Boven het maaiveld uitsteken
Ik verbaas me al een paar jaar over het ‘feit’ dat er in Nederland een cultuur heerst waarin het niet gewenst is dat iemand zomaar even boven het maaiveld uit gaat lopen steken. Als je dat als doet, dan moet je het op zijn minst compenseren met bescheidenheid, nuchterheid en zelfspot. Wordt je een bekende Nederlander (BNer), dan houdt dat automatisch in dat de spot met je gedreven wordt. Tenminste: die kans is erg groot.
Bescheidenheid als nuttig middel om afgunst te voorkomen
Gelukkig is ‘boven het maaiveld uitsteken’ een soort gezegde wat meerdere elementen heeft. Ik benoem er twee.
Ten eerste gaat het om egotripperij, die het gevolg kan zijn als de zaken gedurende een periode erg goed lopen en wat de nodige status en welstand met zich meebrengt. Een attitude die dan kan ontstaan is die van ‘kijk mij eens vreselijk succesvol zijn’. Hier hebben mensen moeite mee en vaak wordt er dan ook lacherig over gedaan. Aangezien succes tijdelijk kan zijn is hier ook iets voor te zeggen. Ook afgunst is een emotie die een succesvol iemand bij veel mensen oproept, omdat de welstand vaak simpelweg niet haalbaar is voor de ander.
Het gaat hier dus om bescheidenheid, wat z’n oorsprong uit het Calvinisme schijnt te hebben. We kennen allemaal wel het gezegde ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’. Loop niet te veel te koop met je succes, want dat is niet leuk voor anderen die minder succesvol zijn.
‘Niet boven het maaiveld uitsteken’ als dwangbuis voor innovatieve visionairen
Ten tweede is er een element van toepassing dat wel degelijk heel serieus moet worden genomen van mensen die boven het maaiveld uitsteken, al dan niet bewust. Want: zij zien of bedenken vaak dingen die het leven, de maatschappij, het gezin, het bedrijf etc. beter (kunnen) maken. Het zijn mensen die kansen zien en van zichzelf – dus vanuit hun hart – zo gedreven zijn dat ze eigenlijk niet anders kunnen dan met een idee aan de slag gaan. Maar daarvoor moet je jezelf dus kenbaar maken en vaak de discussie aangaan; ook met mensen die zogenaamd ‘boven’ je staan. En dat is vaak niet bepaald ‘normaal doen’.
Creatieve innovators van zeer groot belang voor het succes van de groep
Het grote verschil tussen beide aspecten – bescheidenheid en verbetering – is het onderscheid tussen individueel succes en succes voor het collectief.
Als iemand namelijk het voortouw neemt om een bedrijf – groep samenwerkende individuen – beter te laten presteren, dan is dat goed voor meerdere mensen. Zo noem ik in ieder geval de continuïteit van een bedrijf en ook mogelijk uitbreiding en daarmee werkgelegenheid.
Niet iedereen begrijpt dit, zeker niet wanneer je volgens de functieomschrijving op gelijke voet met elkaar werkt. Daar komt bij dat de een zijn werk al heeft losgelaten zodra de werkdag is afgelopen, maar dat de ander het mee naar huis neemt omdat er of een probleem is dat kan worden opgelost, of dat er kansen zichtbaar zijn waarmee een bedrijf nog beter kan draaien. Uit psychologisch onderzoek blijkt inderdaad dat verreweg de meeste mensen, ook zij die zeggen veel waardering te hebben voor creatieve geesten, grote moeite hebben met creatieve ideeën.
Her- en erkenning, plus begeleiding, van visionaire innovators hard nodig
Ik vind dat mensen met deze capaciteiten – oftewel talent – tijdig herkend moeten worden, erkend moeten worden, de ruimte moeten krijgen om vrijuit te mogen spreken (bij de juiste personen) en ook beschermd moeten worden tegen mensen met de nodige aanleg voor afgunst. Hier hoort ook voorlichting bij over het niet al te veel naast de schoenen lopen, dus zelfbescherming.
Dit is dus de stelling, ik ben benieuwd wat jullie er van vinden en of jullie het herkennen.
