Naast onze bekende maan, en honderden kunstmanen, blijkt de aarde nog een tweede natuurlijke satelliet te hebben, maakte de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA juni 2016 bekend. Het rotsblok, met de poëtische naam 2016 HO3, is tussen de 36 en 91 meter in doorsnede en bevindt zich honderd maal verder van de de aarde dan de maan. Dat is ook de reden dat er zo weinig bekend is van onder meer de doorsnede.
De NASA-astronomen ontdekten â€2016 HO3†op 27 april met de Pan-STARRS 1 telescoop op Haleakala, Hawaii.
Technisch gesproken is het rotsblok geen echte maan, maar een quasimaan. Het deelt de omloopbaan van de aarde met het aarde-maan systeem, maar beschrijft net als de vergelijkbare planetoïde Cruithne een grillige baan. Al is de baan van de nieuwe maan cirkelvormig. Uit berekeningen blijkt dat het maantje de aarde reeds meer dan een eeuw vergezelt en dat de komende eeuwen ook zal blijven doen. Tenzij ruimtemijnbouwers het bizarre object gaan ontginnen dan, want met zijn stabiele ligging is het een interessant doel voor zowel mijnbouwers als kolonisten. Het ligt buiten de zwaartekrachtsput van het aarde-maanstelsel, waardoor het erg geschikt is als overlaadstation.
De ontdekte asteroïde blijft op veilige afstand. Bron: ESA
Vraag: wat als we een asteroïde uithollen en om zijn as laten draaien? Antwoord: dan ontstaat een soort holle aarde, waarin de bewoners in de binnenkant wonen. Wel moet er dan een lichtbron geregeld worden.
Als een asteroïde om zijn as draait, wordt de inhoud tegen de wand aangedrukt. Bij een kilometers grote asteroïde zoals in onderstaand filmpje, ontstaan er dan wolken en regen. In de nacht zal de lichtbron uitgeschakeld worden. Daardoor zal het midden afkoelen, waardoor het vooral ’s nachts zal regenen.
Hier een videoanimatie van een bezoek aan een dergelijke asteroïde, een soort mini-holle aarde. De spectaculairste beelden zijn aan te treffen vanaf 2:00.
In een nieuwe wet, aangenomen door het Amerikaanse Congres en ondertekend door president Obama, hebben Amerikaanse burgers het recht gekregen om hulpbronnen van asteroïden en andere hemellichamen in bezit te nemen. Wat zijn de gevolgen?
Ruimteverdrag
Het Ruimteverdrag, ondertekend door alle ruimtevarende landen waaronder de Verenigde Staten, verbiedt aan staten om bijvoorbeeld de Martiaanse vulkaan Olympus Mons en omstreken uit te roepen tot het Département Extraterrestre Mont Olympique. Evenzo verboden is het vestigen van militaire ruimtebases, het bouwen van Death Stars en soortgelijk massavernietigend wapentuig en het hinderen van vreedzame activiteiten van anderen. Het is ook verboden om buitenaardse hemellichamen te besmetten met aardse ziektekiemen. Staten dragen de verantwoordelijkheid voor hun onderdanen.
U.S. Commercial Space Launch Competitiveness Act
Er is, stellen de Amerikanen, echter een ontsnappingsroute. Nergens in het verdrag wordt gerept over de plichten van personen en rechtspersonen, zoals multinationals. En wat niet verboden is, is toegestaan. Dus, in de ogen van de Amerikanen, is space de ‘final frontier’. De nieuwe wet U.S. Commercial Space Launch Competitiveness Act, die nu door het Congres is aangenomen, legaliseert dat. Deze verschaft onderdanen van de Verengde Staten het recht, om asteroïden (in het Nederlands planetoïden genaamd) te exploiteren voor waardevolle materialen, zoals water, zeldzame metalen en organische verbindingen. Ook verbiedt de wet de Amerikaanse overheid, Amerikaanse ruimtepioniers in de weg te lopen.
Weliswaar erkent de wettekst het Ruimteverdrag, maar de Amerikaanse jurisdictie (rechtsgebied) wordt uitgebreid naar de ruimte. Een gevaarlijke ontwikkeling; zie later.
Much ado about nothing?
Niet bepaald; dit is van enorm belang. De rest van het zonnestelsel bevat duizenden malen meer massa dan de aarde. Vooral interessant zijn de planetoïden. Op zich hebben deze weliswaar een minuscule massa, alle planetoïden samen bevatten maar 4% van de massa van de maan. Wat planetoïden enorm interessant maakt, is dat hun oppervlak erg groot is en sommige planetoïden, zoals 16 Psyche met rond de 160 km doorsnede, uit 90% puur metaal (voornamelijk ijzer-nikkel, met andere metalen, zoals goud en platina bijgemengd) bestaan. Dit komt overeen met een waarde (bij huidige marktprijzen) van triljoenen dollars. IJzer en nikkel vormen een goed bouwmateriaal in de ruimte; de zeldzame metalen als iridium, goud en rhenium zijn per kilo zo waardevol dat ze interessant zijn om naar de aarde te transporteren. We kennen de samenstelling van asteroïden in grote lijnen, omdat er talloze meteorieten op aarde inslaan. Metaalmeteorieten geven een goede indruk van de samenstelling van metaalplanetoïden, als de eerder genoemde Psyche.
Economisch nut
Misschien nog wel aantrekkelijker zijn ruimterotsen die voor een deel uit water bestaan. Water en organische verbindingen geven namelijk de mogelijkheid om er een ruimtebasis mee te onderhouden en zo menselijke bewoning.
Met deze bouwmaterialen kunnen zonnepanelen worden gebouwd. Zonnepanelen worden continu beschenen. Ook is er geen atmosfeer, die zonlicht absorbeert. Het resultaat is, dat zonnepanelen in de ruimte rond de aarde zo’n zes keer meer opbrengen dan een vergelijkbaar zonnepaneel in een tropische woestijn op aarde. Deze energie kan naar de aarde worden gestraald, maar het is veel slimmer om energieslurpende processen naar de ruimte te verplaatsen. Bij het maken van een moderne chip, bijvoorbeeld, worden tientallen megajoules aan energie (vele kilowatturen) verbruikt. Omdat chips licht zijn en per kilogram erg waardevol, is het erg interessant om ze in een baan om de aarde te fabriceren en dan daarna terug te sturen.
Politieke gevolgen
Als er waardevolle bezittingen de ruimte in worden gestuurd, is het een kwestie van tijd voor criminelen en bendes volgen. Erg lang zal het daarom niet duren, voor de eerste Amerikaanse mariniers of gevechtsrobots worden gelanceerd. Andere landen zoals Rusland en China, die zich niet de kaas van het brood willen laten eten, zullen dan volgen. Er dreigt dus een nieuwe wapenwedloop, deze keer boven ons hoofd. Dat heeft uitermate vervelende gevolgen. We zitten hier op aarde namelijk in een diepe zwaartekrachtsput. Als een oorlogvoerende partij bijvoorbeeld besluit om een welgemikte planetoïde van, zeg, een kilometer doorsnede op de hoofdstad van de gehate vijand te laten neerstorten, is het einde oefening voor die stad. Of wat dat betreft: voor een land als Duitsland. En, door de enorme stofwolken, voor de rest van de wereld.
De VN de ruimte buiten de aarde laten besturen, zou veel vervelende problemen oplossen.
Hoe lossen we dit op?
Om escalatie te voorkomen zal er een internationaal instituut moeten komen, bijvoorbeeld een bureau van de VN, dat ruimteactiviteiten beheert. Hierbij zal de gehele mensheid mee moeten kunnen delen. Als één machtige staat, laat staan multinational, de ruimte voor zich alleen opeist, is het zaad van tirannie gezaaid.
In een van de Lagrangepunten van Uranus, het vóór de planeet liggende punt L4, houdt zich een mysterieus object schuil met een doorsnede van rond de zestig kilometer. Volgens de ontdekkers bewijst hun vondst dat zich op onverwachte plaatsen exoplaneten kunnen bevinden.
De vijf Lagrangepunten. Bron: NASA
Lagrangepunten
In elk systeem met meerdere hemellichamen, zoals het zonnestelsel, bevinden zich punten waar de zwaartekracht van beide hemellichamen (bijvoorbeeld zon en Uranus) elkaar opheft. Op enkele van deze punten is een stabiele positie mogelijk. Dit geldt voor de punten L4 en L5, die op de omloopbaan van de planeet liggen. Objecten kunnen rond deze onzichtbare punten wentelen, alsof zich hier werkelijk een massa bevindt. De pseudozwaartekracht is overigens vrij zwak.
Trojanen
Punten L4 en L5 vormen hierdoor een stabiele plaats, waar zich het nodige ruimtepuin ophoopt. Bij een kleine planeet als de aarde is dit alleen stof en de 300 meter grote asteroïde 2010 TK7 (hoewel er meer kunnen worden ontdekt in de toekomst), maar bij grote gasreuzen als Jupiter en Neptunus bevinden zich enorme hoeveelheden Trojanen, de astronomische term voor ruimtebrokken rond de L4 en L5 punten.
Mike Alexandersen van de University of British Columbia in Vancouver en zijn collega’s ontdekten de 60 kilometer doorsnede Trojaan 2011 QF99, op een observatorium op Hawaii. Deze Trojaan bevindt zich in het L4 punt van de zon en Uranus. Volgens de berekeningen van de ontdekkers zal de Trojaan hier rond de 70 000 jaar blijven, voor deze zich aansluit bij de Centauren, een groep asteroïden tussen Jupiter en Neptunus.
Exoplaneten in Lagrangepunten?
Tot nu toe werd gedacht dat de enorme zwaartekracht van Jupiter het bestaan van grote Trojanen bij Uranus onmogelijk maakte, maar dit blijkt niet te kloppen, zo blijkt uit deze nieuwe ontdekking. Deze ontdekking kan ook gevolgen hebben voor de zoektocht naar exoplaneten. Stel, er wordt een gasreus ontdekt die zich in de bewoonbare zone van een planetenstelsel bevindt. Dan is het, blijkt uit deze ontdekking, wel degelijk mogelijk dat er zich een aardachtige exoplaneet in een van de Lagrangepunten van deze gasreus bevindt. Dat zou het aantal mogelijke plaatsen voor bewoonbare exoplaneten behoorlijk vergroten.
MIT-student Sung Woo Paek bedacht deze opmerkelijk te noemen methode om de aardbewoners te behoeden voor groot onheil. Een wolk verfbommen slaat in op de asteroïde en bedekt deze met een reflecterende laag. Omdat de fotonen op een reflecterend oppervlak terug worden gekaatst, geeft de zonnestraling nu een dubbele druk waardoor de asteroïde uit zijn ramkoers wordt gedrukt. Omdat het zonlicht maar een heel lichte druk uitoefent, moet je ruim op tijd beginnen. Bekijk onder de video.
Astronomen berekenden hoeveel stukken rots met levend materiaal het maakten tot Mars, Jupitermaan Europa en zelfs tot de nabije rode dwergster Gliese 581. De conclusies waren opmerkelijk.
Chicxulub-asteroïde slingerde biljoenen brokken de ruimte in
Ongeveer 65 miljoen jaar geleden, werd de aarde getroffen door een asteroïde van ongeveer tien kilometer doorsnede en met een massa van boven de duizend miljard ton. De onmiddelijke gevolgen van deze gebeurtenis zijn ondertussen bekend: honderden meters hoge tsunami’s, wereldwijde branden door enorme wolken oververhitte as en, als gevolg, het massaal uitsterven van landdieren, waaronder vrijwel alle dinosauriërs.
Afgelopen jaren hebben astrobiologen ook onderzoek gedaan naar een minder bekend gevolg. De inslag in de vruchtbare ondiepe zee die toen op de plaats lag waar nu Chicxulub ligt, heeft geleid tot het wegschieten van miljarden tonnen rotsen en water vol met aardse micro-organismen. Volgens sommige schatingen kan de inslag zelfs meer materiaal gelanceerd hebben dan de massa van de asteroïde zelf. Wat gebeurde er met al dat materiaal?
Leven op Europa?
Op die vraag is nu een antwoord, dankzij het werk van Tetsuya Hara en zijn collega’s van Kyoto Sangyo Universiteit in Japan. Volgens een artikel dat ze publiceerden op de preprintserver ArXiv is niet alleen verrassend veel aardse rots geland op de maan of Mars, maar zelfs veel verder terecht gekomen. In het bijzonder stelden ze vast hoeveel van het uitgeworpen materiaal terecht kwam op plekken die relatief gastvrij zijn voor aards leven: de Jupitermaan Europa, de Saturnusmaan Enceladus en aardachtige exoplaneten die rond naburige sterren draaien, de spectaculairste mogelijkheid.
Hun resultaten leverden een aantal verrassingen op. Zo berekenden ze dat er bijna evenveel brokken aards gesteente op de verre Jupitermaan Europa terecht zouden zijn gekomen als op de maan; rond de 100 miljoen afzonderlijke aardse stenen, volgens sommige schattingen. De reden: het immense zwaartekrachtsveld van de gasreus Jupiter werkt als een stofzuiger, die een grote hoeveelheid meteorieten richting het Jupiterstelsel zuigt. De stenen raken vervlgens in een omloopbaan, waar ze worden geschept door de manen van Jupiter. Er is alleen een maar bij deze theorie. De hoeveelheid straling vlak bij Jupiter is enorm, door het zeer sterke magnetische veld van de gasreus. De steenbrokken moeten dus relatief snel Europa of Callisto hebben geraakt.
Exo-aarde ingezaaid?
Verreweg de spectaculairste ontdekking bleek dat verrassend veel van het gesteente kon ontsnappen aan het zonnestelsel. Uit eerdere berekeningen bleek al dat meer gesteente wordt weggeslingerd in de interstellaire ruimte dan op alle andere planeten, inclusief de aarde zelf, terechtkomt. Hara en zijn collega’s gaan verder en schatten hoeveel gesteente het tot Gliese 581 heeft gered, een rode dwerg op ongeveer 20 lichtjaar afstand van de aarde, waarvan wordt vermoedt dat er een superaarde aan de rand van de bewoonbare zone omheen draait.
Brokstukken met aards leven, die vrijkwamen bij de Chiocxulub-inslag kunnen het planetenstelsel van Gliese 581 hebben bereikt. bron: ESO
Volgens Hara en zijn team hebben ongeveer duizend Aardse stenen van de Chicxulub inslag deze reis gemaakt, waarbij ze ongeveer een miljoen jaar over de reis deden. Het is uiteraard nog steeds de vraag of de microben deze lange reis, of zelfs de kortere reis naar Europa en Enceladus hebben overleefd. Hebben ze dat wel, dan zouden de eencelligen welig moeten tieren op een superaarde in de bewonbare zone (en zelfs daarbuiten, als onder een dikke ijslaag een oceaan ligt). Een mechanisme dat Hara en zijn groep voorstelden is dat aardse meteorieten zich in een komeet hebben begraven en vervolgens zijn getransporteerd naar een exoplaneet. De aarde is al vele malen eerder geraakt door asteroïden, dus de cumulatieve kans dat in ieder geval één meteoriet het gehaald heeft is groot.
Panspermie
Dit leidt tot een andere interessante vraag: hoe snel konden brokken aarde met levend material (of van een andere planeet met leven) de gehele melkweg inzaaien? Hara en zijn team berekenden dat het ongeveer 1000 miljard jaar voor de steenbrokken zou vergen om de gehele Melkweg door te reizen. Echter: onze melkweg is ‘slechts’ tien miljard jaar oud (en wat dat betreft: het heelal niet veel ouder), dus een enkele inslag kan dit niet hebben verwezenlijkt. Zou het leven echter op 25 verschillende plaatsen zijn ontstaan, 10 miljard jaar geleden, dan zou het leven nu de gehele melkweg vullen. Wat zou betekenen, aldus Hara en zijn team, dat de kans vrijwel één is dat het aardse leven vanuit elders in het Melkwegstelsel komt. Inderdaad blijken de oudste ondubbelzinnige sporen van leven op de aarde 3,4 miljard jaar oud te zijn. Dat is opmerkelijk kort na de afloop van het Late Heavy Bombardment, 3,8 miljard jaar geleden. Ook was LUCA, de aardse cel die de voorouder is van alle bekende cellulaire leven, opmerkelijk compleet.
Wat gebeurt er met de aarde als een asteroïde zo groot als een kleine maan neerstort? In deze bijna vijf minuten lange rampporno clip zie je het einde van de wereld. Met epische muziek.
Een dergelijke natuurramp classificeert als een extinction level event. The end of the world. Hooguit een handjevol bacteriën heel diep in de rots overleeft dit. Ter geruststelling: er zijn maar vier van dit soort echt grote asteroïden, Ceres, Pallas, Juno en Vesta, en alle vier komen voor in een stabiele omloopbaan tussen Mars en Jupiter. Tenzij een object uit de Kuiper– of Oortgordel deze kant op komt maar die kans is vrij klein. Maar toch. Om de 27 miljoen jaar worden we getroffen door een ramp….
Einde van de wereld. Bron: https://www.flickr.com/photos/40567541@N08/8476682346
Einde van de wereld: het Late Heavy Bombardment
Ongeveer 3,8 miljard jaar geleden leek het er op dat het einde van de aarde was aangebroken. Door nog onbekende oorzaak, werd de aarde getroffen door een grote regen van asteroïden. Het Late Heavy Bombardment.
Dit verklaart ook waarom we zeldzame metalen als goud en uranium op de aardoppervlakte kunnen vinden. Deze zijn toen neergeregend. Witwatersrand en Vredefort in Zuid-Afrika zijn in feite de overblijfselen van deze voor de aarde rampzalige periode. Toch zijn in rotsen die dateren van niet lang daarna, sporen aangetroffen van het eerste leven.
Uit deze enorme ramp kwam dus het leven voort, zoals we dat kennen. Aanhangers van de panspermie-theorie geloven dat het leven van andere planeten naar de aarde is gekomen. En dat dit soort rampzalige inslagen, juist ook het leven over de kosmos verspreidden. Misschien een schrale troost, als we een keer echt aan de beurt zijn. Daarom kunnen we maar beter snel zorgen dat de mensheid verspreid is over het hele zonnestelsel, en het liefst nog daarbuiten. Dan betekent het einde van de wereld, tenminste niet: het einde van de mensheid.
Apophis, genoemd naar de Egyptische god van het duister en de chaos, is een 46 miljoen ton zware asteroïde op ramkoers met de aarde. In 2029 ontspringen we de dans, op een haar na. Helaas beweegt Apophis door een zogeheten sleutelgat, waardoor de asteroïde weer een bezoekje aan de aarde brengt. In 2036 deze keer. Niemand weet of het die keer ook goed afloopt. Een groepje Chinese onderzoekers wil het zekere voor het onzekere nemen.
De baan van Apophis mist de aarde zeer waarschijnlijk (onzekerheid weergegeven met witte balk). Toch is het geen gek idee deze gevaarlijke ruimterots op tijd uit de weg te meppen.
Apophis is met 350 m doorsnede te klein om het leven op aarde uit te roeien. Wel zal in 2029 een gebied van duizenden vierkante kilometers op het oostelijk halfrond verwoest worden als een hoeveelheid energie van tienduizenden atoombommen vrijkomt. De schade is vergelijkbaar met vier Krakatau-uitbarstingen tegelijkertijd. De Chinezen vinden dit vooruitzicht begrijpelijkerwijs niet erg aantrekkelijk. Geen wonder dat ze net als de Russen druk bezig zijn met het bedenken van strategieën om de ruimterots uit de buurt te krijgen.
Shengping Gong en zijn collega’s van Tsinghua University in Beijing hebben een plan bedacht om voor eens en voor altijd af te rekenen met Apophis. Hierbij maken ze gebruik van het feit dat de “sleutelgaten” heel klein zijn. In dit geval zeshonderd meter doorsnede. Passeert Apophis dit gebied, dan laat de dodelijke ruimtekei de aarde voortaan met rust.
Zeshonderd meter is naar kosmische maatstaven niet veel. Gong en zijn team kiezen voor een zonnezeil om een klein ruimtescheepje in een retrograde baan (een baan die tegen de richting van de planeten ingaat) te brengen. Het scheepje komt zo op een ramkoers met Apophis. De retrograde baan geeft het ruimtevaartuigje een snelheid van 90 km/s, wat volgens de berekening van Gong, Apophis een voldoend grote dreun moet geven om het projectiel het sleutelgat te laten missen. Het is alleen niet eenvoudig om zonder veel brandstof een retrograde baan te bereiken. Toch hebben de Chinezen een manier uitgedokterd om met een satellietje van slechts tien kilo het doel te bereiken. Deze lanceren is niet erg duur.
Tot zover de theorie. In de praktijk is het minder eenvoudig. Zo zijn er veel variaties in de zonnewind (denk aan zonnestormen), die het zonnezeil hopeloos uit de koers kunnen brengen. Ook zal er een enorm zeil nodig zijn waarvan het maar de vraag is of het makkelijk uit kan worden gevouwen. Tijdens de jarenlange reis kan het zeil uiteraard ook gemakkelijk worden beschadigd. Verder is een probleem dat we niet erg veel weten van Apophis. Uit wat voor materiaal de aardscheerder bestaat bepaalt voor een heel groot deel wat de effecten van een inslag zullen zijn. Is Apophis bijvoorbeeld een “rubble pile”, een losse berg door de zwakke zwaartekracht bij elkaar gehouden stenen, dan zouden de effecten wel eens averechts kunnen zijn. Kortom: deze missie vereist nog wat meer planning en uitwerking. De resultaten van de Europese missie Don Quichote kunnen hierbij van groot belang zijn.
De ESA-missie Don Quichote probeert juist deze vraag te beantwoorden. Een asteroïde was verantwoordelijk voor het uitsterven van de dino’s. Stel dat astronomen ooit zien dat een asteroïde deze kant op komt, dan zal de wereld snel moeten beslissen wat we moeten doen om dit dodelijke projectiel te stoppen voor het te laat is. Een mogelijke oplossing is de ruimterots uit zijn koers te meppen. Dat is niet zo eenvoudig als het klinkt. Zo moeten we weten hoe groot de inslag moet zijn en waar (en wanneer) precies deze moet plaatsvinden.
Don Quichote: een gevecht tegen ruimtekeien
In 2002 startte de ESA een programma genaamd Don Quijote om uit te zoeken hoe een dergelijke ingreep het beste plaats kan vinden. Het plan: de missie stuurt twee ruimtetuigen richting een near Earth asteroïde; één om er tegen aan te laten beuken en een andere om op veilige afstand waar te nemen wat er precies gebeurt boven de inslagkrater. Het doel van de missie is de baan van de asteroïde met meer dan 100 meter te veranderen en de verandering nauwkeuriger dan 1 procent te meten.
De Don Quichote missie moet bestuderen hoe realistisch het is om te proberen een asteroïde uit zijn baan te stoten voordat de aarde wordt geraakt.
Daarvoor moeten we natuurlijk wel precies weten wat voor uiteindelijke gevolgen deze inslag zal hebben, zodat we de meetgegevens kunnen gebruiken voor een nauwkeurige voorspelling voor een andere operatie. Astrofysicus Stephen Wolters van de Engelse Open Universiteit en enige collega’s hebben nu een nieuwe analyse van de missie gepubliceerd. Volgens hen is het meten van de verandering in de baan niet genoeg. Het waarnemende ruimtetuig moet ook de inslag in detail waarnemen, de grootte van de vrijkomende korrels vaststellen en ook de massa en snelheidsverdeling van de bij de inslag vrijkomende fragmenten vaststellen.
Alleen met deze informatie bij de hand zal het mogelijk zijn uit te zoeken hoe de impuls van het inslaande projectiel op de asteroïde wordt overgebracht. Uiteraard verandert dit de missie behoorlijk sterk. Er zijn veel meer apparaten nodig aan boord. Er moet een radiotransmitter toe worden gevoegd zodat door het team op aarde de exacte afstand gemeten kan worden. Ook moeten gevoelige camera’s aan boord gebracht worden, zodat het ruimtevaartuig de schade exact kan registeren en moeten de vrijkomende gaswolken met een spectrometer worden geanalyseerd, zodat de minerale samenstelling van de asteroïde bekend wordt.
Thermische camera’s zijn ook noodzakelijk. Zij registreren namelijk elke verandering in temperatuur. Belangrijk, want zelfs de straling die een asteroïde uitzendt, heeft invloed op de baan. Uitgezonden fotonen dragen namelijk impuls over op de asteroïde. Als de asteroïde aan alle kanten evenveel straalt, is het netto-effect nul. Als de asteroïde in sommige richtingen meer straalt dan andere, zal deze kracht de asteroïde langzaam in een bepaalde richting duwen.
Yarkovski-effect
Deze kracht, het Yarkovski-effect, kan bepalen of de asteroïde al dan niet de aarde raakt. Deze waarde kennen is daarmee cruciaal, zeker als de impactor de asteroïde ook anders laat roteren. Al deze verbeteringen maken Don Quijote een betere, maar ook duurdere missie. Zal ESA deze duurdere missie nog willen betalen? Per slot van rekening is een meteorietinslag een globaal probleem. In feite is deze missie een vorm van ontwikkelingshulp. Misschien kan er op zogenaamde “vredesmissies” in Afghanistan of op ontwikkelingshulp bezuinigd worden. Deze uitgave is veel nuttiger.
Koolstofrijke micrometeorieten en meteorietfragmenten tonen de nodige overeenkomsten, maar ook enkele verschillen. Voor die verschillen is er nu eindelijk een goede verklaring. De aanwijzingen dat het eerste leven is ontstaan in asteroïden, of na de inslag van organische asteroïden, worden steeds sterker…
Waarom zijn koolstofmeteorieten zo verschillend?
Meteorieten hebben een sterk verschillende samenstelling. Er zijn meteorieten die voornamelijk uit steen bestaan, uit metaal, uit een mengsel van diverse materialen of uit koolstofrijke, ‘organische’ materialen. Die laatste groep is heel interessant. Ze bevatten namelijk aminozuren en andere bouwstenen, die noodzakelijk zijn voor het ontstaan van leven. Veel onderzoekers denken dat organische meteorieten het resultaat zijn van het samenkoeken van kleine stofdeeltjes in de grote gaswolk waaruit zich het zonnestelsel vormde. Deze theorie verklaart alleen niet, waarom er zo grote verschillen zijn tussen de diverse koolstofmeteorieten. Deze zouden identiek moeten zijn als ze alle op dezelfde wijze uit stofjes waren ontstaan.
Een stukje koolstofmeteoriet. Naar blijkt, hebben alle koolstofmeteorieten een gemeenschappelijke oorsprong (of vormingsproces).
Uiteengespatte koolstofrijke protoplaneet
Veel astronomen denken daarom dat de koolstofmeteorieten het restant zijn van een botsing van een koolstofrijke asteroïde met een ander projectiel, dat de fragiele protoplaneet in vele scherven uiteen deed spatten. Net als op aarde bestaan hemellichamen van een bepaalde minimale grootte uit verschillende lagen. Ze vertonen ook geologische activiteit, denk aan de vulkanen op Mars of Io en de spectaculaire gasgeisers op kometen. Wat als een koolstofrijke protoplaneet, mogelijk rijk aan primitief eencellig leven, in koolstofmeteorieten uiteen is gespat? (Dit is overigens wat een verguisde NASA-wetenschapper denkt). Vervolgens kunnen deze koolstofrijke fragmenten op aarde zijn neergekomen en zo een omgeving hebben geboden waarin zich leven zou kunnen ontwikkelen. Als dat al niet eerder in de asteroïde of protoplaneet zelf gebeurde.
Bewijs: verschillen in meteorieten verklaarbaar door hydrothermische processen
Als alle koolstofmeteorieten inderdaad een gemeenschappelijke oorsprong hebben, moeten alle eventuele verschillen verklaard kunnen worden uit processen die op dat hemellichaam plaatsvinden voor het uit elkaar spatte.En dit is precies wat een team onderzoekers, geleid door Christopher Herd van de University of Alberta, Canada, inclusief Carnegie University’s Conel Alexander, Larry Nittler, Frank Gyngard, George Cody, Marilyn Fogel en Yoko Kebukawa — vier meteorietfragmenten uit een stenenregen, ontstaan uit het in stukken breken van een meteoroïde. De stenenregen kwam neer op het toen bevroren Tagish Lake in Noord-Canada in januari 2000. Sindsdien zijn de meteorietfragmenten altijd bevroren geweest.
De fragmenten bleken sterk te verschillen in de mate van hydrothermische beïnvloeding. Aanleiding de monmsters grondig te onderzoeken. Opmerkelijk genoeg bleek het materiaal zo variabel dat de eigenschappen overeenkwamen met die van alle bekende koolstofchondrieten. Ook blijken de eigenschappen te correleren met tekenen van hydrothermische beïnvloeding. Met andere woorden: deze ontdekking verklaart de verschillen tussen koolstofmeteorieten en toont tegelijkertijd aan dat ze van hetzelfde uitgangsmateriaal afkomstig zijn. Een spectaculaire ontdekking.
De meteorieten bevatten een hoge concentratie organische zuren (monocarboxylzuren), die essentieel zijn voor biochemie. De reden: doordat ze zo vers waren en onder nul bleven, waren deze zuren nauwelijks verdampt, veronderstellen de onderzoekers. De variatie in soorten MCA’s hield direct verband met de processen waaraan de oudermeteorieten waren blootgesteld.
Het team trof ook aminozuren aan – de bouwstenen voor eiwitten. Verdeling en hoeveelheid aminozuren zijn consistent met een buitenaardse oorsprong. Ook de aminozuurgehaltes waren beïnvloed door de meteorieten.
