geneeskunde Archieven

De vampierbacterie (geel) valt een Pseudomonas-cel aan. Bron: UNJ

Vampierbacterie als antibioticum

Laat een reactie achter / Mensheid, Wetenschap / Door Germen Roding

Met de ene na de andere bacterie waartegen geen enkel antibioticum meer helpt, zijn onderzoekers koortsachtig op zoek naar een alternatief. Bioloog Martin Wu en zijn student Zhang Weng zijn een vampierbacterie op het spoor gekomen, die enkele gevaarlijke soorten ziekteverwekkende bacteriën leegzuigt.

Resistentie tegen antibiotica snelgroeiend probleem

Het wijdverspreide misbruik van antibiotica in de veeteelt en ook menselijke geneeskunde heeft er toe geleid dat resistentie hand over hand toeneemt. Het gevolg er zijn nu veel hogere concentraties antibioticum nodig dan vroeger, we moeten overstappen op gevaarlijke antibiotica met zeer vervelende bijwerkingen of er helpt zelfs geen een antibioticum meer. Geen wonder dat nu ook alternatieve therapieën steeds populairder worden. In Rusland werd veel onderzoek gedaan naar faagtherapie. Fagen zijn virusdeeltjes die bacteriën aanvallen. Biologen willen nu een andere natuurlijke vijand tegen ziekteverwekkers inzetten: de vampierbacterie Micavibrio aeruginosavorus.

Vampierbacterie in kaart gebracht

Deze bacterie werd al rond 1980 ontdekt in afvalwater, maar bleek uiterst lastig te kweken of te onderzoeken met traditionele microbiologische technieken. Twee biologen, verbonden aan de University of Virginia’s College of Arts & Sciences, Martin Wu en aio Zhang Wang, hebben het DNA van de bacterie ontcijferd en zijn nu aan het onderzoeken hoe de eencellige leeft.Ze hebben al een aantal nieuwe dingen ontdekt.

De bacterie gaat op zoek naar een prooi – bepaalde andere bacteriën – hecht zichzelf aan de dikke celwand en zuigt voedingsstoffen uit het slachtoffer. Dit doodt de prooi, wat de vampierbacterie een zeer interessant wapen tegen ziekteverwekkers maakt.

Verdedigende slijmlaag baat Pseudomonas niet meer

Een van de bacteriën waar het organisme op jaagt is Pseudomonas aeruginosa, de voornaamste oorzaak van zware longontstekingen bij patiënten met de erfelijke taaislijmziekte. Deze bacterie vormt koloniën die beschermd zijn door een slijmlaag die antibiotica tegenhoudt. Micavibrio wurmt zich zonder problemen door de slijmlaag en neemt de dicht opeengepakte Pseudomonas-cellen te grazen. Wu en Weng zijn vooral geïnteresseerd in de technieken die de bacteriën gebruiken om hun prooi op te sporen en aan te vallen. Ze maken hierbij dankbaar gebruik van de nieuwste technieken.

Precisieaanval laat nuttige bacteriën ongemoeid

Wu wijst er op dat traditionele antibiotica, die werken door de celdeling lam te leggen of het bouwen van een celwand blokkeren, zogeheten ‘superbugs’ laten ontstaan die resistent zijn tegen deze behandeling. Hij denkt dat we nieuwe geneesmiddelen moeten vinden die voorkomen dat zich resistentie ontwikkelt. M. aeruginosavorus is zo kieskeurig, dat de duizenden soorten onschadelijke bacteriën in de natuur en in ons lichaam, met rust worden gelaten. Wu ziet dan ook grote mogelijkheden om de bestaande antibiotica aan te vullen met dit biologische antibioticum dat alleen één soort bacterie aanvalt en de rest ongemoeid laat.

Reiniging afvoerpijpen en implantaten

Bacteriën vormen ook in andere omgevingen dan ons lichaam biofilms. Meestal zijn deze nuttig, denk aan waterzuivering en dergelijke, maar soms zeer ongewenst. In afvoerpijpen en op het oppervlak van implantaten, bijvoorbeeld. Ook hiertegen kan de vampierbacterie ingezet worden.

Genetische manipulatie van de vampierbacterie

Wu denkt dat er meer onderzoek nodig is naar het exacte mechanisme waarmee de bacterie prooi zoekt en aanvalt. Door dit mechanisme genetisch te tweaken zou de bacterie ook op andere gevaarlijke soorten bacteriën kunnen worden losgelaten. Hun collega en medepublicist Daniel Kadouri was eerder betrokken bij onderzoek naar vampierbacteriën[2].

Meer informatie:
1. Martin Wu et al., Genomic insights into an obligate epibiotic bacterial predator: Micavibrio aeruginosavorus ARL-13, BioMedCentral Genomics (2011; gratis volledig leesbaar)
2. Fighting fire with fire and bacteria with bacteria, Daniel Kadouri, Universiteit van New Jersey (2007)

‘Anti-verouderingsonderzoek effectiever dan kankeronderzoek’

3 reacties / Economie, Ideeën, Mensheid, Psychologie / Door Germen Roding

Als de wetenschap de focus zou leggen op anti-verouderingsonderzoek om verouderingsprocessen af te remmen en om te keren, zou dat meer gezondheidswinst opleveren dan kankeronderzoek. Aldus een rapport van toponderzoekers van onder meer University of Southern California (USC), Harvard University, Columbia University, the University of Illinois te Chicago en andere instellingen.

Kankeronderzoek: uiterst trage voortgang

Kanker (maligne nieuwvormingen) is de grootste doodsoorzaak in veel westerse landen, waaronder Nederland. Er zijn wereldwijd honderden miljarden euro’s in kankeronderzoek gestoken. De resultaten zijn niet echt denderend. De sterfte bij enkele kankersoorten is spectaculair afgenomen. Zo is de voorheen in 90% van de gevallen dodelijke bloedkankersoort leukemie nu slechts in tien procent van de gevallen niet meer te genezen; een spectaculaire vooruitgang.

Helaas is leukemie eerder de uitzondering dan de regel. Ondanks honderdduizenden manjaren onderzoek is het sterftecijfer aan kanker nog steeds hoog, gemiddeld 40%. Steeds meer onderzoekers binnen en vooral buiten het veld vragen zich af of kankeronderzoek wel op de juiste manier wordt aangepakt, en of de onderzoekshulpbronnen niet beter elders ingezet kunnen worden.

Steeds meer hoop op stoppen veroudering

De levensverwachting is de afgelopen decennia met gemiddeld twee jaar per decennium gestegen. Helaas groeide het aantal jaren waarin we gezond blijven heel wat minder snel; in sommige landen, zoals de VS, neemt dit zelfs af. Het resultaat is een explosie van chronische ziekten: de extra levensverwachting bestaat voornamelijk uit ‘zieke’ jaren, bijvoorbeeld jaren waarin patiënten worden behandeld voor kanker.

Dit is, naast de voortkankerende bureaucratie in de zorg, een belangrijke oorzaak voor de explosie aan zorgkosten. Kanker is een typische ouderdomsziekte. Bij jonge mensen komt kanker zelden voor. Als we op de een of andere manier het verouderingsproces terug zouden kunnen draaien, zouden we dus ook kanker en andere ouderdomsziekten (zoals diabetes, hartklachten e.d.) grotendeels kunnen voorkomen.

Tot begin deze eeuw leek dit een onhaalbare droom. De laatste jaren zijn echter enkele baanbrekende ontdekkingen gedaan bij onder meer proeven op muizen. Met bepaalde behandelingen bleek het mogelijk de levensduur van muizen tot vijftien procent op te rekken. Dat niet alleen, de muizen bleven ook langer gezond.

Anti-verouderingsonderzoek: veroudering voorkomen beter dan genezen

De onderzoekers zijn aan het rekenen geslagen met de beschikbare data en vergeleken de gezondheidswinst van kankeronderzoek met die van onderzoek naar het voorkomen van veroudering. De resultaten zijn onthutsend. Het voorkomen van ouderdomsziekten, door veroudering te stoppen, blijkt vele malen effectiever dan doorgaan met aan het kreupele paard van het kankeronderzoek te trekken.

Op deze manieren kunnen vele jaren van pijn en lijden vervangen worden door gezonde, stralende jaren. Niet alleen voor de patiënten zelf is dit een enorme vooruitgang. Ook de mantelzorgers kunnen dan hun energie stoppen in het beter maken van de wereld om hun heen, in plaats van een kansloos gevecht te moeten voeren tegen een onverbiddelijke ziekte. De onderzoekers schatten zelfs dat verandering in focus de Amerikaanse samenleving 7,1 biljoen dollar op zou leveren. Dat is ongeveer de helft van de totale federale schuld. Als we voor Nederland en de rest van de Europese Unie vergelijkbare cijfers aannemen, zou hiermee de schuldencrisis opgelost zijn.
Wel zal de pensioengerechtigde leeftijd dan direct ook een paar jaar moeten worden verhoogd, bijvoorbeeld tot 70 of 75 in 2050.

Verder lezen

Bron
Dana P. Goldman et al., Substantial Health And Economic Returns From Delayed Aging May Warrant A New Focus For Medical Research, Health Affairs, 2013, DOI: 10.1377/hlthaff.2013.0052

HIV vaccin ontwikkeld, nu in testfase

Laat een reactie achter / Wetenschap / Door Germen Roding

Als eerste slaagde het bedrijf Moderna er in om een HIV vaccin te ontwikkelen, mRNA-1644 . Dit met de ondertussen bekende mRNA techniek. Volgens een nieuw bericht van het bedrijf op clinicaltrials.gov [1] zou Moderna al op 19 augustus kunnen beginnen met het testen van zijn experimentele mRNA HIV vaccin.

HIV vaccin op basis van mRNA

Clinicaltrials.gov is een Amerikaanse overheidswebsite, waarop aanvragen voor klinische proeven, dat wil zeggen: medische experimenten op proefpersonen worden ingediend.

Moderna wil 56 gezonde volwassenen zonder hiv als proefpersoon laten deelnemen om de veiligheid van het vaccin mRNA-1644 en de basale immuunrespons te testen. Dat wil zeggen, dat Moderna meet of het vaccin ook daadwerkelijk antistoffen tegen HIV in de proefpersonen opwekt.

Het vaccin is een samenwerking tussen Moderna, het International AIDS Vaccine Initiative (IAVI) en de Bill and Melinda Gates Foundation.

hiv vaccin, aids vaccin — Wetenschappers zoeken al tientallen jaren naar een AIDS vaccin, maar een HIV vaccin is erg lastig te vinden door het zeer snel muterende virus.

Het kandidaatvaccin, mRNA-1644, werkt volgens dezelfde mRNA methode als de zeer effectieve Covid-19-prik van Moderna. Met het vaccin van Pfizer-BioNTech de enige mRNA-vaccins die overal ter wereld zijn goedgekeurd. De andere is het Covid-19-vaccin van Pfizer-BioNTech. Kritische noot is wel dat traditionele vaccins een wat bredere immuunreactie opwekken.

mRNA-vaccins maken HIV vaccin en nipah vaccin mogelijk

Voor Moderna kwam de covid-19 epidemie als een geschenk uit de hemel. Niet alleen verdient het bedrijf miljarden aan de covid prikken. De ooit omstreden mRNA vaccinatiemethode is dankzij de massale uitrol van het Moderna en Pfizer vaccin in westerse landen nu mainstream geworden en als zodanig zit het bedrijf op een goudmijn. Geen wonder dus Moderna nu inzet op drie andere ziekten, waaronder dus HIV. De andere twee zijn de seizoensgriep en het nipah-virus. De seizoensgriep is een enorme markt, zo ongeveer alle ouderen ontvangen een griepprik.

Nipah: dodelijk virus met 75% sterfte

Het nipah virus is gelukkig niet erg bekend, maar deze door vleermuizen verspreide ziekte kent met 75% een zeer hoog sterftepercentage[2]. Symptomen zijn onder meer ademhalingsproblemen en een dodelijke hersenvliesontsteking. Nuttig is een vaccin tegen deze zeer gevaarlijke killer dus zeker. Tot nu toe waren er geen effectieve vaccins tegen HIV en het nipah-virus. Moderna zal ook een andere versie van de kandidaat testen, mRNA-1644v2-Core genaamd. Beide zijn al getest op andere apensoorten.

De kans dat deze vaccins dus werken is dus vrij groot. Wat een erg prettig vooruitzicht zou zijn. Nipah is namelijk een zwaard van Damocles dat boven ons hoofd hangt. Er zijn gevallen van mens-op-mens overdracht bekend. Verzorgers van nipah-patiënten werden ook besmet. Ontwikkelt nipah zich tot een besmettelijker variant, dan hebben we een ziekte die even erg is als de Zwarte Dood uit de middeleeuwen. Ook AIDS, de ziekte die door HIV wordt veroorzaakt, veroorzaakt nog steeds rond de 1 miljoen doden per jaar. En maakt kinderen tot wees. Tijd om ook deze ziekten de richting van de pokken op te laten gaan.

Bronnen

Kan een evolutiebestendig vaccin de verspreiding van SARS-CoV-2 stoppen?

Covid-19: wat zijn de zwakke punten van het SARS-CoV-2 coronavirus?

Laat een reactie achter / Analyses, biologie, geneeskunde, Ideeën, Techniek, Wetenschap / Door Germen Roding

We zijn in oorlog, aldus de Nederlandse en Belgische regeringen. De ene draconische maatregel van de regering volgt de andere op, hierbij aangevuurd door de rechts-populistische oppositiepartijen. Een oorlog win je alleen als je je vijand door en door kent. Wat is het SARS-CoV-2 coronavirus, dat Covid-19 veroorzaakt?

Virussen

Virussen zijn pakketjes genetisch materiaal (DNA of RNA) die omgeven worden door een eiwitmantel. Worden ze dat niet, dan spreken we over een viroïde, bijvoorbeeld het aardappelspindelknolviroïde, na het prion (besmettelijk eiwit) met rond de 400 nucleotiden (DNA of RNA ‘letters’) de kleinste ziekteverwekker die we kennen. Ter geruststelling: viroïden komen voor zover bekend alleen bij planten voor.

De groep virussen zal vermoedelijk in de toekomst verdere afsplitsingen krijgen: zo zijn er “virussen” zoals de familie van de mimivirussen die eigenlijk meer zwervende celkernen zijn dan ‘dode’ pakketjes genetisch materiaal.

Covid-19 en SARS-CoV-2

Covid-19 is de officiële benaming voor de ziekte die door SARS-CoV-2 wordt veroorzaakt. SARS-CoV-2, doorgaans ‘het coronavirus’ genoemd, is een RNA-virus behorende tot de zeer grote familie van coronavirussen. Virus is de benaming voor de gehele soort, een afzonderlijk virusdeeltje wordt aangeduid met virion.
We worden geregeld geïnfecteerd met coronavirussen. Ze zijn de voornaamste veroorzakers van verkoudheid. Het influenza (griep)-virus, vaak verward met het coronavirus door onder meer de Usaanse president Donald Trump, behoort tot een totaal andere klasse virussen, de orthomyxoviridae (ook RNA-virussen, maar hiermee houdt de gelijkenis op).

Vermenigvuldigingswijze van coronavirussen. Bron: Crenim op English Wikipedia, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26529404

Hoe vermenigvuldigen coronavirussen zich?

Alle hierboven genoemde objecten hebben gemeen, dat ze zichzelf niet kunnen vermenigvuldigen zonder een gastheercel. (Een viroïde kan dat soms wel, door middel van RNA-recombinatie in een geschikte voedingsoplossing). Daarom denken sommige biologen, dat het eerste leven een soort viroïde was.

Virions kunnen alleen door hun enorme aantal een gastheercel tegenkomen. Treft een corona-virion een passende receptor, dan bindt het deeltje zich aan deze receptor, zie 1 in de afbeelding. In het geval van het SARS-CoV-2 coronavirus, bindt een ‘stekel’ aan het coronavirion zich aan de geschikte receptor van een menselijke cel (de ACE2-receptor). Vervolgens: hetzij smelt de eiwitmantel van het virion samen met het celmembraan, hetzij komt het binnen via een gespecialiseerde importstructuur, het endosoom. Virologen weten nog niet welke van deze twee mechanismen.

Hierbij komt het virus-RNA in de cel terecht en wordt afgelezen door een ribosoom, dat het RNA van het virion vertaalt in het werkpaard voor het virus: het enzym virus-RNA-polymerase. Dit molecuul, dat alleen reageert op coronavirus-RNA, gaat vervolgens eindeloos veel kopieën maken van dit RNA. Deze vormen het spiegelbeeld van de oorspronkelijke RNA-keten. Deze ‘negatieve’ spiegelbeelden worden door ribosomen vertaald in virus-manteleiwitten en ook weer terugvertaald in ‘positief’ virus-RNA. Vervolgens wordt het virus-RNA ingepakt in de viruseiwitten in het cellulaire transportnetwerk, het ER en via het Golgi apparaat uit de cel getransporteerd.

Hoe kunnen we het Covid-19 virus SARS-CoV-2 saboteren?

Hier zien we meteen wat de zwakke punten zijn van coronavirussen. De mantel van corona-virions bestaat uit eiwitten en lipiden (vetten). Dat maakt ze erg gevoelig voor reiniging met zeep. Zeep vernietigt hun mantel. De lange staart van zeepmoleculen wurmt zich in de mantel, waardoor deze uiteenvalt. Zonder beschermende mantel is het snel afgelopen met het inwendige RNA.

Verder kunnen we de ‘spike-eiwitten’ van het virion saboteren. Als hier antilichamen aan binden, kunnen ze geen cellen meer infecteren. Deze antilichamen worden gevormd bij immuniteit. Bijvoorbeeld na vaccinatie. Met kunstmatige, bijvoorbeeld monoklonale, antilichamen kunnen we het lichaam van de patiënt een handje helpen, als er nog geen immuniteit is en zo de coronavirions slopen.

Ook kunnen de ACE2-receptoren tijdelijk worden geblokkeerd, zodat het virus niet meer kan binden. Dit is gevaarlijk: de ACE2-receptoren regelen namelijk de bloeddruk. Schakelen we ze uit, dan stijgt die enorm.

Verhitting of straling beschadigt de manteleiwitten en het RNA in de kern. Dat schakelt het virion ook uit.

Binnen de cel ingrijpen is veel lastiger. We zouden het ribosoom anders, selectiever, kunnen inrichten, zodat het alleen menselijk messenger RNA vertaalt en virus-RNA negeert. Bijvoorbeeld door een bepaalde genetische code te vereisen. Dit vereist ingrijpende genetische manipulatie, met onbekende gevolgen. Ook zullen dan na verloop van tijd virussen evolueren, of, door kwaadwillenden worden samengesteld, die deze veiligheidsmaatregel kunnen omzeilen. Want, vergis je niet. Virussen samenstellen is al ruim 20 jaar mogelijk en wordt al routinematig gedaan voor onderzoeksdoeleinden.

Waarschijnlijk is goed handen wassen dan toch slimmer.

Porphyromonas gingivalis: hoe het conservatisme in de zorg mensenlevens en miljarden kost

1 Reactie / Ideeën / Door Germen Roding

De gezondheidszorg in Nederland behoort tot de duurste van Europa en de kosten stijgen nog steeds. Dit terwijl bijvoorbeeld in Japan en Israël, met een aanmerkelijk goedkopere gezondheidszorg, de levensverwachting flink hoger ligt. Wat doen we verkeerd, en hoe kunnen we letterlijk enkele jaren aan de gezonde levensverwachting toevoegen en tientallen miljarden besparen?

Gezondheidszorg: duur en ineffectief
Nederland geeft meer dan 100 miljard euro per jaar uit aan zorg. Dit komt neer op rond de 6 000 euro per inwoner, of 11 000 euro per werkende. Dat is een enorm bedrag. Weliswaar krijgen we hiervoor een wereldwijd gezien kwalitatief goede gezondheidszorg voor terug, maar in verhouding tot de kosten zijn de baten laag. De grootste kostenpost wordt gevormd door de behandeling van de gevolgen van chronische ouderdomsziekten. De top tien aandoeningen (bron: volksgezondheidszorg,info) staat hieronder.

1	Dementie	9.053
2	Verstandelijke beperking	8.251
3	Gebitsafwijkingen	3.730
4	Coronaire hartziekten	2.280
5	Diabetes mellitus	1.591
6	Beroerte	1.477
7	Gehoorstoornissen	1.349
8	Weke delen reuma	1.228
9	Depressieve stoornissen	1.128
10	Perifeer arterieel vaatlijden	956

Kurieren am Symptom, in plaats van de grondoorzaak aanpakken
Opmerkelijk is dat er één voornaamste oorzaak is van de ziekte van Alzheimer, verantwoordelijk voor 75% van de gevallen van dementie, nummer 1 op deze lijst, met als gevolg verschrikkelijk menselijk leed en meer dan 9 miljard euro zorgkosten, zo ook van gebitsafwijkingen (3), coronaire hartziekten (4), perifeer arterieel vaatlijden (10) en voor een aanzienlijk deel depressieve stoornissen (9). Deze boosdoener is de mondbacterie Porphyromonas gingivalis. Deze bacterie veroorzaakt een ontsteking van het tandvlees (gingivitis) en dringt vervolgens de bloedbaan binnen. Ontstekingen door deze bacterie blijkt de oorzaak te zijn voor het grootste deel van de gevallen van aderverkalking. Wanneer de bacterie hartzakjes binnendringt, ontstaan ook hier ontstekingen. Ook reumatoïde artritis (#21 op de lijst met 654 miljoen euro per jaar) is, weten we nu, voor het belangrijkste deel terug te voeren op P. gingivalis en soortgelijke bacteriën. Klinische depressies, vaak het voorportaal van de ziekte van Alzheimer, hangen ook sterk samen met het doorbreken van de bloed-hersenbarriÃ¨re door deze bacterie. In hersenen van Alzheimerpatiënten is deze bacterie aangetroffen en blootstelling van muizen aan P. gingivalis wekte in hun hersenen Alzheimer-achtige verschijnselen op, waarmee in principe aan de vereisten van het postulaat van Koch is voldaan.Met andere woorden: het staat nu vrijwel vast, dat P. gingivalis Alzheimer veroorzaakt. In de VS wordt er nu gewerkt aan een vaccin, dat beschermt tegen deze uiterst gevaarlijke bacterie. Ook de ziekte van Parkinson (21) blijkt sterk samen te hangen met deze bacterie.

Het geval van P. gingivalis staat niet op zichzelf. Reeds eerder werd de ware boosdoener achter maagzweren ontmaskerd: Helicobacter pylori. Waar vroeger symptoombestrijdende medicijnen zoals Zantac behoorden tot de bestverkochte medicijnen, behandelen artsen maagzweren nu met gerichte antibiotica tegen deze bacterie. Ook van steeds meer kankersoorten wordt duidelijk dat ze veroorzaakt worden door een infectie van virussen of bacteriën. Het virus HPV, dat wratten veroorzaakt, blijkt ook baarmoederhalskanker te veroorzaken.

Vanzelfsprekend is het veel goedkoper om alle Nederlanders preventief in te enten met een vaccin tegen P. gingivalis en andere soortgelijke gevaarlijke bacteriën en virussen, dan de symptomen van een vergevorderde infectie te behandelen.

Hoewel het oorzakelijk verband tussen een maagzweer en een H. pylori infectie reeds met wetenschappelijjke zekerheid, en een flinke dosis Australische rauwdouwermentaliteit, in 1985 is vastgesteld (de “volunteer” in de samenvatting was namelijk Marshall zelf die, Pettenkofer stijl, een preparaat doorslikte), duurde het tot 1997 (!), twaalf jaar later dus, tot de conservatieve zorgsector overging tot daden. In die tijd ging tien procent(!) van het medicijnbudget aan maagzuurremmers op. Ongeveer zoals de situatie nu met cholesterolverlagers. Er blijkt dus in de zorg sprake te zijn van een structureel probleem. Gebrekkige vakkennis en conservatisme leiden er toe dat aan patiënten ineffectieve en dure behandelingen worden voorgeschreven. Dit kost niet alleen veel geld. Erger: het verwoest honderdduizenden mensenlevens. Hopelijk worden deze fouten niet herhaald en grijpt de overheid snel in om P. gingivalis en soortgelijke ziektenverwekkers uit te roeien. Zowel om ethische als om financiële redenen.

Voor wijlen Stephen Hawking was de langzame manier waarop zijn communicatiesapparaat woorden produceerde, een voortdurende frustratie.

Gedachtenlezen: tekst schrijven met gedachten nu mogelijk

1 Reactie / geneeskunde, Ideeën en techniek, Visionaire vragen, Wetenschap / Door Germen Roding

Gedachtenlezen is nu een feit. Na jarenlang onderzoek is een team onderzoekers er in geslaagd om op basis van hersengolven, geschreven tekst te genereren. Kan straks iedereen een boek bij elkaar denken, of gaan geheime diensten misbruik maken van deze techniek?

Onze hersenen produceren een patroon van hersengolven, zeer zwakke elektromagnetische velden die met een elektroencefalometer zijn te meten. Iedere gedachte heeft een uniek patroon. Al in 2011 zijn onderzoekers er in geslaagd om dromen uit te lezen. Dit deelden ze door proefpersonen beelden te tonen en de hersengolfpatronen die optraden, op te slaan. Als dezelfde hersengolfpatronen tijdens de droom optraden, wisten de onderzoekers dat deze beelden deel uitmaakten van de droom. Nu heeft een andere groep een vergelijjkbare techniek toegepast.

Fonemen herkennen
Alle taal bestaat uit klanken, fonemen. Dit zijn klinkers en medeklinkers. Wij gebruiken het Latijnse alfabet om deze fonemen weer te geven. Het Latijnse alfabet is minder geschikt om bijvoorbeeld toontalen (Chinees, Vietnamees, Igbo) en kliktalen (Xhosa, Khoisantalen) weer te geven. Belangrijk is dat we denken in klanken. Denk je aan het woord ‘panorama’, dan hoor je als het ware dit woord in je hoofd. Of je ziet de letters. Ook dit levert een bepaald hersengolfpatroon op. Dit hersengolfpatroon kan uitgelezen worden. Weliswaar zijn onze hersenen qua structuur van mens tot mens grotendeels gelijk, de manier waarop we engrammen coderen verschilt van mens tot mens. Dat betekent dat als we denken aan een bepaald patroon, bijn ieder mens andere hersengolven ontstaan. Het gedachtenlezen moet dus per mens individueel getraind worden. Gelukkig is het aantal fonemen maar beperkt. Alle klanken in het Nederlands kunnen bijvoorbeeld beschreven worden door ongeveer veertig fonemen. Dat wil zeggen, dat je een dergelijk systeem zou kunnen trainen door veertig groepen hersengolven te kunnen onderscheiden. In het Engels, waarin dit onderzoek is verricht, zijn er een vergelijkbaar aantal klanken.

Negentig procent betrouwbaarheid bij gedachtenlezen
In de proef lazen de proefpersonen tien korte zinnen in hun gedachten voor. Hun hersengolven werden hierbij geregistreerd. In de proefopstelling slaagden de onderzoekers erin om in een sample van tien korte Engelse zinnen, real time, negentig procent van de ‘gedachten-fonemen’ te herkennen. Dit lukte na slechts zeven minuten training met behulp van een neuraal netwerk en een zware nieuwe Linux-gebaseerde pc. Hiervoor gebruikten ze het open source scikit-learn softwarepakket (geschreven in de taal Python), dat de opgeslagen hersengolfpatronen leerde associëren met de fonemen. Vanzelfsprekend is het relatief eenvoudig om tien zinnen van elkaar te onderscheiden. De techniek wordt pas echt interessant, als ook individuele fonemen nauwkeurig van elkaar kunnen worden onderscheiden. Dan zou ik dit artikel kunnen schrijven op denksnelheid, wat ongeveer tien keer zo snel is als mijn typesnelheid.

Redding voor verlamde patiënten
Wijlen Stephen Hawking, maar ook duizenden anderen, konden, resp. kunnen alleen communiceren door hun ogen te bewegen. Zou er een apparaat bestaan om hun hersengolven om te zetten in gesproken en geschreven tekst, dan zou dat hun isolement doorbreken. Ze zouden dan kunnen spreken en typen. In verbeterde versies kan zelfs de intonatie van de stem worden gestuurd door hersengolven. Ze zouden hun exoskelet kunnen bedienen met hun hersenen.

Drager van een aluhoedje. Na deze ontdekking worden deze waarschijnlijk een stuk populairder. Bron: Wikimedia Commons

Gevaren aan gedachtenlezen
Helaas zitten er ook gevaren aan deze techniek. Die Gedanken sind frei, is een bekend Duits spreekwoord. Dat gaat nu binnen tien jaar totaal veranderen. Als geheime diensten er in slagen om deze techniek zo te verbeteren dat ze de gedachten van gevangenen kunnen lezen, verschaft dat dictatoriale regimes – in de praktijk zijn dat vrijwel alle overheden – een huiveringwekkende macht. Vanuit een futurologisch perspectief zijn onze computers op dit moment nog hopeloos primitief. Rond 2029 kan je voor duizend euro evenveel rekencapaciteit kopen als de ‘raw power’ van het menselijk brein. Computers zijn dan ongeveer duizend maal zo snel als nu, als de Wet van Moore doorzet.

Hersengolven van voldoend nauwkeurige kwaliteit kunnen nu alleen worden opgevangen door gevoelige elektroden die middels een operatie onder de schedel worden aangebracht, zoals bij de twee epilepsiepatiënten die als vrijwilligers deelnamen aan deze proef. Uiteraard draait een beetje akelig regime zijn hand niet om voor een dergelijke ingreep. Door (nog niet bestaande) kamertemperatuur SQUIDs of dergelijke extreem gevoelige meetapparatuur te gebruiken, zouden hersengolven ook op grotere afstand afleesbaar kunnen worden. Verstop een EEG-meter in een budget VR-helm en laat tijdens de intro van een gratis meegeleverde VR game testzinnen horen en voilÃ . Gedachtenlezen wordt dan een eitje. Zijn dragers van aluhoedjes dan toch niet zo gek als we denken? Interessante tijden…

Bron
David Al. Moses et al., Real-time classification of auditory sentences using evoked cortical activity in humans, DOI: 10.1088/1741-2552/aaab6f, Journal of Neural Engineering, 2018

De kunstbaarmoeder bevat een voedings- en oxygenatiesysteem, maar geen pomp. Bron: Philadelphia KInderziekenhuis

Kunstbaarmoeder die werkt voor lam, ontwikkeld

3 reacties / Analyses, Filosofie, geneeskunde, Ideeën, Techniek / Door Germen Roding

Onderzoekers zijn er in geslaagd om lammeren ter wereld te laten komen die geheel zijn opgegroeid in een kunstbaarmoeder.

Binnen enkele jaren zullen ook onvruchtbare ouders, of een mannelijk homopaar, hun kinderen kunnen baren zonder lichaam van een moeder. Nu kunnen alleen hetero’s, of een lesbisch paar, kinderen krijgen.

Uniek aan de kunstbaarmoeder Biobag is het ontbreken van een pomp. Want het hartje van het embryo is de pomp. Bron: screenshot uit https://youtu.be/z7OsEGT9d3o, Children’s Hospital of Philadelphia

Biobag, een kunstbaarmoeder

Foetaal chirurg Alan Flake en enkele collega’s van het kinder ziekenhuis in Philadelphia, Pennsylvania, kweekten premature foetussen van schapen op in hun Biobag. Dat is een soort kunstmatige baarmoeder.
De Biobag is een soort doorzichtige zak. Binnen die zak groeit de foetus op. En wordt voorzien van voeding. Een door de groep ontwikkelde oxygenator ververst ook de zuurstof in het bloed van de foetus. Uniek aan het ontwerp is het ontbreken van een pomp. Deze functie wordt vervuld door het hartje van de foetus. Net zoals ook gebeurt in een echte baarmoeder. Dit kan, omdat de bloedsomloop in het ontwerp erg weinig frictie kent. Daardoor is het hart van het ongeboren dier voldoende.

Redden van de levens van ongeboren kinderen

De foetussen waren bij het overbrengen van de moeder naar de baarmoeder in ontwikkeling vergelijkbaar met menselijke foetussen van jonger dan 28 weken. Dat is ongeveer zes maanden. Op dit moment sterft meer dan driekwart van de foetussen van deze leeftijd als ze grootgebracht worden in een couveuse. De kinderen die het overleven, hebben in twintig tot dertig procent van de gevallen later in hun leven te kampen met ernstige gezondheidsproblemen. Dat komt, omdat hun organen zich niet goed hebben kunnen ontwikkelen. Deze kunstmatige baarmoeder kan veel mensenlevens redden. Ook voorkomen we zo ziekten in de toekomst. Dit bespaart veel leed, en ook veel medische zorgkosten.

Kunstmatige baarmoeder mogelijk?

Zowel voor het embryo als de foetus wordt het venster waarbinnen nog een natuurlijke moeder nodig is steeds kleiner: nu tussen de twee en 29 weken. Deze twee weken is alleen door regelgeving. De onderzoekers die er recent in slaagden om embryo’s twee weken lang in leven te houden, moesten van de wet op dat punt stoppen. In de middel verre toekomst is er daarom waarschijnlijk helemaal geen baarmoeder meer nodig. Voor een black hat biohacker, die aan ethiek geen boodschap heeft, is het dan mogelijk om mensen te kweken. Van eicel tot baby. Als een moderne Dr. Frankenstein, in een kelder. Hollywood scriptschrijvers en Q-anon gelovigen, let op.

Ethische dilemma’s van de kunstbaarmoeder

Er kleven aan deze techniek enkele ernstige dilemma’s. Zieke geesten zouden bijvoorbeeld zelf slaven kunnen kweken.

Of pedofielen. Zij kunnen kinderen kweken om als sekspartner te dienen. Of een leger van gehoorzame kindsoldaten. Echter: dit kan nu ook al en gebeurt al. Een vrouw of de vrouw van een stel kan zelf zwanger worden. Of een man alleen kan een vrouw ontvoeren en haar misbruiken. Denk aan het geval-Fritzl of Priklopil.

Maar toch. Deze techniek kan veel levens redden. Met goed medisch toezicht natuurlijk. Daarom denk ik dat dit per saldo goed gaat uitpakken.

Bronnen
1. Jennifer Couzel-Franklin, Fluid-filled â€˜biobagâ€™ allows premature lambs to develop outside the womb, ScienceMagazine, 2017

2. Allan W. Flake et al., An extra-uterine system to physiologically support the extreme premature lamb, Nature Communications, 2017

"Marlboro Man" Wayne McLaren betaalde met zijn leven voor zijn rol als rook-icoon. Na de diagnose werd hij een fel tegenstander van roken.

Sigarettenban redt tienduizenden levens per jaar

1 Reactie / Ideeën, Ideeën en techniek, Mensheid, Misvattingen, Visionair leven / Door Germen Roding

Alleen al in Nederland en België sterven er rond de 20.000 resp. 18.000 mensen per jaar aan roken. Met andere woorden: meer dan één op de zeven resp. vijf sterfgevallen. Kettingrokers leven gemiddeld zo’n tien jaar korter dan niet-rokers. Waarom verbannen we rookwaren en roken niet totaal?

Vandaag (begin april 2017) is een vriend van mij overleden aan uitgezaaide longkanker. De variant die hem het leven kostte, niet-kleincellige adenocarcinoom, wordt in meer dan negentig procent van de gevallen veroorzaakt door roken. Hij is na zijn vijftigste gestopt met roken. Waarschijnlijk was toen hij stopte al de aanleg van de tumor aanwezig. In de jaren daarna groeide de tumor sluipenderwijs en overwoekerde zijn longen en de rest van zijn lichaam. Als harde werker negeerde hij de klachten, of slikte hij pijnstillers. Einde 2016 werden de klachten zo sterk, dat hij ze niet meer kon negeren. Begin 2017 werd de diagnose longkanker gesteld. Vanaf dat moment ging het snel bergafwaarts. De tumor groeide exponentieel, en werd nu zo groot dat dit ook merkbare gevolgen had. Zelfs hoge doses pijnstillers konden de pijn niet meer wegnemen. Hij heeft gevochten tot het einde en de hoop niet opgegeven, al was de situatie vrijwel hopeloos. Dit weekend stopten zijn longen met functioneren. Hij hoestte rood slijm op. Vanmorgen stopte hij met ademen.

Verbijsterend genoeg is de boosdoener die mijn vriend doodde, tabak, in elke supermarkt vrij verkrijgbaar. Tankstations, sigarettenautomaten, gespecialiseerde tabakswinkels: overal duikt deze sluipmoordenaar op. Waar je hemel en aarde moet bewegen om aan een antibioticum, voorgeschreven medicijn zonder doktersrecept of niet-toegelaten geneesmiddel te komen, is het bijna onmogelijk voor tabaksverslaafden om niet met rokersgerei geconfronteerd te worden.

De overheid als drugsdealer
Eén van de meest schandelijke episodes uit de koloniale geschiedenis – en dat wil wat zeggen – wordt gevormd door de Opiumoorlogen. Opium, de gedroogde hars van de papaver of slaapbol (bekend als gewas dat maanzaad levert), leverde in het keizerlijke China grote problemen op. Miljoenen verslaafden teerden weg in verlopen opiumkitten. De keizer wilde een einde aan deze plaag en verbood opium in het gehele Rijk van het Midden. Nu was er alleen een probleem. Opium was voor de Britten het meest winstgevende handelsartikel met de handel op China. In feite werd opium geruild voor Chinese thee. De Engelsen lieten deze winstgevende handel niet van zich afpakken. Ze verklaarden met de Fransen China de oorlog, om de keizer te dwingen opium te importeren.
Ook de Nederlandse (2,44 miljard) en Belgische (2,00 miljard) regeringen verdienen veel geld aan accijnzen op rookwaren. Tabak is licht. Als een land de accijnzen verhoogt om rookgedrag af te remmen, wijken rokers uit naar de buurlanden.

Europees verbod op tabak
Alleen in Europees verband is dit probleem op te lossen. In de gehele Europese Unie zou de verkoop en het gebruik van tabak verboden moeten worden. Nicotinepleisters zouden dan weer overal verkrijgbaar moeten zijn. De levensverwachting in een gemiddeld Europees land, en, belangrijker, ook de tijd dat mensen gezond zijn (“health span”), zou met twee jaar stijgen. Daarmee zouden we meer gezondheidswinst boeken dan alle moderne medische technieken bij elkaar en alleen al in Nederland en België meer dan tien miljard per jaar op de zorg kunnen besparen. Belangrijker: was die ban twintig jaar geleden ingevoerd, dan had mijn vriend nog geleefd.

Hoe stop ik met roken?
Iedere roker kan er voor kiezen om sigaretten op te geven. Een kwart van hen per jaar doet ook een stoppoging, vaak tevergeefs. Rook je? Stop. Nu. Direct. Geen smoezen, het gaat om je leven. Gooi al je rookgerei in de vuilnisbak of spoel het door het toilet. Lees deze site om te ontdekken, welke gezondheidsvoordelen stoppen met roken direct oplevert. Bedenk ook wat voor leuke dingen je met die extra inkomsten van 300 euro per maand kan gaan doen. Elke maand een nieuwe smartphone bijvoorbeeld, of drie keer per jaar op vakantie naar Bali. Het gebruik van cytisine, een stop die nicotinereceptoren in je brein blokkeert, maakt de kans dat het je lukt om te stoppen met het gebruik van tabak veel groter, van 15% tot 22%. Dit medicijn werkt veel beter dan nicotinepleisters. Cytisine wordt onder andere online verkocht onder de merknaam Tabex.

We kunnen er geen doekjes om winden. Het zal een taai gevecht worden, maar het gaat om je leven. Doe het je geliefde, vrienden en familieleden niet aan om om deze volkomen vermijdbare reden dood te gaan.

De Fontein van de Eeuwige Jeugd. Schildering van Lucas Cranach Sr. (1475-1553)

Twee grote doorbraken met levensverlenging bereikt

6 reacties / Ideeën / Door Germen Roding

Twee wetenschappelijke doorbraken eind maart 2017 brengen de vooruitzichten op levensverlenging een heel stuk dichterbij. Zo is er door een onderzoekteam van Erasmus Universiteit Rotterdam ontdekt dat met een klein peptide, senescente cellen in muizen zelfmoord gaan plegen. Dit had 20% levensverlenging tot gevolg. Het behandelen van muizen met NMN, een voorganger van het coenzym NAD+, helpt hun cellen met het repareren van schade aan het DNA, waardoor ze terugkeren tot een jonger stadium.

De dood, een wreed noodlot?
Net op het moment dat je als mens zo’n beetje door hebt hoe het leven werkt, sterf je. Hiermee gaat alles wat je geleerd hebt, verloren. Dit na, vaak, een mensonterend ziekbed. Denk aan kanker, dementie of een andere chronische ouderdomsziekte. Wijlen Jan Arends, een Nederlandse dichter die zelfmoord pleegde, schreef hierover een kernachtig gedicht.
Ik denk niet dat de dood goed is. En zeker niet de manier waarop de meeste mensen dood gaan. Een belangrijke verworvenheid aan de vooruitgang nu is dat we de tijd tussen onze geboorte en onze dood behoorlijk hebben opgerekt, van gemiddeld zo’n 30 jaar in de bronstijd tot meer dan tachtig jaar in ontwikkelde landen. Waarom zouden we er, gewapend met onze wetenschappelijke middelen, er niet wat decennia in goede gezondheid aan vastknopen?

Senescente cellen
Kenmerkend aan veroudering is dat bepaalde cellen minder goed beginnen te werken. Zo heeft schrijver dezes steeds meer grijze haren op zijn hoofd en zijn kin. Dit wordt voor het grootste deel veroorzaakt door senescente cellen. Dit zijn cellen die zich – doorgaans door een drastisch ingekort telomeer, maar ook door zogeheten epigenetische veroudering – in sluimertoestand bevinden. Ze delen zich veel minder, functioneren slechter en – het vervelendste probleem- ze verstoren de gezonde cellen in hun buurt door het afscheiden van verschillende stoffen. Hun enige positieve effect is het versterken van de immuunrespons. Dit heeft ook ernstige nadelen – ook oorlogen op celniveau brengen de nodige schade met zich mee. Proeven met muizen laten zien, dat het verwijderen van senescente cellen, muizen aanmerkelijk langer laat leven. Ook worden kankergezwellen gevoeliger voor chemotherapie.

Hier zijn al enkele middelen voor bekend, en enkele andere in onderzoek, maar bijzonder aan het middel dat door de Rotterdamse onderzoeksgroep is ontdekt, is de elegante manier waarop het deze cellen zelfmoord laat plegen (apoptose). Dit gebeurt met het peptide Proxofim (stofnaam: FOXO4-DRI). Peptides zijn een soort mini-eiwitten die omdat ze zo klein zijn (enkele tientallen aminozuren in de keten),makkelijk in cellen kunnen binnendringen. Proxofim wringt zich tussen de twee eiwitten FOXO4 en p54 in. Het gevolg: de cel “krijgt door” dat deze rijp is voor de sloop en ondergaat apoptose. Ook prikkelt proxofim de stamcellen in de buurt om te gaan delen en zo het verouderde weefsel te vervangen door jonge cellen. De resultaten waren -bij muizen- spectaculair. De uitgedunde vacht werd weer jong, ze renden na een week weer door de kooi als jonge muizen. Met andere woorden: proxofim draaide de veroudering zelfs terug.
Zoals het commercieel denkende onderzoekers betaamt, hebben ze met een blanket patent alle concurrerende peptides die er meer dan 90% op lijken, geblokkeerd. Voor de biohackers onder ons die zelf aan de slag willen en over een lab met muizen en toegang tot een protein sequencer beschikken: het patent is hier te vinden. [1]

NADP
Bovenstaande ontdekking was wereldnieuws. Enkele dagen later volgde een andere ontdekking met spectaculaire implicaties. Deze keer afkomstig van de universiteit van New South Wales in Australië. Visionair schreef al eerder, in 2013 over de effecten van NMN op muizen. In dit latere onderzoek wordt vastgesteld dat NMN, een voorganger van het belangrijke coenzym NADH/NAD+, cellen in staat stelt hun DNA weer te repareren[2]. Het gevolg hiervan is dat ze weer als jonge cellen gaan functioneren – in de woorden van de onderzoekers, er was geen verschil meer te zien tussen de cellen van oude en jonge muizen. Dit komt,volgens de onderzoeksleider,omdat NMN alle zeven SIRT-enzymen (die een anti-verouderingswerking hebben) tegelijk activeert.
DNA-schade is een belangrijke oorzaak van kanker. Op dit moment bestaat er bij NASA een grote ongerustheid over de kans dat astronauten op weg naar Mars kanker zullen oplopen. Hoewel in principe een grote elektromagneet dit gevaar met 99% kan doen afnemen, zal een middel dat actief de schade door straling helpt opruimen, langdurige ruimtereizen veel haalbaarder maken. Om deze reden heeft NASA grote interesse in dit middel. Ook de overlevers van kanker op jonge leeftijd hebben te kampen met meer ouderdomsverschijnselen dan normaal. Ze preventief behandelen met NMN kan, denken de onderzoekers, hun kans op ouderdomsziekten sterk doen afnemen. Ook hier, dat begrijpt u, zijn er lucratieve contracten met farmareuzen afgesloten.[3]

Waarom liggen deze middelen nog niet in de apotheek?
De langdurigste en kostbaarste fase in medicijnonderzoek bestaat uit de testen op mensen, de klinische trials. De Rotterdamse onderzoekers in kwestie hebben het over een tijdsbestek van tien jaar, waarna de middelen door artsen ingezet kunnen gaan worden.De Australiërs zijn nu al bezig met klinische trials. In eerste instantie zouden deze middelen uitgetest kunnen worden op terminale kankerpatiënten. Ergere gifstoffen dan de doorsnee chemotherapie zijn lastig te vinden. Ik denk ook dat we af moeten van ons failliete model om medicijnen te ontwikkelen. Big Farma is in feite de middleman tussen publiek gefinancierd medicijnonderzoek en publiek gefinancierde preparaten,die vaak een me-too karakter hebben. Er zijn slimmere modellen denkbaar dan dit.

Bronnen
1. M.van Baar et al., Targeted Apoptosis of Senescent Cells Restores Tissue Homeostasis in Response to Chemotoxicity and Aging, Cell, 2016
2. UNSW-Harvard scientists reveal a major leap for anti-ageing, UNSW News, 2017
3. Yun Li et al., A conserved NAD⁺ binding pocket that regulates protein-protein interactions during aging, Science, 2017

De denguemug Aedes aegypti brengt zeker vier dodelijke ziekten over. Kortom: weg met die soort.

Een wereld zonder muggen

4 reacties / Analyses, Filosofie, geneeskunde, Ideeën, Techniek, Visionair leven, Visionaire projecten, Visionaire vragen / Door Germen Roding

Muggen brengen enkele zeer ernstige ziektes over, zoals malaria, gele koorts en nu zika. Er gaan steeds meer stemmen op om ziekteverwekkende muggen, vooral de zika-overbrengende steekmug Aedes aegypti, van de aardbodem weg te vagen. Wat zijn de gevolgen?

Muggen niet erg nuttig
Wij mensen maken een steeds groter deel van de totale hoeveelheid dierlijke biomassa uit en zijn hiermee steeds interessanter voor parasieten. De denguemug Aedes aegypti voedt zich vrijwel alleen met mensenbloed, hoewel er soms ook andere prooidieren zijn. Dit geldt ook voor de malariamug Anopheles malariae.

Deze muggensoorten hebben slechts een beperkte biologische betekenis. Er zijn slechts enkele ecosystemen waarin muggen een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld in de ondiepe moerassige poelen in het Noordpoolgebied (waar geen ernstige ziekten door muggen worden overgebracht) en in kleine, gespecialiseerde ecosystemen, zoals het stilstaande water in de bladrozet van bromelia’s. Ook zou het slecht nieuws zijn voor een handjevol gespecialiseerde muggenetende soorten, zoals de muskietenlarven etende vis Gambusia affinis.

Eigenlijk zijn ze alleen van belang voor de parasieten die ze overbrengen en die we kunnen missen als kiespijn. En dat zijn er nogal wat. De protozo die malaria veroorzaakt, Plasmodium falciparum. Het zikavirus. Het gele koortsvirus. Het denguevirus. Het West-Nijl virus en het chinkuyungavirus. Geen mug, maar wel een uitermate akelig insekt is de tseetseevlieg, die de slaapziekte overbrengt. Die kan ook op de lijst. Verder is slechts één op de vijf muggensoorten geïnteresseerd in mensen. Viervijfde van de muggen zouden dus kunnen blijven bestaan, als we maar de ziektenverwekkende muggen uitroeien. De ecologische schade zou hiermee beperkt blijven.

Hoe kunnen we muggen uitroeien?
Al in de jaren vijftig bestonden er middelen als DDT om muggen uit te roeien. DDT bleek ernstige gevolgen te hebben: de stof hoopt zich op in vetweefsel en veroorzaakt geboorteafwijkingen en kanker. Tegenwoordig is het zelfs in pinguïns op Antarctica, ver van de plaatsen waar DDT is gebruikt, te vinden. Toch heeft DDT zeker vele miljoenen levens gered en was het misschien achteraf beter geweest om door te pakken en de Anopheles-mug de doodklap te geven.
Nu beschikken we over elegantere methoden. De steriele-mannetjestechniek is een van de effectiefste. Vele miljoenen bestraalde onvruchtbare mannetjes worden losgelaten in het leefgebied van de muggensoort waarmee we af willen rekenen en paren met de wijfjes. Omdat muggen maar met één mannetje paren, betekent dat dat er nauwelijks wijfjes zwanger worden en de populatie sterk daalt. Op dit moment (september 2016) wordt gewerkt aan een nog effectievere manier om af te rekenen met Aedes aegypti: genetisch gemanipuleerde muggen die alleen mannelijke nakomelingen krijgen. Zo werkt het effect nog vele generaties door. Weliswaar worden de Aedes-wijfjes zwanger, maar alleen van mannetjes die op hun beurt ook alleen maar mannetjes kunnen verwekken. Zo is het probleem binnen enkele generaties opgelost. In het lab is al aangetoond dat de genetisch gemanipuleerde mannetjes even populair zijn onder de vrouwtjes als niet-gemanipuleerde exemplaren. De vraag is overigens of dit zo blijft, omdat er immers een enorme selectiedruk op komt te staan.

Is het ethisch verantwoord om een complete soort uit te moorden?
Al in 1975 is het variolavirus (de verwekker van pokken, een dodelijke virusziekte die miljoenen levens per jaar eiste) van de aardbodem weggevaagd. Ook hiertegen bestonden de nodige ethische bezwaren. Ik denk dat deze bezwaren ongegrond zijn en wel hierom. Een soort bestaat uit genetische informatie. In principe is het complete DNA van het variolavirus in digitale vorm bewaard gebleven. Dit zal ook met de ziekteverwekkende Culex- en Aedes-soorten gebeuren.
Er is geen hoger bewustzijn aanwezig in muggen, althans voor zover we weten. De plaats van deze soorten zal ingenomen worden door onschadelijke en waarschijnlijk zelfs nuttige soorten. In ieder geval zullen we hiermee miljoenen mensenlevens redden en voor miljoenen anderen ernstig drama voorkomen. En laten we liever proberen om andere soorten die ernstig bedreigd worden en geen menselijk leed aanrichten, te redden.

Bronnen
Janet Fang, Ecology: A world without mosquitoes, Nature Magazine (2010)