk onderscheid tussen de politieke en de religieuze dimensie. Deze vloeien naadloos in elkaar over. De explicitering van het islamisme is van vrij recente datum, met denkers als de door Nasser terechtgestelde Egyptische islamist Sayyid Qutb. Voor die tijd, en ook voor een belangrijk deel na die tijd, was er geen onderscheid tussen het privédomein en het publieke domein qua islamitische wet. De strenge afscheiding van het privédomein heeft uitsluitend betrekking op het voorkomen van “onwettige” seks tussen niet-getrouwde personen van het andere geslacht. De harem is afgeleid van het Arabische ‘haram’: verboden of heilig.

Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.  Bron: L'Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)
Lijfstraffen zoals zweepslagen, in de Lage Landen al meer dan een eeuw geleden afgeschaft, komen weer terug als islamisten hun zin krijgen.
Bron: L’Exécution de la Punition de Fouet door Jean-Baptiste Débret (1829)

Wat is het verschil tussen “jihadisme” en “islamisme”?
Wie de qua leesbaarheid vrij taaie tijdschriften die terreurgroepen als Al Qa’eda en Islamitische Staat doorleest, zoals Inspire (Al Qa’ida) en Dabiq (IS) valt op dat de bronnen die zij aanhalen dezelfde zijn als de bronnen die islamisten aanhalen. Namelijk de koran en (vooral) de hadith. Een als ‘niet-terroristisch’ bekend staande groep als Hizb-ut-Tahrir keurt aanslagen op bijvoorbeeld Israëli’s en andere ; vijanden van de islam’ op theologische gronden goed. [2] Dit geldt in sterke mate ook voor de ideologisch meer flexibele Moslimbroederschap, die voor het doel: het verenigen van alle islamieten onder één soennitisch  kalifaat en het onderwerpen van de niet-moslims, de onderlinge verschillen tussen islamieten als secundair ziet [3]. Er zijn landen, waar deze groep zich vreedzaam manifesteert, zoals Turkije en veel westerse landen, en er zijn andere landen, waar deze groep terreuraanslagen pleegt (Gazastrook, Syrië).

Ideologisch gezien is er geen verschil tussen een “vreedzame” islamist en een “jihadist”, behalve een meningsverschil over de te volgen strategie. De ideologie van jihadisten IS islamisme. “Jihadisme” (nauwkeuriger: jihad al-qital, gewapende strijd) is slechts een strijdmethode van het islamisme, het is geen losstaande ideologie.

Wat als jihadisten of islamisten het voor het zeggen krijgen?
De gevolgen zijn in beide gevallen hetzelfde en uitermate voorspelbaar: invoering van de sharia, i.e. inperking van de rechten voor vrouwen en niet-islamitische groepen, invoering van de jizya (een hoofdelijke belasting toegepast op niet-moslims), invoering van polygynie, afschaffen van de mensenrechten van homoseksuelen, de doodstraf op het verlaten van de islam voor ex-moslim mannen / levenslange opsluiting voor ex-moslim vrouwen tot ze van mening veranderen, ar-rajam (steniging) voor getrouwde islamieten die seks hebben met een ander dan de eigen echtgenoot of een ma malakat amaynukum (‘wat de rechterhand toebehoort’, i.e. krijgsgevangen genomen slavin). En, natuurlijk, het ongeldig verklaren van het huwelijk van een ex-moslim met zijn vrouw, in landen zoals Egypte waar een sharia-light heerst. Pas in 2020 werd er in Egypte openlijk gediscussieerd over het afschaffen van deze wet [4]. Had deze ex-moslim in bijvoorbeeld Mauretanië geleefd, waar de volledige sharia geldt, dan was hij geëxecuteerd.

Zoals u al begrepen hebt, waarde lezer, wordt ook de slavernij weer ingevoerd. Immers, abolitionisme is bida (innovatie) van de kuffaar (ongelovigen). En, natuurlijk, de ongeldigheid van de getuigenis van een niet-moslim tegen die van een moslim. In bijvoorbeeld Pakistan en Noord-Nigeria zie je islamisme in de praktijk. In alle landen waar het islamisme oprukt, worden vrouwenrechten en de rechten van niet-islamitische en seksuele minderheden (waaronder de minderheid die seks heeft zonder huwelijk) ingeperkt of afgeschaft.

Positieve kanten vergeleken met de op dit moment heersende politieke ideologieën in het westen heeft het islamisme niet.

Kortom: niet echt idealen die worden geassocieerd met progressief, laat staan visionair denken.

Is islamisme legitiem?
Of islamisme “legitiem” is, is de vraag. De CP’86 is wegens racisme verboden door de rechter. De apartheidsidealen van het islamisme zitten eveneens over de rand wat volgens het huidige Nederlands strafrecht toegestaan is. Wij zijn daarom geneigd deze vraag stellig ontkennend te beantwoorden.

Bronnen
1. D. Serrano, Judicial pluralism under the “Berber empires” (last quarter of the 11th century C.E. – first half of the 13th century C.E.), Bulletin d’Études Orientales, https://doi.org/10.4000/beo.3229, 2015
2. Hizb ut-Tahrir: ideology and strategy, Henry Jackson society, 2013
3. A. Ayyash, Strong Organization, Weak Ideology: Muslim Brotherhood Trajectories in Egyptian Prisons Since 2013, Arab Reform Initiative, 2019
4.
Amna Naseer: Controversy in Egypt after a statement regarding the legality… [of a marriage between a Muslim woman and a non-Muslim man], 2020

 

‘Vaccineer eerst de superspreaders’

De Nederlandse Raad voor de Volksgezondheid beveelt de regering aan, eerst de ouderen en andere mensen met een zwak immuunsysteem te vaccineren tegen het covid-19 veroorzakende SARS-CoV-2 coronavirus. Is dat verstandig? Nee, zegt een natuurkundige die een epidemiologische analyse maakte. Is het beter om juist de (over het algemeen kerngezonde) superspreaders eerst te vaccineren, hoe onethisch het ook klinkt?

Verspreiding SARS-CoV-2 vooral door superspreaders en in superspreading events
Massale uitbraken van SARS-CoV-2 vonden voornamelijk plaats bij massa-bijeenkomsten binnenshuis[1]. Beruchte gevallen waren audities van zangkoren, kerkdiensten, vrijdaggebeden in moskeeën, discotheken, slachthuizen, feesten binnenshuis en politieke bijeenkomsten. Of in verpleeghuizen met kwetsbare mensen. Vaak begon deze epidemie bij één geïnfecteerde persoon die meerdere van dit soort gelegenheden bezocht: de superspreader. Zo besmette een Zuid-Koreaanse besmette vrouw tientallen mensen in zowel een ziekenhuis als een kerkdienst [2].

Extinguish the curve: waarom juist de superspreaders aangepakt moeten worden
De mensheid is beter af zonder het SARS-CoV-2 virus en andere op mensen gedijende virussen. Een vaccin, zeker een in sneltreinvaart, dus relatief gezien gebrekkig op bijwerkingen getest vaccin als nu in omloop wordt gebracht door de farmabedrijven Pfizer en Moderna, is een nogal ingrijpende manier om dit virus wereldwijd uit te schakelen. Als er andere, minder ingrijpende methoden zijn om het transmissiecijfer R flink onder de 1 te krijgen (m.a.w. ervoor te zorgen dat er per geïnfecteerde minder dan 1 persoon wordt besmet, dus dat de epidemie uitsterft), genieten deze de voorkeur. Het voorkómen van superspreading events, zoals verbieden van alle grote bijeenkomsten binnenshuis, is weliswaar niet erg leuk, en een ernstige aantasting van de grondwettelijke vrijheid van vereniging, maar effectief is het wel. Een andere maatregel, die veel zoden aan de dijk zou zetten is het vaccineren van superspreaders. Dat zijn in het geval van covid-19 mensen met veel sociale contacten, mensen die met kwetsbare groepen werken (personeel ziekenhuizen en verpleeghuizen) of mensen die in covid-19 gevoelige ruimten werken (zoals slachterijen).  Zo krijgen we met een kleinere hoeveelheid vaccins de epidemie veel sneller onder controle.

Hoe sporen we de superspreaders op?

De bindingsstekels van covid-19 (rood in deze afbeelding) zijn buitengewoon goed in het binden aan receptoren van menselijke cellen. Evolutie of genetische manipulatie? Bron: overheid VS (state.gov)
SARS-CoV-2: is het ethisch verantwoord om gezonde mensen eerder in te enten, als we daarmee de epidemie eerder stoppen?
Bron: overheid USA (state.gov)

De meeste mensen hebben een relatief klein aantal contacten. Een klein aantal mensen heeft een enorm aantal contacten. De Israëlische natuurkundige Shlomo Reuvin ontwikkelde een effectieve manier om deze potentiële superspreaders op te sporen: vraag een groot aantal mensen wie hun kennissen zijn. Een klein aantal mensen duikt dan veel vaker dan anderen op. Juist déze mensen moeten eerst gevaccineerd worden, stelt Reuvin, en niet eenzame ouderen. In zijn rekenmodellen bleek een veel kleiner percentage inentingen al een enorm effect te hebben: als de meeste superspreaders worden ingeënt, blijkt de epidemie ook bij een laag ingeënt percentage van de bevolking, denk dan aan tien tot twintig procent, een drastische daling in R te vertonen. Met wat we nu weten over het SARS-CoV-2 virus, kunnen we deze superspreaders gericht inenten. De ‘indirecte vaccinatieplicht’, waarvoor binnen de VVD gepleit wordt, is weliswaar een aantasting van grondwettelijke vrijheden (lichemelijke integriteit, in dit geval), maar zou in het stoppen van superspreading events dus in feite buitengewoon effectief zijn.

Zie ook: Covid-19: de onzin van de anderhalve meter regel

Bronnen
1. Zo groot is de impact van superspread-events, MauriceDeHond.nl (Mari de Hond), 2020
2. ‘Superspreader’ in South Korea infects nearly 40 people with coronavirus, LiveScience, 2020
3. Shlomo Reuvin et al., Efficient Immunization Strategies for Computer Networks and Populations, ArXiv pre-print server, 2003
4. Minister De Jonge: ‘Geen indirecte vaccinatieplicht’, Parool, 2020

Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust

Hoe bestrijden we nepnieuws?

Zoals wel vaker rond verkiezingstijd, laait de Nederlandse discussie over nepnieuws weer eens hevig op. De Nederlandse Minister van Binnenlandse zaken, jonkvrouwe Kajsa Ollongren (D66), wil een “onafhankelijk” instituut oprichten dat zich bezig houdt met het tegengaan van het verspreiden van “nepnieuws”, dat volgens haar, en veel anderen, een grote bedeiging voor de democratie zou vormen. Heeft dit zin?

Wat is nepnieuws?
Beauty is in the eye of the beholder, zeft een bekend Engels spreekwoord. Zo ook, wat “echt nieuws” en wat “nepnieuws” is. In de Middeleeuwen was het beantwoorden van deze vraag gemakkelijk. Echt nieuws, dat was wat de Kerk (m.a.w. de rooms-katholieke kerk, als waarheid zag. Of, bij de zuiderburen, wat de heersende islamitische sekte als waarheid zag. De rest was nepnieuws, oftewel ketterij. De verspreiding van nepnieuws nam een grote vlucht met de uitvinding van de boekdrukkunst. Zo waren de Albigenzen, die er in  de twaalfde eeuw vergelijkbare ideeën op nahielden als Luther en andere protestanten eeuwen later, een marginaal groepje. Hun ketterse ideeën over het zelf lezen van de “heilige schrift” in plaats van de interpretatie van de kerk te volgen, konden vrij gemakkelijk met bruut geweld onderdrukt worden. Niet veel mensen hadden een bijbel, want die moest met de hand overgeschreven worden: letterlijk een monnikenwerk. Dat veranderde na de uitvinding van papier en de boekdrukkunst.  Er was toen geen houden meer aan: het informatiemonopolie van de rooms-katholieke kerk werd snel doorbroken.

Internet heeft een vergelijkbaar effect. In de goede oude tijd, toen er nog geen internet was, werd menig CPN-lid of journalist door de BVD (voorganger van de AIVD) geronseld[1]. Dat kon ook, want er was (en is) maar een handjevol kranten. Ook alle radio- en tv-stations waren op één hand te tellen. Ook nu nog werken er tientallen journalisten als AIVD-agent[2]. Met internet veranderde ook dat. Voor een journalist is het geen carrèretechnisch doodvonnis meer als er geen emplooi meer is bij kranten of tv-zenders. De bij de mainstream omstreden talkshowhost Robert Jensen, bijvoorbeeld, heeft nadat zijn TV-programma is stopgezet, een veelbekeken covid-19 beleid-kritisch Youtube-kanaal opgezet met als motto “de [mainstream] media is het virus”. Dit geldt ook voor journalisten zoals de eveneens bij de mainstream omstreden Joost Niemoller (nu actief als weblogger), of het veelbekeken, (volgens de main stream media) in wilde complottheorieën grossierende online actualiteitenprogramma Weltschmerz. Daarnaast zijn er nu duizenden bloggers, vloggers, influencers en, vanzelfsprekend, uw onvolprezen visionair.nl. Vandaar, dat er bij de overheid een grote behoefte is aan het bestrijden van deze niet onder controle te houden wildgroei.

Ministerie van Waarheid

Deze behoefte bij zowel Brusselse als Haagse regenten verklaart waarom er nu zoveel aandacht is voor nepnieuws[3]. Zo wil jonkvrouw Kajsa Ollongren nu een van de overheid losstaand (maar wel door de overheid gefinancierd) zelfstandig bestuursorgaan om zogenoemd nepnieuws aan te pakken[4]. Volgens de bewindsvrouw is er ‘geen sprake van’ een gedachtenpolitie. Ze benadrukt dat het niet de overheid zal zijn die onjuiste informatie gaat monitoren. “Die rol heeft de overheid niet.” Een onafhankelijke instantie die niet gebonden is aan een politieke partij of ministerie, moet de desinformatie opsporen en daarover berichten.”
Niet voor niets zegt een oud Nederland spreekwoord: wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. Een gepoliticeerd zelfstandig bestuursorgaan (daar spreken we nu over, immers de vraag naar wat nepnieuws is en wat waar nieuws, is politiek geladen) is het ergste van twee werelden. Het is niet onafhankelijk en politiek niet aanspreekbaar. Het is bij uitstek een manifestatie van de “deep state”.

Inquisitie

De inquisitie, een instituut van de rooms-katholieke kerk dat afwijkingen van de rooms-katholieke leer opspoorde en bestreed, was ook een “onafhankelijke instantie die niet gebonden is aan een politieke partij of ministerie”. Dat de lokale overheid het vuile werk van de brandstapel voor haar rekening nam, was geen troost voor de brandende heksen en ketters. Overheidsorganisatie of niet: als een organisatie gemachtigd wordt door de overheid, zoals hier, is er geen functioneel verschil met een overheidsorganisatie.

Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust
Inquisiteurs bezig met de bestrijding van nepnieuws. Bron: Wellcome Trust / Wikimedia Commons

Verder: ook de overheid is een belangrijke bron van misinformatie, zoals wel bleek aan het begin van de covid-19 epidemie, toen de Nederlandse overheidsorganisatie RIVM mondkapjes “niet nodig” achtte[5] en in navolging van de WHO beweerde dat asymptomatische patiënten het virus niet overdroegen[6]. Datawetenschapper Maurice de Hond leverde hier ook al harde en onderbouwde kritiek op. Dat kwam hem op een veroordeling op de sociale-media giganten wegens “nepnieuws” te staan[7]. Er zijn meer voorbeelden. Machtige belangengroepen zullen altijd autoritatieve bronnen kapen en omkopen om hun eigen nepnieuws (deze keer met het stempel “officiële waarheid”) op te leggen aan de rest.

Wat dan wel werkt? Simpel: bewaak de normen van goede journalistiek. Leer burgers hoe ze gedegen onderzoeksjournalistiek kunnen beoefenen, bijvoorbeeld via kosteloze cursussen met examen. Dit is waarschijnlijk een van de nuttigste skills om onze democratie, een democratie te houden. Onze democratie is in veiliger handen met honderdduizenden getrainde burgerjournalisten, dan met enkele honderden vaak door de AIVD gerecruteerde professionele journalisten.

Bronnen
1. De lange arm van de BVD, herinneringen aan de infiltratie – Nederlandse Communisten uit NRC, 1994
2. ‘We moeten niet zo verbaasd zijn dat de AIVD informanten werft onder journalisten’ – Trouw, 2019
3. Desinformatie en nepnieuws tegengaan – Nederlandse rijksoverheid, ongedateerd
4. Ollongren pakt “fake news” rond verkiezingen aan – BNR Nieuwsradio, 2020
5. ‘Mondkapje is geen realistische manier om coronavirus te dempen’ – AD, 2020
6. WHO trekt bewering in: ‘Wellicht toch veel coronabesmettingen door mensen zonder symptomen’ – De Morgen, 2020
7. Maurice de Hond teleurgesteld in YouTube wegens verwijderen corona-video: ‘Ik zeg hetzelfde als Duitse topviroloog!’ – Gaande.nl, 2020

De in opdracht van de nazi's ontwikkelde Volkswagen, een betaalbare auto voor de gewone man. Ondanks het inktzwarte verleden bleek het ontwerp zowel praktisch als populair.

Was alles aan het Derde Rijk slecht?

De Nederlandse partij Forum voor Democratie is weer eens in opspraak, deze keer wegens een aantal leden, die zich in een privé-Whatsapp-groep racistisch uitten (als in: Nederland 95% blank en moslimvrij wensen en: thnx for the mass shootings) en hun bewondering uitten voor de economische politiek van het Derde Rijk, zoals ene “Ruben” met de tekst: “Links-rechts, wat boeit het. Nationaal-socialisme heeft van het armste land van Europa het rijkste land gemaakt in een paar jaar.” Waarschijnlijk verwees gebruiker “Ruben” naar de economische opleving in de periode dat de nazi’s zich voorbereidden op een grootschalige oorlog en de wapenfabrieken op volle toeren lieten draaien.  Dit liet het nodige stof opwaaien.

De kritiek op het racisme in deze uitingen is volkomen terecht. Mensen beoordelen op hun afkomst of huidskleur, zoals racisten en ook degenen die hier zijn aangehaald doen, is immoreel. Mensen moeten beoordeeld worden op hun daden en denkbeelden. Maar hoe zat het eigenlijk met het Derde Rijk en de economie?

Was alles aan het Derde Rijk slecht?

Het is onzinnig om iets slecht te noemen, enkel en alleen omdat het uit de koker van het Derde Rijk komt. Een voorbeeld van de drogreden “argumentum ad Hitlerum”. Vegetariërs zijn slecht, want Hitler was vegetariër. Honden, vooral Duitse herders, zijn slecht, want Hitler hield een Duitse herder. Etcetera.

De in opdracht van de nazi's ontwikkelde Volkswagen, een betaalbare auto voor de gewone man. Ondanks het inktzwarte verleden bleek het ontwerp zowel praktisch als populair.
De in opdracht van Hitler ontwikkelde Volkswagen Kever, een betaalbare auto voor de gewone man. Ondanks het inktzwarte verleden bleek het ontwerp zowel praktisch als populair. Tot in 2003 werd dit ontwerp gebouwd. Bron: Volkswagen AG

Interessanter is je af te vragen welke elementen van deze economische politiek wel deugden. Baanzekerheid is bijvoorbeeld iets, waar veel mensen ook nu blij mee zouden zijn. De reden waarom deze baanzekerheid er was, namelijk de massale productie van moordtuig om de rest van Europa mee te onderwerpen en joden mee uit te moorden, uiteraard niet.

De economische politiek van het Derde Rijk

Bepaalde elementen van deze economische politiek kunnen denk ik nuttig zijn. Om precies te zijn: keynesiaanse investeringen in de infrastructuur en bijvoorbeeld de kolonisatie van de Noordzee. Zorgt ook voor werk, maar dan ten koste van niemand. Ook de autarkie waar de nazi’s naar streefden is op zich positief. Autarkie betekent: geen uitbuiting van Kongolese kinderen in coltanmijnen of verwoestende olie-oorlogen in het Midden Oosten. Hoe minder afhankelijk een land, of groep landen is van het buitenland, des te minder reden voor oorlog.

Het naziregime was fout omdat het racistisch was, agressief expansionistisch en totaal geen respect had voor het menselijk leven. Niet vanwege hun economische politiek per sé, afgezien uiteraard van zaken zoals het gebruik van dwangarbeiders en het gebruik van lichaamsresten (zoals gouden vullingen, huid en haar) van vergaste joden in producten.

Racisme tierde ook welig onder geallieerden

De nazitijd als een unieke anomalie in de Europese geschiedenis te behandelen is dom en gratuit. De dreiging van gewetenloze totalitaire systemen en racisme (in de zin van discriminatie op huidskleur en afkomst) is nog steeds springlevend.

De “goeden”, zoals de VS, kenden tot in de jaren vijftig rassenwetgeving. Winston Churchill was medeplichtig aan een genocidale hongersnood in Bengalen waardoor drie tot tien miljoen Bengalen stierven. Zuid Afrika, een andere “geallieerde” staat, kende tot 1990 racistische wetgeving. In Canada en Australië werden kinderen van inheemse volkeren gedwongen in weeshuizen geplaatst om ze te “beschaven”. Veel van hen overleefden dit niet. De brute stalinistische dictatuur, waardoor tientallen miljoenen doden vielen, behoeft geen verdere uitleg. Duitsland kende dit soort praktijken tot de komst van de nazi’s niet.

Durf te denken zonder verdoving en trek de juiste lessen uit de geschiedenis. Daarmee kunnen we voorkomen dat deze zich op onaangename wijze herhaalt. Alle schuld op de nazi’s schuiven om ons geweten schoon te poetsen, wordt niet gerechtvaardigd door de feiten.

Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau

Hoe zou de gekozen burgemeester kunnen werken?

Nederland en België kennen als enkele van de weinige landen in Europa geen gekozen burgemeester. Wat zijn de voor- en nadelen van de gekozen burgemeester? Hoe kan het gekozen burgemeesterschap het beste worden geïmplementeerd?

Waarom een burgemeester kiezen?
In een democratie wordt in theorie macht uitgeoefend door het volk. In de praktijk komt dat neer op een representatieve democratie, immers: niet iedereen kan fulltime met besturen bezig zijn. De bevolking kiest vertegenwoordigers die het bestuur van alle dag voor hun rekening nemen. Idealiter worden in een representatieve democratie alle bestuurders gekozen door de bevolking. Een burgemeester heeft in Nederland (en waarschijnlijk ook in België) behoorlijk veel macht. Zo is hij of zij het hoofd van de politie (en hiermee verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid) en formeel het aanspreekpunt van de gemeente. In een democratie wordt macht gecontroleerd door het volk. Daarom ligt het voor de hand om de bevolking burgemeesters te laten kiezen.

Voordelen van de gekozen burgemeester
Gekozen burgemeesters zijn gekozen door een meerderheid van de bevolking, als sprake is van twee stemrondes. Dit geeft de burgemeester een sterk democratisch mandaat en draagvlak onder de bevolking. De bevolking van een stad kent haar stad beter dan buitenstaanders en zal daarom eerder voor een persoon kiezen die haar belangen het beste kan behartigen. In landen met gekozen burgemeesters is het burgemeesterschap vaak een opstap voor een landelijke carrière, en hiermee een kweekvijver voor politiek talent. Een gekozen burgemeester hoeft niet partijgebonden te zijn, waardoor uit een veel grotere pool van talent kan worden gerekruteerd dan uit de enkele honderden partijbaasjes.

Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau
Bij onze oosterburen bestaat de gekozen burgemeester al lang. Veel landelijke Duitse politici waren burgemeester of hoofd van een deelstaat. Copyright: SPD Schöngau/fair use

Voordelen van de benoemde burgemeester
Een benoemde burgemeester heeft over het algemeen een goede relatie met het heersende gezag in de hoofdstad, die twee kanten op werkt: zij of hij zal de wil van de landelijke overheid gezagsgetrouw opleggen, maar kan ook effectief lobbyen in Den Haag of Brussel. Omdat hij of zij door het centraal gezag beoemd is, is zijn machtsbasis niet afhankelijk van lokale machthebbers. Daardoor kan hij of zij een zekere onafhankelijkheid bewaren ten opzichte van de rest van de gemeente. Ook biedt de benoemde burgemeester geschikte en gegarandeerde werkgelegenheid voor uitgerangeerde eliteleden. Dit vergroot de loyaliteit van de heersende elite aan het centrale gezag en verkleint hiermee de kans op burgeroorlog. Een goede bestuurder is vaak niet een goede stemmentrekker en andersom.

Argumenten die door de voorstanders van de benoemde burgemeester vaak worden genoemd tegen de gekozen burgemeester zijn: het is makkelijker om een benoemde burgemeester weg te sturen dan een gekozen burgemeester als er bijvoorbeeld een slepend conflict is tussen burgemeester en gemeenteraad; gekozen burgemeesters scoren waarschijnlijk laag op diversiteit en multicultureel gehalte. En: de meerderheid van de bevolking kan op een populaire, maar verder incompetente kandidaat stemmen. Bijvoorbeeld een beroemde zanger of filmster. Of, natuurlijk het absolute nachtmerriescenario, dat begrijpt u, waarde lezer, een populist.

Hoe zou de constructie rond de gekozen burgemeester er uit kunnen zien?
Er zijn verschillende benaderingen voorgesteld voor het op veilige wijze invoeren van de gekozen burgemeester. Zo zou de gemeenteraad de kandidaten voor kunnen stellen, zoals nu al gebeurt met benoemde burgemeesters. Daarmee zou al een eerste bezwaar weggenomen worden. Een partij zonder vertegenwoordiging in de gemeenteraad zal geen kandidaten kunnen stellen. Nadeel is dan weer dat niet-partijgebonden kandidaten afvallen, nu net een van de charmes van de gekozen burgemeester. Een tweede oplossing is kwaliteitseisen aan burgemeesterskandidaten stellen. Bijvoorbeeld een examen, IQ-test of opleidingseis. Nadeel is dat hiermee het democratische karakter geweld aan wordt gedaan. Persoonlijk denk ik dat er geen verdere eisen nodig zijn, als de gemeenteraad de bevoegdheid krijgt om de burgemeester op non-actief te zetten bij gebleken wanbestuur.

Volgens sommige waarnemers wordt een burgeroorlog in Usa steeds waarschijnlijker. Bron: Battle of Antietam, Thulstrup (public domain)

Wat als er in Usa een nieuwe burgeroorlog uitbreekt?

De grote Noord-Amerikaanse staat Usa, ook wel (onjuist) bekend als “Amerika” of Verenigde Staten, is het machtigste democratische land en volgens de meeste waarnemers nog steeds het machtigste land ter wereld. De reden dat de kleine, welvarende landen in het uiterste westen van Eurazië, zoals Nederland en België, een relatief onderontwikkeld leger hebben is omdat ze veilig kunnen schuilen onder de machtige Usaanse conventionele en nucleaire paraplu, voor het grootste deel bekostigd uit de staatsbegroting van Usa. Deze paraplu lijkt zo veilig niet meer. Het conflict tussen links en rechts in Usa loopt steeds verder uit de hand. Voor het eerst in meer dan honderdvijftig jaar lijkt het ondenkbare, denkbaar. Kan er in Usa een burgeroorlog uitbreken?

Hoe waarschijnlijk is een burgeroorlog in Usa?
Zoals al eerder beschreven in een Visionair artikel, worden burgeroorlogen voorafgegaan door overproductie van de elite. In elke maatschappij wordt er door arbeiders meer waarde geproduceerd dan zij consumeren. Er is altijd een relatief kleine, bevoorrechte groep, nu bekend als “de elite” of “de 1%” die zich het surplus toeëigent, m.a.w. over zeer hoge effectieve inkomens beschikt (voorzitter van het Sovjet-politbureau Gorbatsjov, bijvoorbeeld, verdiende op papier slechts 18.000 roebel per jaar, zeven maal het gemiddelde Sovjetsalaris in die tijd en een tiende van de toenmalige Usaanse presidenten, maar had toegang tot exclusieve luxegoederen en appartementen). Opmerkelijk genoeg is niet zozeer de Verelendung van de gewone man en vrouw de oorzaak van de destabilisatie. Immers, deze “deplorables” zijn laagopgeleid, nauwelijks georganiseerd en kunnen doorgaans via de bekende verdeel- en heerstechnieken, het aanpraten van een inferioriteitscomplex en desnoods met bruut geweld in bedwang worden gehouden. Die gevaarlijkste binnenlandse bedreiging voor de elite is een intra-elite conflict om de verdeling van het surplus. Wat dat betreft staan alle seinen in Usa op rood. Want de elite in Usa lijdt aan ernstige overproductie van kandidaat-elitairen. Kandidaat-elitairen, vaak diep in de studieschulden, waarvoor er steeds minder elitebaantjes komen. Geen wonder, dat de spanningen in het land steeds hoger oplopen.

Consumentgerichte en grondstofgerichte subgroepen binnen de Usaanse elite
Usa is in feite een electieve oligarchie, waarin verschillende machtige groepen ondernemers het door het omkopen van senatoren voor het zeggen hebben en onderling conflicten uitvechten. Dat zijn de financiële ondernemers van Wall Street, het leger met de omvangrijke defensieindustrie rond het Pentagon, de olie-industrie, de agro-lobby en de westkust, met de creatieve industrie en Silicon Valley. Een gedeeld belang van al deze groepen is voorkomen dat er in Eurazië een machtig blok ontstaat. Dit verklaart de grote miltaire steun aan het Europese schiereiland. Deze steun voorkomt, dat Duitsland en de Russische Federatie samen gaan werken. Een verenigd Eurazië zou met zijn enorme mensenmassa en hoeveelheden grondstoffen Usa verpletteren.

Volgens sommige waarnemers wordt een burgeroorlog in Usa steeds waarschijnlijker. Bron: Battle of Antietam, Thulstrup (public domain)
Volgens sommige waarnemers wordt een burgeroorlog in Usa steeds waarschijnlijker. Bron: Battle of Antietam, Thulstrup (public domain, overleden 1930)

Wall Street, de filmindustrie en Silicon Valley hebben belang bij een stabiele multiraciale Pax Americana, waarbij zij de wereld cultureel gezien in een kloon van progressief, urbaan Usa veranderen en de markt voor hun consumentenproducten maximaliseren. Dit geldt ook voor de grote mediabedrijven. Geen wonder dat tot op zekere hoogte Wall Street, en zeker de overige van deze groepen doorgaans de Democratische partij steunen. De olie- en mijnbouwindustrie wil een exclusieve positie voor Amerikaanse bedrijven in (doorgaans instabiele) grondstofrijke landen. De Usaanse interventies in het Midden Oosten (de War on Terror) waren hiermee erg populair onder deze bedrijfstakken (en vanzelfsprekend bij de enorme defensie-industrie).

Deze groepen houden de onderklasse in het gareel door de mythe van de “American Dream”. Iedere Usaan, zo gaat het verhaal, kan het maken door hard en slim te werken. Wie arm blijft, heeft dat aan zichzelf te wijten. Hij is een minderwaardig mens, die de verkeerde keuzes heeft gemaakt. In Democratische ogen gaat het hier om de “racistische deplorables”, die de backbone van de Usaanse landbouw, industrie en logistiek vormen. In Republikeinse ogen gaat het om de (doorgaans eveneens hard werkende) “welfare queens” in getto’s en illegale immigranten, die de meest onaangename baantjes voor hun rekening nemen.

Waarom ontploft nu de Usaanse elite?
De vier jaren presidentschap van de reality TV-host en onroerend goedondernemer Donald Trump waren voor de meeste belangengroepen een absolute nachtmerrie. Bij de defensieindustrie was de man impopulair omdat hij een einde maakte aan kostbare oorlogen. Door de staatshoofden van de staatjes aan de Euraziatische westkust keer op keer te schofferen en vrede te stichten in het Midden Oosten, bijvoorbeeld door de briljante architect achter het Iraanse buitenlandbeleid Soleimani te laten doden en de niet voor rede vatbare Palestijnen totaal te vernederen, verpestte hij de markt voor Usaans legermaterieel. De olie-industrie zag ook met lede ogen aan hoe de Russen en andere mogendheden de plaats innamen van de Usanen in het Midden Oosten. Met zijn financiële sancties in plaats van oorlogen dwong hij staten als Iran, China en Rusland, maar ook landen van de Europese Unie, om een eigen banktransfersysteem te ontwikkelen als alternatief voor de door Usa beheerste SWIFT. In de rest van de wereld, van India tot Ierland, is nu duidelijk hoe onaangenaam ver de financiële macht van Usa reikt. Door de banden met China door te knippen verpestte hij het verdienmodel van de merkbedrijven, die goedkoop laten produceren in China en hun producten tegen woekerwinsten verkopen in de rest van de wereld. “America First” legt de werkelijke, enorme macht van bedrijven als Google, Facebook en Twitter bloot. Deze bedrijven presenteren zich graag als internationale bedrijven met een humanitaire missie, maar zijn in de eerste twee gevallen, in feite in nauwe samenwerking met de Usaanse geheime diensten CIA en NSA opgezet. Plotseling bleek de verbanning van Google en Facebook in Rusland en China een stuk logischer.

Trump als katalysator
Door het beleid van Trump komen er veel nieuwe banen bij in sectoren waar veel Republikeinen werken, zoals productie, transport, landbouw en mijnbouw. Er verdwijnen banen in marketing, communicatie en onderwijs, waar veel Democraten werken. En op Wall Street, want de isolationalistische politiek die Trump in gang heeft gezet betekent dat het financiële verkeer zich steeds meer verplaatst naar centra als Londen en Dubai. Trump prikte de financiële luchtballon lek en zette de geldpers aan om de eerste klap op te vangen. Trump brak de ijzeren consensus in de main stream media. Er zijn nu niet één, maar twee waarheden. Trump heeft in vier jaar -ten goede en ten kwade- meer in gang gezet dan zijn voorgangers in de dertig jaar presidentschap voor hem. Trump speelt in feite de rol die Gorbatsjov speelde in de ontmanteling van de Sovjet-Unie.

Burgeroorlog?
De Democraten hebben de fout gemaakt om zowel de traditionele Republikeinen als de Trump-aanhangers op één hoop te gooien als “witte racisten”. Politie en leger zijn uitgeroepen tot de vijand. Hiermee hebben ze veel sympathie verspeeld onder deze groepen. Hier komt bij dat er nu een constitutionele crisis dreigt te ontstaan, nu de zittende president Trump weigert zijn nederlaag toe te geven. Trump heeft in een veelbetekende zet de minister van Defensie, de traditionele Republikein Esper, vervangen door een hardliner, Christopher Miller, die bereid is om indien nodig het leger in te zetten. Republikeinen stappen nu massaal over van door Democraten beheerste social media zoals Twitter naar meer conservatieve of libertarische alternatieven zoals Parler en Gab. Als grote groepen politiemensen en militairen gaan vrezen voor zuiveringen, en deze angst is niet ongegrond, gezien de agressieve campagnes van Democratische activisten tegen politie en leger, en de reële dreiging dat er door Democratische activisten een bijltjesdag-light wordt georganiseerd tegen Trump-aanhangers, ontstaat een kruitvat: twee grote groepen, die uit zelfbehoud elk een andere president steunen. Een klassiek intra-elite conflict dus: een verbitterd conflict ook, omdat de toekomstige carrière van veel leden van de elite op het spel staat. De situatie is uiterst explosief. Veel hangt af van het beleid van de groep rond de Democratische presidentskandidaat Biden. Kiest deze voor de harde confrontatie, dan is een burgeroorlog zeker mogelijk.