Hoe kunnen we het jihadisme uitroeien?
In de eenentwintigste eeuw wordt de wereld geteisterd door taferelen, die eerder ergens in de middeleeuwen thuishoren. De reden: de islamistische ideologie van het jihadisme. Hoe kunnen we voorgoed een einde maken aan dit ellendige fenomeen?
Wat zijn jihadisten?
Er lopen steeds meer lieden rond, hoofdzakelijk jong en van het mannelijk geslacht, met de overtuiging dat ze soldaat zijn van de oemmah, de islamitische term voor de gemeenschap van islamieten. Dit geeft ze, vinden ze, het recht om ‘vijanden van de islam’ te vermoorden, te verkrachten en/of te beroven, om op deze manier de greep van de oemmah en de islamitische wet op de rest van de wereld te versterken. De basis van het jihadisme.
Direct kalifaat of eerst voorbereiding
Op dit moment zijn er twee hoofdstromingen onder de soennitische jihadisten. Dat zijn de aanhangers van de zogenoemde Islamitische Staat en van terreurbeweging Al Qaeda. IS claimt het oprichten van een zogeheten kalifaat, een eenheidsstaat van islamieten, waar islamieten volgens islamisten aan moeten gehoorzamen en voor moeten strijden. Al Qaeda heeft een langere-termijn strategie, waar eerst de Verenigde Staten en andere sterke niet-islamitische staten moeten worden verzwakt, waarna vervolgens er de gelegenheid is om een kalifaat op te richten en de rest van de wereld te onderwerpen.
Een meer subversieve groep is de Moslimbroederschap. Deze groep streeft hetzelfde doel na als IS en Al Qaeda, maar wil dit doel bereiken door ‘ongelovige’ landen te ondermijnen en in islamitische landen islamistische regeringen te vestigen, waarna ze zich, zo is de gedachte, vrijwillig aansluiten bij een kalifaat. Ook de Moslimbroederschap, met de meeste aanhang in Egypte, is nauw verbonden met terroristische groepen als Hamas. Een vergelijkbare groep als de Moslimbroederschap, maar meer in Centraal-Azië actief, is Hizb-ut-Tahrir. Ook deze groep wil een kalifaat bereiken door politiek activisme. Helaas ontbreekt bij zowel de huidige Amerikaanse regering als haar bondgenoten het inzicht totaal, hoe gevaarlijk deze groepen zijn en werden groepen als IS en Al Qaeda door de regering-Obama gesteund om de regering-al Assad in Syrië ten val proberen te brengen.
Wat is de mechanica van jihadisme?
Er is een aantal stappen, waardoor niet-jihadisten veranderen in jihadisten en gewelddadige, terroristische aanslagen plegen. Hier is onderzoek naar gedaan.
De eerste stap is het bekeren van een niet-islamiet, of een niet-praktiserend islamiet, tot vrome islamiet. Elke jihadist is praktiserend soenniet en geloof speelt een voorname rol. Uit onderzoek blijkt dat praktiserende soennieten er veel gewelddadiger ideeën op nahouden dan niet-praktiserende islamieten.
De islam is tot stand gekomen als ideologie van het rijk van de uitvinder van de islam, Mohammed ibn Abdullah, en zijn vier wereldlijke opvolgers: het Rashidun-kalifaat. Geen wonder dat tot op zekere hoogte de koran, en in zeer sterke mate de hadith, rijk zijn aan oorlogszuchtige teksten. Een praktiserende islamiet heeft weinig moeite om rechtvaardiging uit de koran of hadith te vinden om gewelddaden te plegen.
De tweede stap is de identificatie van de bekeerling met zijn nieuwe groep. De soennitische islam is een vooral op uiterlijkheden en rituele plichten gebaseerd geloof, dat de nadruk legt op groepsvorming en vijandschap en wantrouwen jegens “ongelovigen”. Een praktiserende fundamentalistische soennitische man is vrij gemakkelijk te herkennen aan zijn baard, een vrouwelijke geloofsgenoot aan de hoofddoek en bedekkende kleding.
Als deze psychologische stap is doorlopen, identificeert de nieuwe islamiet zich primair met andere islamieten, meer dan met bijvoorbeeld zijn ongelovige familie of land. Groepsdruk gaat een grote rol spelen. Vaak verbreekt de nieuwe of “teruggekeerde” islamiet contact met “ongelovige” familieleden en vrienden en gaat alleen nog met geloofsgenoten om. Deze regelen ook werk en vaak een partner. Er vormt zich zo een parallelle samenleving, die zich vijandig opstelt naar “ongelovigen”. Uit deze parallelle samenleving stappen is vrijwel onmogelijk geworden.
De derde stap is het radicaliseren van de groep.
Uit onderzoek blijkt dat vrijwel alle Franse Syriëgangers uit maar enkele Franse steden afkomstig zijn. In elk van deze steden woont een groep radicale islamieten. Vaak is deze gecentreerd rond radicale leiders, de recruteerders. Er bestaat een sterke groepsdruk om je aan te passen aan de heersende gewoonten. Dit effect deradicaliseert. Is de groep afgezonderd van het normale leven, dan worden de heersende gewoonten van de groep de normen en radicaliseren de leden.
Bij veel jihadi’s in spe is dit een online groep. Veel ouders van Syriëgangers merkten dat hun kinderen zich afsloten van het gezin en hun vriendengroep en voor soennitische klederdracht kozen in de weken voor ze vertrokken. Online recruteerders bevinden zich vaak in het Midden-Oosten.
De vierde stap is het veranderen van een radicaal in een terrorist of jihadstrijder. Vrijwel alle mensen hebben een instinctieve afkeer tegen moorden en vermoord worden. In de beginjaren van de islam kampten Mohammed en latere leiders, zoals kalief Oemar, met vergelijkbare problemen. Om een groot rijk te vestigen is een leger van fanatieke moordmachines uiteraard onontbeerlijk. Ze losten dit op, door grote beloningen na de dood, zoals een zeker plaatsje in het paradijs voor henzelf en hun familieleden, weelderige tuinen en gewillige mooie vrouwen, voor te spiegelen aan jihadstrijders en de heilige oorlog een religieuze plicht te noemen. Dit is alle tot in detail in de koran en latere overleveringen vastgelegd. Recruteerders verwijzen met succes naar de uitspraken van Mohammed en zijn navolgers om ook nu jihadisten aan te sporen tot de heilige oorlog.
Jihadisten zijn een symptoom, ideologen en de gemeenschap de bron
Biologisch gezien zijn er geen verschillen tussen een jihadist en een normale jonge man. Het verschil zit in de denkbeelden. Die denkbeelden komen uit het heilige boek van de islamieten, de zogeheten koran, mythische overleveringen over doen en laten van de uitvinder van de islam en zijn metgezellen, de zogenoemde hadith en jihad-ideologen, zoals de Egyptenaar Sayyid Qutb en zijn navolgers. Deze vertalen de meer dan 1400 jaar oude islamitische denkbeelden in een plan van aanpak voor de moderne tijd.
Jihadisten opereren niet alleen. Ze maken deel uit van een groep, waar jihadisme het dagelijks leven vormt. Vanwege deze ondersteunende groepen kunnen ze zich schuilhouden, radicaliseren en terroristische aanslagen plegen.
Plan van aanpak
Overheid en wetshandhavers moeten zich realiseren dat de kern van de jihadistische ideologie wordt gevormd door de koran, soenna en modern werk door mensen als Sayyid Qutb en de gedode huisideoloog van IS, al-Hakim. We voeren oorlog tegen een idee. De beste manier om het idee te discrediteren is er een beter idee tegenover te stellen. Dit wordt bewezen door het succes van het communisme om het islamitisch fundamentalisme uit te roeien. In de communistische tijd was er geen probleem met moslimfundamentalisten. Het communisme is net als het islamitisch fundamentalisme een radicale politieke filosofie die het dagelijks leven totaal beheerst. Als de Amerikanen niet massaal wapens en geld aan de islamistische Afghaanse rebellen hadden geleverd, was Afghanistan nu een land geweest waar vrouwen gelijke rechten hadden.
Ook moet de groepsvorming en het groepsgevoel bij jihadisten worden verstoord. Een verbod op de burqa moet worden gevolgd door een verbod op lange baarden en hoofddoeken, zoals er nu ook een verbod is om hakenkruizen of IS-vlaggen te dragen. Alle voorrechten op basis van religie moeten worden afgeschaft. Voor jongeren en werklozen moet er een soort Peace Corps worden opgericht, zodat hun idealisme productief kan worden ingezet om hun medemensen verder te helpen. Hierin werken islamieten en niet-islamieten dan samen, zodat er verbroedering ontstaat en ze leren, dat samenwerken met de ‘vijand’ meer oplevert dan moorden.
De harde kern van recruteerders en jihadistische ideologen blijft over. Dit zijn levensgevaarlijke individuen. Ik denk dat er internationaal jacht moet worden gemaakt op deze individuen en dat ze behandeld moeten worden als een vijandig leger. Dat wil zeggen: undercover acties om ze te liquideren zijn gewettigd. Nergens ter wereld mogen ze veilig zijn, ze moeten worden opgejaagd en afgemaakt als hondsdolle honden. Ongeveer wat nu gebeurt door de Amerikaanse drone-aanvallen. De doelgroep moet dan uitgebreid worden tot alle jihadistische geleerden, waardoor bijvoorbeeld ook de tv-prediker Yusuf al-Qaradawi een legitiem doelwit wordt.
Vreedzaam, maar radicaal alternatief
Idealisme is uit in westerse landen. Tegenover het idealisme van de jihadisten is er geen idealistisch tegen-idee. Daardoor voelen veel dromers onder de islamieten en in beperkte mate onder niet-islamieten zich aangetrokken tot het jihadisme. Er zal een vreedzame, maar radicale tegen-sekte moeten komen die betere antwoorden op de maatschappelijke problemen en zingeving heeft dan zowel het jihadisme als de heersende samenleving. Een goed voorbeeld van een dergelijke sekte is het vroege christendom, dat zowel vreedzaam als radicaal was. Ik denk dat die bestaat, althans ontwikkeld kan worden, waarbij de huidige wetenschappelijke inzichten als basis dienen. Deze nieuwe beweging kan de kracht leveren om de grote wereldproblemen, zoals armoede, klimaatverandering, ongelijkheid en de enorme sociale ontwrichting nu oplossen. Op dit moment is m.i. het zogeheten Russisch kosmisme het meest logische alternatief. Dit brengt de christelijke ethiek in overeenstemming met de technologische singulariteit.
