man

In deze tijd, waarin babbelen en netwerken in alle toonaarden wordt verheerlijkt, zijn typisch mannelijke deugden als zwijgzaamheid, trots en fysieke moed overbodig geworden, zo lijkt het. Kunnen de mannen onder ons het beste hun sperma doneren en dan massaal de pil van Drion slikken?

Een seksistische geschiedenis van de mensheid: egalitaire jagers-verzamelaars
Verreweg het grootste deel van het bestaan van de mensheid, de periode ook waarin verreweg de grootste genetische druk op de mens als soort werd uitgeoefend en de aangeboren component van ons karakter zich vormde, leefden mensen als jagers-verzamelaars. Hierbij was er een duidelijke rolverdeling tiussen de seksen. De mannen jaagden op grote dieren, de vrouwen verzamelden eetbare vruchten, zaden en knollen en, soms, op kleine dieren. Ook niet onbelangrijk: de geregeld voorkomende gewelddadige conflicten om jacht- en verzamelgronden werden door de mannen beslecht, waarbij de overwinnende stam doorgaans de mannen, vaak ook de kinderen, uitmoordde en  de vrouwen en soms kinderen van de verliezers inlijfde. Overigens werd en wordt van deze verdeling bij jagers-verzamelaars geregeld afgeweken als de nood aan de man komt: we zijn een flexibele en opportunistische soort. Ook blijven conflicten tussen groepen jagers-verzamelaars doorgaans beperkt: er zijn domweg te weinig hulpbronnen om aan oorlog te verspillen. Bij moderne jagers-verzamelaars zoals de San, spelen vrouwen een relatief gelijkwaardige rol aan mannen. Het werk van beide seksen was en is essentieel voor het overleven van de stam.

Landbouwbazen en vruchtbaarheidsgodinnen
De neolithische landbouwrevolutie van ongeveer tienduizend jaar geleden werd mogelijk door de eerdere experimenten in het laat-Pleistoceen met landbouw en door het stabieler wordende klimaat. Ook verdwenen de vruchtbare Pleistocene kustvlakten, die ooit jagers-verzamelaars een rijk bestaan boden, onder de golven, waardoor landbouw een bittere noodzaak werd. Voor boeren is land een essentiële hulpbron. Eigendomsrechten en verdedigen van vruchtbare stukken land is van levensbelang voor agrarische samenlevingen. Dit betekende de vorming van steden, legers en een centraal gezag. Deze bestonden, enkele uitzonderingen zoals de vrouwelijke krijgers van het West-Afrikaanse koninkrijk Dahomey daargelaten, geheel uit mannen. In deze samenleving kregen mannen een vooraanstaande plaats, al werden vrouwen gezien als symbool van vruchtbaarheid en bleven hun helpende handen op de boerderijen belangrijk. In de industriële samenleving kregen mannen er nog een rol bij, die van uitvinders en technici. Sociologisch is er eigenlijk pas sinds kort, met de opkomst van de moderne techniek, een einde gekomen aan dit tijdperk.

De informatiesamenleving en de verweesde man
Op dit moment vraagt de maatschappij van ons dingen, die vrouwen doorgaans beter liggen dan mannen. Het begint al bij het basisonderwijs, dat neerkomt op stilzitten en leren, een ramp voor de meeste jongetjes. Bij de meeste beroepen is het niet meer belangrijk om spierkracht of overwicht te bezitten. Indruk maken op het schone geslacht door een duel of stevige kloppartij, zoals in betere tijden usance was, komt je op een rechtszaak of verplichte training agressiebeheersing te staan. Straatraces, vuurwerk, gevaarlijke stunts… er staat meteen een horde welzijnsambtenaren klaar om je met een dosis Ritalin tot de orde te roepen of je autisme aan te praten. De beste man voor een prestigieuze positie als rechter, verkoper of manager is doorgaans een vrouw. Old-boys netwerken liggen zwaar onder vuur. Geen wonder dat veel mannen anno eenentwintigste eeuw zijn veranderd in zelfhatende, huilende zielepoten met een rijk ontwikkeld gevoelsleven.

Quo vadis?
In de landbouw en veeteelt is het al gebruikelijk om bij éénhuizige soorten één mannelijk exemplaar op vele vrouwelijke exemplaren te houden, behalve als deze mannelijke exemplaren een nuttig product leveren (bijvoorbeeld hennepvezels). De druk zal dus toenemen om iets aan de sekseratio te doen, misschien door gedwongen abortus van mannelijke babies. Een andere optie is dat mannen specialistische beroepen kiezen waarin vakkennis (nog) wel telt en de communicatieve vaardigheden aan anderen overgelaten kunnen worden. En er af en toe een ouderwets potje robotworstelen wordt gehouden.