In anarchistische gebieden zijn deze zogeheten technicals erg populair. Bron: Wikimedia Commons

Kan anarchisme werken?

Macht, stellen anarchisten, is de bron van alle kwaad. De mens is inherent goed en macht leidt per definitie tot onderdrukking en uitbuiting. In een ideale maatschappij hebben mensen geen macht over elkaar. Klopt dit, is een maatschappij zonder macht denkbaar? Hoe zou een toekomstige anarchistische samenleving eruit zien, als deze al haalbaar is?

Het anarchisme
Het anarchisme is een van de oudste politiek-filosofische stromingen. Alle anarchisten wijzen alle vormen van macht van de ene mens over de andere af. Sociaal-anarchisten wijzen alle bezit af: alle bezit is volgens hen diefstal. Anarchokapitalisten, een fundamentalistische stroming onder de libertariërs, vinden bezit daarentegen een absoluut recht en wijzen de staat af. Het marxisme ziet de bezitsloze anarchistische samenleving als het logische eindstadium van het communisme. Na de zogeheten dictatuur van het proletariaat (later door communistische dictators veranderd in: dictatuur van de voorhoede van het proletariaat), zal de staat afsterven, en een anarchistische, bezitsloze maatschappij volgen, waarin geavanceerde techniek ieder voorziet van de eerste en ook sommige andere levensbehoeften. Anarcho-communisten delen dit eindideaal, maar wijzen de tussenfase van de dictatuur van het proletariaat af, omdat dit weer het gebruik van macht en dwang inhoudt.

De menselijke conditie, macht en anarchisme
De mens is een dier, m.a.w. een heterotroof organisme, dat alleen kan overleven door andere organismen te eten. Het gebied, waar mensen zonder bezit kunnen overleven is maar klein: om precies te zijn tropische regenwouden, voedselrijke kusten en  wellicht een enkele oase. Dit alleen als de bevolkingsdichtheid niet de kritische grens voor jagers/verzamelaars, doorgaans enkele mensen per vierkante kilometer, overschrijdt. Hogere dichtheden vereisen een vorm van landbouw of synthetische voedselproductie. Om de mensheid zoals we die nu kennen, rond de zeven miljard exemplaren, te laten overleven is bezit, of dit nu individueel of collectief is, dus absoluut noodzakelijk.

In anarchistische gebieden zijn deze zogeheten technicals erg populair. Bron: Wikimedia Commons
In anarchistische gebieden zijn deze zogeheten technicals erg populair. Bron: Wikimedia Commons

Complexe productieprocessen, zoals de moderne landbouw en de rest van de voedselketen, vereisen dat grote groepen mensen op betrouwbare wijze met elkaar samenwerken. Het succesvolste systeem is kapitalisme, waarbij ondernemers verdienen aan het zo efficiënt mogelijk verrichten van deeltaken. Kapitalisme vereist bezit en de gehoorzaamheid van werknemers aan hun baas, of aan het gemeenschappelijke collectief. Ook een ondernemer, of arbeiderscoöperatie, moet aan de afspraken met klanten en leveranciers tegemoet komen. Dit gebeurt door directe of indirecte macht. De leiders van grote bedrijven of van arbeiderscollectieven vormen een heersende klasse. Alleen als arbeiders voor hun werk voldoend hoog geschoold zijn, kunnen ze een hoge mate van autonomie bereiken.

Zuiver anarchisme is dus in de huidige maatschappij alleen mogelijk in de beperkte gebieden waar een jager-verzamelaarsleven nog mogelijk is. Wel zal de anarchist dan zaken als visnet, kookgerei e.d. moeten bezitten en op deze manier dus een compromis moeten sluiten. Anarchokapitalisme zou kunnen werken. Wel zal dan moeten worden voorkomen dat criminele groepen ontstaan, wat weer een vorm van dwang met zich meebrengt.

Heeft anarchie de toekomst?
Verrassend is het antwoord op deze vraag: ja, voor een groot deel. De steeds betere techniek maakt het voor mensen makkelijker om in hun eigen levensbehoeften te voorzien uit minimale bronnen. Zo zijn er nu al goedkope waterfilters, die jarenlang meegaan en waarmee alle benodigde drinkwater uit de omgeving is te winnen. Zonnepanelen worden steeds beter en goedkoper, dit geldt ook voor manieren om energie op te slaan. In theorie is het goed mogelijk om bepaalde basischemicaliën voor het leven, zoals glucose, aminozuren, vitaminen en mineralen uit water, lucht en bodem te bereiden. Nu vereist dat nog een enorme fabriek, later zal een klein apparaat dat ook kunnen. Uiteraard is intensieve kleinschalige landbouw, bijvoorbeeld permacultuur, een oplossing die nu al werkt (maar wel veel grond kost). Er is steeds minder hulp van buiten nodig om als mens zelfstandig te leven. Wel wordt het fundamentele probleem bij het anarchisme ook in de toekomst niet opgelost. Er is nog steeds geen mechanisme om kwaadwillenden tegen te houden.

19 gedachten over “Kan anarchisme werken?”

  1. Je basisstelling klopt niet. Anarchisten zijn tegen het initiëren van geweld. En aangezien een heersende klasse alleen kan overleven door continue geweld te initiëren tegen de klasse die ze overheerst zijn anarchisten tegen elke vorm van een heersende klasse. An komt van zonder in het grieks en archon van heerser dus het woord betekend letterlijk onder heerser / zonder heersende klasse.

    Als je serieus dit gesprek op wilt pakken zou ik je eerst eens daadwerkelijk verdiepen in de materie. Zolang je stropoppen als basisstelling gebruikt ben je in mijn ogen alleen maar je eigen onwetendheid op dit onderwerp aan het showen. Iets wat je naast Anarchisme ook continue met Moslims en de Islam doet in mijn ogen maar goed dat is jouw keuze.

    Ik stel voor dat je dit artikel met twee korte filmpjes een bekijkt die het probleem haarscherp uit de doeken doet.

    Het geloof in een heersende klasse kan alleen maar geweld toevoegen aan een maatschappij:
    http://achterdesamenleving.nl/het-geloof-in-overheid-voegt-continue-geweld-toe-aan-de-maatschappij/

  2. Ik heb een paar maanden in een grote facebookgroep gezeten over Anarchisme, libertarisme en volentaryisme waar volop onwetenden en trollen aanwezig waren en dit was een onderwerp dat zo vaak opkwam dat ik er op een gegeven moment een standaard post voor heb gemaakt. Het is in het Engels maar ik hoop dat de gemiddelde visionair lezer daar geen moeite mee heeft.

    —–

    It is important to distinguish between a ruling class and voluntary organisation (including leaders) in general.

    A ruling class can only maintain its position by continuously initiating violence against the classes they rule. Their very survival depends on continuously breaking the Non Aggression Principle.

    Have a look at this video that clearly shows what a ruling class is, and that by definition it needs to add violence to a society otherwise it would simply cease to be a ruling class: https://www.youtube.com/watch?v=BNIgztvyU2U

    That is the only thing Anarchism (An – without, Archon – ruler; without an external ruler/ruling class) is against because they understand this and want to have a more peaceful society.

    If you want a more peaceful society it is only logical to remove the entity that, for its very survival, must continuously initiate aggression against the rest of society.

    Statists don’t understand what a ruling class actually is and that is why they tolerate, support and even defend the ruling class. They are defending their own slave masters, they are supporting their own slavery.

    The scientific term for that is: Stockholm Syndrome
    —–

    Een heel artikel wat specifiek hierop ingaat is:
    Een einde aan de slavernij, stap 3 van 5: Soevereintiteit & Verwarring:
    http://achterdesamenleving.nl/een-einde-aan-de-slavernij-deel-soevereintiteit-verwarring/#.VBnhDfmSyac

  3. De stelling ‘de mens is in principe goed’ klopt niet lijkt me. Er zijn ontelbare voorbeelden van mensen die als enig doel in het leven hebben om zoveel mogelijk macht over anderen te krijgen. Van kleine dorpsnotabelen tot machtige dictators over wereldrijken. Zolang die er zijn is het anarchisme, en trouwens ook het communisme, niet te verwezenlijken. En ook de vele experimenten met anarchistische en communistische communes in de hippietijd geven dit aan. Bijna allemaal mislukt.

    1. Het idee dat er iets anders kan bestaan dan Anarchie is een illusie.

      Je kunt wel een rechtmatig heersende klasse hallucineren maar daar zal nooit een morele grondslag voor zijn. Net zoals er ooit een echte kerstman voor het kerstfeest zal zijn zal er nooit een rechtmatige heersende klasse kunnen bestaan. Mensen zijn namelijk van nature in vrijheid geboren en niemand heeft het morele recht dat van ze af te nemen. Elke poging daartoe is een inbreuk op die natuurlijke vrijheid van mensen en mensen hebben dan een morele vrijheid om zich tegen die agressie te verdedigen. Dus of je het wilt of niet, er kan nooit iets anders bestaan in de realiteit dan anarchie. En als je dan mooie systemen verzint waarbij een koning legaal op jaarbasis 20 miljoen euro jat van het gewone volk en dat moreel noemt dan heet dat jezelf voor de gek houden.

      Zie eventueel ook dit artikel: Realiteit is Anarchie.
      http://achterdesamenleving.nl/realiteit-is-anarchie/

      1. Douwe, quote van je:

        Het idee dat er iets anders kan bestaan dan Anarchie is een illusie.

        Even terug geef je aan dat er wel degelijk wat anders kan bestaan dat anarchie, namelijk slavernij, waaraan je (niet geheel onterecht) de tegenwoordige status quo gelijkstelt:

        Een einde aan de slavernij, stap 3 van 5: Soevereintiteit & Verwarring

        Ik hoop dat je nu je denkfout inziet.

        1. Nee slavernij is altijd een keuze. Het is een co-creatie.

          Het patroon van tirannie is heel simpel. Je hebt psychopaten die geloven dat zij het recht hebben andere mensen te gebruiken voor hun doelen. Om gehoorzaamheid af te dwingen geven ze mensen een keuze. Gehoorzaam mij of ik dood je. Dat is een vals dilemma. Kies je gehoorzaamheid dan ben je niet langer vrij, gehoorzaam je niet dan kan het zijn dat je dat met je leven moet bekopen. Maar die keuze is aan jezelf. Je hebt natuurlijk heel veel andere keuzes, de slimste keuze is om de persoon die je voor dit valse dilemma stelt twee schoten hagel met een shotgun door zijn pens te schieten. Een andere optie is jezelf op welke manier dan ook ontrekken aan de invloedssfeer van deze psychopaat.

          Mensen als Gandhi en Rosa Parks hebben laten zien dat gehoorzaamheid altijd een keuze is van de persoon zelf. Iedereen kan stoppen belasting te betalen, iedereen kan stoppen te gehoorzamen aan de heersende klasse. Simpelweg niet meewerken stopt het Patroon van Tirannie direct en altijd.

          Zodra mensen hun eigen keuze en verantwoordelijkheid in elke situatie erkennen zien ze dus dat ze altijd vrij zijn. Slavernij kan alleen bestaan vanuit vrije eigen keuze en in die zin kun je het dan niet echt meer slavernij noemen.

          In diezelfde trend is het dus ook altijd anarchie aangezien mensen altijd zelf de verantwoordelijkheid en de vrijheid hebben de commandos van de heersende klasse wel of niet op te volgen.

          Lees eventueel – Het Patroon van Tirannie – eens door. Die legt dit wel aardig uit.
          http://achterdesamenleving.nl/het-patroon-van-tirannie/

        2. “Slavernij kan alleen bestaan vanuit vrije eigen keuze en in die zin kun je het dan niet echt meer slavernij noemen.”
          Om eerlijk te zijn ontgaat mij de vrije keuze die je hebt als slaaf, als deze gaat tussen een slavenbestaan en de dood. Mij lijkt dat de keuzevrijheid dan vrij drastisch in is geperkt.

        3. Nou misschien kun je toestemming krijgen voor een vrijstaat in Nederland, volgens mij heeft iemand die ooit weleens gehad in de zestiger jaren.
          Alleen is het woord staat dan n.v.t. denk ik.

        4. Het is een vals dilemma dat altijd door psychopaten wordt gebruikt om zo controle te krijgen over andere mensen. Als slaaf kun je ook gewoon je slavendrijver ombrengen of jezelf onttekken aan de invloedssfeer. Snap je er zijn altijd veel meer keuzes.

          En je kunt je onderdrukking ook gewoon niet langer accepteren door niet meer mee te werken. Simpelweg door niet langer je gehoorzaamheid te geven aan de heersende klasse. Ooit van Mahatma Gandhi gehoord?

          Als je nu gewoon het boek – Het Einde van al het Kwaad eens doorleest?
          http://achterdesamenleving.nl/het-einde-van-al-het-kwaad-het-tijdperk-van-de-oorlogen-op-aarde-is-voorbij/#.VCwkWfmSyac

          Of – Het meest gevaarlijke bijgeloof?
          http://achterdesamenleving.nl/het-meest-gevaarlijke-geloof-nu-in-het-nederlands/

          Jij gelooft in het idee dat een heersende klasse vrede kan brengen… En je gelooft dat de politie er is om je te beschermen. Dat geloven zijn ongeveer net zo rationeel als dat Jezus Christus wordt wedergeboven en ons komt bevrijden of dat Allah wil dat je bepaalde dagen van de maand niet eet zolang je de zon kunt zien.

          Maar goed je kunt jezelf nu mooi gebruiken om te zien hoe gelovigen continue informatie die niet in hun straatje past vermijden.

          Bekijk deze videoclip anders eens. Goverment is magic:
          http://youtu.be/ABB-lScOoSk?list=PLdxP6iuL11wb3TlWdTdpa5MKQwfyFSSLL

        5. “Mensen als Gandhi en Rosa Parks hebben laten zien dat gehoorzaamheid altijd een keuze is van de persoon zelf. Iedereen kan stoppen belasting te betalen, iedereen kan stoppen te gehoorzamen aan de heersende klasse. Simpelweg niet meewerken stopt het Patroon van Tirannie direct en altijd.

          Zodra mensen hun eigen keuze en verantwoordelijkheid in elke situatie erkennen zien ze dus dat ze altijd vrij zijn. Slavernij kan alleen bestaan vanuit vrije eigen keuze en in die zin kun je het dan niet echt meer slavernij noemen. “

          Dit betekent dus ook dat je vrij kunt zijn als je levenslang gevangen zit in een gevangenis.

        6. Dat klopt idd.

          Kijk je gaat nooit voorkomen dat je mensen hebt die denken dat ze zelf een beter leven kunnen krijgen ten koste van andere mensen. Maar jij kunt altijd kiezen wel of niet mee te werken met die mensen.

        7. Bedankt voor je reactie. Ik denk dat ik de essentie van je betoog snap. Je beweegredenen om het zomaar te zeggen.

  4. Tja dan moet iedereen zelf wapens hebben. In onze stadhouderloze tijdperken had iedereen die misschien wel.
    Of misschien kunnen we door belangeloze robots geregeerd worden zoals in het Venus Project.

  5. Elk ìsme`werkt niet.Daarvoor is het te absoluut.

    De vraag is eerder of de huidige/ nogal a fascistische machtsstructuren werken…
    En da blijkt desastreus nadeel voor de bevolking /eurofiel neoliberalisme/ elk isme gaat fout..en tendeert naar dictatuur.

    Eerder was er een een beweging die sterk tendeerde naar anti-autoritaire verhoudingen..en ook dat bleek het tegendeel te bewerkstelligen .
    Het groeide uit tot extreem autoritaire toestanden door overal anti-autoritaire benadering te eisen..
    De antifascisten zijn nog erger dan de fascisten zelf..

    De huidige tendens is er eentje van streven naar total control..ver borgen achter een bureaicratische sluier.

    Dat gaat op termijn geweldig opbreken omdat pas op termijn de functie er van duidelijk wordt…repressie!
    En dat werkt ook niet..

  6. Rechtspraak, sociaal contract en democratie hebben een plek, maar is in conflict met anarchie.

    De wereld zonder deze is niet mooi. Want anarchie betekent meestal geweld. Zo niet fysiek, dan wel in woorden.

    1. dont tell me what to do

      Zegt de ene anarchist tegen een andere anarchist, ‘kan je iets voor me doen?’
      Nee

      Om aan te geven dat bij interactie tussen allerlei factoren gaan meespelen. Het is naief om daarbij slechts aan het goede van de mens te denken. Er zullen altijd mensen zijn die daar gebruik van gaan maken. Bij anarchisme geldt het recht van de sterkste.

  7. Hoe kan het anarchisme de toekomst hebben? Technologisch bekeken komen er inderdaad steeds meer mogelijkheden om zelfstandig te kunnen leven zoals met zonnepanelen op je eigen dak om zelf te kunnen voorzien in je eigen energiebehoefte. Het is echter vooral een theoretisch verhaal dat dit mogelijk is. Ik zie dit echter in de praktijk niet zo snel gebeuren. Je blijft immers te maken hebben met een omgeving met vele actoren zoals vooral een overheid die bepalen wat je bewegingsruimte is.

  8. Uitstekende en diep inzichtelijke beschrijving in dit artikel van het anarchistische ideaalbeeld, in verhouding tot de realiteit. Ik leg de oneindige argumenten van de alu-hoedjes tegenwoordig consequent, onverstoord naast mij neer. Dit blad krijgt weer toekomst, de schade wordt duidelijk hersteld. Helder inzicht Germen, mijn complimenten!!!

  9. Prima artikel. Anarchisme impliceert echter kleinschaligheid. Het lijkt mij niet verenigbaar met grote steden die een grote mate aan organisatie vereisen.
    Het zou alleen verwezenlijkt kunnen worden als de wereldbevolking een fractie is van wat die nu is, radicale geboortebeperking dus.
    Een moderne versie van een samenleving van jagers-verzamelaars met enkele verzamelpunten a la Stonehenge zou dan goed kunnen.

Laat een reactie achter