Hypotheekrenteaftrek vervangen door kinderaftrek
Hypotheekrenteaftrek heet een ondersteuning te zijn voor werkende armen. Het netto effect van hypotheekrenteaftrek is een subsidie aan banken en huizenbouwers. De woonlasten blijven gelijk, want huizenkopers bieden tegen elkaar op. Is er niet een slimmer systeem te bedenken?
Het beoogde doel van hypotheekrenteaftrek
Huizen zijn duur. Dat is ook logisch: een huis is een enorm object, groot genoeg om een familie in te huisvesten. In het grootste deel van de wereld kost het vier tot vijf bruto jaarinkomens om een gemiddeld huis te kopen. In enkele landen, zoals Nederland, zijn de huizenprijzen nog veel hoger. De reden is dat huizenkopers tegen elkaar opbieden en nu steeds meer vrouwen werken, betekent dat dat het beschikbare budget bijna verdubbelt. De werkgelegenheid concentreert zich in de Randstad. In gewilde gebieden, zoals de Randstad, leidt dat tot torenhoge huizenprijzen, terwijl op het leeglopende platteland in randprovincies de huizenprijzen juist sterk dalen. Hypotheekrenteaftrek moest huizen betaalbaarder maken voor de middeninkomens. Het idee was dat jonge gezinnen en andere groepen die krap bij kas zitten, door de belastingteruggaaf toch een forse uitgave als een eigen huis kunnen bekostigen.
Effecten zijn tegenovergesteld en rampzalig
In de praktijk is de maatregel vooral gunstig voor de hoogste inkomens (die de meeste belasting betalen). Zij kunnen het meeste aftrekken. Ook betekent een hogere koopkracht bij een gelijkblijvend aanbod dat de prijzen stijgen. De strenge ruimtelijke-ordening bepalingen in Nederland belemmeren dat gebieden als het Groene Hart benut worden voor huizenbouw, waardoor het aanbod gelijk blijft. Het gevolg is dat steeds meer huizenbezitters zich tot de nek in de schulden steken om toch een huis te kunnen kopen en dat de onroerend-goed prijzen 20-30% hoger liggen dan normaal. Ook wordt de verwerpelijke gewoonte van het maken van schulden beloond. De overheid creëert een gouden kooi waarin huizen bezitters zich opsluiten. Dit heeft bij huizenbezitters zonder een nationale hypotheekgarantie tot grote persoonlijke drama’s geleid. En ja, wij hebben ook een paar jaar hypotheekrenteaftrek gehad. We wisten niet hoe snel we van dit cadeautje aan de banken konden afkomen.
Vervang de hypotheekrenteaftrek door kinderaftrek
Vooral werkende ouders kunnen nu nauwelijks rondkomen. Werkende armen is een gevleugelde uitdrukking geworden: werkende mensen met een minimumloon zijn slechter af dan een uitkeringstrekker die de gulle sociale voorzieningen maximaal benut. Mensen zijn verstandig genoeg om hun eigen problemen op te lossen. Dat hoeft de overheid niet voor ze te doen. In het geval van woonlasten en hypotheekrenteaftrek, zorgt de hypotheekrenteaftrek voor een onzinnige besteding van geld aan woningen in plaats van andere dingen. Het is zinniger ouders met kinderen een vaste kinderaftrek geven voor de eerste twee kinderen. Op die manier stimuleer je dat werkende ouders kinderen krijgen (wat helpt tegen de vergrijzing) en dat deze zwaarbelaste groep een stevige steun in de rug krijgt.
Benut leegstaande kantoren als woningen
Er is een grote leegstand aan kantoren in de Randstad. Een deel hiervan kan tot woning worden omgebouwd. Dat vermindert het woon-werk verkeer aanzienlijk. Hierdoor geven werkenden minder uit aan woon-werk verkeer en hebben werkende ouders meer vrije tijd. Er moet minder krampachtig dan nu worden omgesprongen met bestemmingsplannen, zolang dat geen grote hinder oplevert voor bestaande bedrijven. Zo kan je de veel te strenge regels tegen lawaai- en stankoverlast versoepelen in de gebieden waar kantoorpanden tot woonruimte worden omgebouwd.
