Stel, er wordt een nieuwe exoplaneet ontdekt door een door PepsiCo gefinancierde ruimtelescoop. Of een door Philips gesponsorde bioloog ontdekte een nieuwe tarantulasoort: Tarantula philipsii. Of een gesponsorde fysicus ontwikkelt een nieuw superzwaar element, cisconium. Is sponsoring van wetenschappelijk onderzoek door megabedrijven dé kans om de steeds kleiner wordende budgetten van overheden te vervangen?
Ideeën belangrijker dan fysieke producten
Fabrikanten als sportschoenenreus Nike geven vele malen meer uit aan marketing dan aan de feitelijke productie van de schoen. Gezien de enorme marketingbudgetten die er door fabrikanten tegenaan worden gegooid om hun producten op de markt te zetten, ligt hier een enorme kans. Zullen zaken als wetenschap en cultuur in de toekomst gefinancierd kunnen worden met marketinggelden? Op zich is het idee niet zo gek. De bedragen die bedrijven uitgeven aan marketing en reclame zijn enorm. Zo geeft Nike per jaar gemiddeld zo’n 2 miljard dollar uit aan marketing in diverse vormen. [1] Bij zaken als frisdranken of andere fast-moving consumer goods is het effect van marketing ook enorm. Er is, anders dan fabrikanten je willen doen geloven, maar weinig verschil tussen dranken als Coca Cola en merkloze cola. Of tussen Spa Rood en water uit de kraan. Deze artikelen moeten het dus van hun image hebben, de perceptie in het brein van de consument.
Wetenschap als brand building en sociale activiteit
Wetenschap is de meest effectieve methode die we kennen om de waarheid te benaderen. Door de grote effectiviteit van wetenschap heeft wetenschap en hebben de wetenschapsbeoefenaars een bijna mythische status verkregen. Om deze reden doen marketeers graag een beroep op ‘wetenschappelijke’ onderbouwing van hun beweringen over het product dat ze verkopen. Toch kan het ook anders. Bekend zijn bijvoorbeeld de door documentairezenders als Discovery Channel of NGC gesponsorde expedities naar bijvoorbeeld het wrak van de Titanic. Hier wordt wetenschap bedreven terwijl het de zenders veel free publicity verschaft. Bedrijven zouden dit ook kunnen doen door bijvoorbeeld onderzoek te sponsoren naar biodiversiteit in tropische regenwouden. Of wellicht door het ontwikkelen van een manier om arme mensen op een goedkope en effectieve manier aan schoon water te helpen.
Zullen diersoorten straks naar grote bedrijven genoemd worden? Het zou een oplossing kunnen zijn voor de bezuinigingen op taxonomisch onderzoek.
Nieuw ontdekte soorten als reclamemedium
Er kruipen letterlijk nog miljoenen niet-ontdekte insektensoorten rond. Ook arachniden, weekdieren en andere groepen met zeer kleine dieren kennen nog vele duizenden tot miljoenen potentieel te ontdekken soorten. Nu ruimtetelescopen steeds beter worden, worden er ook steeds meer kleine asteroïden ontdekt. Hier zit voor een bedrijf natuurlijk ook een nadeel aan. Stel dat de pasontdekte asteroïde 131313 Centraalbeheer een snoekduik richting aarde neemt, dan zal de marketingafdeling toch echt even Apeldoorn moeten bellen. Ook de trotse naamgever van de sprinkhaan Schistocerca macdonaldsii zal minder blij zijn als het lieve beestje zijn kaken blijkt te zetten in gewassen. Dus wie weet zal sponsoring door bedrijven dan toch beperkt blijven tot TNO-onderzoeken of productontwikkeling…
Vermoedelijk is dit het zwartgalligste artikel ooit op Visionair. Al eerder schreven we op Visionair over de Fermi Paradox. Deze komt neer op de vraag: als het heelal zo groot is en er zo veel plaatsen zijn waar leven kan ontstaan, waarom zien we dan geen buitenaardse wezens? Wellicht is het antwoord even simpel als onthutsend, en heeft dit te maken met het toekomstige lot van dit heelal.
De overweldigende doodsheid van het heelal
Overal waar we om ons heen kijken, zien we ongerepte sterren en sterrenstelsels. Nergens sporen van tot Dysonschil omgeturnde sterren of sterrenstelsels. Dit, terwijl het een technologisch geavanceerde beschaving in principe in enkele miljoenen jaren zou lukken een compleet sterrenstelsel om te bouwen tot computronium, materie die geoptimaliseerd is voor berekeningen. Uit gegevens van satellieten als Kepler weten we dat planeten zoals de aarde erg veel voorkomen ook in de bewoonbare zone van sterren. Kortom: het zou in het heelal moeten krioelen van aliens. Er moet dus iets zijn wat aliens stopt om enorme, voor ons zichtbare kunstmatige structuren te bouwen. Dit wordt het Grote Filter genoemd.
Zou een superintelligentie om volstrekt ethische redenen alle levensvormen uitroeien? – Pixabay
Het heelal als totaal hopeloze plaats
Futurologen en technologen verwachten, op goede gronden, dat in de toekomst kunstmatige intelligentie die van de mens, of zelfs mensheid, vele ordes van grootte zal overtreffen. Stel, dat uit een of andere toekomstige ontdekking onomstotelijk zou blijken, dat het heelal zoals we dat kennen gedoemd is, bijvoorbeeld door een Big Rip. Wat een hyperintelligent wezen ook bedenkt, wat we ook bouwen, de klok tikt genadeloos verder. Vermoedelijk zou dit een enorm demoraliserende invloed hebben op een superintelligentie. Wat voor zin heeft het immers om voortdurend te groeien en te evolueren, als het resultaat al vast staat? Het ligt dan voor de hand om zelfmoord te plegen, in ieder geval niet om een galactisch expansieprogramma op touw te zetten.
De mensheid als baarmoeder voor superintelligentie
Een toekomstig hyperintelligent wezen zal ons vermoedelijk evenveel respecteren als wij platwormen of krekels.
Vanuit het standpunt van een superintelligentie, zijn wij biologische levensvormen alleen interessant als tussenschakel tot het ontstaan van andere superintelligenties. Zonder ons geen techniek, geen computers en dus geen technologische spurt naar superintelligentie. Kortom: wij, en andere intelligente biologische soorten, vormen dus een kraamkamer, een soort vijver met kikkerdril, voor het ontstaan van superintelligentie.
Ethische reden voor het uitroeien van intelligente aliens
Iedere superintelligentie zal gericht zijn op groei en ontwikkeling. Immers, dit is het proces dat deze intelligentie heeft doen ontstaan. Dit moet dus in een cultuur van geloof in vooruitgang zijn geweest. De ondergang van het heelal stopt alle groei, alle ontwikkeling. Geboren worden in een heelal dat alle groei uiteindelijk teniet zal doen, is een doodvonnis. Een superintelligentie zal vermoedelijk willen dat diens soortgenoten niet hetzelfde zal overkomen. De beste manier om dit te voorkomen, is voorkomen dat er superintelligentie ontstaat. Niemand zal er een traan om laten dat een vijver met kikkerdril opdroogt, maar wél, als een mens lijdt aan een aangeboren ongeneeslijke ziekte die leidt tot de dood. Deze foetussen worden nu vaak geaborteerd. Wellicht is de “ethische superintelligentie” om deze reden het gehele zichtbare heelal aan het uitkammen naar tekenen van een technologische beschaving, bijvoorbeeld via een sensornetwerk. Wellicht, om een leven van lijden te voorkomen.
Volgens veel mensen is techniek een middel dat ten goede of ten kwade aangewend kan worden, maar zelf moreel neutraal. In de handen van verstandige, gewetensvolle mensen geldt voor elke techniek, dat deze beter wel kan bestaan dan niet. Maar… klopt dit wel? Of bestaat er inherent weldadige en kwaadaardige techniek? En zo ja, is er dan een bepaalde mentale houding waarmee je als uitvinder dit soort technieken vermijdt en alleen “goede” techniek gaat ontwikkelen?
Moordzuchtige en rampzalige techniek
Atoombommen, een voorbeeld van rampzalige techniek.
Mensen zijn niet altijd even aardig voor elkaar. Tot de komst van moderne techniek vielen de gevolgen mee, alhoewel de burgeroorlog in Rwanda bewees dat ook met primitieve wapens de meest afgrijselijke slachtpartijen zijn te begaan. Met de komst van vuurwapens en massavernietigingswapens als atoombommen en gifgas zijn de gevolgen van menselijke haat en agressie veel erger geworden.
Het is vrijwel onmogelijk om een nuttige toepassing voor gifgas of atoombommen te bedenken. De Sovjets gebruikten atoombommen om seismisch onderzoek mee te doen, maar ook dit leverde enorme vervuiling op. Ook om plaagdieren te bestrijden zijn er veel effectievere methoden dan een ruimte vol te pompen met gifgas.
Er zijn ook technieken die weliswaar op zich geen kwaadaardig doel hebben, maar wel uitermate vervelende gevolgen hebben. De chemicus Thomas Midgley veroorzaakte met twee rampzalige uitvindingen enkele van de ergste milieuproblemen ooit: de ozonlaagvernietigende CFK’s en tetra-ethyllood om benzine mee te “verrijken”, waardoor honderdduizenden kinderen over de hele wereld hersenschade op hebben gelopen. Overigens strafte het noodlot hem later alsnog: hij overleed toen hij zichzelf had verstrikt in een vernuftig toestel om zich uit bed te laten takelen. Het is waarschijnlijk geen toeval dat een en dezelfde persoon verantwoordelijk was voor meerdere rampzalige technieken.
Wat maakte Thomas Midgley een rampzalig uitvinder?
Uit zijn biografie is af te leiden dat Midgley koste wat kost succes wilde hebben, zijn vader Thomas Midgley senior wilde overtreffen. Hierbij was hij bereid zeer ver te gaan en beschikte over een monomane gedrevenheid. Zo procedeerde hij een concurrent die waarschuwde tegen de gezondheidsklachten die ontstonden door tetra-ethyllood kapot. Ook bagatelliseerde hij de gevallen van krankzinnigheid van personeel dat in een proeffabriek, waar het dodelijk giftige goedje werd geproduceerd, werkte en goot bij een publieke demonstratie het middel over zijn handen. Dat laatste leverde hem een ernstige loodvergiftiging op, wat hij uiteraard stil hield.
We kunnen dus concluderen dat het de combinatie van vindingrijkheid, monomanie en een genadeloze winnaarsmentaliteit, is die Midgley bracht tot het veroorzaken van hersenafwijkingen bij honderdduizenden kinderen.
Is er een manier om uitvindingen te ontwikkelen die alleen gunstige effecten hebben?
Uitvindingen vergroten onze mogelijkheden. Mogelijkheden kunnen gebruikt worden voor weldadige, of juist verwoestende dingen. Een 3D-printer kan worden gebruikt om een reactor voor medicijnen te printen, of voor het printen van wapens. Algemeen toepasbare “enabling” uitvindingen zijn een tweesnijdend zwaard, maar pakken overwegend positief uit. Over het algemeen pakken symptoombestrijdende uitvindingen negatief uit. Zowel Midgley’s tetraethyllood als CFK’s vallen in deze categorie.
Met een beter apparaatontwerp zijn deze twee uitvindingen niet nodig. Diesel werkt zonder enig anti-klopmiddel, laat staan het dodelijk giftige tetra-ethyllood. Sterker nog, de explosie van een dieselmengsel is precies wat gewenst is. Koelkasten kunnen nog beter gekoeld worden met ammoniak dan met CFK’s. Ammoniak ruikt weliswaar niet erg fris, maar is een natuurlijke stof. En heeft door de hogere verdampingswarmte waarschijnlijk zelfs nog betere koeleigenschappen dan CFK’s. Niet voor niets worden ijsbanen zoals Thialf in Heerenveen gekoeld met ammoniak. Dus achteraf gezien, waren zowel CFK’s als tetra-ethyllood niet nodig geweest, als we hadden gekozen voor ammoniak resp. dieselmotoren. Wat denken jullie?
De verzameling met alle mogelijke uitvindingen is een soort doos van Pandora. Maar wat doen we, als we hier een zwarte bal uit halen? Een uitvinding die ons of de aarde vernietigt?
Wat, als we uit de toekomstige mand van uitvindingen, een zwarte bal trekken die een ramp veroorzaakt? Bron: Wikimedia Commons, https://commons.wikimedia.org/wiki/User:0x010C
Zwarte bal
Stel, iemand vindt een soort atoombom uit, die iedereen in een schuurtje in elkaar kan knutselen. Een doe-het-zelf ebola virus dat zich via de lucht verspreidt. Een wormgat naar een supernova. Een manier om de zon op te blazen. Of een andere killer tech met een lage drempel. De ellende met dit soort dingen is, dat ze niet zijn weg te toveren. Want als iets eenmaal bekend is, vergeten we het bijna nooit meer. Filosoof Nick Bostrom, bekend van zijn boek Superintelligence, gaat in op deze vraag. En geeft in deze TED-talk vier mogelijke oplossingen voor dit “zwarte bal” probleem.
Oplossingen
Bostrom stelt in deze TED-talk vier oplossingen voor, om het Zwarte Bal-scenario voor te zijn. Sommigen hiervan zijn meer haalbaar dan andere. Ten eerste, bij alle mensen de wil weg te nemen om kwaad te doen. Wat op zich al een zwarte bal zou zijn. Want dat zou het einde van de vrije wil betekenen. Het is ook geen haalbaar doel. Wij mensen zijn nu eenmaal af en toe erg gemeen. En ook goed bedoelde ingrepen, hebben vaak akelige gevolgen. Denk aan de agressieve geafrikaniseerde honingbij. Oorspronkelijk ontwikkeld om de honingproductie van de honingbij te verbeteren. Nu de schrik van de Amerikanen.
Ten tweede, het invoeren van een wereldomvattende politiestaat. Dan moeten we echt alle dataverkeer onderscheppen. Elke gevaarlijke uitvinding zou dan in een vroeg stadium ontdekt worden, voor deze schade aan kan richten. Ook geen leuk vooruitzicht. Bovendien, wie controleert deze politiestaat?
Ten derde, iets kansrijker, het idee om echt gevaarlijke enabling technology in te perken. Of buiten bereik van de meeste mensen te houden. Zoals een DNA-printer waarmee je nieuwe virussen kan schrijven. Je wilt niet dat IS of Al Qaeda die in handen krijgt.
De kansrijkste benadering is volgens Bostrom om “gouden ballen” te vinden. Dat zijn uitvindingen, waarmee we zwarte ballen onschadelijk kunnen maken. In het geval van virussen, bijvoorbeeld, een techniek om heel snel massaal vaccins te kunnen ontwikkelen. En in massa te kunnen produceren. Wat denken jullie? Welke methode is de beste? En zijn er ook andere methodes denkbaar?
In een democratie regeert in theorie de bevolking. In de praktijk is dit “gedelegeerd” aan professionele politici, die elke vier jaar gekozen worden. Je zin doorvoeren is lastig, als er voortdurend eigenwijze mensen voor de voeten lopen die het allemaal beter denken te weten. En bovendien, vaak een andere agenda hebben dan jij. Dat verklaart, waarom leugens zo populair zijn in de democratie. Net als goochelaars, verbloemen politici en politieke hun werkelijke, impopulaire bedoelingen. Deze maskeren ze met nobele leugens. Want het domme volk kan de waarheid immers niet aan. Hieronder enkele voorbeelden van “leugentjes om bestwil”, welbekend uit openbare bronnen, die rampzalig uitpakten.
Broeikaseffect
Een goed voorbeeld is de steeds ergere antropogene opwarming van de aarde (AGW), is de volksmond het ‘broeikaseffect’. De hoeveelheid CO2 in de lucht is in de laatste twee eeuwen fors gestegen. Namelijk, van circa 270 ppm tot rond de 415 ppm in 2021. Dat gaat niet de goede kant op. Meer CO2 in de lucht betekent immers, opwarming en stijging van de zeespiegel. Ook kunnen delen van de tropen onbewoonbaar worden door de hoge temperaturen.
Als de temperatuur structureel boven de 26 graden blijft, krijgt ons lichaam bij zware arbeid last van te veel hitte. Dit is nu al een enorm probleem in bijvoorbeeld El Salvador[1]. En zeker, als zoals verwacht, de gemiddelde temperatuur in de tropen nog meer omhoog gaat. Dan worden de tropen ook bij voldoende drinken, en lichte arbeid, onleefbaar. Reden genoeg, dus, om het AGW probleem aan te pakken. Dat willen de meeste Nederlanders en Belgen ook graag.
Vlees ongezond voor de aarde, niet voor de mens
Een van de belangrijkste bijdragers aan deze CO2 is veeteelt. Naar schatting wordt ongeveer 14% van alle uitstoot van broeikasgassen, plus de nodige ontbossing, veroorzaakt door vee[2]. Kortom: voor de aarde is het erg handig als we stoppen met vlees eten.
Nu is het probleem: het argument om de aarde te redden, overtuigt maar enkele mensen om vlees te laten staan. Maar als mensen gaan geloven dat dat vlees eten ziek maakt, explodeert het aantal vegetariërs. En ziedaar, een flinke reductie in CO2. Dit verklaart, waarom de mening dat vlees ongezond is, en vlees prima kan worden gemist, overheerst in progressieve, hippe weblogs. Want wie wil nu niet de wereld redden met een leugen om bestwil?
Een leugen ja, inderdaad. Kinderen hebben vlees nodig om beter te groeien – plantaardig eiwit is veel moeilijker verteerbaar[3]. Dus hoewel wat minder vlees eten voor volwassenen die veel vlees eten gunstig is, hebben opgroeiende kinderen zeker voldoende vlees nodig.
De oorlog tegen zuivel
Ook zuivel ondergaat dit lot. Immers, ook zuivel komt van veeteelt en is hiermee CO2-belastend. Een kg eiwit uit zuivel is ongeveer even erg als een kg eiwit uit vlees. Ooit werd melk aangeraden om botontkalking te voorkomen, en was schoolmelk iets waar we trots op waren. Nu krijgen zelfs schoolkinderen nep-melk zoals havermelk van hun goed bedoelende, maatschappelijk bewogen ouders. Havermelk wordt volop gehypet in hippe kringen, maar is in feite een soort duur meeldrankje. Met veel lege calorieën en veel en veel te weinig bouwstoffen, zoals eiwit en vitamine D[4]. Met als gevolg: ondervoeding bij kinderen. Want dit soort gezinnen eet ook weinig eieren en vlees.
Banvloek op soja
In feite komt slechts één plantaardige vervanger voor melk redelijk in de buurt van koemelk. Sojamelk. Al is het eiwit van soja ongeveer twintig procent minder rijk in essentiële aminozuren dan dat in koemelk. Dus moet je meer sojamelk gebruiken om die aminozuren toch voldoende binnen te krijgen. Toch kiezen ze niet zo vaak voor soja. De sojaboon staat in een slechte reuk bij sociaal bewogen mensen.
Hoewel soja prima in Nederland is te kweken. En bovendien, een hogere opbrengst per hectare geeft dan in Brazilië: 3,5-4 ton per hectare bij ervaren telers[6]. Dat staat gelijk aan 1500 kg soja-eiwit per hectare. Voldoende voor een slordige 500 000 liter sojamelk per ha per jaar. Anders uitgedrukt: we zouden genoeg soja voor de complete melkconsumptie van Nederland, 975 miljoen liter, op een oppervlakte van 2000 vierkante kilometer (dit is ongeveer de oppervlakte van de provincie Limburg) kunnen kweken. Maar soja is fout. Dus dat kan niet.
Liegen om oorlogen te beginnen
Over het algemeen zijn oorlogen een enorm slecht idee. Door oorlogen wordt er namelijk heel erg veel menselijk leed aangericht. En er vallen zeer veel slachtoffers, zowel doden als invaliden. Landen veranderen ook in een woestenij. De ontwrichting richt het leven van miljoenen mensen ten gronde. Geen zinnig mens kan dus voor oorlog zijn. Toch zijn oorlogen nog steeds de regel. Ook oorlogen die begonnen zijn door democratische landen.
Dit kan, omdat het volk voorgelogen wordt. Denk aan de massavernietigingswapens van de toenmalige Iraakse dictator Saddam, die later niet bleken te bestaan. Op grond hiervan werd het regime van Saddam omver geworpen, dat nu is vervangen door een pro-Iraans regime. Met honderdduizenden doden tot gevolg. Maar de oliewinsten en die van bedrijven als Halliburton en Raytheon waren verzekerd. Saillant detail: de energie-inhoud van de op Irak gegooide verarmde-uranium munitie was voldoende om alle huishoudens in Noord-Amerika vier jaar lang gratis van elektriciteit te voorzien.
De mondkapjesleugen en coronatest-leugen
Een voorbeeld iets dichter bij huis. De manier waarop de Nederlandse regering de corona crisis te lijf ging, werd gekenmerkt door leugen op leugen. Zo beweerde de overheid dat er onvoldoende testcapaciteit was. En maakte ook weinig aanstalten, om deze capaciteit op te voeren. Gevolg was dat de Nederlandse coronacijfers gunstig afstaken bij die in het buitenland, zoals Duitsland en België. En Nederland uitgezonderd werd, toen bijvoorbeeld vluchten naar Duitsland en België wél werden stilgelegd. Dat leverde nogal wat economische winst op. In werkelijkheid blijkt uit de oversterfte in 2020 al dat Nederland minstens zo zwaar getroffen is als de buurlanden: ongeveer even zwaar als België en veel zwaarder dan Duitsland. [3]
Mondkapjes waren, zo beweerde de overheid, niet nodig. In de rest van de wereld, waaronder bij de WHO, was al in het voorjaar van 2020 bekend dat het dragen van mondkapjes het beste preventie tegen covid-19 verspreiding vormt. De reden voor deze leugen was om te voorkomen dat Nederlanders medische mondkapjes gingen hamsteren. Daaraan was er in de zorg groot gebrek. Als de overheid de waarheid had verteld, dan hadden Nederlandse fabrieken massaal kunnen overschakelen op inheemse productie van mondkapjes, zoals bijvoorbeeld in China ook gebeurde. Of we hadden samen kunnen werken met onze Belgische, Franse en Duitse buren.
Aan voorgaande voorbeelden zien we, dat het liegen tegen de bevolking altijd negatief werkt. Zelfs als de bedoelingen van de leugenaar nobel zijn. Leugens vernietigen de geloofwaardigheid en het vertrouwen, m.a.w. het sociale kapitaal. Om leugens in stand te houden, is geheimhouding en censuur nodig. Ook zorgen leugens voor verkeerd beleid en sturen deze de samenleving de verkeerde kant op. Dit alles is een hoge prijs voor een korte termijn voordeel.
Jokken is fout. Jokken mag nooit. Nee, zelfs niet om de wereld te redden. Liegen om bestwil bestaat niet. Als we als soort te stom en te laf zijn om de waarheid te bevatten en te handelen, verdienen we het niet om voort te blijven bestaan.
De vader van de Amerikaanse marinier Humayun Khan, door een geloofsgenoot met bomauto in Irak opgeblazen, vindt dat zijn zoon meer voor de Verenigde Staten heeft betekend dan Trump. Uiteraard liet de Donald dat niet op zich zitten en een media rel brak los. Wat ons op een boeiend filosofisch vraagstuk brengt.
Zin en onzin van de martelaars
Het christelijk geloof is er groot mee geworden: martelaren. Het ging hier doorgaans om in de pacifistische begindagen van het christendom in opdracht van de keizers van het Romeinse Rijk vermoorde christenen. Toen het christendom de staatsreligie werd en onder invloed van de rooms-katholieke kerk steeds meer af werd geweken van het christelijke pacifisme, daalde hun aantal. Enkele bekende martelaren uit het verleden werden door de Kerk zalig- en daarna heilig verklaard. Hun uitspraken kregen een bijzondere lading. Ze kregen hun eigen heiligendag en de ene hagiografie na de andere zag het licht.
Humayun Khan behoorde zowel tot de helden als tot de martelaars. Hij redde het leven van honderden Usaanse militairen door zelf op een verdacht voertuig af te stappen. Hiervoor ontving hij postuum de onderscheiding Purple Heart. Bron: Wikimedia Commons / Sgt. Cody W. Torkelson
Ook het tweede grote geloof, de islam, kent martelaars. De koran garandeert iedere islamiet die omwille van de islam sterft (sjahied), een zeker verblijf in het paradijs. Al zijn, of een enkele keer, haar, zonden worden deze persoon door Allah vergeven. Hoewel zelfmoord zowel in de koran als de vertelsels (hadith) verboden is, is het wel toegestaan al moordend ten onder te gaan. Ook binnen de islam worden martelaars erg geëerd. Er bestaat bijvoorbeeld in de Palestijnse gebieden een uitgebreide verering van martelaars. Nabestaanden van zelfmoordaanslagen ontvangen een speciale uitkering.
Ook in de Verenigde Staten bestaat er een uitgebreide cultus rond gesneuvelde militairen.
Hebben martelaars gelijk?
Vanuit rationeel standpunt bekeken is een martelaar iemand die gefaald heeft om zijn doel levend te bereiken. Dit kan zijn omdat de enige manier om het doel te bereiken, de zelfopoffering is. In dat, zeldzame, geval was de martelaar een moedig mens. In veel gevallen is het een nogal dwaas iemand die je het beste postuum de Darwin-award kan uitreiken. De islamieten die zich met bomgordel opblazen zijn als zodanig te zien. Dit zijn goedgelovigen, vaak verstandelijk minder begaafden die zich makkelijk in de luren laten leggen door gladde mooipraters. Veel seksueel misbruikte islamitische vrouwen worden martelaars om de eer van hun familie te redden.
Volgens de publiek beschikbare informatie naderde een verdachte taxi Humayun Khan toen hij in Irak dienst deed als bewaker. Hij stuurde zijn ondergeschikten weg en hield zelf de taxi aan. Vervolgens bracht de bestuurder, een zelfmoordterrorist, de taxi tot ontploffing. Op grond van deze informatie kunnen we de voorlopige conclusie trekken dat Khan inderdaad een held was. Hij riskeerde zijn leven om het gevaar te neutraliseren, in plaats van een van zijn ondergeschikten te sturen. Hij had meer respect voor het leven van anderen dan voor zijn eigen leven. Dat maakt hem tot een held in de klassieke zin van het woord.
Wie heeft meer voor de Verenigde Staten betekend: Humayun Khan of Donald Trump?
Khan heeft door zijn moedige optreden het leven van waarschijnlijk enkele honderden mensen gered. Trump heeft met zijn diverse zakelijke activiteiten wisselend succes gehad. Deze rijkdom overigens voornamelijk, omdat Trump een rijke vader had. Je hebt geld nodig om geld te maken in de vastgoedwereld. Zonder Trump hadden er waarschijnlijk enkele andere grote gebouwen gestaan dan nu, hadden enkele fotomodellen een andere rijke vent gehad en hadden deelnemers aan de Trump University zich door een andere oplichter laten flessen.
Was Trump een ondernemer geweest in bijvoorbeeld medische techniek of een filantroop, dan had hij in principe een veel grotere positieve bijdrage geleverd aan de VS dan Khan als soldaat ooit had kunnen doen. Laat staan, had gedaan als diens toekomstdroom om militair advocaat te worden was uitgekomen. Toch moeten we hier vaststellen dat de bijdrage van Khan per saldo positief was, en dus onvergelijkbaar veel groter dan die van Donald Trump tot aan zijn presidentschap.
Of na afloop van het presidentschap van Trump zijn bijdrage aan Usa positief of negatief was, kunnen we pas later vaststellen. Waarderingen voor presidenten willen nog wel eens veranderen in de loop van de tijd. Hij heeft de boel behoorlijk opgeschud en hiermee de loop van de geschiedenis versneld.
Sinds de begin der tijden is de mens op zoek naar manieren om het leven te versimpelen. Zoals de opkomst van de computer en de industriële revolutie. Mensen zien daarom vooral voordelen in automatisering. Maar is dat terecht?
In Amsterdam rijden ‘gluurautos’ rond van Parkeerbeheer. Deze scanauto’s checken of iemand wel betaald heeft voor een parkeerplaats. Dit gebeurt door middel van nummerbord herkenning in de software. En in theorie is dit erg mooi. Zo is er bijna geen mens meer nodig voor het schrijven van boetes. Maar helaas trof deze vorm van automatisering ook veel gedupeerden. De software houdt namelijk geen rekening met een aantal factoren. Zoals de tijd van aankomst. En de trage verwerking van betalingen.[1]
Het Damplein, Amsterdam. Parkeerbeheer slingerde door automatisering onschuldige automobilisten op de bon. Wordt de ‘gluurauto’ het nieuwe symbool van Amsterdam? Bron: https://commons.wikimedia.org/wiki/User:Lionster
Een ander voorbeeld hiervan in Amerika. Want daar wilde een gemeente een brug laten bouwen over een snelweg. En huurde een aannemer in. Deze aannemer kon met software berekenen, wat de beste bouwvorm voor de laagste kosten was. Maar er was een klein probleempje. Want al snel bleek dat de brug te laag was voor bussen. Daardoor konden mensen met een lager inkomen niet naar het strand. Dit ontwerp is natuurlijk afgekeurd.
Leidt automatisering tot de Terminator?
Is automatisering een vloek of zegen? Deze vraag is dus nog steeds lastig. Er zijn nog vele andere voorbeelden van automatisering gone wrong. Bijvoorbeeld Facebook met alle privacy problemen. En het gebruik van mobiele telefoons. Misschien zelfs de opkomst van de Terminator robot[2]. In elk geval brengt het vele vraagstukken met zich mee waar mensen niet blind voor moeten zijn.
"Russian Real Life Terminator Robot"
Zou het een uitkomst zijn om een ethische commissie op te stellen voor automatisering? Wat denkt u? Want we zijn heel nieuwsgierig naar uw optiek.
Kamerlid Pia Dijkstra van de partij D66 komt met een voorstel om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te verbeteren. Geef iedereen boven de 75 jaar een zelfmoordpil, de pil van Drion. Is dit een goed plan?
Wat houdt de Pil van Drion in?
De rechtsgeleerde Huib Drion (1917-2004) stelde in 1991 in een opinie-artikel[1] voor om aan alle ouderen boven de 75 jaar die daar om vroegen, een zelfmoordpil ter beschikking te stellen. Deze pil moest uit twee preparaten bestaan: pil A en pil B. Alleen de combinatie van deze twee preparaten zou een dodelijk effect hebben. Preparaat B zou dan enkele dagen na preparaat A geslikt moeten worden, om de zelfmoordenaar bedenktijd te geven. Dit idee deed het nodige stof opwaaien en werd de spreekwoordelijke Pil van Drion.
Wetsvoorstel Voltooid Leven in grote lijnen
Om in aanmerking te komen moet iemand 75 jaar of ouder zijn;
Het betreft mensen die niet voor euthanasie in aanmerking komen, maar die wel hun leven als voltooid beschouwen;
Deze mensen gaan eerst in gesprek met een levenseindebegeleider;
Er moeten minstens twee gesprekken met de levenseindebegeleider worden gevoerd en daar moet minstens twee maanden tussen zitten;
De levenseindebegeleider is een arts, verpleegkundige of psychiater die een speciale kopstudie heeft gevolgd om levenseindebegeleider te mogen worden;
De levensbegeleider moet toetsen of de doodswens authentiek en consistent is, en of er geen andere oplossingen mogelijk zijn;
Indien de levenseindebegeleider akkoord gaat, wordt er een stervensdatum afgesproken;
De levenseindebegeleider haalt het dodelijke middel bij de apotheek, bewaart het thuis, dient het toe op de afgesproken datum, blijft er bij tot de cliënt dood is en brengt het eventuele restant terug naar de apotheek;
Een toetsingscommissie toetst of alles volgens de regels is verlopen. [4]
Voordelen van de Pil van Drion
Door voorstanders van de Pil van Drion worden argumenten genoemd als: als een oudere vindt dat zijn leven geen zin meer heeft, moet deze in staat zijn op pijnloze wijze een einde aan zijn leven te maken, omdat zelfmoord een mensenrecht is.
Is het vrijwillig kunnen beëindigen van je leven een mensenrecht? Bron: Aangepast
Onuitgesproken argumenten zijn bijvoorbeeld: ouderen zijn duur. Ze werken niet, ze eten onze pensioenpot leeg, doen een buitenproportioneel beroep op de zorg en tot overmaat van ramp verergeren ze de woningnood en stemmen ze vaker dan gemiddeld op populistische partijen. Ze vergiftigen jonge, beïnvloedbare mensen met “foute” ideeën als nationalisme, godsdienst en traditionele feesten. Elk levensjaar van een oudere kost de samenleving tienduizenden euro’s aan pensioen en zorg, die nuttiger besteed kunnen worden aan bijvoorbeeld afvloeiingsregelingen voor politici en bijdrages aan de Europese Unie. Stel dat elke oudere boven de 75 jaar de Pil van Drion zou slikken, dan zou dat 1,4 miljoen AOW-uitkeringen minder, honderdduizenden leegstaande huizen en, als elke oudere boven de 65 deze pil zou slikken, de helft minder zorgkosten betekenen[2]. En denk aan de erfbelasting. Genoeg om zelfs de meest krankzinnige verkiezingsbeloftes na te komen en de Europese Unie fors te spekken. Althans, voor even. Opmerkelijk is ook, dat de discussie over de Pil van Drion vooral oplaait in tijden van economische tegenspoed. Zo toonde de Nederlandse economie in 1991 tekenen van afkoeling en was er in 1993 sprake van een lichte dip.
Sommige voorstanders, zoals [3] gaat het D66-voorstel nog lang niet ver genoeg. Zij willen dat iedereen de beschikking krijgt over deze “wonderpil”, ook mensen onder de 75. Kan de “menslievende” Pil van Drion de redding zijn van onze overheidsfinanciën?
Nadelen van de Pil van Drion
Het voornaamste nadeel van de Pil van Drion is dat het zo veel gemakkelijker wordt om te moorden zonder sporen na te laten. Een moord met deze zelfmoordpil kan dan door een moordenaar een zelfmoord lijken. Een forensisch anatoom kan geen onderscheid maken tussen moord en zelfmoord. Ook betekent het verspreiden van dodelijke giffen onder de bevolking, dat moordwapens altijd dichtbij zijn. In elk drankje kan een dodelijk gif zitten. Geen prettige gedachte.
In het voorstel van D66 is dit nadeel ondervangen door de professionele “levenseindebegeleider” als onafhankelijke derde er tussen te plaatsen. Dit maakt de taak voor moordenaars moeilijker. Moorden door “levenseindebegeleiders” en psychologische moorden, waarbij rijke ouderen wordt aangepraat dat hun leven voorbij is en het goed is als ze sterven, blijven echter mogelijk.
Een tweede nadeel is het nadeel van euthanasie in het algemeen. Het betekent een grote aantasting van de waardigheid van het menselijke leven.
Waarom willen ouderen dood?
Een gezond mens geniet van het leven. Dat geldt ook voor vrijwel alle gezonde ouderen. Redenen om niet meer te willen leven voor gezonde ouderen zijn een gevoel van eenzaamheid, uitzichtloosheid of nutteloosheid. Net als overigens bij jongeren is eenzaamheid een groot probleem onder ouderen. Wij mensen zijn een sociale diersoort en contacten met jongeren zijn erg belangrijk voor ouderen. Ouderen vormen het levende geheugen van de mensheid en zorgen ook voor cultuuroverdracht. Weliswaar een cultuuroverdracht die in strijd is met de door D66 zo geliefde “maakbare samenleving”, maar toch: een cultuuroverdracht.
Conclusie: de Pil van Drion is een onzalig idee. Er zijn zat nuttige dingen die gezonde ouderen kunnen doen, als ze zich nutteloos voelen. Ook wijlen Drion zelf heeft na zijn pensionering nog tal van nuttige dingen gedaan. In plaats van het verheerlijken van de dood en ouderen te zien als ballast, moeten we medische hulpmiddelen en geneesmiddelen ontwikkelen waardoor ouderen langer gezond blijven (bij voorkeur: het verouderingsproces stilzetten of terugdraaien) en ze meer betrekken bij de maatschappij. Dat ouderen minder meegaan met modieuze theorietjes heeft redenen. Vaak, niet altijd overigens, zijn dit erg goede redenen. Hun door levenservaring onderbouwde kritiek kan helpen zaken in perspectief te zetten en betere concepten te ontwikkelen.
De Nederlandse partij Forum voor Democratie is weer eens in opspraak, deze keer wegens een aantal leden, die zich in een privé-Whatsapp-groep racistisch uitten (als in: Nederland 95% blank en moslimvrij wensen en: thnx for the mass shootings) en hun bewondering uitten voor de economische politiek van het Derde Rijk, zoals ene “Ruben” met de tekst: “Links-rechts, wat boeit het. Nationaal-socialisme heeft van het armste land van Europa het rijkste land gemaakt in een paar jaar.” Waarschijnlijk verwees gebruiker “Ruben” naar de economische opleving in de periode dat de nazi’s zich voorbereidden op een grootschalige oorlog en de wapenfabrieken op volle toeren lieten draaien. Dit liet het nodige stof opwaaien.
De kritiek op het racisme in deze uitingen is volkomen terecht. Mensen beoordelen op hun afkomst of huidskleur, zoals racisten en ook degenen die hier zijn aangehaald doen, is immoreel. Mensen moeten beoordeeld worden op hun daden en denkbeelden. Maar hoe zat het eigenlijk met het Derde Rijk en de economie?
Was alles aan het Derde Rijk slecht?
Het is onzinnig om iets slecht te noemen, enkel en alleen omdat het uit de koker van het Derde Rijk komt. Een voorbeeld van de drogreden “argumentum ad Hitlerum”. Vegetariërs zijn slecht, want Hitler was vegetariër. Honden, vooral Duitse herders, zijn slecht, want Hitler hield een Duitse herder. Etcetera.
De in opdracht van Hitler ontwikkelde Volkswagen Kever, een betaalbare auto voor de gewone man. Ondanks het inktzwarte verleden bleek het ontwerp zowel praktisch als populair. Tot in 2003 werd dit ontwerp gebouwd. Bron: Volkswagen AG
Interessanter is je af te vragen welke elementen van deze economische politiek wel deugden. Baanzekerheid is bijvoorbeeld iets, waar veel mensen ook nu blij mee zouden zijn. De reden waarom deze baanzekerheid er was, namelijk de massale productie van moordtuig om de rest van Europa mee te onderwerpen en joden mee uit te moorden, uiteraard niet.
De economische politiek van het Derde Rijk
Bepaalde elementen van deze economische politiek kunnen denk ik nuttig zijn. Om precies te zijn: keynesiaanse investeringen in de infrastructuur en bijvoorbeeld de kolonisatie van de Noordzee. Zorgt ook voor werk, maar dan ten koste van niemand. Ook de autarkie waar de nazi’s naar streefden is op zich positief. Autarkie betekent: geen uitbuiting van Kongolese kinderen in coltanmijnen of verwoestende olie-oorlogen in het Midden Oosten. Hoe minder afhankelijk een land, of groep landen is van het buitenland, des te minder reden voor oorlog.
Het naziregime was fout omdat het racistisch was, agressief expansionistisch en totaal geen respect had voor het menselijk leven. Niet vanwege hun economische politiek per sé, afgezien uiteraard van zaken zoals het gebruik van dwangarbeiders en het gebruik van lichaamsresten (zoals gouden vullingen, huid en haar) van vergaste joden in producten.
Racisme tierde ook welig onder geallieerden
De nazitijd als een unieke anomalie in de Europese geschiedenis te behandelen is dom en gratuit. De dreiging van gewetenloze totalitaire systemen en racisme (in de zin van discriminatie op huidskleur en afkomst) is nog steeds springlevend.
De “goeden”, zoals de VS, kenden tot in de jaren vijftig rassenwetgeving. Winston Churchill was medeplichtig aan een genocidale hongersnood in Bengalen waardoor drie tot tien miljoen Bengalen stierven. Zuid Afrika, een andere “geallieerde” staat, kende tot 1990 racistische wetgeving. In Canada en Australië werden kinderen van inheemse volkeren gedwongen in weeshuizen geplaatst om ze te “beschaven”. Veel van hen overleefden dit niet. De brute stalinistische dictatuur, waardoor tientallen miljoenen doden vielen, behoeft geen verdere uitleg. Duitsland kende dit soort praktijken tot de komst van de nazi’s niet.
Durf te denken zonder verdoving en trek de juiste lessen uit de geschiedenis. Daarmee kunnen we voorkomen dat deze zich op onaangename wijze herhaalt. Alle schuld op de nazi’s schuiven om ons geweten schoon te poetsen, wordt niet gerechtvaardigd door de feiten.
De discountketen Action kwam onlangs in het nieuws, omdat een vulploegleider ontslagen is wegens de ‘diefstal’ van een plastic zakje met een verkoopwaarde van drie eurocent. De Nederlandse rechter zal zoals gebruikelijk is in de zogeheten Nederlandse “rechtsstaat”, deze kafkaëske eis wel toewijzen. De aandacht richtte zich voornamelijk op de disproportionaliteit van de maatregel. Hoe terecht is het om iemand te ontslaan om drie cent? Hierbij wordt voorbijgegaan aan een interessantere vraag. Want wat is de rechtspersoon achter de Action keten in Nederland, Action Nederland B.V., precies? En is vermogensoverdracht ten nadele van deze entiteit wel diefstal?
Rechtspersonen, hedge funds en leningen
Action Nederland B.V. is een zogeheten besloten vennootschap. Dit is een type rechtspersoon. Rechtspersoonlijkheid betekent dat de rechtspersoon, als fictieve entiteit, juridisch aansprakelijk is. Dat wil zeggen, dat de eigenaren van Action Nederland B.V. niet hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de daden van Action. Een rechtspersoon vervult de rol van God in een theocratie. Het is een fantasie-entiteit, die in de negentiende eeuw in het leven is geroepen in de Verenigde Staten door een corrupt lid van het hooggerechtshof om zijn voormalige werkgever te plezieren.
Action is namelijk niet in handen van een menselijke eigenaar, maar van een andere rechtspersoon, het Engelse hedge fund 3i.
Robin Hood, niet voor niets na eeuwen nog steeds een populaire legende. Bron: Wikimedia Commons/gebruiker Olaf1541 (waarschijnlijk)
De eigenaars van 3i maakten met de aankoop van Action een sprookjesachtige winst. Met geleend geld kochten deze heren (vrouwen zijn nauwelijks vertegenwoordigd onder de bezitters van het grootkapitaal) Action voor 500 miljoen euro. Ondertussen is het concern al 10 miljard euro waard en hebben de eigenaren Action opgezadeld met dure leningen, waarmee ze meer dan twee miljard euro belastingvrij hebben binnengehaald. Dit in tegenstelling tot de winkels die een eenmanszaak vormen, een eenvoudige bv of een vennootschap onder firma: zij betalen keurig belasting. En de eigenaren van 3i? Zij maken deel uit van een ondoorzichtig web van rond de 1200 grote financiële instellingen die kriskras aandelen van elkaar hebben. Het is een onontwarbaar kluwen geworden, een parasitaire woekerzwam die ten gunste van een kleine groep bezitters (de beroemde 1%) de planeet en de mensheid uitmergelt en te gronde richt.
Binnen de Action heerst een draconische discipline.
Om een lang verhaal kort ter maken: Action is nu een meedogenloze winstmachine waarmee de Nederlandse economie wordt leeggezogen, de Nederlandse (en in toenemende mate Europese) middenstand wordt vernietigd en waarvan de opbrengsten bij de parasieten in de Londense City belanden.
Van wie ‘steel’ je, als je van de Action ‘steelt’? De Action en vergelijkbare rechtspersonen zijn net zulke fantasiestructuren als engelen, goden en kabouters. Als je van een kleine ondernemer steelt, steel je het brood uit de mond van een mens van vlees en bloed, een hardwerkende man of vrouw, die netjes belasting betaalt en zich elke dag zorgen moet maken of hij/zij niet persoonlijk failliet gaat. Kortom: ethisch gezien is dit vrijwel altijd immoreel en verderfelijk. Door van de Action te ‘stelen’, hevel je in feite vermogen over van dit onontwarbare kluwen schadelijke parasieten naar iemand die wel netjes belasting betaalt: jij. Volgens de Nederlandse wet is het verboden om op te roepen tot een misdrijf, en net zoals in Pakistan het beledigen van de legendarische figuur Mohammed je je leven kost, is het in Nederland strafbaar om op te roepen tot ‘illegale’ overheveling van vermogen van deze belastingontwijkende parasieten naar jou. Dat zal ik dus ook niet doen. Wel mag ik iemand die dat doet, een held vinden. Dus bij deze. Wie van de Action en soortgelijke fantasieconstructies ‘steelt’, is mijns inziens geen dief, maar een held. Een moderne Robin Hood waar ik bewondering voor voel.
